Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
Məmməd Musa oğlu Adilov (18 noyabr 1953, Nuxa – 16 oktyabr 2011, Şəki) — ədəbiyyatşünas alim, AMEA M. Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun direktoru, filologiya elmləri doktoru.
| Məmməd Adilov | |
|---|---|
| Məmməd Musa oğlu Adilov | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Nuxa, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (57 yaşında) |
| Vəfat yeri | Şəki, Azərbaycan |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Elmi dərəcəsi | Filologiya elmləri doktoru |
| Elmi adı | direktor |
| İş yeri | Azərbaycan MEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu |
| Təhsili | BDU Şərqşünaslıq fakültəsi |
| Mükafatları | AMEA-nın Fəxri Fərmanı (2003) |
Həyatı
Məmməd Adilov 18 noyabr 1953-cü il tarixdə Nuxa şəhərində anadan olmuşdur. Bakı Dövlət Universitetinin məzunudur (1976).
1976–1977-ci illərdə Şəki şəhərindəki orta peşə məktəbində müəllim, 1977–1982-ci illərdə Azərbaycan Radiosunda və "Bakı" qəzetində müxbir, 1981–1989-cu illərdə Azərbaycan Xarici Dillər İnstitutunda ikiillik ərəb dili kurslarında müəllim vəzifəsində işləyib.
1982–1984-cü illərdə ordu sıralarında tərcüməçi zabit kimi xidmət etdikdən sonra 1984-cü ildə Azərbaycan EA Əsaslı Kitabxanasında baş direktor, elə həmin ildən Azərbaycan EA Əlyazmalar İnstitutunda baş laborant, daha sonralar kiçik elmi işçi, elmi işçi, elmi katib, direktor müavini vəzifələrində çalışıb. Həmçinin, 1993–1996-cı illərdə Lənkəran Dövlət Universitetində, 1995–1998-ci illərdə isə Bakı İslam Universiteti Sumqayıt filialında müəllimlik etmişdir. 2003-cü ildə Azərbaycan MEA Əlyazmalar İnstitutunun direktoru vəzifəsinə seçilmişdir.
1986-cı ildə "Azərbaycan dilində ixtisar sözlər" mövzusunda namizədlik, 2004-cü ildə "Azərbaycan paleoqrafiyası və tarixi orfoqrafiyası" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.
İkisi xarici ölkədə olmaqla 170-ə yaxın elmi əsəri nəşr olunub, 100-dən artıq kitabın nəşrə hazırlanmasında iştrak etmişdir.
İSESKO-nun (1993) və Qahirədə (1996) keçirilmiş simpoziumlarında iştirak etmiş, həmçinin, Moskvada, İstanbulda, Tehranda, Vilnüsdə, Aşqabadda, Məkkədə, Konyada, Urmiyada, Qazanda, Türküstanda elmi ezamiyyətlərdə olmuşdur.
1999-cu ildə "Kitabi-Dədə Qorqud"un yazıya alınmasının 1300 illik yubileyini, 2003-cü ildə isə Xacə Nəsirəddin Tusinin 800 illik yubileyini keçirən dövlət komissiyalarının üzvü olub.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının filologiya elmləri üzrə ekspert şurasının üzvü və "Əlyazmalar xəzinəsində" jurnalının baş redaktoru idi.
2003-cü ildə AMEA-nın Fəxri Fərmanı ilə, 2005-ci ildə "Tərəqqi" medalı ilə təltif olunmuşdur.
Məmməd Adilov 16 oktyabr 2011-ci il tarixdə toy ziyafətində iştirak etmək üçün Şəki şəhərinə gəlmiş, toyda iştrak etmiş, lakin toydan getdikdən sonra həmin gecə, Şəki şəhərində qəflətən dünyasını dəyişmişdir.
Əsas elmi nailiyyətləri
- Azərbaycan paleoqrafiyasının elmi-nəzəri və təcrübi məsələlərinin tədqiqi;
- Azərbaycan orfoqrafiyası tarixinin tədqiqi;
- Orta əsr türk mətninin transfoneliterasiya prinsiplərinin müəyyənləşdirilməsi;
- Orta əsr əlyazma kitabı anlayışının dəqiqləşdirilməsi;
- Ədəbi və tarixi abidələrinin, arxiv materiallarının nəşri;
- Müasir Azərbaycan dili problemləri ilə bağlı tədqiqatlar: İxtisar sözlər, onomastika, terminologiya, frazeologiya, leksikoqrafiya, nitq mədəniyyəti məsələləri.
Əsas elmi əsərləri
- Azərbaycan paleoqrafiya və tarixi orfoqrafiyası. – Bakı, Nurlan, 2002, 200 s.
- Türk mətninin transfoneliterasiyası problemləri. – Bakı, Nurlan, 2003, 120 s.
- Azərbaycan əlyazmalarında filiqranlar (A. Məmmədbağıroğlu ilə). Bakı, Tural-Ə, 2001, 56 s.
- Rəşid bəy Axundov. Məktublar, sənədlər, tərcümələr, məqalələr. – Bakı: Nurlan, 2003, 467 s. (H. Ə. Həsənovla)
- İsmail bəy Qasprinski. Türküstan üləması. – Bakı: Örnək, 2001, 55 s.
- Azərbaycan paleoqrafiyası. Bakı: Elm, 2009
Qeydlər
- Məmməd Adilovun ölümü ilə bağlı Əlyazmalar İnstitutun saytında dərc olunmuş nekroloqda belə yazılıb 2023-08-04 at the Wayback Machine, bu M. Adilovun vaxtilə, özünün yazdığı tərcümeyi-halından götürülmüşdür. İndiki Azərbaycan MEA-nın mərkəzi kitabxanasına Sovet dövründə "əsaslı kitabxana" deyilirdi, orada həqiqətən də Sovet zamanında redaktor vəzifəsi mövcud olub.
Mənbə
- Sia.az
- Adam.az 2016-03-05 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Memmed Musa oglu Adilov 18 noyabr 1953 Nuxa 16 oktyabr 2011 Seki edebiyyatsunas alim AMEA M Fuzuli adina Elyazmalar Institutunun direktoru filologiya elmleri doktoru Memmed AdilovMemmed Musa oglu AdilovFayl Memmed Adilov jpgDogum tarixi 18 noyabr 1953Dogum yeri Nuxa Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 16 oktyabr 2011 57 yasinda Vefat yeri Seki AzerbaycanVetendasligi SSRI AzerbaycanElmi derecesi Filologiya elmleri doktoruElmi adi direktorIs yeri Azerbaycan MEA M Fuzuli adina Elyazmalar InstitutuTehsili BDU Serqsunasliq fakultesiMukafatlari AMEA nin Fexri Fermani 2003 2005HeyatiMemmed Adilov 18 noyabr 1953 cu il tarixde Nuxa seherinde anadan olmusdur Baki Dovlet Universitetinin mezunudur 1976 1976 1977 ci illerde Seki seherindeki orta pese mektebinde muellim 1977 1982 ci illerde Azerbaycan Radiosunda ve Baki qezetinde muxbir 1981 1989 cu illerde Azerbaycan Xarici Diller Institutunda ikiillik ereb dili kurslarinda muellim vezifesinde isleyib 1982 1984 cu illerde ordu siralarinda tercumeci zabit kimi xidmet etdikden sonra 1984 cu ilde Azerbaycan EA Esasli Kitabxanasinda bas direktor ele hemin ilden Azerbaycan EA Elyazmalar Institutunda bas laborant daha sonralar kicik elmi isci elmi isci elmi katib direktor muavini vezifelerinde calisib Hemcinin 1993 1996 ci illerde Lenkeran Dovlet Universitetinde 1995 1998 ci illerde ise Baki Islam Universiteti Sumqayit filialinda muellimlik etmisdir 2003 cu ilde Azerbaycan MEA Elyazmalar Institutunun direktoru vezifesine secilmisdir 1986 ci ilde Azerbaycan dilinde ixtisar sozler movzusunda namizedlik 2004 cu ilde Azerbaycan paleoqrafiyasi ve tarixi orfoqrafiyasi movzusunda doktorluq dissertasiyasi mudafie etmisdir Ikisi xarici olkede olmaqla 170 e yaxin elmi eseri nesr olunub 100 den artiq kitabin nesre hazirlanmasinda istrak etmisdir ISESKO nun 1993 ve Qahirede 1996 kecirilmis simpoziumlarinda istirak etmis hemcinin Moskvada Istanbulda Tehranda Vilnusde Asqabadda Mekkede Konyada Urmiyada Qazanda Turkustanda elmi ezamiyyetlerde olmusdur 1999 cu ilde Kitabi Dede Qorqud un yaziya alinmasinin 1300 illik yubileyini 2003 cu ilde ise Xace Nesireddin Tusinin 800 illik yubileyini keciren dovlet komissiyalarinin uzvu olub Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti yaninda Ali Attestasiya Komissiyasinin filologiya elmleri uzre ekspert surasinin uzvu ve Elyazmalar xezinesinde jurnalinin bas redaktoru idi 2003 cu ilde AMEA nin Fexri Fermani ile 2005 ci ilde Tereqqi medali ile teltif olunmusdur Memmed Adilov 16 oktyabr 2011 ci il tarixde toy ziyafetinde istirak etmek ucun Seki seherine gelmis toyda istrak etmis lakin toydan getdikden sonra hemin gece Seki seherinde qefleten dunyasini deyismisdir Esas elmi nailiyyetleriAzerbaycan paleoqrafiyasinin elmi nezeri ve tecrubi meselelerinin tedqiqi Azerbaycan orfoqrafiyasi tarixinin tedqiqi Orta esr turk metninin transfoneliterasiya prinsiplerinin mueyyenlesdirilmesi Orta esr elyazma kitabi anlayisinin deqiqlesdirilmesi Edebi ve tarixi abidelerinin arxiv materiallarinin nesri Muasir Azerbaycan dili problemleri ile bagli tedqiqatlar Ixtisar sozler onomastika terminologiya frazeologiya leksikoqrafiya nitq medeniyyeti meseleleri Esas elmi eserleriAzerbaycan paleoqrafiya ve tarixi orfoqrafiyasi Baki Nurlan 2002 200 s Turk metninin transfoneliterasiyasi problemleri Baki Nurlan 2003 120 s Azerbaycan elyazmalarinda filiqranlar A Memmedbagiroglu ile Baki Tural E 2001 56 s Resid bey Axundov Mektublar senedler tercumeler meqaleler Baki Nurlan 2003 467 s H E Hesenovla Ismail bey Qasprinski Turkustan ulemasi Baki Ornek 2001 55 s Azerbaycan paleoqrafiyasi Baki Elm 2009QeydlerMemmed Adilovun olumu ile bagli Elyazmalar Institutun saytinda derc olunmus nekroloqda bele yazilib 2023 08 04 at the Wayback Machine bu M Adilovun vaxtile ozunun yazdigi tercumeyi halindan goturulmusdur Indiki Azerbaycan MEA nin merkezi kitabxanasina Sovet dovrunde esasli kitabxana deyilirdi orada heqiqeten de Sovet zamaninda redaktor vezifesi movcud olub MenbeSia az Adam az 2016 03 05 at the Wayback Machine