"Lüsifer effekti. Yaxşı adamlar niyə yaramaza çevirilir" (ing. The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil) — tanınmış amerikalı psixoloq Filip Zimbardo tərəfindən yazılmış və 2007-ci ildə nəşr olunmuş psixoloji əsər. Kitab insan davranışının dəyişkənliyini, xüsusilə də insanların necə və hansı şəraitdə mənfi davranışlara və zorakılığa meyilli olduqlarını araşdırır. Əsər adını Bibliyadakı Lüsifer fiqurundan götürərək, yaxşı və təmiz niyyətli bir varlığın zamanla necə “şər”ə çevrilə biləcəyini simvolizə edir.
Lüsifer effekti | |
---|---|
ing. The Lucifer Effect | |
Müəllif | Philip Zimbardo |
Orijinalın dili | ingilis dili |
Ölkə | |
Orijinalın nəşr ili | 2007 |
"Lüsifer effekti" psixologiya, sosiologiya və etik tədqiqatlar sahəsində geniş müzakirələrə səbəb olmuşdur. Zimbardo bu kitabda sadəcə tədqiqatçı kimi deyil, həm də cəmiyyətə mənəvi və hüquqi öhdəlikləri xatırladan bir müəllif kimi çıxış edir. Kitab həm elmi dairələrdə, həm də geniş oxucu kütləsi arasında rezonans doğurmuşdur.
Məzmunu
Zimbardo bu əsərində, xüsusilə də məşhur Stenford həbsxana eksperimenti əsasında, insanların müəyyən situasiyalarda – xüsusilə güc, hakimiyyət və itaət kontekstlərində – mənəvi kompaslarını itirə biləcəyini göstərir. Kitabda müəllif “sistemin gücü”, “rol oyunu” və “deindividualizasiya” kimi anlayışlarla şərin yaranma mexanizmini izah edir.
Kitabın əsas ideyası ondan ibarətdir ki, “pislik” yalnız az sayda psixopat və ya əxlaqı pozulmuş fərdlərin deyil, həm də normal və sıravi insanların davranışından qaynaqlana bilər, əgər onları bu cür hərəkətlərə sövq edən sosial və institusional mühit varsa.
Kitab üç əsas hissədən ibarətdir:
- Eksperimentin detallarının təqdimatı — Stenford həbsxana eksperimentinin gedişi, nəticələri və müəllifin şəxsi refleksiyası.
- Tarixi və müasir hadisələrin analizi — işgəncələr kimi real həyatda baş vermiş hadisələrlə eksperiment nəticələri arasında paralellər.
- Fəaliyyətə çağırış və profilaktika — Sistemli şərin qarşısını almaq üçün fərdi və ictimai təşəbbüslər.
Tənqidi
Kitab bir çox psixoloq və etik şərhçi tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Bəzi tənqidçilər isə hesab edirlər ki, Zimbardonun təqdimatı bəzən dramatik elementlərə meyillidir və etik aspektlər tam ədalətli təqdim olunmayıb. Bununla belə, “Lüsifer effekti” insan təbiətinin qaranlıq tərəflərini anlamağa çalışan əsərlər arasında klassik sayılır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "William James Book Award". Past Recipients. American Psychological Association Div. 1: Society for General Psychology. İstifadə tarixi: June 20, 2018.
- Wheeler, Stuart. "Only obeying orders". The Spectator. London. 304 (9325). May 5, 2007: 60–61. ISSN 0038-6952. İstifadə tarixi: June 24, 2018.
- Levine, Robert. "The Evil That Men Do". Scientists' Bookshelf. American Scientist. Sigma Xi, The Scientific Research Honor Society. 95 (5). September–October 2007: 440–442. doi:10.1511/2007.67.440. ISSN 0003-0996. JSTOR 27859031.
- McDermott, Rose. "Reviewed Work: The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil by Philip Zimbardo". Book Reviews. Political Psychology. International Society of Political Psychology. 28 (5). October 2007: 644–646. doi:10.1111/j.1467-9221.2007.00597.x. JSTOR 20447077.
- Manso-Pinto, Juan. "Zimbardo, P. G. (2007). The Lucifer Effect. Understanding how good people turn evil". Revista Latinoamericana de Psicología (Spanish). Fundación Universitaria Konrad Lorenz. 40 (1). Winter 2008: 184+.
En suma, aún cuando El Efecto Lucifer está escrito en inglés, su lenguaje sencillo y coloquial facilita su lectura. Un aspecto notable del texto es la amplia y actualizada cantidad de citas y referencias que apoyan cada uno de sus capítulos. Podría decirse que el Efecto Lucifer más que un libro constituye todo un manual de psicología social sobre el mal. En este sentido, su lectura habrá de resultar útil tanto para académicos, estudiantes y profesionales de la psicología, como para profesionales de otras ciencias sociales. Esperamos El Efecto Lucifer sea prontamente traducido al español.
- Cockrell, Cathy. "Professor Emerita Christina Maslach recalls famous prison study, now a movie". Berkeley – Department of Psychology. July 8, 2015. İstifadə tarixi: June 21, 2018.
- Staub, Ervin. "Evil: Understanding Bad Situations and Systems, But Also Personality and Group Dynamics" (PDF). PsycCRITIQUES. American Psychological Association. 52 (32). August 8, 2007. Article 1. doi:10.1037/a0008992. ISSN 1554-0138. İstifadə tarixi: June 21, 2018 – Center for the History of Psychology vasitəsilə.
- Krueger, Joachim I. "Lucifer's Last Laugh: The Devil Is in the Details" (PDF). American Journal of Psychology. University of Illinois Press. 121 (2). Summer 2008: 335–341. doi:10.2307/20445466. JSTOR 20445466. İstifadə tarixi: June 12, 2018.
- Holloway, Richard. "Exploration of evil proves a punishing exercise for readers". Book review: The Lucifer Effect: How Good People Turn Evil. Scotland on Sunday. Edinburgh, Scotland: Johnston Publishing Ltd. April 1, 2007.
- "Best Sellers: April 22, 2007". The New York Times. April 22, 2007. İstifadə tarixi: June 21, 2018.
- "The New York Times Best Seller List" (PDF). Hawes Publications. April 22, 2007. İstifadə tarixi: June 21, 2018.
- "Philip Zimbardo: The Psychology of Evil – TED Talk". . February 2008. İstifadə tarixi: June 24, 2018.
Əlavə ədəbiyyat
- Sunstein, Cass R. "The Thin Line". The New Republic. 236 cild no. 16. May 21, 2007. 51–55. ISSN 0028-6583. İstifadə tarixi: June 24, 2018.
Xarici keçidlər
- lucifereffect.com — rəsmi saytı
- prisonexp.org/book — rəsmi saytı
- penguinrandomhouse.com/books/195908/the-lucifer-effect-by-philip-zimbardo — rəsmi saytı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lusifer effekti Yaxsi adamlar niye yaramaza cevirilir ing The Lucifer Effect Understanding How Good People Turn Evil taninmis amerikali psixoloq Filip Zimbardo terefinden yazilmis ve 2007 ci ilde nesr olunmus psixoloji eser Kitab insan davranisinin deyiskenliyini xususile de insanlarin nece ve hansi seraitde menfi davranislara ve zorakiliga meyilli olduqlarini arasdirir 1 Eser adini Bibliyadaki Lusifer fiqurundan goturerek yaxsi ve temiz niyyetli bir varligin zamanla nece ser e cevrile bileceyini simvolize edir 2 Lusifer effektiing The Lucifer Effect Muellif Philip Zimbardo Orijinalin dili ingilis dili Olke nbsp ABS Orijinalin nesr ili 2007 Lusifer effekti psixologiya sosiologiya ve etik tedqiqatlar sahesinde genis muzakirelere sebeb olmusdur 3 Zimbardo bu kitabda sadece tedqiqatci kimi deyil hem de cemiyyete menevi ve huquqi ohdelikleri xatirladan bir muellif kimi cixis edir Kitab hem elmi dairelerde hem de genis oxucu kutlesi arasinda rezonans dogurmusdur 4 Mundericat 1 Mezmunu 2 Tenqidi 3 Hemcinin bax 4 Istinadlar 5 Elave edebiyyat 6 Xarici kecidlerMezmunuredakteZimbardo bu eserinde xususile de meshur Stenford hebsxana eksperimenti esasinda insanlarin mueyyen situasiyalarda xususile guc hakimiyyet ve itaet kontekstlerinde menevi kompaslarini itire bileceyini gosterir Kitabda muellif sistemin gucu rol oyunu ve deindividualizasiya kimi anlayislarla serin yaranma mexanizmini izah edir 5 Kitabin esas ideyasi ondan ibaretdir ki pislik yalniz az sayda psixopat ve ya exlaqi pozulmus ferdlerin deyil 6 hem de normal ve siravi insanlarin davranisindan qaynaqlana biler eger onlari bu cur hereketlere sovq eden sosial ve institusional muhit varsa 7 Kitab uc esas hisseden ibaretdir 8 Eksperimentin detallarinin teqdimati Stenford hebsxana eksperimentinin gedisi neticeleri ve muellifin sexsi refleksiyasi Tarixi ve muasir hadiselerin analizi Ebu Qreyb hebsxanasindaki isgenceler kimi real heyatda bas vermis hadiselerle eksperiment neticeleri arasinda paraleller 9 Fealiyyete cagiris ve profilaktika Sistemli serin qarsisini almaq ucun ferdi ve ictimai tesebbusler TenqidiredakteKitab bir cox psixoloq ve etik serhci terefinden yuksek qiymetlendirilmisdir 10 11 Bezi tenqidciler ise hesab edirler ki Zimbardonun teqdimati bezen dramatik elementlere meyillidir ve etik aspektler tam edaletli teqdim olunmayib Bununla bele Lusifer effekti insan tebietinin qaranliq tereflerini anlamaga calisan eserler arasinda klassik sayilir 12 Hemcinin baxredakteStenford hebsxana eksperimenti Filip Zimbardo Ebu Qreyb isgence qalmaqali Sosial psixologiyaIstinadlarredakte William James Book Award Past Recipients American Psychological Association Div 1 Society for General Psychology Istifade tarixi June 20 2018 Wheeler Stuart Only obeying orders The Spectator London 304 9325 May 5 2007 60 61 ISSN nbsp 0038 6952 Istifade tarixi June 24 2018 Levine Robert The Evil That Men Do Scientists Bookshelf American Scientist Sigma Xi The Scientific Research Honor Society 95 5 September October 2007 440 442 doi 10 1511 2007 67 440 ISSN nbsp 0003 0996 JSTOR nbsp 27859031 McDermott Rose Reviewed Work The Lucifer Effect Understanding How Good People Turn Evil by Philip Zimbardo Book Reviews Political Psychology International Society of Political Psychology 28 5 October 2007 644 646 doi 10 1111 j 1467 9221 2007 00597 x JSTOR nbsp 20447077 Manso Pinto Juan Zimbardo P G 2007 The Lucifer Effect Understanding how good people turn evil Revista Latinoamericana de Psicologia Spanish Fundacion Universitaria Konrad Lorenz 40 1 Winter 2008 184 En suma aun cuando El Efecto Lucifer esta escrito en ingles su lenguaje sencillo y coloquial facilita su lectura Un aspecto notable del texto es la amplia y actualizada cantidad de citas y referencias que apoyan cada uno de sus capitulos Podria decirse que el Efecto Lucifer mas que un libro constituye todo un manual de psicologia social sobre el mal En este sentido su lectura habra de resultar util tanto para academicos estudiantes y profesionales de la psicologia como para profesionales de otras ciencias sociales Esperamos El Efecto Lucifer sea prontamente traducido al espanol Cockrell Cathy Professor Emerita Christina Maslach recalls famous prison study now a movie Berkeley Department of Psychology July 8 2015 Istifade tarixi June 21 2018 Staub Ervin Evil Understanding Bad Situations and Systems But Also Personality and Group Dynamics PDF PsycCRITIQUES American Psychological Association 52 32 August 8 2007 Article 1 doi 10 1037 a0008992 ISSN nbsp 1554 0138 Istifade tarixi June 21 2018 Center for the History of Psychology vasitesile Krueger Joachim I Lucifer s Last Laugh The Devil Is in the Details PDF American Journal of Psychology University of Illinois Press 121 2 Summer 2008 335 341 doi 10 2307 20445466 JSTOR nbsp 20445466 Istifade tarixi June 12 2018 Holloway Richard Exploration of evil proves a punishing exercise for readers Book review The Lucifer Effect How Good People Turn Evil Scotland on Sunday Edinburgh Scotland Johnston Publishing Ltd April 1 2007 Best Sellers April 22 2007 The New York Times April 22 2007 Istifade tarixi June 21 2018 The New York Times Best Seller List PDF Hawes Publications April 22 2007 Istifade tarixi June 21 2018 Philip Zimbardo The Psychology of Evil TED Talk TED February 2008 Istifade tarixi June 24 2018 Elave edebiyyatredakteSunstein Cass R The Thin Line The New Republic 236 nbsp cild no nbsp 16 May 21 2007 51 55 ISSN nbsp 0028 6583 Istifade tarixi June 24 2018 Xarici kecidlerredaktelucifereffect com resmi sayti prisonexp org book resmi sayti penguinrandomhouse com books 195908 the lucifer effect by philip zimbardo resmi sayti Menbe https az wikipedia org w index php title Lusifer effekti amp oldid 8246993