fbpx
Wikipedia

Mehmet Niyazi

Mehmet Niyazi (krımtat. Memet Niyaziy, Mehmet Niyazi; 187820 noyabr 1931, Mecidiya[d], Konstantsa) — Osmanlı İmperiyasında anadan olub, RumıniyaKrım Tatar şairi, jurnalist, məktəb müəllimi, alim və Rumın-Tatar mənşəli fəal. Krımtatar diasporu ilə doğma yurdları arasındakı əlaqələrin qorunmasında əhəmiyyətli rol oynadığı güman edilir. Daha çox Krımı (Yaşıl AdaYaşıl Vətən) təsvir edən lirik əsərləri tanınır .

Mehmet Niyazi
Doğum tarixi 1878
Vəfat tarixi 20 noyabr 1931(1931-11-20)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi vərəm
Vətəndaşlığı
Fəaliyyəti qəzet redaktoru[d], şair, jurnalist

Həyatı

Aşçılar kəndində Krım tatarlarından olan köçkün müsəlman ailəsində anadan olub. Osmanlı imperiyasının təbəəsi və savadlı kəndlilər İsmayıl və Əzizənin ikinci oğlu idi. Niyazinin dünyaya gəlişi regionun Rumıniya krallığına birləşdirilməsi ilə nəticələnən 1877-1878-ci illər rus-türk müharibəsi dövrünə təsadüf etmişdir. Uşaqlıqda o tatar ədəbiyyatı və folkloru ilə tanış olmuş, Osmanlı dilini isə atasından öyrənmişdir. Məktəbi doğma kəndində bitirmişdir. Güman ki, o ilk ədəbi əsərlərini yeniyetmə illərində yaratmışdır. Həmin əsərlərdə Osmanlı leksikasının elementləri sezilməkdədir.

1889-cu ildə ailə Rumıniyanı tərk edərək Osmanlının paytaxtı İstanbula köçür. Burada Mehmet adi məktəbdə təhsil alır. Sonrakı illərdə Namiq Kamal və Abdulla Həmidin əsərlərindən təsirlənmişdir. O eyni zamanda fransız, ərəb və fars dillərini də öyrənir. 1898-1899-cu illərdə Rusiya Krımında məskunlaşmağa və məktəb müəllimi kimi karyera qurmağa çalışır. Amma hər iki xahişi hökumət tərəfindən rədd edilir.

1904-cü ildə atasının ölümündən sonra Niyazi Rumıniyaya geri qayıdaraq Konstansa tatar cəmiyyətinə qoşulur. Rumın ordusunun zabiti və Birinci Dünya müharibəsinin qəhrəmanı Kazım Abdulakimin bacısı Sefike Abdulakimlə evlənir. Onların dörd qız və iki oğlu övladı olmuşdur (uşaqlardan ikisi yeniyetmə yaşlarında vəfat etmişlər).

Niyazi 1906-cı ildə yerli tatar məktəbində müəllim təyin edilir, Osmanlı tarixini, Osmanlı dilini, poeziya və nəsri, fars ədəbiyyatı və kəlamları tədris edir. 1910-1914-cü illər aralığında bu tədris müəssisəsinin direktoru kimi çalışmışdır, 1916-cı ildən sonra isə Məcidiyyə şəhərinə köçür. Bu zaman yerli islam seminariyasının direktoru təyin olunur. 1909-cu ildə İstanbulda "Kader" nəşrlər evində nəşr edilən "Dobruca" jurnalının redaktoru olur. Orada öz qısa həcmli əsərlərini dərcc etməyə başlayır.

1918-ci ildə Kurultay Krım Xalq Respublikasını tanıdığını elan etdikdə Niyazi Simferopola köçür. Burada o, krım-tatar aktivistlərinə qoşulur, "Hak ses" qəzetini nəşr edir və bir müddət Krım təhsil nazirliyində çalışır. Qızıl Ordu Krıma daxil olduğu zaman o Rumıniyada gizlənir. Həmin vaxtdan Mehmet Niyazi ədəbi fəaliyyətə qədəm basır, onun ədəbi karyerasının ən məhsuldar dövrü başlayır. O, öz əsəlrərini krım-tatar dilində dərc etdirir (ərəb əlifbasında). İcma lideri olaraq krım qaçqınlarının İkinci Polşa Respunlikasının prometeizm siyasətindən ilham almağa çalışan yeni dalğasına təsir göstərir

Mehmet Niyazi arvadı Sefikenin ölümündən bir müddət sonra vərəmdən vəfat etmişdir. Yazıçı Məcidiyyədə dəfn edilmiş, mərasimdə xeyli sayda oxucusu iştirak etmişdir. Onun baş daşında krım möhürü təsvir edilib.

İstinadlar

  1. Brian Glyn Williams, The Crimean Tatars, Brill Publishers, Leiden, 2001, p.283-286

mehmet, niyazi, krımtat, memet, niyaziy, 1878, noyabr, 1931, mecidiya, konstantsa, osmanlı, imperiyasında, anadan, olub, rumıniya, krım, tatar, şairi, jurnalist, məktəb, müəllimi, alim, rumın, tatar, mənşəli, fəal, krımtatar, diasporu, ilə, doğma, yurdları, ar. Mehmet Niyazi krimtat Memet Niyaziy Mehmet Niyazi 1878 20 noyabr 1931 Mecidiya d Konstantsa Osmanli Imperiyasinda anadan olub Ruminiya ve Krim Tatar sairi jurnalist mekteb muellimi alim ve Rumin Tatar menseli feal Krimtatar diasporu ile dogma yurdlari arasindaki elaqelerin qorunmasinda ehemiyyetli rol oynadigi guman edilir Daha cox Krimi Yasil Ada ve Yasil Veten tesvir eden lirik eserleri taninir 1 Mehmet NiyaziDogum tarixi 1878Vefat tarixi 20 noyabr 1931 1931 11 20 Vefat yeri Mecidiya d Konstantsa RuminiyaVefat sebebi veremVetendasligi Osmanli imperiyasi Ruminiya Kralligi d Fealiyyeti qezet redaktoru d sair jurnalistHeyati RedakteAscilar kendinde Krim tatarlarindan olan kockun muselman ailesinde anadan olub Osmanli imperiyasinin tebeesi ve savadli kendliler Ismayil ve Ezizenin ikinci oglu idi Niyazinin dunyaya gelisi regionun Ruminiya kralligina birlesdirilmesi ile neticelenen 1877 1878 ci iller rus turk muharibesi dovrune tesaduf etmisdir Usaqliqda o tatar edebiyyati ve folkloru ile tanis olmus Osmanli dilini ise atasindan oyrenmisdir Mektebi dogma kendinde bitirmisdir Guman ki o ilk edebi eserlerini yeniyetme illerinde yaratmisdir Hemin eserlerde Osmanli leksikasinin elementleri sezilmekdedir 1889 cu ilde aile Ruminiyani terk ederek Osmanlinin paytaxti Istanbula kocur Burada Mehmet adi mektebde tehsil alir Sonraki illerde Namiq Kamal ve Abdulla Hemidin eserlerinden tesirlenmisdir O eyni zamanda fransiz ereb ve fars dillerini de oyrenir 1898 1899 cu illerde Rusiya Kriminda meskunlasmaga ve mekteb muellimi kimi karyera qurmaga calisir Amma her iki xahisi hokumet terefinden redd edilir 1904 cu ilde atasinin olumunden sonra Niyazi Ruminiyaya geri qayidaraq Konstansa tatar cemiyyetine qosulur Rumin ordusunun zabiti ve Birinci Dunya muharibesinin qehremani Kazim Abdulakimin bacisi Sefike Abdulakimle evlenir Onlarin dord qiz ve iki oglu ovladi olmusdur usaqlardan ikisi yeniyetme yaslarinda vefat etmisler Niyazi 1906 ci ilde yerli tatar mektebinde muellim teyin edilir Osmanli tarixini Osmanli dilini poeziya ve nesri fars edebiyyati ve kelamlari tedris edir 1910 1914 cu iller araliginda bu tedris muessisesinin direktoru kimi calismisdir 1916 ci ilden sonra ise Mecidiyye seherine kocur Bu zaman yerli islam seminariyasinin direktoru teyin olunur 1909 cu ilde Istanbulda Kader nesrler evinde nesr edilen Dobruca jurnalinin redaktoru olur Orada oz qisa hecmli eserlerini dercc etmeye baslayir 1918 ci ilde Kurultay Krim Xalq Respublikasini tanidigini elan etdikde Niyazi Simferopola kocur Burada o krim tatar aktivistlerine qosulur Hak ses qezetini nesr edir ve bir muddet Krim tehsil nazirliyinde calisir Qizil Ordu Krima daxil oldugu zaman o Ruminiyada gizlenir Hemin vaxtdan Mehmet Niyazi edebi fealiyyete qedem basir onun edebi karyerasinin en mehsuldar dovru baslayir O oz eselrerini krim tatar dilinde derc etdirir ereb elifbasinda Icma lideri olaraq krim qacqinlarinin Ikinci Polsa Respunlikasinin prometeizm siyasetinden ilham almaga calisan yeni dalgasina tesir gosterirMehmet Niyazi arvadi Sefikenin olumunden bir muddet sonra veremden vefat etmisdir Yazici Mecidiyyede defn edilmis merasimde xeyli sayda oxucusu istirak etmisdir Onun bas dasinda krim mohuru tesvir edilib Istinadlar Redakte Brian Glyn Williams The Crimean Tatars Brill Publishers Leiden 2001 p 283 286 Menbe https az wikipedia org w index php title Mehmet Niyazi amp oldid 5698745, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.