38 33 03 şm e 44 57 32 ş u H G Y O Vikipediya azad ensiklopediya Mütəllib xan məscidifars مسجد مطلب خان ölkə iranşəhər X

38 33 03 sm e 44 57 32 s u H G Y O Vikipediya azad ensiklopediya Mutellib xan mescidifars مسجد مطلب خان Olke IranSeher Xoy seheriRayon Qerbi Azerbaycan ostaniYerlesir Xoy seheri Teleqani kucesi ile Imam kucesinin kesismesiAidiyyati Elxaniler dovletiMaterial kerpic38 33 03 sm e 44 57 32 s u H G Y O Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mutellib Xan mescidi fars مسجد مطلب خان Iranin Qerbi Azerbaycan ostaninin Xoy seherinde yerlesen Elxani dovru memarliq abidesi 18 mart 2018 ci ilde Iraniin Milli Irs siyahisina 4846 nomrede qeyde alinib Tarixi span Xoy seherinin merkezinde Teleqani kucesi ile Imam kucesinin kesismesinde yerlesen abidenin serqinde Xan karvansarasi ve tarixi yerlesir Abidenin gunumuze qeder bir eded kitabesi gelib catmisdir Kitabe metni beledir ١ وحید الد ھر حاجىمطل ب خان ٢ كھ دارد او نژاد ازشیخ اكرم ٣ بھاءالدین محمد عالمى كو ٤ زافلاطون بھ حكمت بود اعام ٥ روان او چو از تن رفت دوران ٦ زشادى گشت خالى شد پ ر از غم ٧ شد آنگھ تیره روى ماه و خورشید ٨ شد آنگھ پشت چرخ واژگون خم ٩ مرص ع كارى وجوھر شناسى ١٠ مر او رابود در گیتى مسل م ١١ بھ تاریخ وفاتش گفت فرھنگ ١٢ بھ جن ت باشد او را حور ھمدم Kitabede abidenin Haci Mutellib xan terefinden tikdirildiyi ve bu sexsin mescidin insasi zamani vefat etdiyi yazilib Olum tarixi ile bagli beytlerde ebced hesabindan istifade edilmisdir Menbelerde bu terifelayiq yazinin Qani adli sexs terefinden yazildigi qeyd edilir ve ebced hesabi ile 1255 1839 cu ile tesaduf etdiyi bildirilir Yazili menbelerde binanin ilk tikintisinin Elxaniler dovrune aid oldugu yazilir Mescidin Elxaniler dovrunde tikilib sonradan Qacar dovrunde berpa edildiyi dusunulur Miratu l Buldanin muellifinden sitat getirdiyi Iran Islam Memarliginin Gencname Enkslopediyasinda V cildinde mescid barede yazilib ki bu mescid Xoyun dagilmis diger mescidleri sirasindadir Buna sebeb onun hundur olmasi ve kulli miqdarda mesrefle basa catmamis yarim qalaraq dagilmasidir Memarliq xususiyyetleri span Mutellib Xan mescidi ozune mexsus memarliq xususiyyetlerine malikdir Abide saquli istiqametde duzbucaqli sahede yerlesir Mescidin ibadetgahi kvadrat bir gunbezli plan sxemine malikdir Ibadetgahi orten gunbez gunumuze qeder gelib catmamisdir Lakin yuxari mertebedeki qalereyalarin yerlesdiyi bolme sekkizguseli planlidir Tagli giris eyvaninin olculeri 4 x 5 50 m dir Ibadegahin simal eyvanindan cenub eyvanina qeder olan mesafe 27 08 m dir Qerb eyvanindan serq eyvanina qeder olan mesafe ise 27 08 m dir Bundan elave ibadetgah eyvanlar istisna olmaqla serq qerb simal cenub istiqametinde 19 90 m dir ve kvadrat saheni teskil edir Kohne fotosekillerden aydin olur ki gunumuzde etrafi bagli olan mescidin eksteryeri yariya qeder dukanlarla ehateli olub Giris cengel sekilli tagli bolmeden temin edilir Ibadetgahin giris qapisi uclu tagla emele gelen sade bosluqdan ibaretdir Giris boslugunun her iki terefinde dairevi tagli pencere aciqligi var Giris agzinin ustunde alcaq tagli genis pencere aciqligi nezere carpir Ibadetgaha daxil olmamisdan evvel yerlesen tagli bolmenin serq ve qerb divarlarinin girisine ve simalina baxan fasadlarinda yuxari mertebede qalereyalara cixisi temin eden bolmeler var Bu bolmelerin serqe ve qerbe baxan giris delikleri uclu tagli cokeklikdedir Bu aciqliqlarin ustunde uclu cellekli tagli qalereya var Simala baxan aciqliq iti uclu tag kemerlidir Lakin diger pencerelere nezeren daha dar qurulusdadir Giris fasadi kerpiclerin bir sira iceride uc sira colde duzulmesi ile formalasib Ibadetgaha giris eyvandan temin edilir Simaldaki giris eyvaninin ibadetgaha baxan hissesi duzbucaqli cercivede iti uclu taglidir ve basligi muqerneslidir Eyvanin govdesi gips materialindan hazirlanib Uclu qovsun zirvesinden prizmatik olaraq genislenen muqernes sistemi iki istiqametli ucbucaqlarla sonlanir Bosluqlarin kunclerinde tromp kecidleri var Giris eyvaninin qerb ve serq fasadlarinda uclu tagvari taxcalar yerlesdirilib Tagin kuncleri de suvaqla doldurulub Taxcanin da evveller suvaqla ortulduyu guman edilir Giris eyvaninin serq fasadi bos oldugu halda qerb fasadinda kitabe lovhesi vardir Kitabenin mezmunu yuxarida etrafli sekilde tesvir edilmisdir Yazi lovhesi duzbucaqli taxta lovhedir Plitenin uzerinde tepelik ve her iki terefde dilimlenmis ucbucaqli paneller var Yazi boyama texnikasi ile islenmis 14 setirden ibaretdir ve xetler patronlara daxil edilmisdir Yazi novu kimi teliq xettine ustunluk verilmisdir Mutellib xan mescidi Ibadetgahin dosemesi kvadrat formada olsa da yuxari mertebedeki qalereyalarin plani sekkizguselidir Giris eyvaninin serq ve qerb terefindeki eyvanlar ve bu eyvanlarin yanindaki eyvanlar cercive ile ehate olunmusdur Ucbucaqli prizma ile biten cercive yuxari mertebenin qalereyasi ile mehdudlasir Yalniz yuxari mertebede yerlesen qalereyalar genis sivri tagla ehate olunsa da sanki butun fasadi ehate edir ve vahid eyvan hissi verir Yuxari mertebe qalereyasinda sivri qovsun geriye dogru uzanmasi ile penetrasiya emele gelmisdir Uclu tagin zirvesinden baslayaraq yere catan cercive qalereyalari bir birinden ayirir Simal serq fasadinda birinci mertebede eyvanin simal divarinda uc taxca qerb divarinda bir taxca oldugu halda serq divarinda giris aciqligi vardir Giris ve taxcalar yuvarlaq taglidir Eyvanin uzerinde yerlesen yuxari mertebedeki qalereya da eyni tertibata malikdir Lakin simal divarindaki taxcalardan biri pencere kimi istifade olunur Bu bolmenin serq qanadinda eyvanin serq divarinda iki dairevi tagli taxca cenub divarinda ise bir taxca var Eyvanin simal divarinda dairevi tagli giris var Bu eyvanin yuxari mertebedeki qalereyasinda simal divarinda giris serq divarinda ise dairevi tagli taxca var Giris eyvaninin qerbinde birinci mertebede yerlesen eyvanin cenub divarinda biri ortada daha genis olan uc dairevi tagli taxca yerlesir Serq divarinda taxca qerb divarinda ise giris goze carpir Ust mertebedeki qalereyada serq divarinda iki taxca oldugu halda bir pencere var Qalereyanin qerb divarinda giris serq divarinda ise taxca var Serq divarindaki taxca dairevi taglidir Bu taxcalardan biri dasdandir Eyvanin simal divarinda yuxari mertebenin qalereyasina cixisi temin eden bir giris var Ust mertebedeki qalereyada cenub divarinda taxca simal divarinda ise giris aciqligi var Qalereyanin cenub divarinin yuxari hissesinde dairevi tagli pencere yerlesir Serq ve qerb divarlarindaki eyvanlar 5 50 x 3 85 m olcudedir ve diger eyvanlardan daha genis tikilmisdir Bu hissedeki eyvanlar diger eyvanlardan ferqli olaraq iki mertebe evezine bir vahidli duzulusdedir Eyvanlarin ortuyu sivri cellek taglidir Tagin kunclerinde qivrimlar nezere carpir Eyvanlarin divarlarindaki duzbucaqli cokekliklerde sivri tagli pencere var Bu cokekliklerin dibinde uc dairevi tagli taxca eyvanlarin simal ve cenub divarlarinda ise her birinde bir taxca var Mehrabin serq ve qerbindeki eyvanlar simmetrik olaraq eyni duzulusdedir Cenub fasadinda yerdeki eyvanlarin cenub divarinda iki taxca serq ve qerb divarlarinda ise bir taxca var Mehrab cenub fasadinin ortasinda yerlesir Eni 5 60 m dir Uclu tagli mehrabin magarasi muqerneslidir Muqernes suvaq materialindan hazirlanib Mehrab yuvasi bestereflidir Muqernes kebserenin asagi hissesi duzbucaqli lovheler seklinde duzulmusdur Eyvanin serq ve qerb divarlarinda taxcalar vardir Mehrabin qarsisinda imamin namaz qilmasi ucun yerde taxca yerlesdirilib Ust mertebedeki qalereyalara getmek ucun abidenin simal divarlarindaki giris deliklerinden giris eyvaninin serq ve qerb divarlarindaki bosluqlardan ibadetgahin simal ve simal serq divarlarindaki bosluqlardan cenub serq ve cenub qerb eyvanlarindan daxil olmaq olar Dehliz bolmesine giris simaldaki giris bosluqlari vasitesile heyata kecirilir Bu dehlizler dord blokdan ibaretdir ve texminen 11 x 3 m olcudedir Bu bolmelerden ucu carpaz tagla biri ise gunbezle ortulmusdur Bu gunbezli birlesmelerin serq hissesinin gunbezinde suvaqdan radial tirler vardir Gunbezin eteyinde uclu tagvari taxcalar movcuddur Serq dehlizinden yuxari mertebe qalereyasina qalxarken pilleken cixisinin serq divarinda 2 uclu tagli taxca var Bundan elave qalereyanin girisi ile uzbeuz cokmus tagda sivri tagli aciqliq movcuddur Buradan qalereya sivri cellekli tagla ortulmusdur Ust mertebedeki bu qalereyalar hem girise hem de ibadetgaha acilir Bu qalereyalardan pillekenlerle basqa bir yuxari mertebeye cixilir Burada eyvan ve qalereyalarin uzluklerinin xarici ortuklerine rast gelirik Bu hissede divarda taxcalar ve dorduncu mertebeye qalxmaq ucun pillekenler de var Cenub qerb kuncundeki bolmeden pillekenlerle yuxari qalxarken asagida divarda derin taxca yuxarida ise pencere aciqligi nezere carpir Bu qalereya hemcinin ibadetgaha girise ve simala dogru aciqligi numayis etdirir Yuxari mertebede buradan cixisi temin eden nisler ve pillekenler movcuddur Tikilide tikinti materiali kimi kerpicden istifade olunub Giris eyvani ile mehrab arasindaki bolmede gips materialina ustunluk verilmisdir Bundan elave tikintide istifade olunan uzluk sisteminin xarici ortukleri dasdandir Divarlarindaki izlerden melum olur ki abidede son illerde berpa isleri aparilib Qalereya span Istinadlar span Wiki Loves Monuments monuments database 2017 https iranarchpedia ir entry 20095 Riyahi 1958 seh 299 Riyahi 1958 seh 300 Yelen 2014 seh 13 Yelen 2014 seh 14 Yelen 2014 seh 15 Yelen 2014 seh 16 Kiani 1989 seh 66 Kiani 1989 seh 67 Kiani 1989 seh 68 Hemcinin bax span Xatun korpusu Semsi Tebrizi minaresiMenbe span M Y Kiani Iranian Arcitecture of The Islamic Period vol 2 a List of Monuments Tehran 1989 seh 296 Resul Yelen Iran Hoydaki Mimari Eserler Van T C YUZUNCU YIL UNIVERSITESI SOSYAL BILIMLER ENSTITUSU SANAT TARIHI ANABILIM DALI 2014 Mehemmed Emin Riyahi Tarixi Xoy Tehran 1958 Kateqoriya Elifba sirasina gore tarixi abidelerGizli kateqoriyalar Vikipediya Vikidatada menbeleri olan meqalelerKartographer uzantisindan istifade eden sehifeler