Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Nikeyanın mühasirəsi — 1328-ci ildən 1331-ci ilə qədər Osmanlı bəyi I Orxanın qüvvələrinin Bizans imperiyasının Nikeya şəhərini mühasirəyə alması. Münaqişənin nəticəsində Osmanlı türkləri Bizansın əsas şəhərlərindən birini fəth etmişdir. Bu, Osmanlı imperiyasının genişlənməsində mühüm rol oynamışdır.
| Nikeyanın mühasirəsi | |||
|---|---|---|---|
 İznikdə yerləşən Lefke darvazası | |||
| Tarix | 1328–1331 | ||
| Yeri | Nikeya (indiki Türkiyənin İznik şəhəri) | ||
| Nəticəsi | Osmanlının qələbəsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
| | |||
Zəmin
Konstantinopolun latınlardan geri alınmasından sonra Bizans imperiyası bütün səylərini Yunanıstan üzərində nəzarətini bərpa etməyə cəmləmişdi. Qoşunlar şərq cəbhəsindən Anadoluya və Peloponnesə aparılmalı idi, çünki keçmiş Nikeya imperiyasının Anadoluda tutduğu torpaqlar artıq Osmanlı basqınlarına açıq vəziyyətdə qalmışdı. Basqınların artan tezliyi və şiddəti səbəbilə Bizans imperatorluq orqanları Anadoludan geri çəkilmişdi.
Mühasirə
1326-cı ildə İznik ətrafında yerləşən ərazilər I Osmanın əlinə keçmişdi. O, Bursa şəhərini də fəth edərək Bizansın paytaxtı Konstantinopolun yaxınlığında təhlükəli bir paytaxt qurmuşdu. 1328-ci ildə Osmanın oğlu Orxan 1301-ci ildən ara-bir blokada vəziyyətində olan Nikeyanı mühasirəyə almışdı. Osmanlıların göl kənarındakı liman vasitəsilə şəhərə girişi idarə etmək imkanı yox idi. Nəticədə mühasirə bir neçə il nəticə vermədən davam etmişdi.
1329-cu ildə imperator mühasirəni yarmağa cəhd göstərmişdi. O, Osmanlıları həm Nikomediyadan, həm də Nikeyadan uzaqlaşdırmaq üçün yardım dəstəsinə rəhbərlik etmişdir. Bəzi kiçik uğurlardan sonra qüvvələr Pelekanonda məğlub olaraq geri çəkilmişdi. Heç bir təsirli imperator qüvvəsinin sərhədi bərpa edə bilməyəcəyi və Osmanlıları sıxışdıra bilməyəcəyi aydın olmuş, şəhər 2 mart 1331-ci ildə süqut etmişdi. Şəhərdən çıxmaq istəyən sakinlərə icazə verilmişdir.
Nəticəsi
Qısa müddət ərzində şəhər genişlənən Osmanlı bəylinin paytaxtı olmuşdur. Şəhərin mərkəzindəki böyük Ayasofiya kilsəsi Orxan məscidinə çevrilmiş, yaxınlığında mədrəsə və hamam tikilmişdi. Nikeya sakinləri sürətlə böyüyən Osmanlı dövlətinə daxil olmuş və onların bir çoxu artıq 1340-cı ilə qədər islamı qəbul etmişdilər.
Konstantinopol patriarxı XIX İohann şəhərin ələ keçirilməsindən az sonra Nikeya xalqına məktub ünvanlamışdı. Onun məktubunda qeyd edilmişdir ki, "İşğalçılar nəyin bahasına olursa-olsun xalqa öz natəmiz dinlərini sırımağa çalışıblar, bununla da sakinləri Məhəmmədə tabe etmək istəyirlər". Patriarx xristianlara "dininizdə möhkəm olmağınızı" və əlavə etmişdir ki, "Aqarlar [türklərin] yalnız bədəniniz ağasıdır, ruhunuzun deyil".
Ərəb səyyah İbn Bətutə 1331-ci ilin sonunda Nikeyada qalmışdı. İbn Bətutəyə görə, şəhər xarabalıq halında idi və orada yalnız sultanın xidmətində olan az sayda adam yaşayırdı. Şəhər divarları arasında bağlar və hər bir ev meyvə bağı ilə əhatə olunmuş əkin sahələri var idi. Şəhərdə meyvə, qoz, şabalıd və iri şirin üzüm yetişdirilirdi. Osmanlı fəthləri sürətlə davam etmiş və Nikomediya 1337-ci ildə süqut etmişdir
İstinadlar
- A History of the Byzantine State and Society, Treadgold, W., Stanford Press, 1997
- Byzantium: The Decline and Fall. London: Viking. 1995. səh. 286. ISBN .
- Raby, Julian (1989). "İznik, 'Une village au milieu des jardins'". In Petsopoulos, Yanni (ed.). Iznik: The Pottery of Ottoman Turkey. London: Alexandra Press. pp. 19–20
- Tsivikis, Nikolaos, Nicaea, Church of Hagia Sophia // Encyclopaedia of the Hellenic World, Asia Minor, Foundation of the Hellenic World, 23 March 2007, 3 March 2016 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 20 September 2014
- St. Sophia Museum, ArchNet, 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 20 September 2014
- Nicol, Donald M. The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453. Cambridge University Press. 1993. səh. 176. ISBN .
- Revista de istorie. Editura Academiei Republicii Socialiste România. 1979. 2023-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-01.
- Giese, Friedrich. "Die altosmanischen anonymen Chroniken". 1922. 2023-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-01.
- Miklosich, Franz; Ller, Joseph M. Acta et Diplomata Graeca Medii Aevi Sacra et Profana. 22 March 2012. ISBN . 6 April 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 April 2024.
- Dunn, 1986. Raby (1989, p. 20) suggests a date between 1334 and 1339.
- Defrémery, Sanguinetti, 1854; Gibb, 1962
Əlavə ədəbiyyat
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nikeyanin muhasiresi 1328 ci ilden 1331 ci ile qeder Osmanli beyi I Orxanin quvvelerinin Bizans imperiyasinin Nikeya seherini muhasireye almasi Munaqisenin neticesinde Osmanli turkleri Bizansin esas seherlerinden birini feth etmisdir Bu Osmanli imperiyasinin genislenmesinde muhum rol oynamisdir Nikeyanin muhasiresiIznikde yerlesen Lefke darvazasi Tarix 1328 1331 Yeri Nikeya indiki Turkiyenin Iznik seheri Neticesi Osmanlinin qelebesi Munaqise terefleri Bizans imperiyasi Osmanli beyliyi Komandan lar III Andronik Orxan Qazi Tereflerin quvvesi namelum namelum Itkiler namelum namelum Mundericat 1 Zemin 2 Muhasire 3 Neticesi 4 Istinadlar 5 Elave edebiyyatZeminredakteKonstantinopolun latinlardan geri alinmasindan sonra Bizans imperiyasi butun seylerini Yunanistan uzerinde nezaretini berpa etmeye cemlemisdi Qosunlar serq cebhesinden Anadoluya ve Peloponnese aparilmali idi cunki kecmis Nikeya imperiyasinin Anadoluda tutdugu torpaqlar artiq Osmanli basqinlarina aciq veziyyetde qalmisdi Basqinlarin artan tezliyi ve siddeti sebebile Bizans imperatorluq orqanlari Anadoludan geri cekilmisdi Muhasireredakte1326 ci ilde Iznik etrafinda yerlesen eraziler I Osmanin eline kecmisdi O Bursa seherini de feth ederek Bizansin paytaxti Konstantinopolun yaxinliginda tehlukeli bir paytaxt qurmusdu 1328 ci ilde Osmanin oglu Orxan 1301 ci ilden ara bir blokada veziyyetinde olan Nikeyani muhasireye almisdi Osmanlilarin gol kenarindaki liman vasitesile sehere girisi idare etmek imkani yox idi Neticede muhasire bir nece il netice vermeden davam etmisdi 1329 cu ilde imperator III Andronik muhasireni yarmaga cehd gostermisdi O Osmanlilari hem Nikomediyadan hem de Nikeyadan uzaqlasdirmaq ucun yardim destesine rehberlik etmisdir Bezi kicik ugurlardan sonra quvveler Pelekanonda meglub olaraq geri cekilmisdi Hec bir tesirli imperator quvvesinin serhedi berpa ede bilmeyeceyi ve Osmanlilari sixisdira bilmeyeceyi aydin olmus seher 2 mart 1331 ci ilde suqut etmisdi 1 Seherden cixmaq isteyen sakinlere icaze verilmisdir 2 NeticesiredakteQisa muddet erzinde seher genislenen Osmanli beylinin paytaxti olmusdur 3 Seherin merkezindeki boyuk Ayasofiya kilsesi Orxan mescidine cevrilmis 4 yaxinliginda medrese ve hamam tikilmisdi 5 Nikeya sakinleri suretle boyuyen Osmanli dovletine daxil olmus ve onlarin bir coxu artiq 1340 ci ile qeder islami qebul etmisdiler 6 Konstantinopol patriarxi XIX Iohann seherin ele kecirilmesinden az sonra Nikeya xalqina mektub unvanlamisdi Onun mektubunda qeyd edilmisdir ki Isgalcilar neyin bahasina olursa olsun xalqa oz natemiz dinlerini sirimaga calisiblar bununla da sakinleri Mehemmede tabe etmek isteyirler Patriarx xristianlara dininizde mohkem olmaginizi ve elave etmisdir ki Aqarlar turklerin yalniz bedeniniz agasidir ruhunuzun deyil 7 8 9 Ereb seyyah Ibn Betute 1331 ci ilin sonunda Nikeyada qalmisdi 10 Ibn Betuteye gore seher xarabaliq halinda idi ve orada yalniz sultanin xidmetinde olan az sayda adam yasayirdi Seher divarlari arasinda baglar ve her bir ev meyve bagi ile ehate olunmus ekin saheleri var idi Seherde meyve qoz sabalid ve iri sirin uzum yetisdirilirdi 11 Osmanli fethleri suretle davam etmis ve Nikomediya 1337 ci ilde suqut etmisdirIstinadlarredakte A History of the Byzantine State and Society Treadgold W Stanford Press 1997 Norwich J J Byzantium The Decline and Fall London Viking 1995 seh 286 ISBN 978 0 670 82377 2 Raby Julian 1989 Iznik Une village au milieu des jardins In Petsopoulos Yanni ed Iznik The Pottery of Ottoman Turkey London Alexandra Press pp 19 20 Tsivikis Nikolaos Nicaea Church of Hagia Sophia Encyclopaedia of the Hellenic World Asia Minor Foundation of the Hellenic World 23 March 2007 3 March 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 September 2014 St Sophia Museum ArchNet 4 March 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 September 2014 Nicol Donald M The Last Centuries of Byzantium 1261 1453 Cambridge University Press 1993 seh 176 ISBN 9780521439916 Revista de istorie Editura Academiei Republicii Socialiste Romania 1979 2023 04 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 04 01 Giese Friedrich Die altosmanischen anonymen Chroniken 1922 2023 04 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 04 01 Miklosich Franz Ller Joseph M Acta et Diplomata Graeca Medii Aevi Sacra et Profana 22 March 2012 ISBN 9781108044547 6 April 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 April 2024 Dunn 1986 Raby 1989 p 20 suggests a date between 1334 and 1339 Defremery Sanguinetti 1854 Gibb 1962Elave edebiyyatredakteDunn Ross E The adventures of Ibn Battuta a Muslim traveler of the 14th century Berkeley University of California Press 1986 ISBN 0520067436 R G Grant Battle A Visual Journey Through 5 000 Years of Combat Dorling Kindersley Publishers Ltd 2005 ISBN 0 7566 1360 4ISBN 0 7566 1360 4 Menbe https az wikipedia org w index php title Nikeyanin muhasiresi 1328 1331 amp oldid 7574474