Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Musok (kor. 무속; 巫俗) və ya Muqyo (kor. 무교; 巫敎) — Koreyada xalq dini. Xarici mənbələrdə bəzən Koreya şamanizmi (ing. Korean shamanism) adlanır.
Mu (kor. 무; 巫) adlanan rəhiblər (və ya şamanlar) ruhlar və insanlar arasında vasitəçiliklə məşğuldur. Onlar təbiət ruhlarına, yerli ruhlarına, əcdadların ruhlarına və s. ibadət edirlər.Mu üçün fərqli sözlər işlənilə bilər (mudan, paksu və s.).
Adı
Koreya dilində bu din musok, muqyo və ya mu adlanır. Musok sözünü ilk dəfə işlədən Buddist folklorist İ Nın Hua (kor. 이능화;李能和) idi. Baxmayaraq ki, Yapon işğalı dövründə bu söz təhqiredici idi, hazırda o həm ümumiyyətlə Koreyalılar, həm də araşdırmaçılar arasında çox işlənilir.
Bu dinin rəhibləri mu (kor. 무; 巫) adlanır. XIX əsrdən başlayaraq onlar ingilisdilli mənbələrində şaman, Musok dini isə Koreya şamanizmi adlanır.
İnancları
Musok politeist dindir. Fövqəltəbii varlıqlar kuişin (kor. 귀신) adlanır. Onlardan formalaşan vahid bir panteon mövcud deyil. Hər bir rəhibin (şamanın) özünəməxsus ayrı panteonu ola bilər.
Bu varlıqlar arasında kaşin (kor. 가신;家神 - ev tanrıları) var. Onlar evin müxtəlif yerlərində yaşayıb, onun sakinlərinin sülhü, rifahı və uzunömürlüyü üçün məsuldur. Bundan başqa, kəndlərin ənənəvi olaraq, çansın (kor. 장승) adlı taxta (bəzən isə daş) sütunları olur. Onlar kəndi şər ruhlardan qoruyan iki generalı təcəssüm edirlər.
Tarixi
Musok dininin mənşələrini müəyyən etmək çətindir. Bunun səbəblərindən biri odur ki, onun ənənələri şifahi şəkildə ötürülürdü.
Bəzi tarixçilər iddia edir ki, Musok dininin mənşəyi Şimali Asiyanın "şamanist" ənənələrindən gəlir. O, Konfutsiçiliyin (e.ə. I əsr) və Buddizmin (b.e. IV əsri) Koreyaya gəlməsindən, və Daosizmin Koreyaya təsirindən (gec Koquryo dövrü) əvvəl mövcud idi. Vaxt keçdikcə, Konfutsiçiliyin, Buddizmin, Daosizmin və Xristianlığın cəhətləri Musok dininə təsir etmişdi.
Çoson dövründə Neokonfutsiçilik dövlətin baş ideologiyası olmuşdu. O zaman Musok rəhibləri (şamanları) onların müalicəvi gücləri üçün tanınırdı. Həstəlikləri müalicə etmək bacarmadıqları zamanı isə, onlar bəzən cəzalandırılırdı. Yapon işğalı dövründə də Musok həmçinin təzyiq altında idi. 1945-ci ilin avqustun 15-də Koreya yarımadası azad olub. Şimali Koreyada dövlətin təyziqi altında Musok az qala yox olub. Cənubi Koreyada da Pak Çon Hi və ondan əvvəl Li Sın Man Musok dininə qarşı idilər. 1979-cu ildə baş verən Pak Çon Hinin qətli açıq təqibə son qoymuşdu.
1970-ci illərdən başlayaraq, Musok dininin Koreyanın qədim ənənəsi olduğu haqqında fikir bir sıra təhsilli Cənubi Koreyalı tərəfindən qəbul olunmuşdu. 1962-ci ildə qəbul olunmuş Mədəni Sərvət Müdafiəsi haqqında qanun bəzi folklorşünaslar tərəfindən mudan ənənələrini qorumaq üçün işlənilirdi.
Demoqrafiya
Mudan sözü həm qadınlar, həm də kişilər üçün işlənilir. Lakin, onların çoxu qadın olur. Kişi "şamanlar" üçün paksu (kor. 박수) anlayışı var.
1983-cü ildə mudan birliklərinin 43000 üzvü var idi. XXI əsrin başlanğıcında Srafatinin saydığına görə, mudan sayı 200000-dən çox idi. Lakin, o həmçinin yazırdı ki, dəqiq rəqəmi müəyyən etmək çətindir. 2007-ci ildə 300000 iddiası yayımlanmışdı, amma o həmçinin şübhələr yaradır. Özəlliklə Seulda və Cecu adasında onların sayı böyük olduğu qeyd olunur.
Qeyri-koreyalı da mudan ola bilər, amma onların sayı çox azdır. Məsələn, 2007-ci ildə alman olan bir mudan haqqında sənədli film buraxılmışdı.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Walraven, Boudewijn. "Our Shamanistic Past: The Korean Government, Shamans and Shamanism". The Copenhagen Journal of Asian Studies (ingilis). 8. 1993-09-05: 5. doi:10.22439/cjas.v8i1.1819. ISSN 2246-2163.
- 《프리칭아카데미 》 4월호, 한국 교회와 샤머니즘: 이해와 오해 사이에서, 이길용, 프리칭아카데미
- Sarfati, Lora. Contemporary Korean Shamanism: From Ritual to Digital. Bloomington: Indiana University Press. 2021. səh. 8. ISBN .
- Yun, Kyoim. The Shaman's Wages: Trading in Ritual on Cheju Island. Korean Studies of the Henry M. Jackson School of International Studies. Seattle: University of Washington Press. 2019. səh. 190. ISBN .
- Sarfati, Lora. Contemporary Korean Shamanism: From Ritual to Digital. Bloomington: Indiana University Press. 2021. səh. 8-9. ISBN .
- Guillemoz, Alexandre. "Seoul, the Widow, and the Mudang: Transformations of Urban Korean Shamanism". Diogenes. 40 (158). 1992: 116. doi:10.1177/039219219204015810.
- Sarfati, Lora. Contemporary Korean Shamanism: From Ritual to Digital. Bloomington: Indiana University Press. 2021. səh. 8, 15. ISBN .
- Kim, Chongho. Korean Shamanism: The Cultural Paradox. London and New York: Routledge. 2018. səh. 76, 190. ISBN .
- Yun, Kyoim. The Shaman's Wages: Trading in Ritual on Cheju Island. Korean Studies of the Henry M. Jackson School of International Studies. Seattle: University of Washington Press. 2019. səh. 175. ISBN .
- Walraven, Boudewijn. "National Pantheon, Regional Deities, Personal Spirits? Mushindo, Sŏngsu, and the Nature of Korean Shamanism" (PDF). Asian Ethnology (ingilis). 68. 2009: 1. 2024-06-29 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2025-02-15.
- Chŏng, Myŏng-sŏp. Gasin 가신 Household Dieties // Encyclopedia of Korean Folk Beliefs. National Folk Museum of Korea. 2013. səh. 159.
- Grayson, James Huntley. Korea - A Religious History. London: Routledge. 2002. səh. 223. ISBN .
- Baker, Don. Korean Spirituality. Dimensions of Asian Spirituality. Honolulu: University of Hawai'i Press. 2008. səh. 24. ISBN .
- Chačatrjan, Arevik. "An Investigation on the History and Structure of Korean Shamanism". International Journal of Korean Humanities and Social Sciences. 59. 2015: 55–70.
- Sarfati, Lora. Contemporary Korean Shamanism: From Ritual to Digital. Bloomington: Indiana University Press. 2021. səh. 96. ISBN .
- Grayson, James Huntley. Korea - A Religious History. London: Routledge. 2002. səh. 218. ISBN .
- Lee, Jung Young. Korean Shamanistic Rituals. Religion and Society. The Hague: Mouton. 1981. səh. 1. ISBN .
- Chačatrjan, Arevik. "An Investigation on the History and Structure of Korean Shamanism". International Journal of Korean Humanities and Social Sciences. 59. 2015: 10. 2025-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-16.
- Grim, John A. "Chaesu Gut: A Korean Shamanistic Performance". Asian Folklore Studies. 43 (2). 1984: 235–259. doi:10.2307/1178012. JSTOR 1178012.
- 《우리역사 수수께끼》3부 조선 - 가깝고도 먼 나라, 조선의 진실:조선의 무당은 왜 의사 역할까지 했는가/ 지음/김영사
- 박정희 정권당시 정부에서는 내 '미신타파교육', 무당 추방 등으로 무교를 탄압했다고 한다. 《우리가 아는 것들 성경에는 없다》/ 지음/
- "1973년 2월 '마을풍속' 쫓아낸 새마을운동". 경향신문. 2014-02-13.
- Yun, Kyoim. The Shaman's Wages: Trading in Ritual on Cheju Island. Korean Studies of the Henry M. Jackson School of International Studies. Seattle: University of Washington Press. 2019. səh. 65. ISBN .
- Kendall, Laurel. Shamans, Nostalgias and the IMF: South Korean Popular Religion in Motion. Honolulu: University of Hawaii Press. 2009. səh. 19. ISBN .
- Lee, Jung Young. Korean Shamanistic Rituals. Religion and Society. The Hague: Mouton. 1981. səh. 81. ISBN .
- "The Korea Society. Korean Shamanism Today, p.8" (PDF). 2025-01-14 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2025-02-18.
- Sarfati, Lora. Contemporary Korean Shamanism: From Ritual to Digital. Bloomington: Indiana University Press. 2021. səh. 1. ISBN .
- Guillemoz, Alexandre. "Seoul, the Widow, and the Mudang: Transformations of Urban Korean Shamanism". Diogenes. 40 (158). 1992: 92. doi:10.1177/039219219204015810.
- "Over 300,000 shamans in Korea: A community invisible to the government". 2025-02-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-18.
- Sarfati, Lora. Contemporary Korean Shamanism: From Ritual to Digital. Bloomington: Indiana University Press. 2021. səh. 14. ISBN .
- Yun, Kyoim. The Shaman's Wages: Trading in Ritual on Cheju Island. Korean Studies of the Henry M. Jackson School of International Studies. Seattle: University of Washington Press. 2019. səh. 145. ISBN .
- Sarfati, Lora. Contemporary Korean Shamanism: From Ritual to Digital. Bloomington: Indiana University Press. 2021. səh. 144. ISBN .
Xarici keçidlər
- CHILSUNG SHAMAN TV
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Musok kor 무속 巫俗 ve ya Muqyo kor 무교 巫敎 Koreyada xalq dini Xarici menbelerde bezen Koreya samanizmi ing Korean shamanism adlanir Mudan ritual zamani Mu kor 무 巫 adlanan rehibler ve ya samanlar ruhlar ve insanlar arasinda vasitecilikle mesguldur Onlar tebiet ruhlarina yerli ruhlarina ecdadlarin ruhlarina ve s ibadet edirler 1 Mu ucun ferqli sozler islenile biler mudan paksu ve s Mundericat 1 Adi 2 Inanclari 3 Tarixi 4 Demoqrafiya 5 Hemcinin bax 6 Istinadlar 7 Xarici kecidlerAdiredakteKoreya dilinde bu din musok muqyo ve ya mu adlanir Musok sozunu ilk defe isleden Buddist folklorist I Nin Hua kor 이능화 李能和 idi 2 Baxmayaraq ki Yapon isgali dovrunde bu soz tehqiredici idi 3 hazirda o hem umumiyyetle Koreyalilar hem de arasdirmacilar arasinda cox islenilir 4 Bu dinin rehibleri mu kor 무 巫 adlanir XIX esrden baslayaraq onlar ingilisdilli menbelerinde saman Musok dini ise Koreya samanizmi adlanir 5 Inanclariredakte nbsp Kendin yaninda iki cansin 1906 Musok politeist dindir 6 7 Fovqeltebii varliqlar kuisin kor 귀신 adlanir 8 9 Onlardan formalasan vahid bir panteon movcud deyil Her bir rehibin samanin ozunemexsus ayri panteonu ola biler 10 Bu varliqlar arasinda kasin kor 가신 家神 ev tanrilari var Onlar evin muxtelif yerlerinde yasayib onun sakinlerinin sulhu rifahi ve uzunomurluyu ucun mesuldur 11 Bundan basqa kendlerin enenevi olaraq cansin kor 장승 adli taxta bezen ise das sutunlari olur Onlar kendi ser ruhlardan qoruyan iki generali tecessum edirler 12 13 TarixiredakteMusok dininin menselerini mueyyen etmek cetindir 14 Bunun sebeblerinden biri odur ki onun eneneleri sifahi sekilde oturulurdu 15 Bezi tarixciler iddia edir ki Musok dininin menseyi Simali Asiyanin samanist enenelerinden gelir 16 O Konfutsiciliyin e e I esr ve Buddizmin b e IV esri Koreyaya gelmesinden ve Daosizmin Koreyaya tesirinden gec Koquryo dovru evvel movcud idi 17 Vaxt kecdikce Konfutsiciliyin Buddizmin Daosizmin ve Xristianligin cehetleri Musok dinine tesir etmisdi 18 19 Coson dovrunde Neokonfutsicilik dovletin bas ideologiyasi olmusdu O zaman Musok rehibleri samanlari onlarin mualicevi gucleri ucun taninirdi Hestelikleri mualice etmek bacarmadiqlari zamani ise onlar bezen cezalandirilirdi Yapon isgali dovrunde de Musok hemcinin tezyiq altinda idi 20 1945 ci ilin avqustun 15 de Koreya yarimadasi azad olub Simali Koreyada dovletin teyziqi altinda Musok az qala yox olub Cenubi Koreyada da Pak Con Hi 21 22 ve ondan evvel Li Sin Man Musok dinine qarsi idiler 1979 cu ilde bas veren Pak Con Hinin qetli aciq teqibe son qoymusdu 23 1970 ci illerden baslayaraq Musok dininin Koreyanin qedim enenesi oldugu haqqinda fikir bir sira tehsilli Cenubi Koreyali terefinden qebul olunmusdu 1962 ci ilde qebul olunmus Medeni Servet Mudafiesi haqqinda qanun bezi folklorsunaslar terefinden mudan enenelerini qorumaq ucun islenilirdi 24 Demoqrafiyaredakte nbsp Paksu ve ya kisi mudan ritual zamani Cenubi Koreya Mudan sozu hem qadinlar hem de kisiler ucun islenilir 25 Lakin onlarin coxu qadin olur 26 Kisi samanlar ucun paksu kor 박수 anlayisi var 27 1983 cu ilde mudan birliklerinin 43000 uzvu var idi 28 XXI esrin baslangicinda Srafatinin saydigina gore mudan sayi 200000 den cox idi Lakin o hemcinin yazirdi ki deqiq reqemi mueyyen etmek cetindir 7 2007 ci ilde 300000 iddiasi yayimlanmisdi amma o hemcinin subheler yaradir 29 Ozellikle Seulda 30 ve Cecu adasinda 31 onlarin sayi boyuk oldugu qeyd olunur Qeyri koreyali da mudan ola biler amma onlarin sayi cox azdir Meselen 2007 ci ilde alman olan bir mudan haqqinda senedli film buraxilmisdi 32 Hemcinin baxredakteCin xalq dini Sintoizm Samanizm Totemizm AnimizmIstinadlarredakte Walraven Boudewijn Our Shamanistic Past The Korean Government Shamans and Shamanism The Copenhagen Journal of Asian Studies ingilis 8 1993 09 05 5 doi 10 22439 cjas v8i1 1819 ISSN nbsp 2246 2163 프리칭아카데미 2008년 4월호 한국 교회와 샤머니즘 이해와 오해 사이에서 이길용 프리칭아카데미 Sarfati Lora Contemporary Korean Shamanism From Ritual to Digital Bloomington Indiana University Press 2021 seh nbsp 8 ISBN nbsp 978 0 253 05717 4 Yun Kyoim The Shaman s Wages Trading in Ritual on Cheju Island Korean Studies of the Henry M Jackson School of International Studies Seattle University of Washington Press 2019 seh nbsp 190 ISBN nbsp 978 0 295 74595 4 Sarfati Lora Contemporary Korean Shamanism From Ritual to Digital Bloomington Indiana University Press 2021 seh nbsp 8 9 ISBN nbsp 978 0 253 05717 4 Guillemoz Alexandre Seoul the Widow and the Mudang Transformations of Urban Korean Shamanism Diogenes 40 158 1992 116 doi 10 1177 039219219204015810 1 2 Sarfati Lora Contemporary Korean Shamanism From Ritual to Digital Bloomington Indiana University Press 2021 seh nbsp 8 15 ISBN nbsp 978 0 253 05717 4 Kim Chongho Korean Shamanism The Cultural Paradox London and New York Routledge 2018 seh nbsp 76 190 ISBN nbsp 978 1 138 71051 1 Yun Kyoim The Shaman s Wages Trading in Ritual on Cheju Island Korean Studies of the Henry M Jackson School of International Studies Seattle University of Washington Press 2019 seh nbsp 175 ISBN nbsp 978 0 295 74595 4 Walraven Boudewijn National Pantheon Regional Deities Personal Spirits Mushindo Sŏngsu and the Nature of Korean Shamanism PDF Asian Ethnology ingilis 68 2009 1 2024 06 29 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2025 02 15 Chŏng Myŏng sŏp Gasin 가신 Household Dieties Encyclopedia of Korean Folk Beliefs National Folk Museum of Korea 2013 seh nbsp 159 Grayson James Huntley Korea A Religious History London Routledge 2002 seh nbsp 223 ISBN nbsp 9780700716050 Baker Don Korean Spirituality Dimensions of Asian Spirituality Honolulu University of Hawai i Press 2008 seh nbsp 24 ISBN nbsp 978 0 8248 3233 9 Chacatrjan Arevik An Investigation on the History and Structure of Korean Shamanism International Journal of Korean Humanities and Social Sciences 59 2015 55 70 Sarfati Lora Contemporary Korean Shamanism From Ritual to Digital Bloomington Indiana University Press 2021 seh nbsp 96 ISBN nbsp 978 0 253 05717 4 Grayson James Huntley Korea A Religious History London Routledge 2002 seh nbsp 218 ISBN nbsp 9780700716050 Lee Jung Young Korean Shamanistic Rituals Religion and Society The Hague Mouton 1981 seh nbsp 1 ISBN nbsp 978 90 279 3378 2 Chacatrjan Arevik An Investigation on the History and Structure of Korean Shamanism International Journal of Korean Humanities and Social Sciences 59 2015 10 2025 02 25 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 02 16 Grim John A Chaesu Gut A Korean Shamanistic Performance Asian Folklore Studies 43 2 1984 235 259 doi 10 2307 1178012 JSTOR nbsp 1178012 우리역사 수수께끼 3부 조선 가깝고도 먼 나라 조선의 진실 조선의 무당은 왜 의사 역할까지 했는가 이덕일 지음 김영사 박정희 정권당시 대한민국 정부에서는 학교 내 미신타파교육 무당 추방 등으로 무교를 탄압했다고 한다 우리가 아는 것들 성경에는 없다 오경준 지음 홍성사 1973년 2월 마을풍속 쫓아낸 새마을운동 경향신문 2014 02 13 Yun Kyoim The Shaman s Wages Trading in Ritual on Cheju Island Korean Studies of the Henry M Jackson School of International Studies Seattle University of Washington Press 2019 seh nbsp 65 ISBN nbsp 978 0 295 74595 4 Kendall Laurel Shamans Nostalgias and the IMF South Korean Popular Religion in Motion Honolulu University of Hawaii Press 2009 seh nbsp 19 ISBN nbsp 978 0 8248 3398 5 Lee Jung Young Korean Shamanistic Rituals Religion and Society The Hague Mouton 1981 seh nbsp 81 ISBN nbsp 978 90 279 3378 2 The Korea Society Korean Shamanism Today p 8 PDF 2025 01 14 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2025 02 18 Sarfati Lora Contemporary Korean Shamanism From Ritual to Digital Bloomington Indiana University Press 2021 seh nbsp 1 ISBN nbsp 978 0 253 05717 4 Guillemoz Alexandre Seoul the Widow and the Mudang Transformations of Urban Korean Shamanism Diogenes 40 158 1992 92 doi 10 1177 039219219204015810 Over 300 000 shamans in Korea A community invisible to the government 2025 02 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 02 18 Sarfati Lora Contemporary Korean Shamanism From Ritual to Digital Bloomington Indiana University Press 2021 seh nbsp 14 ISBN nbsp 978 0 253 05717 4 Yun Kyoim The Shaman s Wages Trading in Ritual on Cheju Island Korean Studies of the Henry M Jackson School of International Studies Seattle University of Washington Press 2019 seh nbsp 145 ISBN nbsp 978 0 295 74595 4 Sarfati Lora Contemporary Korean Shamanism From Ritual to Digital Bloomington Indiana University Press 2021 seh nbsp 144 ISBN nbsp 978 0 253 05717 4 Xarici kecidlerredakteCHILSUNG SHAMAN TV Menbe https az wikipedia org w index php title Musok amp oldid 8155581