Bu adın digər istifadə formaları üçün bax Martuni rayonu Bu adın digər istifadə formaları üçün bax Qaranlıq dəqiqləşdirm

Martuni rayonu — Ermənistan Respublikası ərazisində mövcud olmuş rayon. Mərkəzi Martuni şəhəri olmuşdur.Qərbi Azərbaycanın Göyçə mahalının ərazisində yerləşirdi.

Martuni rayonu
Rayon

İnzibati mərkəz	Aşağı Qaranlıq
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	9 sentyabr 1930
Ləğv edilib	11 aprel 1995
Əhalisi
Əhalisi	75 866 (1989) nəfər

Tarixi

1930-cu il sentyabrın 9-da yaradılıb. Ərazisi 1185 kv.km-dir. Rayon mərkəzi Aşağı Qaranlıq (dəyişdirilmiş adı Martuni) şəhəridir. Rayon mərkəzindən İrəvan şəhərinə olan məsafə 130 km-dir.

Bir tərəfdən Göyçə gölünə (dəyişdirilmiş adı Sevan) söykənən rayon digər tərəflərdən Basarkeçər və Göyçə yaylaları ilə dövrələnmişdir. Soylan rayonu ərazisində Arpaçayın üzərindəki başlanan Arpa-Göyçə kanalı Martuni rayonunun ərazisindən keçərək rayonun Aşağı Alçalı kəndi yaxınlığında Göyçə gölünə tökülür. Əziznər, Asaymirzə yaylaqları və Səlim aşırımı (hünd.2410 m), Ərmağan (hünd.2829 m) dağları da rayonun ərazisinə düşür.

Martuni rayonunun kəndləri — Kolagirən, Mədinə, , , Vəliağalı, , , , , Dəlikdaş, Təzəkənd, Əbdülağalı, Aşağı Gözəldərə, Zolağac

1948–1951-ci illərdə Martuni rayonunun azərbaycanlı kəndlərinin demək olar ki, hamısı bütünlüklə boşaldılmışdır.

Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin müxtəlif fərmanları ilə Martuni rayonu üzrə dəyişdirilmiş tarixi yer adları:

Qədim türk adı	İndiki adı	Dəyişdirilmə tarixi
Abdalağalı	Vavşen	03.01.1935
Vəliağalı	Dzoragyuğ	…
Göl	Liçik	…
Dəlikdaş	Tsakkar	…
Aşağı Qaranlıq	Martuni	…
Əliqırıq	Astxadzor	03.01.1935
Zolaxaç	Zolakor	03.01.1935
Kolagirən	Tsovinar	03.01.1935
Yuxarı Adyaman	Verin Getaşen	07.12.1945
Aşağı Adyaman	Nergin Getaşen	07.12.1945
Aşağı Gözəldərə	Vardenik	07.12.1945
Kəsikbaş	Lernaker	07.12.1945
Adamxan	Vardadzor	03.07.1968
Aşağı Alçalı	Arstsvanist	27.09.1968
Qaranlıq	Gehovit	03.07.1968

İstinadlar

. Archived from the original on 2014-12-22. İstifadə tarixi: 29 iyul 2015..
Мартуни // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VI ҹилд: Куба—Мисир. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1982. С. 379.
Ермәнистан ССР хәритәси // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. IV ҹилд: Елдәҝәз—Итабира. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1980. С. 96–97.

Xarici keçidlər

Qərbi Azərbaycan: azərbaycanlılara qarşı genosid demoqrafik statistika güzgüsündə 2015-11-16 at the Wayback Machine
Qərbi Azərbaycanın türk mənşəlli toponimləri 2014-09-04 at the Wayback Machine
Vandalizm: tarixi adlara qarşı soyqırımı. Bakı, "Təhsil", 2006, 92 səh. ^{[ölü keçid]}
İndiki Ermənistan qədim türk yurdu idi ^{[ölü keçid]}
Qərbi Azərbaycan ərazilərində yer adlarının soyqırımı ^{[ölü keçid]}

Həmçinin bax

[1] . Archived from the original on 2014-12-22. İstifadə tarixi: 29 iyul 2015..

[2] Мартуни // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VI ҹилд: Куба—Мисир. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1982. С. 379.

[3] Ермәнистан ССР хәритәси // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. IV ҹилд: Елдәҝәз—Итабира. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1980. С. 96–97.