Müqəddəs Məryəm Ana kilsəsi (bolq.църква "Света Богородица", tsarkva "Sveta Bogoroditsa") - Asen qalasında yerləşən məşhur orta əsrlər şərqi ortodoks kilsəsinə verilən addır. Bolqarıstanın cənubundakı Plovdiv vilayətinin Rodop dağlarında Asenovqrad yaxınlığında yerləşir. XII əsrdə tikildiyi təxmin edilir və iki hissədən ibarətdir: yuxarı hissə - kilsə, aşağı hissə - naməlum. Kilsənin narteksi üzərində dördbucaqlı qüllə, növünə görə Balkanlardakı ən qədim qüllə hesab edilir. Kilsənin üst hissəsindəki divarlarda freska parçaları vardır.
Tanrının Müqəddəs Anası kilsəsi, Asen qalası
Öndən görünüş
Yarım qübbənin görünüşü
Yer və tarix
Müqəddəs Məryəm Ana kilsəsinin ərazisi Plovdivdən Smilyana qədər, Asenovqrad qəsəbəsindən (orta əsrlərdə Stenimaços) cənuba doğru 2 kilometrlik məsafə boyunca uzanır. Kilsə zamanında güclü müdafiə olunan hal-hazırda isə dağıdılmış vəziyyətdə olan Asen qalasının bir hissəsidir. Kilsənin inşa edilmə tarixi ilə bağlı bir neçə fərqli fikirlər var. Beləki kilsənin yaranma tarixi bir çox alimlər tərəfindən XII əsr olaraq qəbul edilsə də, bəziləri kilsənin XI və ya XIII əsrdə yaradılması fikrini qəbul edir.
Kilsənin adı Müqəddəs Məryəm Ana kilsəsi kimi qəbul olunsada, gerçək adının fərqli olduğu düşünülür. Kilsədə ona ithaf olunmuş orta əsr yunan yazısı tapılıb. Bu yazının kilsəyə pul bağışlamış biri tərəfindən də yazıla biləcəyi düşünülür. XX əsrin əvvəllərində tapılan bu yazının bir hissəsində "Petrixin Tanrısının Anası" kimi tərcümə olunan "ή παναγία τῆς Πετριζηώτης" cümləsi oxunmuşdur. Lakin bu ad, Baçkovo monastrının əsas kilsəsinin (katolikon) adı idi və kilsəyə pul bağışlayan adamın kilsənin adını çəkmədiyinə, sadəcə monastr ilə kilsənin əlaqələri göstərməyə çalışdığına inanılır.
XX əsrin əvvəllərində Müqəddəs Məryəm Ana kilsəsi Asenovqradda həm etnik yunanlar, həm də bolqarlar tərəfindən dini mərasimlər keçirtmək üçün istifadə olunurdu. 1899-cu ildə yunanlar burada izdihamlı bir tədbir keçirirlər, bundan bir müddət sonra bolqarlar da yunanlarla müqayisə oluna biləcək şəkildə bir mərasim keçirirlər. Bu mərasimlər bir nəfərin tərk edilmiş kilsənin yanından keçərkən kilsədə işıqlar görməsini və səslər eşitməsini deməsindən sonra olmuşdu. Hər iki mərasim gecə kilsədə Müqəddəs Liturgiya ilə sonlanırdı.
1904-cü ildə zəlzələ nəticəsində dağıntılara məruz qalan kilsə, 1936-cı ildə Aleksandr Raşenovun rəhbərlik etdiyi komanda tərəfindən bərpa olundu. 2008-ci ildən etibarən kilsə ibadət yeri kimi fəaliyyət göstərir.
Memarlıq
Müqəddəs Məryəm Ana kilsəsi 18 m uzunluğunda, 7 m enində və 12 m hündürlüyündədir (başqa bir məlumata əsasən 15 m). Kilsənin divarları bir-birinə bərkidilən daşlardan və üç mərtəbəli kərpic hörgüdən ibarətdir. İstisna yalnızşimal divarındadır. Beləki bu divar demək olar ki, tamamilə daşlardan tikilmişdir və yalnız bir mərtəbəli kərpic hörgüsü vardır. Divarların qalınlığı 0.85 m ilə 1.15 m arasında dəyişir.
Kilsə iki mərtəbədən ibarətdir, üst mərtəbə kilsə və liturgiya yeri kimi istifadə edildiyi halda, aşağı mərtəbənin nə üçün istifadə olunduğu bilinmir. Kilsənin qayalıq ərazidə yerləşdiyi üçün alt mərtəbənin tikilməsinin vacibliyi barədə bəzi fikirlər var. Digər fikirlərə görə isə bura bir məzarlıq və ya anbar kimi istifadə olunmuşdur. Bu kilsəyə bənzər kilsələrin alt mərtəbələrinin məzarlıq olaraq istifadə olunmasına rəğmən, kilsənin alt mərtəbəsində insan qalığı rast gəlinməməsi buranın anbar kimi istifadə oluna biləcəyi fikrini təsdiqləyir.
Kilsənin uzadılmış bir nefi vardır. Şərq hissəsi bir qübbə və yarım qübbə ilə əhatə olunmuşdur. Qübbə şimal və cənubdan tağlarla, şərq və qərbdən isə tağlarla əhatə olunub. Yarım qübbənin xarici beş bucaqlı, daxili isə dairəvidir. Sankturainin qərbində bema, protezis və diakonikonu əhatə edən üç tağın olduğu müqəddəs yer vardır. Sankturai iki sütun vasitəsilə nefin qalan hissəsindən ayrılmışdır. Cənub divarı və yarım qübbə üç kontrfors tərəfindən əhatə olunub. Kilsənin girişi cənub divarının üzərindədir. Kilsədə cəmi 16 pəncərə vardır: üçü yarım qübbədə, biri cənub divarında, dördü şimal divarında və biri də narteksin üzərindədir.
Nefin qərb hissəsində, üzərində qeyri adi qüllə olan bir narteks vardır. Qüllənin zəng qülləsi, müşahidə qülləsi və ya hər ikisi kimi istifadə olunması ilə bağlı fikirlər var. Bu qüllədən istifadə etmək üçün həm içəridən, həm də çöldən taxta nərdivanlar quraşdırılmışdı. Üst hissədə dörd geniş tağlı pəncərə və dam örtüyü ilə örtülmüş düzbucaqlı qübbə vardır.
İncəsənət tarixçisi Robert G. Austerhota görə, Müqəddəs Məryəm Ana kilsəsinin qülləsi kilsəyə sonradan əlavə olunmuş və Balkan memarlığındakı narteksin üzərində inşa edilmiş bir zəng qülləsi nümunəsidir. Sonralar bu dizayn şəklindən Balkan yarımadasında daha geniş istifadə olunmağa başlanılıb. Sonradan əlavə olunan qüllə dizaynı həm qərbi avropa, həm də şərq (Suriya) kilsə memarlığına öz təsirini göstərmişdir.
Dekorasiya
Nefin girişindəki freskaların qalıqları
VikianbardaMüqəddəs Məryəm Ana kilsəsi, Asen qalası ilə əlaqəli mediafayllar var.
Kilsənin xarici görünüşü "harmonik", "zərif" və "mütənasib" təsvir edilmişdir. Müqəddəs Məryəm Ana kilsəsinin xarici hissəsi çox gözəl bəzədilmişdir. Orta əsrlər bolqar memarlığında istifadə olunan bağlayıcı tağlara cənub fasadı və qübbə üzərində rast gəlmək mümkündür. Cənub divarındakı geniş tağ alt və üst mərtəbələri bir-birilə əlaqələndirir. Yarım qübbə xüsusilə zəngin bir şəkildə bəzədilmişdir. Uzun kərpic sıralarından əlavə, yuxarı hissədə qırmızı kərpiclərdən hazırlanan üçbucaq formalar və qəfəs formaları da vardır.
Kilsənin üst mərtəbəsində, daha çox daxili dizaynda freskalardan istifadə olunmuşdur, bundan əlavə bağlayıcı kəmərlərdən birinin üzərində divar rəsmi izləri vardır. İçəridə "İsanın vəftiz edilməsi", "Pilatın məhkəməsi", "Məryəmin ölümü" və "İsanın çarmıxa çəkilməsi" rəsmləri vardır. Müqəddəslərin portretləri arasında Vəftizçi İohann, Müqəddəs Pyotr, Həvari Pavel, I Konstantin, Elena və Qırx Şəhidlərin portretləri vardır. Döyüşən müqəddəslər cənub divarı, rahiblər isə şimal divarı üzərində təsvir ediliblər. Qorunan freskaların hamısı XIV əsrə aiddir və Paleoloqovs renessans dövrü incəsənət nümunələridirlər. Freskaların bütün altyazıları orta əsrləryunan dilindədir.
İstinadlar
↑ Kassabova, Kapka (2008). Globetrotter Travel Guide: Bulgaria. New Holland Publishers. 45–64. ISBN978-1-84537-564-5.
↑ Стамов, Стефан; Ангелова, Рашель; Коларова, Вера; Чанева–Дечевска, Нели (1972). Стефан Стамов (ed.). Архитектурное наследство Болгарии [The Architectural Heritage of Bulgaria]. София: Техника. 116–117.
↑ Николова, Бистра (2002). Православните църкви през Българското средновековие IX–XIV в. [The Orthodox churches during the Bulgarian Middle Ages 9th–14th century]. София: Академично издателство "Марин Дринов". 74–75. ISBN954-430-762-1.
Grandits, Hannes; Clayer, Nathalie; Pichler, Robert (2011). Conflicting Loyalties in the Balkans: The Great Powers, the Ottoman Empire and Nation-Building. I.B.Tauris. 242–243. ISBN978-1-84885-477-2.
Ousterhout, Robert G. (1987). The architecture of the Kariye Camii in Istanbul. Dumbarton Oaks. səh. 109. ISBN978-0-88402-165-0.
Avqust 12, 2021
müqəddəs, məryəm, kilsəsi, asen, qalası, müqəddəs, məryəm, kilsəsi, bolq, църква, Света, Богородица, tsarkva, sveta, bogoroditsa, asen, qalasında, yerləşən, məşhur, orta, əsrlər, şərqi, ortodoks, kilsəsinə, verilən, addır, bolqarıstanın, cənubundakı, plovdiv, . Muqeddes Meryem Ana kilsesi bolq crkva Sveta Bogorodica tsarkva Sveta Bogoroditsa Asen qalasinda yerlesen meshur orta esrler serqi ortodoks kilsesine verilen addir Bolqaristanin cenubundaki Plovdiv vilayetinin Rodop daglarinda Asenovqrad yaxinliginda yerlesir XII esrde tikildiyi texmin edilir ve iki hisseden ibaretdir yuxari hisse kilse asagi hisse namelum Kilsenin narteksi uzerinde dordbucaqli qulle novune gore Balkanlardaki en qedim qulle hesab edilir Kilsenin ust hissesindeki divarlarda freska parcalari vardir Tanrinin Muqeddes Anasi kilsesi Asen qalasi Onden gorunus Yarim qubbenin gorunusu Mundericat 1 Yer ve tarix 2 Memarliq 3 Dekorasiya 4 IstinadlarYer ve tarix RedakteMuqeddes Meryem Ana kilsesinin erazisi Plovdivden Smilyana qeder Asenovqrad qesebesinden orta esrlerde Stenimacos cenuba dogru 2 kilometrlik mesafe boyunca uzanir 1 Kilse zamaninda guclu mudafie olunan hal hazirda ise dagidilmis veziyyetde olan Asen qalasinin bir hissesidir 2 Kilsenin insa edilme tarixi ile bagli bir nece ferqli fikirler var Beleki kilsenin yaranma tarixi bir cox alimler terefinden XII esr olaraq qebul edilse de 3 bezileri kilsenin XI ve ya XIII esrde yaradilmasi fikrini qebul edir 4 Kilsenin adi Muqeddes Meryem Ana kilsesi kimi qebul olunsada gercek adinin ferqli oldugu dusunulur Kilsede ona ithaf olunmus orta esr yunan yazisi tapilib Bu yazinin kilseye pul bagislamis biri terefinden de yazila bileceyi dusunulur XX esrin evvellerinde tapilan bu yazinin bir hissesinde Petrixin Tanrisinin Anasi kimi tercume olunan h panagia tῆs Petrizhwths cumlesi oxunmusdur Lakin bu ad Backovo monastrinin esas kilsesinin katolikon adi idi ve kilseye pul bagislayan adamin kilsenin adini cekmediyine sadece monastr ile kilsenin elaqeleri gostermeye calisdigina inanilir 4 XX esrin evvellerinde Muqeddes Meryem Ana kilsesi Asenovqradda hem etnik yunanlar hem de bolqarlar terefinden dini merasimler kecirtmek ucun istifade olunurdu 1899 cu ilde yunanlar burada izdihamli bir tedbir kecirirler bundan bir muddet sonra bolqarlar da yunanlarla muqayise oluna bilecek sekilde bir merasim kecirirler Bu merasimler bir neferin terk edilmis kilsenin yanindan kecerken kilsede isiqlar gormesini ve sesler esitmesini demesinden sonra olmusdu Her iki merasim gece kilsede Muqeddes Liturgiya ile sonlanirdi 5 1904 cu ilde zelzele neticesinde dagintilara meruz qalan kilse 1936 ci ilde Aleksandr Rasenovun rehberlik etdiyi komanda terefinden berpa olundu 2 2008 ci ilden etibaren kilse ibadet yeri kimi fealiyyet gosterir 1 Memarliq RedakteMuqeddes Meryem Ana kilsesi 18 m uzunlugunda 7 m eninde ve 12 m hundurluyundedir 4 basqa bir melumata esasen 15 m Kilsenin divarlari bir birine berkidilen daslardan ve uc mertebeli kerpic horguden ibaretdir Istisna yalnizsimal divarindadir Beleki bu divar demek olar ki tamamile daslardan tikilmisdir ve yalniz bir mertebeli kerpic horgusu vardir Divarlarin qalinligi 0 85 m ile 1 15 m arasinda deyisir 2 Kilse iki mertebeden ibaretdir ust mertebe kilse ve liturgiya yeri kimi istifade edildiyi halda asagi mertebenin ne ucun istifade olundugu bilinmir Kilsenin qayaliq erazide yerlesdiyi ucun alt mertebenin tikilmesinin vacibliyi barede bezi fikirler var Diger fikirlere gore ise bura bir mezarliq 4 ve ya anbar kimi istifade olunmusdur Bu kilseye benzer kilselerin alt mertebelerinin mezarliq olaraq istifade olunmasina regmen kilsenin alt mertebesinde insan qaligi rast gelinmemesi buranin anbar kimi istifade oluna bileceyi fikrini tesdiqleyir 2 Kilsenin uzadilmis bir nefi vardir Serq hissesi bir qubbe ve yarim qubbe ile ehate olunmusdur 4 Qubbe simal ve cenubdan taglarla serq ve qerbden ise taglarla ehate olunub 3 Yarim qubbenin xarici bes bucaqli daxili ise dairevidir Sankturainin qerbinde bema protezis ve diakonikonu ehate eden uc tagin oldugu muqeddes yer vardir Sankturai iki sutun vasitesile nefin qalan hissesinden ayrilmisdir Cenub divari ve yarim qubbe uc kontrfors terefinden ehate olunub Kilsenin girisi cenub divarinin uzerindedir Kilsede cemi 16 pencere vardir ucu yarim qubbede biri cenub divarinda dordu simal divarinda ve biri de narteksin uzerindedir 4 Nefin qerb hissesinde uzerinde qeyri adi qulle olan bir narteks vardir Qullenin zeng qullesi musahide qullesi ve ya her ikisi kimi istifade olunmasi ile bagli fikirler var Bu qulleden istifade etmek ucun hem iceriden hem de colden taxta nerdivanlar qurasdirilmisdi Ust hissede dord genis tagli pencere ve dam ortuyu ile ortulmus duzbucaqli qubbe vardir 2 Incesenet tarixcisi Robert G Austerhota gore Muqeddes Meryem Ana kilsesinin qullesi kilseye sonradan elave olunmus ve Balkan memarligindaki narteksin uzerinde insa edilmis bir zeng qullesi numunesidir Sonralar bu dizayn seklinden Balkan yarimadasinda daha genis istifade olunmaga baslanilib 6 Sonradan elave olunan qulle dizayni hem qerbi avropa 4 hem de serq Suriya 2 kilse memarligina oz tesirini gostermisdir 4 Dekorasiya Redakte Nefin girisindeki freskalarin qaliqlari Vikianbarda Muqeddes Meryem Ana kilsesi Asen qalasi ile elaqeli mediafayllar var Kilsenin xarici gorunusu harmonik 4 zerif ve mutenasib 3 tesvir edilmisdir Muqeddes Meryem Ana kilsesinin xarici hissesi cox gozel bezedilmisdir Orta esrler bolqar memarliginda istifade olunan 2 baglayici taglara cenub fasadi ve qubbe uzerinde rast gelmek mumkundur Cenub divarindaki genis tag alt ve ust mertebeleri bir birile elaqelendirir Yarim qubbe xususile zengin bir sekilde bezedilmisdir Uzun kerpic siralarindan elave yuxari hissede qirmizi kerpiclerden hazirlanan ucbucaq formalar ve qefes formalari da vardir 4 Kilsenin ust mertebesinde daha cox daxili dizaynda freskalardan istifade olunmusdur bundan elave baglayici kemerlerden birinin uzerinde divar resmi izleri vardir 2 Iceride Isanin veftiz edilmesi Pilatin mehkemesi Meryemin olumu ve Isanin carmixa cekilmesi resmleri vardir Muqeddeslerin portretleri arasinda Veftizci Iohann Muqeddes Pyotr Hevari Pavel I Konstantin Elena ve Qirx Sehidlerin portretleri vardir Doyusen muqeddesler cenub divari rahibler ise simal divari uzerinde tesvir edilibler Qorunan freskalarin hamisi XIV esre aiddir ve Paleoloqovs renessans dovru incesenet numuneleridirler Freskalarin butun altyazilari orta esrler yunan dilindedir 4 Istinadlar Redakte 1 2 Kassabova Kapka 2008 Globetrotter Travel Guide Bulgaria New Holland Publishers 45 64 ISBN 978 1 84537 564 5 1 2 3 4 5 6 7 8 Sveta Bogorodica Petrichka pri Asenovata krepost 2011 11 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 Iyun 2011 invalid param val 1 2 3 Stamov Stefan Angelova Rashel Kolarova Vera Chaneva Dechevska Neli 1972 Stefan Stamov ed Arhitekturnoe nasledstvo Bolgarii The Architectural Heritage of Bulgaria Sofiya Tehnika 116 117 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Nikolova Bistra 2002 Pravoslavnite crkvi prez Blgarskoto srednovekovie IX XIV v The Orthodox churches during the Bulgarian Middle Ages 9th 14th century Sofiya Akademichno izdatelstvo Marin Drinov 74 75 ISBN 954 430 762 1 Grandits Hannes Clayer Nathalie Pichler Robert 2011 Conflicting Loyalties in the Balkans The Great Powers the Ottoman Empire and Nation Building I B Tauris 242 243 ISBN 978 1 84885 477 2 Ousterhout Robert G 1987 The architecture of the Kariye Camii in Istanbul Dumbarton Oaks seh 109 ISBN 978 0 88402 165 0 Menbe https az wikipedia org w index php title Muqeddes Meryem Ana kilsesi Asen qalasi amp oldid 5679269, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
