Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Mədəni alma (lat. Malus domestica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin alma cinsinə aid bitki növü.
| Mədəni alma | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Mədəni alma | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Təbii yayılması
Asiyada təbii halda yayılmışdır.
Botaniki təsviri
3-6 və yaxud 10 -14 m hündürlüyü olan ağacdır. Gövdəsi çatlarla örtülmüş, böyük və yaşıl ağaclarda diametri 9 sm-ə çatır. Qollu-budaqlı, enliçətirlidir; bəzən çətiri yumurtavarı və ya şarşəkilli olur. Budaqları uzun müddət tüklü qalır. Oduncağı sıx, möhkəm və bərkdir. Tumurcuqları konusvarı və ya yumurtavarı olur. Yarpaqları iri və müxtəlif formalardadır. Çox vaxt oturaq hissəsi dəyirmi olmaqla yumurtavarıdır. Yarpağın kənarı yarım dairəvı, mişardişli, alt tərəfi az və ya sıx tüklüdür, açıq yaşıl rəngdədir, saplaqları qısadır. Çiçəkləri iri, ağ və ya çəhrayı rəngdədir, bayır tərəfdən daha tünd rənglidir. Çiçək saplağı, çiçək yatağı və kasacığı sıx keçətüklüdür. Meyvələri iri, diametri adatən 3 sm-dən artıqdır.
Ekologiyası
İstiyə, soyuğa, rütubətə tələbkar bitkidir.
Azərbaycanda yayılması
Böyük və Kiçik Qafqaz, Kür-Araz ovalığında, Talışda və Naxçıvan MR-da təbii halda rast gəlinir.
İstifadəsi
Dekorativ ağacdır, yaxşı ballı bitkidir. Meyvələrindən konserv, mürəbbə, jele, povidla, sidro, meyvə şərabı və s. hazırlanır. Meyvələrində 6,36-dan 12,7 mq-a qədər, yarpaqlarında isə 450 mq% C vitamini olur. Meyvələrində olan B vitamininin miqdarı 0,8-2,3 qamma, karotinin miqdarı 1,25-3,0 qammadır. Oduncağı müxtəlif qiymətli çilingər məmulatı hazırlamaq üçün işlədilir.
İstinadlar
- Qian G., Liu L., Tang G. (1933) Proposal to conserve the name Malus domestica against M. pumila, M. communis, M. frutescens, and Pyrus dioica (Rosaceae) (ing.). // Taxon: Official News Bulletin of the International Society for Plant Taxonomy Utrecht: IAPT, Wiley, 2010. Vol. 59, Iss. 2. P. 650–652. ISSN 0040-0262; 1996-8175 doi:10.1002/(ISSN)1996-8175
- Wilson K. L. Report of the General Committee: 15 (ing.). // Taxon: Official News Bulletin of the International Society for Plant Taxonomy Utrecht: IAPT, Wiley, 2016. Vol. 65, Iss. 5. P. 1150. ISSN 0040-0262; 1996-8175 doi:10.12705/655.14
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Medeni alma lat Malus domestica bitkiler aleminin gulcicekliler destesinin gulciceyikimiler fesilesinin alma cinsine aid bitki novu Medeni almaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste GulciceklilerFesile GulciceyikimilerYarimfesile GavalikimilerTriba Yarimtriba Cins AlmaNov Medeni almaBeynelxalq elmi adiMalus domestica Borkh 1803 Sekil axtarisiITIS 516655NCBI 3750Tebii yayilmasiAsiyada tebii halda yayilmisdir Botaniki tesviri3 6 ve yaxud 10 14 m hundurluyu olan agacdir Govdesi catlarla ortulmus boyuk ve yasil agaclarda diametri 9 sm e catir Qollu budaqli enlicetirlidir bezen cetiri yumurtavari ve ya sarsekilli olur Budaqlari uzun muddet tuklu qalir Oduncagi six mohkem ve berkdir Tumurcuqlari konusvari ve ya yumurtavari olur Yarpaqlari iri ve muxtelif formalardadir Cox vaxt oturaq hissesi deyirmi olmaqla yumurtavaridir Yarpagin kenari yarim dairevi misardisli alt terefi az ve ya six tukludur aciq yasil rengdedir saplaqlari qisadir Cicekleri iri ag ve ya cehrayi rengdedir bayir terefden daha tund renglidir Cicek saplagi cicek yatagi ve kasacigi six kecetukludur Meyveleri iri diametri adaten 3 sm den artiqdir EkologiyasiIstiye soyuga rutubete telebkar bitkidir Azerbaycanda yayilmasiBoyuk ve Kicik Qafqaz Kur Araz ovaliginda Talisda ve Naxcivan MR da tebii halda rast gelinir IstifadesiDekorativ agacdir yaxsi balli bitkidir Meyvelerinden konserv murebbe jele povidla sidro meyve serabi ve s hazirlanir Meyvelerinde 6 36 dan 12 7 mq a qeder yarpaqlarinda ise 450 mq C vitamini olur Meyvelerinde olan B vitamininin miqdari 0 8 2 3 qamma karotinin miqdari 1 25 3 0 qammadir Oduncagi muxtelif qiymetli cilinger memulati hazirlamaq ucun isledilir IstinadlarQian G Liu L Tang G 1933 Proposal to conserve the name Malus domestica against M pumila M communis M frutescens and Pyrus dioica Rosaceae ing Taxon Official News Bulletin of the International Society for Plant TaxonomyUtrecht IAPT Wiley 2010 Vol 59 Iss 2 P 650 652 ISSN 0040 0262 1996 8175 doi 10 1002 ISSN 1996 8175 Wilson K L Report of the General Committee 15 ing Taxon Official News Bulletin of the International Society for Plant TaxonomyUtrecht IAPT Wiley 2016 Vol 65 Iss 5 P 1150 ISSN 0040 0262 1996 8175 doi 10 12705 655 14Hemcinin bax