fbpx
Wikipedia

Manovar Musso

Manovar Musso (ind. Manowar Musso, 12 avqust 189831 oktyabr 1948) — İndoneziya siyasi xadimi.

Manovar Musso
Doğum tarixi 12 avqust 1898(1898-08-12)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 31 oktyabr 1948(1948-10-31) (50 yaşında)
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
Fəaliyyəti siyasətçi, sindikatçı[d]
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Paqu–Şərqi Yavada çox olan kiçik kəndlərdən biridir. Burada 1898-ci il avqustun 12-də Datarla Kasanaxın bir oğlu oldu və uşağın adını Manovar qoydular. Ailədə 7 uşaq var idi və valideynlər səhərdən axşama qədər işləməli olurdular. Datar da Paqunun əksər kəndliləri kimi saatlarla çəltik tarlasında dizə qədər su içində işləyirdi. Kasanaxın bütün gün boyu batikadan tikdiyi paltarı isə bə'zən satmaq və ya bir şeylə dəyişmək mümkün olurdu. Paquda demək olar ki, hamı bu vəziyyətdə yaşayırdı.

Manovar Musso kənd məktəbinə getməyə başlayır, bu isə kasıb İndoneziyalı ailəsindən çıxmış uşaq üçün heç də asan deyildi. Lakin nüfuzedici nəzərlərə malik olan uşaq son dərəcə iste'dadlı idi və məktəbi qurtardıqdan sonra o şəhər müəllimlər seminariyasına girməyə müvəffəq olur.

İndoneziyada dərslər holland dilində keçirilirdi; şagirdlərə bir təsir vasitəsi kimi əsasən xətkeşdən və karserdən istifadə olunurdu. İndoneziyalıları istədikləri kimi təhqir edirdilər. Nəhayət Manovar təhqirlərə qarşı üsyan edir. Ən mənfur müəllimlərin qovulmasını tələb edən seminaristlərin tə'tilinə 19 yaşlı Musso rəhbərlik edirdi. Seminariya iki həftə qiyam etdi, şəhər iki həftə həyəcan keçirdi. Nəyin bahasına olursa-olsun tə'tilin genişlənməsinə mane olmağa çalışan seminariya müdiriyyəti qiyamçıların tələblərinə güzəştə getdi: iki ən qəddar və kobud müəllim seminariyadan qovuldu.

Mussonun tətildə rəhbər rolu o dərəcədə aydın idi ki, müdiriyyət «tədbir görməyi» lazım bildi: Mussonu seminariyadan çıxardılar. Həyəcan yeni qüvvə kəsb etdi: tə'tilə çıxanlar öz rəhbərlərinin qaytarılmasını tələb edirdilər. Qorxuya düşmüş müdiriyyət güzəştə getməyə məcbur oldu. Musso 1918-ci ildə seminariyanı qurtarıb Bataviyaya (o vaxt Caqarta belə adlanırdı) getdi. Onu uzun müddət işə götürmürlər, ancaq yoldaşlarının köməyi ilə dolanır. Nəhayət, Musso poçtamta işə düzəlir, lakin həmkarlar hərəkatında fəal iştirakı onu hollandiyalılar üçün təhlükəli edir; Mussonu işdən azad edirlər.

1920-ci il. Musso o vaxt məşhur olan burjua-millətçi təşkilatı «Sarekat İslam»ın («İslam ittifaqı») üzvü olur. «Sarekat İslam» Hollandiya ağalığına qarşı çıxmadan İndoneziyalılara geniş demokratik hüquqlar, xüsusilə, mədəniyyət sahəsində hüquqlar verilməsini tələb edirdi. Mussonun «Sarekat İslam»a daxil olması ilə təşkilatın həmin il yaradılmış İndoneziya Kommunist Parşyasına (İKP) ideyaca yaxın sol qolu formalaşmağa başlayır. «Sarekat İslam»ın sol qolunun İndoneziyaya istiqlaliyyət verilməsi tələbi, həmçinin onun fəaliyyətindəki müstəmləkəçilik əleyhinə istiqamət Hollandiyalılar tərəfindən cəza tədbirləri ilə qarşılanır. Sol qolun rəhbərləri həbsə alınır, Musso katorqaya göndərilir. 1923-cü il. Musso Yavadadır. O burada kommunist partiyası sıralarına daxil olur. Onun 25 yaşı olsa da xalq səadəti uğrunda mətinləşmiş mübariz, hamının hörmət və məhəbbətini qazanmış peşəkar inqilabçıdır. Məhz buna görədir ki, partiya onu İndoneziya həmkarlar ittifaqına məs'ul işə göndərir. İKP MK-nın üzvü olan Manovar Musso öz təcrübəsindən istifadə edərək həmkarlar təşkilatını fəhlə sinfinin mübariz inqilabi təşkilatına çevirməli idi. 1924-cü il. Musso Ümumindoneziya həmkarlar ittifaqı birliyinin rəhbərlərindən biridir. Musso İKP MK-nın tapşırığı ilə Şərqi Yavanın ən böyük liman və sənaye Mərkəzi olan Surabayaya gedir.

1925-ci il. Mussonun Surabayaya gəlməsindən təxminən bir il keçir. Bir illik fədakar iş metalçıların və dok fahlələrinin tə'tili ilə nəticələnir. Hərəkat şəhəri və limanı bürüyüb ümumi tə'til xarakteri alır. Surabayaya qoşun dəstələri göndərilir. Tə'til dağıdılır; Musso gizli fəaliyyətə başlayır... Mussonun Surabayadakı fəaliyyəti İndoneziya fəhlə hərəkatı tarixində ən parlaq səhifələrdən biridir. Milli azadlıq mübarizəsinin ən gözəl ən'ənələri burada yaranmışdır. 20 il keçəndən sonra 1945-ci il noyabrın 10-da İndoneziya xalqının müstəmləkəçilərə qarşı silahlı mübarizəsi məhz burada başlandı. 1926-cı il. Çox gizli şəraitdə İndoneziya Kommunist Partiyasının konfransı çağırılır. Konfrans Kommunist İnternasionalının İcraiyyə Komitəsi ilə müstəqil əlaqə yaradılması haqqında qərar çıxarır. Musso və Alimin nümayəndə kimi Moskvaya göndərilirlər. İKP nümayəndə hey'ətinin yolu Malayadan, Tailanddan, Çindən keçir. Onlar bir neçə həftə ərzində olmazın təhlükələrə mə'ruz qalırlar. İyul ayında İKP nümayəndə hey'əti İndoneziyada vəziyyət haqqında Kominternə məlumat verir. Vəziyyət isə olduqca gərgin idi. Tə'tillər artmışdı, həyəcanın arası kəsilmirdi. Nümayəndə hey'əti Sovet İttifaqını tərk edir, lakin Yavadakı noyabr üsyanının sədası Şanxayda onlara çatır. Musso və Alimin həyatları üçün risqlərlə dolu daimi təhlükəyə baxmayaraq məxfi surətdə İndoneziyaya yola düşürlər. Kanton, Banqhok arxada qalır. Nümayəndə hey'əti Sinqapura çatır. Hollandiyalılar hərbi vəziyyət elan etmişdilər. Sərhəd rayonlarında xüsusi rejimə riayət olunurdu. Nümayəndə he'y'ətini casuslar əhatə edirlər. Musso və Alimin polisdən gizlənmək məqsədilə plantasiyada işləyirlər. Lakin İngiltərə müstəmləkə siyasəti xeyrinə casusluq edən Aqam Putixin xəbərçiliyi üzündən onlar həbsə alınırlar. İstintaq əşyayi–dəlil olmadığından heç bir nəticə vermir. 1927-ci ilin aprelində Musso və Alimini həbsxanadan buraxıb Sinqapurdan sürgün edirlər. Kantonda onlar yenidən həbs olunurlar... İndoneziyada isə qanlı döyüşlər davam edirdi. Cəza dəstələri minlərlə qiyamçını, xalqın ən yaxşı oğullarını öldürmüş, bir çoxları həbsxanalara salınmışdı. Kommunistlərə olmazın işgəncələr verilirdi. Yüzlərlə vətənpərvər Qərbi İrianın bataqlıq rayonlarına sürgün edilmişdi. İKP-nin baş katibi Əliərham həbs düşərgəsində, Diqulada bataqlıqlar arasında həlak oldu. Çiamisdə e'dam zamanı dustaqlar «Yaşasın kommunizm!» şüarı ilə ölümə gedirdilər. Hollandiya hakimiyyət orqanları elan etmişdi ki, Musso İndoneziyaya qayıtdığı təqdirdə dərhal hərbi məhkəməyə veriləcəkdir. Bu isə açıq-aşkar ölüm demək idi. Musso isə İndoneziyaya gəlməyə can atırdı... Lakin Kominternin rəhbərliyi Mussonu Moskvaya Qırmızı həmkarlar ittifaqları İnternasionalında işləməyə də'vət etmək qərarına gəlir. 1928-ci il. Mussonu həmkarlar ittifaqları İnternasionalının İcraiyyə Komitəsinə üzv seçirlər. O, İcraiyyə Komitəsində çox və gərgin fəaliyyət göstərməklə bərabər bir neçə il ərzində İndoneziyada milli azadlıq mübarizəsi tarixini yazmaqla məşğul olur, Musso İndoneziyada vəziyyətin və ölkənin proletar və kəndli kütlələri inqilabi hərəkatının dərin marksist təhlilini verir, İndoneziya xalqının milli azadlıq mübarizəsinin məqsədlərini işıqlandırır, Hollandiya imperializminin, Hollandiya sağ sosial-demokratlarının və İndoneziya irticası şəxsində onun köməkçilərinin siyasətini ifşa edir. Musso «İndoneziyada inqilabi həmkarlar təşkilatı hərəkatı» məqaləsində 19261927-ci illərdəki xalq üsyanının ibrət dərslərini təhlil edərək yazır: «İndoneziya əhalisinin bütün sinifləri indi inqilabi ittifaqda birləşmişdir, onların hamısı öz ümumi düşmənləri olan Hollandiya imperialistlərinə qarşı gedir... Hollandiya imperialistlərinin İndoneziyada tətbiq etdikləri amansız cəzalar siyasəti əhalinin bütün siniflərini onlara qarşı qaldırmışdır. Əvvəllər imperialistlərə tərəfdar olan yerlilər arasındakı bəzi mürtəce hərəkatlar da indi onların əleyhinə çevrilmişdir... İnqilabçı fəhlələr cəzadan qorxub geri çəkilmirlər və yeni mübarizə üçün qüvvə toplayırlar... Onlar saysız-hesabsız qurbanlara baxmayaraq irəliləyirlər; onlar öz məqsədlərinə–Hollandiya imperializmini devirməyə nail olmayıncaya qədər mübarizəni dayandırmayacaqlar». 19261927-ci illərin xalq üsyanı İndoneziyada Hollandiya ağalığının təməlini sarsıtdı. Hollandiya müstəmləkəçiləri başa düşürdülər ki, «qamçı siyasəti», daha doğrusu, İndoneziya vətənpərvərlərinə verilən kütləvi cəzalar ancaq bu zəngin ölkədə Hollandiya ağalığının günlərini qısaldır, Buna görə də Hollandiya hakimiyyət orqanları İndoneziya xalqının ən inqilabi hissəsini–fəhlələri, kəndliləri və onların avanqardı olan kommunist partiyasını tə'qib etməyə, sürgünə göndərməyə, gözümçıxdıya salmağa başladı, burjua-millətçi partiyaların və təşkilatların başçılarını isə onlara müstəmləkə üsuli-idarəsində ikinci dərəcəli vəzifələr vermək, rəhbərlikləri altında yerlərdə bir növ «özünüidarə» orqanları yaratmaq və'dilə ələ keçirməyə çalışırdılar. Hollandiya müstəmləkəçiləri ölkədə öz siyasi mövqelərini möhkəmləndirmək məqsədilə 30-cu illərdə İndoneziya cavanlarından özlərinə casus hazırlamaq məsələsinə böyük əhəmiyyət verməyə başladılar. Gənc İndoneziyalıların Amsterdam və Haaqa tədris müəssisələrinə daxil olmaları asanlaşdırılmışdı. Gənc İndoneziyalılar arasında Hollandiya xeyrinə təbliğat aparılması İndoneziyada milli azadlıq mübarizəsi üçün son dərəcə təhlükəli nəticələr verə bilərdi. Bunu qabaqcadan görən İKP rəhbərliyi Mussoya təklif etdi ki, Hollandiyada İndoneziyalı tələbələrin təşkilatlarına çox ciddi diqqət versin. Bu bir də ona görə zəruri idi ki, Xatta başda olmaqla bir qrup irticaçı «Perximpunan İndoneziya» təşkilatının rəhbərliyinə soxulmuşdu. Mussonun apardığı gərgin işlər nəticəsində kommunist partiyası təşkilatın üzvlərinin əksəriyyətini öz tərəfinə çəkə bildi və Xattanın və onun tərəfdarlarının təşkilatdan qovulmasına nail oldu. Kommunistlər Haaqada və Amsterdamda marksist fəlsəfəsini, siyasi-iqtisadı və Sovet İttifaqının nailiyyətlərini öyrədən gizli tələbə dərnəkləri yaratmışdılar. Tərəqqipərvər ruhlu gənclərin köməyi ilə tələbələrin leqal nəşriyyat orqanını çap etmək qaydaya salındı. Kommunist partiyası Hollandiya limanlarında işləyən İndoneziya ticarət donanması matrosları arasında, həmçinin Hollandiya liman fəhlələri arasında da fəal iş aparırdı. Hollandiya Kommunist Partiyasının köməyi ilə İndoneziya Kommunist Partiyasının matroslar və fəhlələr üçün qəzet nəşrini təşkil etməsi böyük beynəlmiləl əhəmiyyətə malik idi, Hollandiya və İndoneziya zəhmətkeşləri arasında həmrə'ylik və qardaşlıq hissi tərbiyə edirdi.

1948-ci il oktyabrın 31-də teleqraf kədərli bir xəbər gətirdi; İndoneziya Kommunist Partiyasının Baş katibi Manovar Musso həlak olmuşdur. Musso irticaçılara mütəşəkkil müqavimət göstərməyi qaydaya salmaq üçün dəstədən-dəstəyə gedir, öz təmkinliyi və qorxmazlığı ilə vətənpərvərlərin qəlbində inam hissini artırırdı. Belə səfərlərdən birində Musso və onun iki adyutantı Hatta əsgərləri dəstəsi tərəfindən mühasirəyə alınmış və öldürülmüşdü. Mussonun son sözləri–«Yaşasın kommunizm!» olmuşdur.

İstinadlar

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  1. Муссо Мановар // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.

manovar, musso, manowar, musso, avqust, 1898, oktyabr, 1948, indoneziya, siyasi, xadimi, doğum, tarixi, avqust, 1898, 1898, doğum, yeri, kediri, şərqi, yava, indoneziyavəfat, tarixi, oktyabr, 1948, 1948, yaşında, vəfat, yeri, madiun, şərqi, yava, indoneziyavət. Manovar Musso ind Manowar Musso 12 avqust 1898 31 oktyabr 1948 Indoneziya siyasi xadimi Manovar MussoDogum tarixi 12 avqust 1898 1898 08 12 Dogum yeri Kediri d Serqi Yava IndoneziyaVefat tarixi 31 oktyabr 1948 1948 10 31 1 50 yasinda Vefat yeri Madiun d Serqi Yava IndoneziyaVetendasligi IndoneziyaFealiyyeti siyasetci sindikatci d Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Istinadlar 3 Hemcinin bax 4 Xarici kecidlerHeyati RedaktePaqu Serqi Yavada cox olan kicik kendlerden biridir Burada 1898 ci il avqustun 12 de Datarla Kasanaxin bir oglu oldu ve usagin adini Manovar qoydular Ailede 7 usaq var idi ve valideynler seherden axsama qeder islemeli olurdular Datar da Paqunun ekser kendlileri kimi saatlarla celtik tarlasinda dize qeder su icinde isleyirdi Kasanaxin butun gun boyu batikadan tikdiyi paltari ise be zen satmaq ve ya bir seyle deyismek mumkun olurdu Paquda demek olar ki hami bu veziyyetde yasayirdi Manovar Musso kend mektebine getmeye baslayir bu ise kasib Indoneziyali ailesinden cixmis usaq ucun hec de asan deyildi Lakin nufuzedici nezerlere malik olan usaq son derece iste dadli idi ve mektebi qurtardiqdan sonra o seher muellimler seminariyasina girmeye muveffeq olur Indoneziyada dersler holland dilinde kecirilirdi sagirdlere bir tesir vasitesi kimi esasen xetkesden ve karserden istifade olunurdu Indoneziyalilari istedikleri kimi tehqir edirdiler Nehayet Manovar tehqirlere qarsi usyan edir En menfur muellimlerin qovulmasini teleb eden seminaristlerin te tiline 19 yasli Musso rehberlik edirdi Seminariya iki hefte qiyam etdi seher iki hefte heyecan kecirdi Neyin bahasina olursa olsun te tilin genislenmesine mane olmaga calisan seminariya mudiriyyeti qiyamcilarin teleblerine guzeste getdi iki en qeddar ve kobud muellim seminariyadan qovuldu Mussonun tetilde rehber rolu o derecede aydin idi ki mudiriyyet tedbir gormeyi lazim bildi Mussonu seminariyadan cixardilar Heyecan yeni quvve kesb etdi te tile cixanlar oz rehberlerinin qaytarilmasini teleb edirdiler Qorxuya dusmus mudiriyyet guzeste getmeye mecbur oldu Musso 1918 ci ilde seminariyani qurtarib Bataviyaya o vaxt Caqarta bele adlanirdi getdi Onu uzun muddet ise goturmurler ancaq yoldaslarinin komeyi ile dolanir Nehayet Musso poctamta ise duzelir lakin hemkarlar herekatinda feal istiraki onu hollandiyalilar ucun tehlukeli edir Mussonu isden azad edirler 1920 ci il Musso o vaxt meshur olan burjua milletci teskilati Sarekat Islam in Islam ittifaqi uzvu olur Sarekat Islam Hollandiya agaligina qarsi cixmadan Indoneziyalilara genis demokratik huquqlar xususile medeniyyet sahesinde huquqlar verilmesini teleb edirdi Mussonun Sarekat Islam a daxil olmasi ile teskilatin hemin il yaradilmis Indoneziya Kommunist Parsyasina IKP ideyaca yaxin sol qolu formalasmaga baslayir Sarekat Islam in sol qolunun Indoneziyaya istiqlaliyyet verilmesi telebi hemcinin onun fealiyyetindeki mustemlekecilik eleyhine istiqamet Hollandiyalilar terefinden ceza tedbirleri ile qarsilanir Sol qolun rehberleri hebse alinir Musso katorqaya gonderilir 1923 cu il Musso Yavadadir O burada kommunist partiyasi siralarina daxil olur Onun 25 yasi olsa da xalq seadeti ugrunda metinlesmis mubariz haminin hormet ve mehebbetini qazanmis pesekar inqilabcidir Mehz buna goredir ki partiya onu Indoneziya hemkarlar ittifaqina mes ul ise gonderir IKP MK nin uzvu olan Manovar Musso oz tecrubesinden istifade ederek hemkarlar teskilatini fehle sinfinin mubariz inqilabi teskilatina cevirmeli idi 1924 cu il Musso Umumindoneziya hemkarlar ittifaqi birliyinin rehberlerinden biridir Musso IKP MK nin tapsirigi ile Serqi Yavanin en boyuk liman ve senaye Merkezi olan Surabayaya gedir 1925 ci il Mussonun Surabayaya gelmesinden texminen bir il kecir Bir illik fedakar is metalcilarin ve dok fahlelerinin te tili ile neticelenir Herekat seheri ve limani buruyub umumi te til xarakteri alir Surabayaya qosun desteleri gonderilir Te til dagidilir Musso gizli fealiyyete baslayir Mussonun Surabayadaki fealiyyeti Indoneziya fehle herekati tarixinde en parlaq sehifelerden biridir Milli azadliq mubarizesinin en gozel en eneleri burada yaranmisdir 20 il kecenden sonra 1945 ci il noyabrin 10 da Indoneziya xalqinin mustemlekecilere qarsi silahli mubarizesi mehz burada baslandi 1926 ci il Cox gizli seraitde Indoneziya Kommunist Partiyasinin konfransi cagirilir Konfrans Kommunist Internasionalinin Icraiyye Komitesi ile musteqil elaqe yaradilmasi haqqinda qerar cixarir Musso ve Alimin numayende kimi Moskvaya gonderilirler IKP numayende hey etinin yolu Malayadan Tailanddan Cinden kecir Onlar bir nece hefte erzinde olmazin tehlukelere me ruz qalirlar Iyul ayinda IKP numayende hey eti Indoneziyada veziyyet haqqinda Kominterne melumat verir Veziyyet ise olduqca gergin idi Te tiller artmisdi heyecanin arasi kesilmirdi Numayende hey eti Sovet Ittifaqini terk edir lakin Yavadaki noyabr usyaninin sedasi Sanxayda onlara catir Musso ve Alimin heyatlari ucun risqlerle dolu daimi tehlukeye baxmayaraq mexfi suretde Indoneziyaya yola dusurler Kanton Banqhok arxada qalir Numayende hey eti Sinqapura catir Hollandiyalilar herbi veziyyet elan etmisdiler Serhed rayonlarinda xususi rejime riayet olunurdu Numayende he y etini casuslar ehate edirler Musso ve Alimin polisden gizlenmek meqsedile plantasiyada isleyirler Lakin Ingiltere mustemleke siyaseti xeyrine casusluq eden Aqam Putixin xeberciliyi uzunden onlar hebse alinirlar Istintaq esyayi delil olmadigindan hec bir netice vermir 1927 ci ilin aprelinde Musso ve Alimini hebsxanadan buraxib Sinqapurdan surgun edirler Kantonda onlar yeniden hebs olunurlar Indoneziyada ise qanli doyusler davam edirdi Ceza desteleri minlerle qiyamcini xalqin en yaxsi ogullarini oldurmus bir coxlari hebsxanalara salinmisdi Kommunistlere olmazin isgenceler verilirdi Yuzlerle vetenperver Qerbi Irianin bataqliq rayonlarina surgun edilmisdi IKP nin bas katibi Elierham hebs dusergesinde Diqulada bataqliqlar arasinda helak oldu Ciamisde e dam zamani dustaqlar Yasasin kommunizm suari ile olume gedirdiler Hollandiya hakimiyyet orqanlari elan etmisdi ki Musso Indoneziyaya qayitdigi teqdirde derhal herbi mehkemeye verilecekdir Bu ise aciq askar olum demek idi Musso ise Indoneziyaya gelmeye can atirdi Lakin Kominternin rehberliyi Mussonu Moskvaya Qirmizi hemkarlar ittifaqlari Internasionalinda islemeye de vet etmek qerarina gelir 1928 ci il Mussonu hemkarlar ittifaqlari Internasionalinin Icraiyye Komitesine uzv secirler O Icraiyye Komitesinde cox ve gergin fealiyyet gostermekle beraber bir nece il erzinde Indoneziyada milli azadliq mubarizesi tarixini yazmaqla mesgul olur Musso Indoneziyada veziyyetin ve olkenin proletar ve kendli kutleleri inqilabi herekatinin derin marksist tehlilini verir Indoneziya xalqinin milli azadliq mubarizesinin meqsedlerini isiqlandirir Hollandiya imperializminin Hollandiya sag sosial demokratlarinin ve Indoneziya irticasi sexsinde onun komekcilerinin siyasetini ifsa edir Musso Indoneziyada inqilabi hemkarlar teskilati herekati meqalesinde 1926 1927 ci illerdeki xalq usyaninin ibret derslerini tehlil ederek yazir Indoneziya ehalisinin butun sinifleri indi inqilabi ittifaqda birlesmisdir onlarin hamisi oz umumi dusmenleri olan Hollandiya imperialistlerine qarsi gedir Hollandiya imperialistlerinin Indoneziyada tetbiq etdikleri amansiz cezalar siyaseti ehalinin butun siniflerini onlara qarsi qaldirmisdir Evveller imperialistlere terefdar olan yerliler arasindaki bezi murtece herekatlar da indi onlarin eleyhine cevrilmisdir Inqilabci fehleler cezadan qorxub geri cekilmirler ve yeni mubarize ucun quvve toplayirlar Onlar saysiz hesabsiz qurbanlara baxmayaraq irelileyirler onlar oz meqsedlerine Hollandiya imperializmini devirmeye nail olmayincaya qeder mubarizeni dayandirmayacaqlar 1926 1927 ci illerin xalq usyani Indoneziyada Hollandiya agaliginin temelini sarsitdi Hollandiya mustemlekecileri basa dusurduler ki qamci siyaseti daha dogrusu Indoneziya vetenperverlerine verilen kutlevi cezalar ancaq bu zengin olkede Hollandiya agaliginin gunlerini qisaldir Buna gore de Hollandiya hakimiyyet orqanlari Indoneziya xalqinin en inqilabi hissesini fehleleri kendlileri ve onlarin avanqardi olan kommunist partiyasini te qib etmeye surgune gondermeye gozumcixdiya salmaga basladi burjua milletci partiyalarin ve teskilatlarin bascilarini ise onlara mustemleke usuli idaresinde ikinci dereceli vezifeler vermek rehberlikleri altinda yerlerde bir nov ozunuidare orqanlari yaratmaq ve dile ele kecirmeye calisirdilar Hollandiya mustemlekecileri olkede oz siyasi movqelerini mohkemlendirmek meqsedile 30 cu illerde Indoneziya cavanlarindan ozlerine casus hazirlamaq meselesine boyuk ehemiyyet vermeye basladilar Genc Indoneziyalilarin Amsterdam ve Haaqa tedris muessiselerine daxil olmalari asanlasdirilmisdi Genc Indoneziyalilar arasinda Hollandiya xeyrine tebligat aparilmasi Indoneziyada milli azadliq mubarizesi ucun son derece tehlukeli neticeler vere bilerdi Bunu qabaqcadan goren IKP rehberliyi Mussoya teklif etdi ki Hollandiyada Indoneziyali telebelerin teskilatlarina cox ciddi diqqet versin Bu bir de ona gore zeruri idi ki Xatta basda olmaqla bir qrup irticaci Perximpunan Indoneziya teskilatinin rehberliyine soxulmusdu Mussonun apardigi gergin isler neticesinde kommunist partiyasi teskilatin uzvlerinin ekseriyyetini oz terefine ceke bildi ve Xattanin ve onun terefdarlarinin teskilatdan qovulmasina nail oldu Kommunistler Haaqada ve Amsterdamda marksist felsefesini siyasi iqtisadi ve Sovet Ittifaqinin nailiyyetlerini oyreden gizli telebe dernekleri yaratmisdilar Tereqqiperver ruhlu genclerin komeyi ile telebelerin leqal nesriyyat orqanini cap etmek qaydaya salindi Kommunist partiyasi Hollandiya limanlarinda isleyen Indoneziya ticaret donanmasi matroslari arasinda hemcinin Hollandiya liman fehleleri arasinda da feal is aparirdi Hollandiya Kommunist Partiyasinin komeyi ile Indoneziya Kommunist Partiyasinin matroslar ve fehleler ucun qezet nesrini teskil etmesi boyuk beynelmilel ehemiyyete malik idi Hollandiya ve Indoneziya zehmetkesleri arasinda hemre ylik ve qardasliq hissi terbiye edirdi 1948 ci il oktyabrin 31 de teleqraf kederli bir xeber getirdi Indoneziya Kommunist Partiyasinin Bas katibi Manovar Musso helak olmusdur Musso irticacilara mutesekkil muqavimet gostermeyi qaydaya salmaq ucun desteden desteye gedir oz temkinliyi ve qorxmazligi ile vetenperverlerin qelbinde inam hissini artirirdi Bele seferlerden birinde Musso ve onun iki adyutanti Hatta esgerleri destesi terefinden muhasireye alinmis ve oldurulmusdu Mussonun son sozleri Yasasin kommunizm olmusdur Istinadlar RedakteHemcinin bax RedakteXarici kecidler Redakte Musso Manovar Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Menbe https az wikipedia org w index php title Manovar Musso amp oldid 5451279, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.