Metallica
Metallica — 1981-ci ildə yaradılan metal ifa edən amerikan qrupu. "Thrash metal" axınının üzvlərindən və 1980'li illərin ən yaxşı və ən ilham verici metal qruplarından biri olaraq qəbul edilir. 60 milyondan ABŞ-da, 40 milyondan da dünyanın geri qalanında olmaq üzrə təxminən 100 milyon albom satışı olan qrup, musiqi tarixinin ticari və axın olaraq ən müvəffəqiyyətli metal qruplarından biridir. Konsert satışları baxımından da ABŞ musiqi tarixinin ən böyük 13. birliyi mövqesindədir.
| Metallica | |
|---|---|
| Əsas məlumatlar | |
| Üslub | Thrash Metal Heavy Metal |
| Fəaliyyət illəri | 1981–bu gün |
| Ölkə | ABŞ, Los-Anceles |
| Dil | ingiliscə |
| Leybl | Warner Bros., Elektra, Vertigo, Megaforce, Sony (Japan) |
| Heyət | Kirk Hemmett Lars Ulrix Ceyms Hetfild Robert Truxilyo |
| Keçmiş üzvlər | Kliff Börton † Ceyson Nyusted Deyv Masteyn Ron MakQovni |
| Metallica.com | |
| Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Lars və James necə tanış oldular?
“Metallica”nın təməlləri Lars Urlich tərəfindən atılmışdır. Lars Los-Ancelesin “Recycler” adlı bir qəzetində elan verərək birlikdə musiqi ilə məşğul ola biləcəkləri insanlarla görüşmək istədiyini bildirir. İlk telefon zəngi 18 yaşında lisey məzunu olan bir nəfər - James Alan Hetfield tərəfindən gəlir. Birlikdə musiqi ifa etməyə başlayırlar, ancaq Larsın bateridəki ifası James-i heç məmnun etmir. Bunun ən böyük səbəbi isə Larsın hər dəfə zillərə vuruşunda onların yerindən çıxıb düşməsi idi. Lakin Lars “Brian Slagel”in “Metal Massacre” albomunda bir parça ifa etməyə haqq qazandıqdan sonra bunu James-ə qarşı bir vasitə kimi istifadə edir və alboma bir mahnı yazmaq üçün James-lə danışır. Bundan sonrası isə artıq tarixdir. Sərt səsi, fərqli harmoniyası və yeniliyə açıq gitara virtuozları ilə qrupun vokal və gitaristliyini öz üzərinə götürən James-in ardınca, hal-hazırda “Megadeth”də ifa edən gitarist Dave Mustaine onlara qoşulur. Və son olaraq dördlüyü bas gitarist Ron McGovney tamamlayır. Dördlük bu tərkibdə ilk konsertini 14 mart 1982-ci ildə Kaliforniyada verir. Düzünə qalsa, istədikləri uğuru qazana bilmirlər. Səbəb isə odur ki, Dave Mustaine tam bir alkoqolikdir. Buna görə də az sonra o, qrupdan uzaqlaşdırılır və onun yerinə Kirk Lee Hammet keçir. Kirk onun əksikliyini hiss etdirməməklə yanaşı, daha uğurlu çıxış edir. Sıra Ron McGovney-ə gəlir. Çünki bu bas gitarist qrupla uyğunlaşa bilmirdi. Buna onun bacarıqsızlığı da əlavə olununca, o da qrupdan uzaqlaşmaq məcburiyyətində qalır. Bu boşluğu doldurmaq üçün o zamanların məşhur qruplarından biri “Truma”dan transfer edilən Cliff Burton həqiqətən çox uğurlu bir tapıntı olur. Tək sözlə, Cliff mükəmməldir. Belə bir tərkiblə “Metallica” əsl müvəffəqiyyətlərini qazanmağa başlayır. Köhnə bir qarajı studiya kimi istifadə edirlər, lakin tezliklə də qrup maddi ehtiyac hiss etməyə başlayır. İlk albomları “Kill -Em All” çıxarıldığında isə təqvimlər 1983-cü ili göstərirdi. Bu albom metal dünyasında çılğınlıqla qarşılanır. İkinci albom “Ride the Lightning” ilə Avropaya da turnelərə çıxmağa və öz adlarından söz etdirməyə başlayırlar. “Master of Puppets” albomu ilə thrash metal zirvələrə daşınır və “Metallica” heavy metalın lokomotiv qruplarından biri olur. Bu albomla “Metallica” sözün həqiqi mənasında özünü sübut etməyi və sərt musiqini kifayət qədər geniş miqyasda sevdirməyi bacarır. Təkcə onu demək kifayətdir ki, satış tirajı promouşnsız, videosuz və sinqlsız 1 milyona yaxın olmuşdur. “Master of Puppets” albomu bir tərəfdən sözləri ilə, digər yandan musiqi baxımından qrupun psixologiyasını ortaya qoydu. Baxmayaraq ki, Hetfield-in başı narkotika ilə dərddə idi, dördlük albom çalışmalarından sonra davamlı konsertlər verməyə başlayır. Lakin “yaramaz uşaq” Hetfield bir qəza nəticəsində biləyini qırdıqdan sonra, qrup konsertlərə bir müddətlik fasilə verməli olur.
Burton-un ölümü və ...qara albom
1986-cı ildə İngiltərədə səhnəyə çıxan “Metallica”, Cliff Burton-lu tərkibdə son konsertini verir. Kopenhagenə qayıdarkən qəza nəticəsində Cliff həlak olur. Cliff çox istedadlı bir basist idi və bütün bu hadisələrin üzərinə qrupun dağılma təhlükəsi də əlavə olunduqda, “Metallica”sevərlərin başının üzərini qara buludlar alır. Ancaq “Metallica” inadla “davam” söyləyir və “Flotsam & Jetsom” qrupundan Jason Newsted-i tərkibinə daxil etməklə, öz heyranlarının ürəyinə su səpir. Newsted doğrudan da bacarıqlı gitarist olmaq üzərinə, qrupa menecerlik də edir. Mahnı sözləri və musiqilər yazan bu şəxs, çox qısa zamanda “Metallica” ilə uyğunlaşır və artıq qrupda əksikliyi hiss olunan bir üzvə çevrilir. Bütün bunlara baxmayaraq, Cliff pərəstişkarı olan bir çox tənqidçilərə görə Newsted çox bərbad bir gitara ifaçısıdır, qrupla uyğunlaşmaqda da çətinlik çəkir. Ayrıca Larsın bateri performansı da çox geriləmişdir və bateri ifa etməkdənsə, pərəstişkarlar onun fotoqrafçılara poza verməkdə daha bacarıqlı olduğunu bildirirdilər. Bir konsert zamanı Larsın insanlara müraciət etmək üçün mikrofonu əlinə alması ilə, tamaşaçıların onu fitə basması bu gərgin hadisələrin nə qədər irəlilədiyini göstərir. “Metallica” öz səmimiyyətini qorumaq və Cliff-i hər zaman öz yanlarında hiss etdiklərini bildirmək üçün “Cliff-em All” adlı videonu və “Garage Days” adlı yeni çalışmasını pərəstişkarlarının ixtiyarına verir. Bununla da, keçmiş heyran kütləsini geri qaytarmağa və yaranmış bu xoşagəlməz hadisələrin acısını unutdurmağa nail olan qrup üzvləri, həm də onlara olan Cliff basqısından az da olsa yayına bilirlər. 1988-ci ildə “...And Justice For ll” albomunu çıxaran qrup, ədalətsizlikləri göstərməkdə və “Hər Kəs Üçün Ədalət!” şüarını qışqırmaqdadır : “ Ədalətin dəhlizləri yaşıla boyanmış, pullar danışr, güc qurdları qapında gözləyirlər... Hakimiyyətlərindən vasitə kimi sui-istifadə edirlər, inanmıram söylədiklərinə, inanmıram... Ədalət bitdi, ədalətə təcavüz edildi, ipini çəkdikləri zaman, ədalət yerini tapır. Gerçək axtarılmır, hər şey qazanmaqdan ibarətdir, bunu çox gözəl bilirəm... Pulları bir daha tərəzinin gözlərini tənzimləyir, özün anla, nədir gerçək...” Albomla eyni adı daşıyan bu parçanın sözləri, eyni zamanda digər mahnılar “Metallica”ya qarşı yeni iddiaların ortaya çıxmasına səbəb olur. Pərəstişkarlara görə, “Metallica” artıq bir marka olmuşdur. O artıq əzilənlərin deyil, əzənlərin tərəfindədir. Bir vaxtlar maddi ehtiyacları olduqlarını xatırlayan Hetfield-in “indi çox pulum var” sözləri mediada böyük əks-səda doğurur. Keçmiş heyranlar qrupa əvvəlki sərtliklərinə dönmələri üçün çağırışlar edirdilər. Onlara görə keçmiş qaraj günlərində “Metallica” musiqisi daha səmimi və keyfiyyətli idi və düşdükləri bu pul tələsindən qurtulmaları üçün qrupa xəbərdarlıqlar edirdilər. “Metallica”nın gənc heyranları isə bütün bunları əsassız görürdü, onlar üçün “Metallica” elə həmin “Metallica” olaraq qalırdı. Gənc pərəstişkarlar bunu daha çox orta yaş dövrü kimi dəyərləndirirdilər. Bunun ardınca, 1991-ci ildə “Metallica” adsız albom çıxarır (fanatlar arasında bu “Metallica” və ya “The Black Album” - “Qara Albom” kimi də tanınır). Bu albomda daha çox mistik temalar işləndi, metal duyğusallığın, həssaslığın zirvəsinə çıxarıldı. Xüsusilə, “The Unforgiven”, “Nothing Else Materrs” və “Wolf And Man”, gənc dinləyicilərin özlərindən getməsi üçün yetərli idi. Ancaq “Metallica”ya ilk başdan pərəstiş edən və hal-hazırda da artıq orta yaşlarda olan dinləyici kütləsi isə bu haldan heç də məmnun görünmürdü. Hətta fanatlar tərəfindən Black-dən əvvəlki və sonrakı olmaqla, “Metallica” iki dövrə bölünmüşdü. Onlara görə, birinci dövrdəki ədalətsizliyə qışqırış, savaşa qarşı olan çıxışlar ikinci dövrdə öz yerini populyarlığa, kütlələrə hesablanmış mesajlara vermişdi. Lakin müxtəlif satış üsullarından yararlanan qrupun albomu tam 15 milyon satış tirajı qazanır. Bu albom sonrası uzun müddətli turnelərə yollanan qrup 3 il ərzində dünyanın müxtəlif yerlərində konsertlər verir. Növbəti studiya işi 1996-cı ildə “Load” albomu ilə gəlir. “Metallica”nı bir heavy metal qrupu olaraq görən dinləyicilər üçün bu əsl fiasko idi. Digər tərəfdən isə qrup, yeniliyə açıq gənc heyran kütləsi qazanır. “Load” albomunda açıqca üzə çıxan harmoniya fərqliliyi qrupun imicində və loqosunda da özünü göstərirdi. Bu albomun sevilən parçalarından olan emosiya dolu, duyğusal çalışma “Mama Said” tamamilə Hetfield-ə aiddir. Hetfield bu əsəri anası üçün yazıb. Mahnıda bu sözlər yer alır: “Mən gənc ikən anam demişdi ki, “Oğul, həyatın açıq bir kitabdır, bitmədən öncə onu bağlama.” Ən tez yanıb kül olan alov ən parlaq olanıdır. Bir oğulun qəlbi anasına minnətdardır. Amma yolumu tapmalıyam. Qəlbimin getməsinə izn ver. Oğlunun böyüməsinə izn ver. Artıq yeni soyadım, vəhşi qan damarlarımın içində.” 1997-ci ildə “Load” albomunun davamı kimi çıxarılan “Reload”, ana mövzusunun sürət olması ilə bərabər, dinləyiciləri ilk öncə şeytanla rəqsə dəvət edən “Devil Dance”, ailəsindən aldıqları bilikləri uyuşdurucu bir iynəyə bənzətdikləri “Fixxxer” parçaları ilə də diqqət çəkir. “Metallica”nın hardan-hara gəldiyini görən pərəstişkarlar “görəsən, keçmiş günlərdəki kimi parçalar yaradarlarmı?” sualına özləri üçün xəyal qırıqlığı dolu bir cavab tapmışdılar. 1990-cı illərdən sonrakı yeni bir hücumla gündəmə gələn heavy metal heyranları olan gənclər kütləsi və daha bir neçə mükafat qazanan “Metallica” isə güclənərək inadla yoluna davam edir. Daha sonra gələn “Garage Inc.” və “Symphony & Metallica” ( S&M ) albomları ilə də dördlük populyarlığını qoruyur. 2000-ci illərdə geçəkləşmiş, internetdən pulsuz mahnı yükləmə imkanı verən Napster davası və məhkəmə qərarı ilə Napsterin fəaliyyətinin dayandırılması və bas gitarist Jason Newsted-in qrupdan ayrılması “Metallica”nı çox çətin vəziyyətlərə salır. 2003-cü ildə, bir müddət Ozzy-nin (Ozzy Osbourne) bas gitaristi olan Rob Trujilo qrupa qatılsa da, o vaxtlarda albom yazılışları artıq bitmək üzrə olduğuna görə bas gitaranı o deyil, eyni zamanda prodyuserləri olan Bob Rock ifa edir. 2003-cü ildə işıq üzü görən “St. Anger “ albomu, quru,yeknəsəq soundu, qəribə bateri ifası, Hetfield-in cilasız vokal performansı və heç bir solo olmaması kimi iddialarla uzun müddət müzakirə və tənqid edildi. Bütün bu əsassız olaylara baxmayaraq “St. Anger” albomu 2004-cü ildə “ən yaxşı metal performansı” nominasiyası üzrə Qremmi (GRAMMY) qazanır. SoaD, Slipknot, Linkin Park, RHCP, Slayer...və Metallica. 16 fevral 2006-cı ildə “Metallica” öz rəsmi saytında elan yaydı ki, 1991-ci ildən bəri 15 ildən artıq bir müddət ərzində onlara prodyuserlik etmiş Bob Rock, növbəti albomun yazılışında iştirak etməyəcək. Hal-hazırda “Metallica” yeni alboma üzərində, “System of a Down”, “SlipknoT”, “Linkin Park”, “My Chemical Romance”, “Red Hot Chili Peppers”, “Slayer”, “Rage Against the Machine” kimi qrupların da prodyuseri olmuş Rick Rubin-lə birlikdə işləyir. 2008-ci ildə növbəti, 9-cu studiya albomunu çıxarmağa hazırlaşan “Metallica” yeni albomdan iki parçadan - “The New Song” adı altında bir mahnını 6 iyun 2006-cı ildə Berlində, “The Other New Song” adı ilə tanınan digər parçanı isə 2006-cı ilin 12 avqustunda Tokioda konsert zamanı ifa edib. Hetfield-in verdiyi reportajlarda bu albomun “Master of Puppets” keyfiyyətində və melodik sound-unun da olacağı anlaşılır. “Metallica” hard rock və heavy metal tərzlərinin geniş kütlələrə çatması və thrash metal-ın inkişafında əvəzsiz pay sahibi olan canlı əfsanədir.
Guinnes rekordlar kitabı
"Metallica" musiqi qrupu Antarktida da "Freeze ‘Em All" mahnısını ifa edib.Bununla da, "Metallica" planetin bütün qitələrində konsert verən ilk qrup olub, belə ki, qrup bir il ərzində altı qitədə olaraq, bütün qitələr də konsert verən qrup kimi "Ginnesin Rekordlar Kitabı" düşərək tarixi adını yazdırmış oldular.
Albomları
Studiya albomları
- Kill 'Em All (1983)
- Ride the Lightning (1984)
- Master of Puppets (1986)
- …And Justice for All (1988)
- Metallica (1991)
- Load (1996)
- Reload (1997)
- St. Anger (2003)
- Death Magnetic (2008)
- Hardwired... To Self-Destruct (2016)
Mini-albomları
- Beyond Magnetic (2011)