fbpx
Wikipedia

Zəngibasar rayonu

Avqust 12, 2021

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Zəngibasar.

Zəngibasar rayonu, Masis rayonu — Qərbi Azərbaycanda (indiki Ermənistan Respublikası) Zəngibasar mahalı ərazisində rayon. Mərkəzi Uluxanlı şəhəridir.

Rayon
Zəngibasar rayonu
Ölkə
İnzibati mərkəz Uluxanlı
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 31.12.1937
Ləğv edilib 11 aprel 1995
Əhalisi
Əhalisi 76 172 (1989) nəfər

Haqqında

İlk dəfə 1937-ci il, dekabrın 31-də, ikinci dəfə isə 1969-cu il yanvarın 14-də yaradılıb. Rayon mərkəzi Uluxanlı (dəyişdirilmiş adı Masis) rayonudur. Rayon mərkəzindən İrəvan şəhərinə olan məsafə 20 km-dir.

Rayonun indiki ərazisi 428-640-cı illərdə Ararat qəzasının tərkibində, VII-XI əsrlərə qədər ərəb işğalı altında olmuşdur. XI əsrdən Səlcuq türklərinin, 1230 – cu ildə monqol-tatarlarının tabeliyində olmuşdur. XVI əsrdən Çuxur Səd bəylərbəyliyinin, XVIII əsrdən XIX əsrin əvvəllərinə kimi İrəvan xanlığının tərkibinə, XlX əsrdən XX əsrin 20-cı illərinə qədər İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasının tərkibinə daxil edilmişdir.

Zəngibasar mahalı özünün Uluxanlı (sonradan Zəngibasar və Əzizbəyov adına məktəb) məktəbi ilə Azərbayan tarixində mühüm yer tutur. 1887-ci ildə Cəlil Məmmədquluzadə bu məktəbdə işləmək üçün təyinat almış və uzun müddət burada çalışmışdır.

1937-i ilə qədər rayonun kəndləri əsasən Üçkilsə rayonu və Qəmərli rayonu arasında bölünmüşdür. 1937-ci il dekabrın 31-də Qəmərli rayonundan 18, Üçkilsə rayonundan isə 14 kənd ayrılaraq ümumi sahəsi 170 kv km olan Zəngibasar rayonu yaradılmışdır. Qədim Uluxanlı kəndi də adı dəyişdirilərək Zəngibasar rayonu adı ilə mərkəz elan edilmişdi.

Zəngibasar rayonunun kəndlərindən 21-də ancaq azərbaycanlılar, 6-da çoxu azərbaycanlılar olmaqla həm də ermənilər, 5 kənddə isə yalnız ermənilər yaşayırdılar. Vaxtilə Uluxanlıda 5, Zəngi, Şöllü, Qaraqışlaq, Mehmandar, Hacı Elləz kəndlərinin hər birində 2 məscid olub. Cəfərabad kəndində isə XIII əsrin yadıgarı olan günbəzli türbə olub. 1948 – 1951- ci illərdə Rəncbər kəndi istisna olmaqla bütün kəndlərinin azərbaycanlı əhalisi Azərbaycana köçürüldü. Lakin Stalinin ölümündən sonra azərbaycanlı əhali öz dədə-baba yurdlarına dönsə də artıq boş evlərdə məskunlaşan ermənilər yerli azərbaycan türklərini Elləz, Göykümbət, Arbat və digər kəndlərə buraxmırlar.

1988-ci ilə kimi azərbaycanlıların yaşamaqda davam etdikləri və həmin il tərk etməyə məcbur olduqları yaşayış məntəqələri: Haçapara ,Qaraqışlaq, Dəmirçi, Sarvanlar, Rəncbər, Donuzyeyən, Həbilkənd, Yuxarı Neçili, Aşağı Neçili, Rəhimabad, Mehmandar, Şöllü, Uluxanlı və s.

Tarixi

 
Rayon ərazisində yerləşən Qaraqoyunlular dövrünə aid Pir Hüseyin türbəsi

XIX əsrin əvvəllərində İrəvan xanlığı 15 mahaldan – Qırxbulaq, Zəngibasar, Gərnibasar, Vedibasar, Şərur, Sürməli, Dərəkənd-Parçenis, Səədli, Talin, Seyidli-Axsaqqallı, Sərdarabad, Körpübasar, Abaran, Dərəçiçək və Göyçə mahallarından ibarət idi. Xanlığın mərkəzini – İrəvan şəhərini 1804-1813-cü illərdə ruslar ələ keçirmək üçün iki dəfə cəhd göstərmişdilərsə də, buna nail olmamışdılar.

1828-ci ildə Rusiya ilə İran arasında imzalanan Türkmənçay müqaviləsinə əsasən Şimali Azərbaycanın Naxçıvan və İrəvan xanlıqları ərazisində Erməni vilayəti təşkil edilmişdir. Cəmisi 25 min erməninin yaşadığı həmin ərazilərə İran və Türkiyədən kütləvi surətdə ermənilər köçürülmüşdü ki, vilayətin etnik tərkibi ermənilərin say üstünlüyü ilə nəticələnsin və bununla da erməni vilayətinin inzibati-ərazi bölgüsü möhkəmləndirilsin.

Ermənilərin İran və Türkiyədən indiki Ermənistan ərazisinə kütləvi surətdə köçürülməsi ilə paralel olaraq erməni vilayətinə daxil edilən İrəvan əyalətinin Qırxbulaq, Zəngibasar, Körpübasar, Vedi, Şərur, Sürməli, Dərəkənd-Parçanis, Saatlı (Səədli), Talin, Seyidli-Ağsaqqallı, Sərdarabad, Gərnibasar, Abaran, Dərəçiçək, Göyçə (bir hissəsi) mahallarının, Naxçıvan əyalətinin Əlincəçay, Məvazixatun, Xok, Naxçıvan, Dərələyəz mahallarının, Ordubad dairəsinin Ordubad, Əylis, Dəstə, Biləv və Çənnəp mahalları türklərinin əksəriyyəti əsasən Türkiyə və İrana köçməyə məcbur olmuşlar.

1930-cu illərdə Vedinin, Zəngibasarın, Qəmərlinin, Dərələyəzin, Ağbabanın və digər bölgələrin əlli mindən artıq türk əhalisi ailəliklə Qazaxıstan SSR-in çöllərinə sürgün edilmişdilər. Sərt iqlim və bərbad mənzil şəraitinə uyğunlaşa bilməyən əhalinin xeyli hissəsi tələf olmuşdu.

Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət heyətinin müxtəlif fərmanları ilə rayon üzrə dəyişdirilmiş tarixi yer adları:

Qədim türk adı İndiki adı Dəyişdirilmə tarixi
Yuxarı Çarbağ ...
Bulaqlı Həbilkənd ...
Həbilkənd Kalinin ...
Hacı Elləz Darakert ...
Şöllü Mehmandar 03.01.1935
Donuzyeyən Zəngilər 03.01.1935
Haçapara Zəhmət 03.01.1935
Xaraberd Nor Qyank 04.07.1938
Cəfərabad Arqavand 04.04.1946
Kəllərə Qukasavan 01.12.1949
Ağahəmzəli Marmaraşen 25.05.1967
Təzəkənd Ayntap 10.09.1970
Ağcaqışlaq Getapiya 25.01.1978
Aşağı Neçili Sayat-Nova 25.01.1978
Qaraqışlaq Dostluq 25.01.1978
Yengicə Norabats 25.01.1978
Yuxarı Neçili Nizami 25.01.1978
Mehmandar Hovtaşat 25.01.1978
Xarratlı Arevabuyr 25.01.1978
Şöllü Daştavan 25.01.1978
Zəngilər Zorak 1991-ci il
Sarvanlar Sis 1991-ci il
Dostluq Hayanist 1991-ci il
Dəmirçi Darpnik 1991-ci il
Zəhmət Xaçpar 1991-ci il

Ədəbiyyat

  1. Azərbaycan Respublikası prezidentinin 18 dekabr 1997-ci il tarixli "1948-1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazisindəki tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi deportasiyası haqqında" fərmanı
  2. Azərbaycan Respublikası prezidentinin 26 mart 1998-ci il tarixli "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" fərmanı
  3. Əziz Ələkbərli. "Qərbi Azərbaycan, 2-ci cild, Zəngibasar, Gərnibasar və Qırxbulaq mahalları", Bakı, "Ağrıdağ", 2002
  4. Петрушевский И.П., Очерки по истории феодальных отношений в Азербайджане и Армении в XYI – начале XIX в., Ленинград, 1949
  5. Байбуртян В.А., Армянская колония Новой Джульфы в XYII веке, Иряван, 1969
  6. Тер-Мкртчян Л.Х., Армения под властью Надир шаха. Москва, 1963
  7. Езов Г.А., Сношение Петра Великого с Армянским народом, СПб, 1898
  8. Мамедов С.А., Азербайджан по источникам XV – первой половины XVIII вв., Бакы, 1993 Шопен И., #Шопен И., Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху его присоединения к Российской империи, СПб 1852
  9. Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar, Bakı, 1989
  10. Enikolopov İ.K., Qriboedov i Vostok, İrəvan 1954
  11. Qлинка Н.С., Описания переселения армян Aзербайджанских в пределы России, M.1831
  12. Kemal Beydilli, 1828-1829. Osmanlı – Rus savaşında Doğu Anadoludan Rusiyaya Köçürülen Ermeniler, X T.T.K. konqresinde sunulan tebliğ, Ankara,1986
  13. Hovannesiyan R., Armenia on the Road to Independence, Los Angeles, 1976
  14. Обозрение Российских владений за Кавказом в статистическом, этнографическом, топогрфическом и финансовом отношениях, СПб, 1836
  15. Материалы для изучения экономического быта государственных крестьян Закавказского края, Tiflis, 1885
  16. Величко В.Л., Кавказ. Русское дело и междуплеменные вопросы, С.Петербург, 1904
  17. "Армянский геноцид". Миф и реальность. Справочник фактов и документов, Б.1992
  18. Hüsyin Baykara., Azərbaycan istiqlal mücadiləsi tarixi, Bakı, 1992
  19. Cahangir Zeynaloğlu, Müxtəsər Azərbaycan tarixi, Bakı, 1992
  20. Заварян С., Экономические условия Карабаха и голод 1906-1907 г., Перевод с армянского, С.Петербург, 1907
  21. Готлиб В.В., Тайная дипломатия во время первой мировой войны, М.1960
  22. Suleyman Kocabas, Tarihte Turk-Rus Mucadelesi, Istanbul, 1989
  23. Шахдин И., Дашнакцутюн на службе русской белогвардейщины и английского командования на Кавказе, Bakı, 1990
  24. Cəmil Həsənov. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində, 1918-1920-ci illər, Bakı, 1993
  25. Məmməd Sadıq Aran. "Qardaş köməyi" məqaləsi;1951; Bax: "Ədəbiyyət və incəsənət" qəzeti, 2 oktyabr 1990-cı il.
  26. Azərbaycan Respublikası MDSPİHA, f.276, s.8, iş 463, v.23; Bax: Bəxtiyar Nəcəfov, Лицо врага (История Армянского национализма в Закавказье в конце XIX начале XX в.), Bakı, 1993
  27. Грибойедов А., Seçilmiş əsərləri, 2-ci cild, Moskva, 1977.

İstinadlar

  1. . Archived from the original on 2014-12-22. İstifadə tarixi: 29 iyul 2015..
  2. PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2
  3. Ermənistan Sovet Ensiklopediyası, VI c., İrəvan, 1980, s.269

Mənbə

  • Əziz Ələkbərli. "Qərbi Azərbaycan, 2-ci cild, Zəngibasar, Gərnibasar və Qırxbulaq mahalları", Bakı, "Ağrıdağ", 2002

Xarici keçidlər

  • Qərbi Azərbaycan: azərbaycanlılara qarşı genosid demoqrafik statistika güzgüsündə 2015-11-16 at the Wayback Machine
  • Qərbi Azərbaycanın türk mənşəlli toponimləri 2014-09-04 at the Wayback Machine
  • Vandalizm: tarixi adlara qarşı soyqırımı. Bakı, "Təhsil", 2006, 92 səh.[ölü keçid]
  • İndiki Ermənistan qədim türk yurdu idi[ölü keçid]
  • Qərbi Azərbaycan ərazilərində yer adlarının soyqırımı[ölü keçid]

Həmçinin bax

Avqust 12, 2021
zəngibasar, rayonu, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, zəngibasar, masis, rayonu, qərbi, azərbaycanda, indiki, ermənistan, respublikası, zəngibasar, mahalı, ərazisində, rayon, mərkəzi, uluxanlı, şəhəridir, rayonölkə, ssri, ermənistaninzibati, mərkəz, ulux. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Zengibasar Zengibasar rayonu Masis rayonu Qerbi Azerbaycanda indiki Ermenistan Respublikasi Zengibasar mahali erazisinde rayon Merkezi Uluxanli seheridir RayonZengibasar rayonuOlke SSRI ErmenistanInzibati merkez UluxanliTarixi ve cografiyasiYaradilib 31 12 1937Legv edilib 11 aprel 1995EhalisiEhalisi 76 172 1 1989 nefer Mundericat 1 Haqqinda 2 Tarixi 3 Edebiyyat 4 Istinadlar 5 Menbe 6 Xarici kecidler 7 Hemcinin baxHaqqinda RedakteIlk defe 1937 ci il dekabrin 31 de ikinci defe ise 1969 cu il yanvarin 14 de yaradilib Rayon merkezi Uluxanli deyisdirilmis adi Masis rayonudur Rayon merkezinden Irevan seherine olan mesafe 20 km dir 2 Rayonun indiki erazisi 428 640 ci illerde Ararat qezasinin terkibinde VII XI esrlere qeder ereb isgali altinda olmusdur XI esrden Selcuq turklerinin 1230 cu ilde monqol tatarlarinin tabeliyinde olmusdur XVI esrden Cuxur Sed beylerbeyliyinin XVIII esrden XIX esrin evvellerine kimi Irevan xanliginin terkibine XlX esrden XX esrin 20 ci illerine qeder Irevan quberniyasinin Irevan qezasinin terkibine daxil edilmisdir 3 Zengibasar mahali ozunun Uluxanli sonradan Zengibasar ve Ezizbeyov adina mekteb mektebi ile Azerbayan tarixinde muhum yer tutur 1887 ci ilde Celil Memmedquluzade bu mektebde islemek ucun teyinat almis ve uzun muddet burada calismisdir 1937 i ile qeder rayonun kendleri esasen Uckilse rayonu ve Qemerli rayonu arasinda bolunmusdur 1937 ci il dekabrin 31 de Qemerli rayonundan 18 Uckilse rayonundan ise 14 kend ayrilaraq umumi sahesi 170 kv km olan Zengibasar rayonu yaradilmisdir Qedim Uluxanli kendi de adi deyisdirilerek Zengibasar rayonu adi ile merkez elan edilmisdi Zengibasar rayonunun kendlerinden 21 de ancaq azerbaycanlilar 6 da coxu azerbaycanlilar olmaqla hem de ermeniler 5 kendde ise yalniz ermeniler yasayirdilar Vaxtile Uluxanlida 5 Zengi Sollu Qaraqislaq Mehmandar Haci Ellez kendlerinin her birinde 2 mescid olub Ceferabad kendinde ise XIII esrin yadigari olan gunbezli turbe olub 1948 1951 ci illerde Rencber kendi istisna olmaqla butun kendlerinin azerbaycanli ehalisi Azerbaycana kocuruldu Lakin Stalinin olumunden sonra azerbaycanli ehali oz dede baba yurdlarina donse de artiq bos evlerde meskunlasan ermeniler yerli azerbaycan turklerini Ellez Goykumbet Arbat ve diger kendlere buraxmirlar 1988 ci ile kimi azerbaycanlilarin yasamaqda davam etdikleri ve hemin il terk etmeye mecbur olduqlari yasayis menteqeleri Hacapara Qaraqislaq Demirci Sarvanlar Rencber Donuzyeyen Hebilkend Yuxari Necili Asagi Necili Rehimabad Mehmandar Sollu Uluxanli ve s Tarixi Redakte Rayon erazisinde yerlesen Qaraqoyunlular dovrune aid Pir Huseyin turbesi XIX esrin evvellerinde Irevan xanligi 15 mahaldan Qirxbulaq Zengibasar Gernibasar Vedibasar Serur Surmeli Derekend Parcenis Seedli Talin Seyidli Axsaqqalli Serdarabad Korpubasar Abaran Derecicek ve Goyce mahallarindan ibaret idi Xanligin merkezini Irevan seherini 1804 1813 cu illerde ruslar ele kecirmek ucun iki defe cehd gostermisdilerse de buna nail olmamisdilar 1828 ci ilde Rusiya ile Iran arasinda imzalanan Turkmencay muqavilesine esasen Simali Azerbaycanin Naxcivan ve Irevan xanliqlari erazisinde Ermeni vilayeti teskil edilmisdir Cemisi 25 min ermeninin yasadigi hemin erazilere Iran ve Turkiyeden kutlevi suretde ermeniler kocurulmusdu ki vilayetin etnik terkibi ermenilerin say ustunluyu ile neticelensin ve bununla da ermeni vilayetinin inzibati erazi bolgusu mohkemlendirilsin Ermenilerin Iran ve Turkiyeden indiki Ermenistan erazisine kutlevi suretde kocurulmesi ile paralel olaraq ermeni vilayetine daxil edilen Irevan eyaletinin Qirxbulaq Zengibasar Korpubasar Vedi Serur Surmeli Derekend Parcanis Saatli Seedli Talin Seyidli Agsaqqalli Serdarabad Gernibasar Abaran Derecicek Goyce bir hissesi mahallarinin Naxcivan eyaletinin Elincecay Mevazixatun Xok Naxcivan Dereleyez mahallarinin Ordubad dairesinin Ordubad Eylis Deste Bilev ve Cennep mahallari turklerinin ekseriyyeti esasen Turkiye ve Irana kocmeye mecbur olmuslar 1930 cu illerde Vedinin Zengibasarin Qemerlinin Dereleyezin Agbabanin ve diger bolgelerin elli minden artiq turk ehalisi ailelikle Qazaxistan SSR in collerine surgun edilmisdiler Sert iqlim ve berbad menzil seraitine uygunlasa bilmeyen ehalinin xeyli hissesi telef olmusdu Ermenistan SSR Ali Soveti Reyaset heyetinin muxtelif fermanlari ile rayon uzre deyisdirilmis tarixi yer adlari Qedim turk adi Indiki adi Deyisdirilme tarixiYuxari Carbag Bulaqli Hebilkend Hebilkend Kalinin Haci Ellez Darakert Sollu Mehmandar 03 01 1935Donuzyeyen Zengiler 03 01 1935Hacapara Zehmet 03 01 1935Xaraberd Nor Qyank 04 07 1938Ceferabad Arqavand 04 04 1946Kellere Qukasavan 01 12 1949Agahemzeli Marmarasen 25 05 1967Tezekend Ayntap 10 09 1970Agcaqislaq Getapiya 25 01 1978Asagi Necili Sayat Nova 25 01 1978Qaraqislaq Dostluq 25 01 1978Yengice Norabats 25 01 1978Yuxari Necili Nizami 25 01 1978Mehmandar Hovtasat 25 01 1978Xarratli Arevabuyr 25 01 1978Sollu Dastavan 25 01 1978Zengiler Zorak 1991 ci ilSarvanlar Sis 1991 ci ilDostluq Hayanist 1991 ci ilDemirci Darpnik 1991 ci ilZehmet Xacpar 1991 ci ilEdebiyyat RedakteAzerbaycan Respublikasi prezidentinin 18 dekabr 1997 ci il tarixli 1948 1953 cu illerde azerbaycanlilarin Ermenistan SSR erazisindeki tarixi etnik torpaqlarindan kutlevi deportasiyasi haqqinda fermani Azerbaycan Respublikasi prezidentinin 26 mart 1998 ci il tarixli Azerbaycanlilarin soyqirimi haqqinda fermani Eziz Elekberli Qerbi Azerbaycan 2 ci cild Zengibasar Gernibasar ve Qirxbulaq mahallari Baki Agridag 2002 Petrushevskij I P Ocherki po istorii feodalnyh otnoshenij v Azerbajdzhane i Armenii v XYI nachale XIX v Leningrad 1949 Bajburtyan V A Armyanskaya koloniya Novoj Dzhulfy v XYII veke Iryavan 1969 Ter Mkrtchyan L H Armeniya pod vlastyu Nadir shaha Moskva 1963 Ezov G A Snoshenie Petra Velikogo s Armyanskim narodom SPb 1898 Mamedov S A Azerbajdzhan po istochnikam XV pervoj poloviny XVIII vv Baky 1993 Shopen I Shopen I Istoricheskij pamyatnik sostoyaniya Armyanskoj oblasti v epohu ego prisoedineniya k Rossijskoj imperii SPb 1852 Azerbaycan tarixi uzre qaynaqlar Baki 1989 Enikolopov I K Qriboedov i Vostok Irevan 1954 Qlinka N S Opisaniya pereseleniya armyan Azerbajdzhanskih v predely Rossii M 1831 Kemal Beydilli 1828 1829 Osmanli Rus savasinda Dogu Anadoludan Rusiyaya Kocurulen Ermeniler X T T K konqresinde sunulan teblig Ankara 1986 Hovannesiyan R Armenia on the Road to Independence Los Angeles 1976 Obozrenie Rossijskih vladenij za Kavkazom v statisticheskom etnograficheskom topogrficheskom i finansovom otnosheniyah SPb 1836 Materialy dlya izucheniya ekonomicheskogo byta gosudarstvennyh krestyan Zakavkazskogo kraya Tiflis 1885 Velichko V L Kavkaz Russkoe delo i mezhduplemennye voprosy S Peterburg 1904 Armyanskij genocid Mif i realnost Spravochnik faktov i dokumentov B 1992 Husyin Baykara Azerbaycan istiqlal mucadilesi tarixi Baki 1992 Cahangir Zeynaloglu Muxteser Azerbaycan tarixi Baki 1992 Zavaryan S Ekonomicheskie usloviya Karabaha i golod 1906 1907 g Perevod s armyanskogo S Peterburg 1907 Gotlib V V Tajnaya diplomatiya vo vremya pervoj mirovoj vojny M 1960 Suleyman Kocabas Tarihte Turk Rus Mucadelesi Istanbul 1989 Shahdin I Dashnakcutyun na sluzhbe russkoj belogvardejshiny i anglijskogo komandovaniya na Kavkaze Baki 1990 Cemil Hesenov Azerbaycan beynelxalq munasibetler sisteminde 1918 1920 ci iller Baki 1993 Memmed Sadiq Aran Qardas komeyi meqalesi 1951 Bax Edebiyyet ve incesenet qezeti 2 oktyabr 1990 ci il Azerbaycan Respublikasi MDSPIHA f 276 s 8 is 463 v 23 Bax Bextiyar Necefov Lico vraga Istoriya Armyanskogo nacionalizma v Zakavkaze v konce XIX nachale XX v Baki 1993 Gribojedov A Secilmis eserleri 2 ci cild Moskva 1977 Istinadlar Redakte Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 g Chislennost naseleniya soyuznyh respublik SSSR i ih territorialnyh edinic po polu Armyanskaya SSR po perepisi 1989 goda Ezhenedelnaya demograficheskaya gazeta Demoskop Weekly Archived from the original on 2014 12 22 Istifade tarixi 29 iyul 2015 PDF versiyasi Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Muellifi I M Bayramov Redaktorlari B E Budaqov H I Mirzeyev S A Memmedov Baki Elm nesriyyati 696 seh ISBN 5 8066 1452 2 Ermenistan Sovet Ensiklopediyasi VI c Irevan 1980 s 269Menbe RedakteEziz Elekberli Qerbi Azerbaycan 2 ci cild Zengibasar Gernibasar ve Qirxbulaq mahallari Baki Agridag 2002Xarici kecidler RedakteQerbi Azerbaycan azerbaycanlilara qarsi genosid demoqrafik statistika guzgusunde Arxivlesdirilib 2015 11 16 at the Wayback Machine Qerbi Azerbaycanin turk menselli toponimleri Arxivlesdirilib 2014 09 04 at the Wayback Machine Vandalizm tarixi adlara qarsi soyqirimi Baki Tehsil 2006 92 seh olu kecid Indiki Ermenistan qedim turk yurdu idi olu kecid Qerbi Azerbaycan erazilerinde yer adlarinin soyqirimi olu kecid Hemcinin bax RedakteQerbi Azerbaycan Azerbaycanlilarin Qerbi Azerbaycandan deportasiyasi Ermenilerin Cenubi Qafqaza kocurulmesi Zengibasar mahali Ceferabad turbesiMenbe https az wikipedia org w index php title Zengibasar rayonu amp oldid 6044384, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.