Dəvədəlləyilər əsasən iriölçülü həşəratlardır və 11sm-ə qədər böyüyə bilirlər. Bədəni uzunsov və özünəməxsus quruluşa malikdir. Baş hissə sərbəstdir, çox hərəkətlidir, demək olar ki, üçbucaq şəkilli qabarıq iri gözləri 3 gözcüyü vardır. Yeganə həşəratdırlar ki, çevrilərək kürəklərinə baxmağı bacarırlar. Bığcıqları çox buğumludur, adətən sapşəkilli, bəzi növlərdə isə lələkşəkilli və daraqşəkillidir. Ağız orqanları gəmirici tipdədir. Ön döş daha güclü inkişaf etmişdir və onlar üçün xarakterik olan tutucu ətraflara malikdir. Budla baldır qatlanaraq, möhkəm tutucu orqan əmələ gətirir. Orta və arxa ayaqlar yüyürücüdür. Pəncəsi nazik olub beş buğumludur. Əksəriyyətində hər iki cüt qanad yaxşı inkişaf etmişdir. Bununla belə, ön qanadlar ensiz və daha möhkəm olub, qanadüstlüyü vəzifəsini görür. Arxa qanadlar nisbətən enlidir. Qanadları qısalmış və qanadsız formaları da vardır. Qarın hissəsi uzunsovdur, serqiyə malikdir, erkəklərdə isə qrifel vardır. Yırtıcı həyat tərzi keçirirlər, öz ovlarını diş-diş olan budla baldırın qatlanması nəticəsində tuturlar. İstisevəndirlər, gündüzlər fəaliyyətdə olurlar. Əsasən müxtəlif həşəratlarla qidalanırlar. Elə iri tropik növləri vardır ki, onlar hətta kiçik quşlara, qurbağa, kərtənkələyə və gəmiricilərə də hücum edir. Dəvədəlləyilərin bədən örtüyünü təşkil edən rəng, adətən mühafizə xarakteri daşıyır. Onlarda əsasən yaşıl, sarı və qonur rəng üstünlük təşkil edir.
Çox yaxşı gizlənmə qabiliyyəti var. Nəinki yarpaqların üzərində gizlənir,hətta yarpaq kimi də özünü qələmə verməyi bacarır.
Dəvədəlləyilərin təsərrüfatda rolu:
Dəvədəlləyilərdən təsərrüfat da istifadə olunur. Onlardan müxtəlif ziyanvericilərə qarşı bioloji silah kimi istifadə edilir. Bir çox sahibkarlar bu həşəratları öz ərazilərində yerləşdirirlər. Dəvədəlləyilərdən eynizamanda evlərdə milçəklərə qarşı da istifadə olunur. Halhazırda bu həşəratlar ən çox saxlanılan ev həşəratlarından biridir.
Əlavə məlumatlar
Növ sayı 2853-ə qədərdir(2008-ci il araşdırmasına görə). Çoxalma zamanı erkək fərdi yeyirlər. Bu zaman erkəyin baş hissəsindən başlayırlar(bütün qurbanlarını belə yeyirlər). Bunun səbəbi fərdin baş hissəsinda olan zülaldır. Dişi fərd 10-dan 400-ə qədər yumurta qoyur. Yumurtaları ootekaya yığır. Dəvədəlləyi ilk öncə soxulcana bənzər forma alır. Ootekadan çıxdıqdan sonra isə xarakterik dəvədəlləyi formasını alır.Ümumiyyətlə dəvədəlləyilər kaniballıqları ilə seçilirlər, çünki müəyyən hallarda öz nəsillərindən nümayəndələri də yeyə bilərlər.
● 1987-ci ildə Liske və Devisanın çin dəvədəlləyi üzərində araşdırmaları göstərdi ki,erkək fərd dişisinin ona qurban kimi baxmaq marağını dəyişmək üçün özünəməxsus rəqs göstərir. Bu davranış digər dəvədəlləyi növlərində də rast gəlinir.
Qorunması
Dəvədəlləyilər üçün təhlükə onların biotoplarının yox olmasıdır. Lakin bütün dəvədəlləyilər içərisində yalnız bir növ- Apteromantis aptena(İspaniya da rast gəlinir) qorunması vacib hesab olunur.
Təsnifatı
Acanthopidae Burmeister, 1838
Amorphoscelidae Stål, 1877
Baissomantidae Gratshev and Zherikhin 1993 †
Chaeteessidae Handlirsch, 1920
Cretomantidae Gratshev and Zherikhin 1993 †
Empusidae Burmeister, 1838
Eremiaphilidae Wood-Mason, 1889
Hymenopodidae Giglio-Tos, 1927
Iridopterygidae Giglio-Tos, 1919
Liturgusidae Giglio-Tos, 1919
Mantidae Burmeister, 1838
Mantoididae Giglio-Tos, 1927
Metallyticidae Chopard, 1949
Santanmantidae Grimaldi, 2003
Sibyllidae Giglio-Tos, 1919
Tarachodidae Handlirsch, 1930
Thespidae Giglio-Tos, 1919
Toxoderidae Giglio-Tos, 1919
İstinadlar
Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.
Həmçinin bax
May 08, 2023
dəvədəlləyilər, mantodea, heyvanlar, aləminin, buğumayaqlılar, tipinin, həşəratlar, sinfinə, heyvan, dəstəsi, elmi, təsnifatdomen, eukariotlarranqsız, amorphearanqsız, obazoaranqsız, opisthokontaranqsız, holozoaranqsız, filozoaaləm, heyvanlaryarımaləm, eumetaz. Devedelleyiler lat Mantodea heyvanlar aleminin bugumayaqlilar tipinin heseratlar sinfine aid heyvan destesi DevedelleyilerElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz ObazoaRanqsiz OpisthokontaRanqsiz HolozoaRanqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad ParaHoxozoaKlad IkitereflisimmetriyalilarKlad NephrozoaRanqsiz IlkagizlilarTipustu TuleyenlerRanqsiz PanarthropodaRanqsiz TactopodaTip BugumayaqlilarKlad PancrustaceaYarimtip AltiayaqlilarSinif HeseratlarRanqsiz DicondyliaYarimsinif QanadlilarBudaq MetapterygotaInfrasinif YeniqanadlilarKoqorta PolineopteralarDesteustu DictyopteraDeste DevedelleyilerBeynelxalq elmi adiMantodea Burmeist 1838 1 SekilaxtarisiITIS 914220NCBI 7504EOL 416FW 180000 180110 Mundericat 1 Umumi melumat 2 Elave melumatlar 3 Qorunmasi 4 Tesnifati 5 Istinadlar 6 Hemcinin baxUmumi melumat RedakteDevedelleyiler esasen iriolculu heseratlardir ve 11sm e qeder boyuye bilirler Bedeni uzunsov ve ozunemexsus qurulusa malikdir Bas hisse serbestdir cox hereketlidir demek olar ki ucbucaq sekilli qabariq iri gozleri 3 gozcuyu vardir Yegane heseratdirlar ki cevrilerek kureklerine baxmagi bacarirlar Bigciqlari cox bugumludur adeten sapsekilli bezi novlerde ise leleksekilli ve daraqsekillidir Agiz orqanlari gemirici tipdedir On dos daha guclu inkisaf etmisdir ve onlar ucun xarakterik olan tutucu etraflara malikdir Budla baldir qatlanaraq mohkem tutucu orqan emele getirir Orta ve arxa ayaqlar yuyurucudur Pencesi nazik olub bes bugumludur Ekseriyyetinde her iki cut qanad yaxsi inkisaf etmisdir Bununla bele on qanadlar ensiz ve daha mohkem olub qanadustluyu vezifesini gorur Arxa qanadlar nisbeten enlidir Qanadlari qisalmis ve qanadsiz formalari da vardir Qarin hissesi uzunsovdur serqiye malikdir erkeklerde ise qrifel vardir Yirtici heyat terzi kecirirler oz ovlarini dis dis olan budla baldirin qatlanmasi neticesinde tuturlar Istisevendirler gunduzler fealiyyetde olurlar Esasen muxtelif heseratlarla qidalanirlar Ele iri tropik novleri vardir ki onlar hetta kicik quslara qurbaga kertenkeleye ve gemiricilere de hucum edir Devedelleyilerin beden ortuyunu teskil eden reng adeten muhafize xarakteri dasiyir Onlarda esasen yasil sari ve qonur reng ustunluk teskil edir Cox yaxsi gizlenme qabiliyyeti var Neinki yarpaqlarin uzerinde gizlenir hetta yarpaq kimi de ozunu qeleme vermeyi bacarir Devedelleyilerin teserrufatda rolu Devedelleyilerden teserrufat da istifade olunur Onlardan muxtelif ziyanvericilere qarsi bioloji silah kimi istifade edilir Bir cox sahibkarlar bu heseratlari oz erazilerinde yerlesdirirler Devedelleyilerden eynizamanda evlerde milceklere qarsi da istifade olunur Halhazirda bu heseratlar en cox saxlanilan ev heseratlarindan biridir Elave melumatlar RedakteNov sayi 2853 e qederdir 2008 ci il arasdirmasina gore Coxalma zamani erkek ferdi yeyirler Bu zaman erkeyin bas hissesinden baslayirlar butun qurbanlarini bele yeyirler Bunun sebebi ferdin bas hissesinda olan zulaldir Disi ferd 10 dan 400 e qeder yumurta qoyur Yumurtalari ootekaya yigir Devedelleyi ilk once soxulcana benzer forma alir Ootekadan cixdiqdan sonra ise xarakterik devedelleyi formasini alir Umumiyyetle devedelleyiler kaniballiqlari ile secilirler cunki mueyyen hallarda oz nesillerinden numayendeleri de yeye bilerler 1987 ci ilde Liske ve Devisanin cin devedelleyi uzerinde arasdirmalari gosterdi ki erkek ferd disisinin ona qurban kimi baxmaq maragini deyismek ucun ozunemexsus reqs gosterir Bu davranis diger devedelleyi novlerinde de rast gelinir Qorunmasi RedakteDevedelleyiler ucun tehluke onlarin biotoplarinin yox olmasidir Lakin butun devedelleyiler icerisinde yalniz bir nov Apteromantis aptena Ispaniya da rast gelinir qorunmasi vacib hesab olunur Tesnifati RedakteAcanthopidae Burmeister 1838 Amorphoscelidae Stal 1877 Baissomantidae Gratshev and Zherikhin 1993 Chaeteessidae Handlirsch 1920 Cretomantidae Gratshev and Zherikhin 1993 Empusidae Burmeister 1838 Eremiaphilidae Wood Mason 1889 Hymenopodidae Giglio Tos 1927 Iridopterygidae Giglio Tos 1919 Liturgusidae Giglio Tos 1919 Mantidae Burmeister 1838 Mantoididae Giglio Tos 1927 Metallyticidae Chopard 1949 Santanmantidae Grimaldi 2003 Sibyllidae Giglio Tos 1919 Tarachodidae Handlirsch 1930 Thespidae Giglio Tos 1919 Toxoderidae Giglio Tos 1919Istinadlar Redakte Integrated Taxonomic Information System ing 2004 Hemcinin bax Redakte Menbe https az wikipedia org w index php title Devedelleyiler amp oldid 6946319, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
