Mədəni determinizm — Mədəni determinizm (ing.cultural determinismalm.kultureller Determinismus ) insan davranışlarının sosial mədəni izahıdır. Bu təlimə görə mədəniyyət bizim emosional və davranış səviyyəmizə görə kim olduğumuzu , xüsusən də sosial mədəni səbəblərdən kimliyimizi müəyyən edir. Həmçinin cəmiyyətdə iqtisadi, sosial, siyasi strukturu və institutları müəyyən edir. Mədəni determinizm iki əsas faktordan formalaşır: İrqlər və dinlər. İdeologiya, ətraf mühit, hava şəraiti də insanın və onun özünəməxsus mədəniyyətinin formalaşmasında əhəmiyyətli rola malikdir.
Mədəni determinizmə görə uzun zaman müddətində insanların ənənələri, davranışları nəsildən nəsilə ötürülür. Mədəni determinizm tarix boyunca mədəniyyətlərin və sivilizasiyaların çoxsaylı müxtəlifliyinin səbəblərini izah eliyir. Sosial inkişaf nəzəriyyəsində müxtəlif nöqteyi nəzərlər mövcuddur. Bunlar da hesab edir ki, bir element digər elementləri təyin edən faktordur. Bunlardan ən məşhuru Karl Marksın iqtisadi determinizm nəzəriyyəsidir. Bu nəzəriyyəyə görə istehsalatda fərdin və ya sinifin rolu dünyagörüş və mədəniyyəti müəyyənləşdirir.
Mədəni determinizmin konsepsiyasına nəzər salmaq üsulu onu iqtisadi determinizmlə qarşı-qarşıya qoymaq ideyasıdır. İdeyanın son təzahürləri odur ki, fiziki dünya özünün məhdud və həmişə dəyişilən elementləriylə hər məvcud mədəniyyətin yaranmasında cavabdehlik daşıyır. Həmçinin qəbul edilir ki, mədəniyyət iqtisadi-siyasi müxanizmləri təyin edir. Bu ideya bəşəriyyətin yarandığı ilk sivilizasiyalardan tutmuş hazırki dövrə qədər yaranmış mədəniyyətlərin hamısına aiddir.
Mədəni determinizm siyasi və iqtisadi təsir faktoru kimi
Sosial inkişafın bir sıra nəzəriyyələri var ki, mədəniyyəti digər ünsürlərin müəyyənedici faktoru hesab edir. Onlar iqtisadi determinizm nəzəriyyələrindən, o cümlədən də Marksın nəzəriyyəsindən fərqlənirlər. Kökü mədəni determinizmdən qaynaqlanan siyasi hərəkatlar bir qayda olaraq siyasi və iqtisadi ideologiyalara qarşı durur. Yaxud da onların əhəmiyyətini din, irqlərə nisbətən azaldırlar. Bununla belə mədəni deterministlər Marksın sosial siniflərin vacib təyinedici faktor olması barədə fikirləriylə razilaşmağı məcburi hesab eləmirlər.
Mədəni determinizm ideyası fövqəladə bir şəkildə yayılıb: Çoxsaylı cəmiyyətlər hesab edirdilər ki, onların adətləri, ideya və ənənələri siyasi və iqtisadi mexanizmlərin formasını müəyyənləşdirib. Həmçinin onların unikallığının mənbəyinə çevrilib. Bunları bir sıra milli adətlər, konkret dini ənənələrə əməl edilməsi və dilin vacibliyinin milli kimliklərin təyin olunmasında görmək olar.
Tarixdən nümunələr
Qədim yunanlar hesab edirdilər ki, yalnız onların dilində danışanlar yunanların fikirlərini və siyasi müxanizmlərini başa düşə bilərdilər. Başqalarını onlar “Barbaroi” adlandırırdılar. Bu sözdən də ingilis sözü olan “Varvar” sözü meydana gəlib.
Eyni zamanda isə Nikolo Makiavelli hesab edirdi ki, siyasi ənənələr ümumbəşəri bir qavramdır və hamıya aiddir. O həmçinin bildirirdi ki, mədəniyyətin elementləri, xüsusən də dinlər xeyirli siyasi mexanizmlər irəli sürə bilərlər.
Sosioloq Maks Veber kapitalizm ilə protestanlıq arasındakı qarşılıqlı əlaqədən yazırdı. Qeyd edirdi ki, dinin mədəni aspektləri, o cümlədən protestantlığın əmək qaydaları iqtisadi mexanizmlərin meydana gəlməsində həlledici rol oynayıb. Romantizmin özündə mədəni determinizmin çox elementləri daxil idi. Bu cərəyana daxil olan İohan Folfranq Göte, Avqust Streindberq və Fridrix Şleqel daxil idi. Romantizmin kontekstində bu dayanırdı ki, coğrafi ərazi insanı formalaşdırır. Zaman keçdikcə də adət-ənənələr, mədəniyyətlər məhs coğrafiya ilə bağlı olur. Coğrafi ərazi orada yaşıyan cəmiyyətlə harmoniya təşkil edərək böyük gücə sahib olurlar.
Media nəzəriyyəsinə görə bir çox müəlliflər belə bir fikir irəli sürürlər ki, siyasi müxanizmlər kütləvi informasiyalardan doğur.
Müasir konservatizmdə bir sıra şəxslər, xüsusən də kommentator Patrik Bukenon, iqtisadçı Robert Barro bildirirlər ki, mədəni normalar siyasi danışıqları, anlaşmaları müəyyənləşdirir.
Mədəni determinizm bir paradiqmadır. Çoxsaylı yazıçılar və mütəfəkkirlər tərəfindən istifadə olunan bir paradiqma. Rut Benedikt yazırdı ki, uşaqlar onların həyatını istiqamətləndirən mədəniyyətin bir hissəsinə çevrilir.
İstinadlar
September 15, 2021
mədəni, determinizm, cultural, determinism, kultureller, determinismus, insan, davranışlarının, sosial, mədəni, izahıdır, təlimə, görə, mədəniyyət, bizim, emosional, davranış, səviyyəmizə, görə, olduğumuzu, xüsusən, sosial, mədəni, səbəblərdən, kimliyimizi, mü. Medeni determinizm Medeni determinizm ing cultural determinism alm kultureller Determinismus insan davranislarinin sosial medeni izahidir Bu telime gore medeniyyet bizim emosional ve davranis seviyyemize gore kim oldugumuzu xususen de sosial medeni sebeblerden kimliyimizi mueyyen edir Hemcinin cemiyyetde iqtisadi sosial siyasi strukturu ve institutlari mueyyen edir Medeni determinizm iki esas faktordan formalasir Irqler ve dinler Ideologiya etraf muhit hava seraiti de insanin ve onun ozunemexsus medeniyyetinin formalasmasinda ehemiyyetli rola malikdir Medeni determinizme gore uzun zaman muddetinde insanlarin eneneleri davranislari nesilden nesile oturulur Medeni determinizm tarix boyunca medeniyyetlerin ve sivilizasiyalarin coxsayli muxtelifliyinin sebeblerini izah eliyir Sosial inkisaf nezeriyyesinde muxtelif noqteyi nezerler movcuddur Bunlar da hesab edir ki bir element diger elementleri teyin eden faktordur Bunlardan en meshuru Karl Marksin iqtisadi determinizm nezeriyyesidir Bu nezeriyyeye gore istehsalatda ferdin ve ya sinifin rolu dunyagorus ve medeniyyeti mueyyenlesdirir Medeni determinizmin konsepsiyasina nezer salmaq usulu onu iqtisadi determinizmle qarsi qarsiya qoymaq ideyasidir Ideyanin son tezahurleri odur ki fiziki dunya ozunun mehdud ve hemise deyisilen elementleriyle her mevcud medeniyyetin yaranmasinda cavabdehlik dasiyir Hemcinin qebul edilir ki medeniyyet iqtisadi siyasi muxanizmleri teyin edir Bu ideya beseriyyetin yarandigi ilk sivilizasiyalardan tutmus hazirki dovre qeder yaranmis medeniyyetlerin hamisina aiddir Medeni determinizm siyasi ve iqtisadi tesir faktoru kimi RedakteSosial inkisafin bir sira nezeriyyeleri var ki medeniyyeti diger unsurlerin mueyyenedici faktoru hesab edir Onlar iqtisadi determinizm nezeriyyelerinden o cumleden de Marksin nezeriyyesinden ferqlenirler Koku medeni determinizmden qaynaqlanan siyasi herekatlar bir qayda olaraq siyasi ve iqtisadi ideologiyalara qarsi durur Yaxud da onlarin ehemiyyetini din irqlere nisbeten azaldirlar Bununla bele medeni deterministler Marksin sosial siniflerin vacib teyinedici faktor olmasi barede fikirleriyle razilasmagi mecburi hesab elemirler Medeni determinizm ideyasi fovqelade bir sekilde yayilib Coxsayli cemiyyetler hesab edirdiler ki onlarin adetleri ideya ve eneneleri siyasi ve iqtisadi mexanizmlerin formasini mueyyenlesdirib Hemcinin onlarin unikalliginin menbeyine cevrilib Bunlari bir sira milli adetler konkret dini enenelere emel edilmesi ve dilin vacibliyinin milli kimliklerin teyin olunmasinda gormek olar Tarixden numuneler RedakteQedim yunanlar hesab edirdiler ki yalniz onlarin dilinde danisanlar yunanlarin fikirlerini ve siyasi muxanizmlerini basa duse bilerdiler Basqalarini onlar Barbaroi adlandirirdilar Bu sozden de ingilis sozu olan Varvar sozu meydana gelib Eyni zamanda ise Nikolo Makiavelli hesab edirdi ki siyasi eneneler umumbeseri bir qavramdir ve hamiya aiddir O hemcinin bildirirdi ki medeniyyetin elementleri xususen de dinler xeyirli siyasi mexanizmler ireli sure bilerler Sosioloq Maks Veber kapitalizm ile protestanliq arasindaki qarsiliqli elaqeden yazirdi Qeyd edirdi ki dinin medeni aspektleri o cumleden protestantligin emek qaydalari iqtisadi mexanizmlerin meydana gelmesinde helledici rol oynayib Romantizmin ozunde medeni determinizmin cox elementleri daxil idi Bu cereyana daxil olan Iohan Folfranq Gote Avqust Streindberq ve Fridrix Sleqel daxil idi Romantizmin kontekstinde bu dayanirdi ki cografi erazi insani formalasdirir Zaman kecdikce de adet eneneler medeniyyetler mehs cografiya ile bagli olur Cografi erazi orada yasiyan cemiyyetle harmoniya teskil ederek boyuk guce sahib olurlar Media nezeriyyesine gore bir cox muellifler bele bir fikir ireli sururler ki siyasi muxanizmler kutlevi informasiyalardan dogur Muasir konservatizmde bir sira sexsler xususen de kommentator Patrik Bukenon iqtisadci Robert Barro bildirirler ki medeni normalar siyasi danisiqlari anlasmalari mueyyenlesdirir Medeni determinizm bir paradiqmadir Coxsayli yazicilar ve mutefekkirler terefinden istifade olunan bir paradiqma Rut Benedikt yazirdi ki usaqlar onlarin heyatini istiqametlendiren medeniyyetin bir hissesine cevrilir Istinadlar RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Medeni determinizm amp oldid 4653328, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
