Lui Brayl (fr.Louis Braille; 4 yanvar1809(1809-01-04)[…], Maison Louis Braille[d] – 6 yanvar1852(1852-01-06)[…], Paris) - gözdən əlillər üçün dünya miqyasında istifadə olunan Brayl əlifbasının yaradıcısıdır. Bu əlifbayla birdən altıya qədər olan xanalar vasitəsi ilə gözdən əlilər həm yaza, həm də oxuya bilərlər. Əlifba Asiya xalqlarının əlifbalarından başqa, dünyada olan bütün əlifbalara tətbiq etilmişdir. Lui Braylın özüdə gözdən əlil olmuşdur.
Lui Brayl Paris yaxınlığında yerləşən Kopvrey kəndində anadan olmuşdur. Uşaqlıq dövrünün böyük bir qismi Lisle şəhərində keçmişdir. Atası Simon Rene Brayl sərraclıqla məşğul olurdu. Üç yaşı olanda atasının yataq otaqında, sərrac iynəsi ilə sol gözünü zədələmişdir. Bu hadisə zamanla sol gözünün kor olmasına səbəb oldu. Gözünün zədələnməsi səbəbindən, Braylın sağ gözündə oftalmiya xəstəliyi yaranmışdır. 6 yaşı olarkən, tamamilə kor olmuşdur. Bütün bunlara baxmayaraq, Brayl təhsil almaq və uğurlu gələcək qurmaq istəyirdi. Ailəsinin ona dəstək olması, Braylın təhsil almaq həvəsini daha da artırdı. Brayl 7 yaşı olarkən, Korlar üçün kral inistutuna daxil oldu. İnstitutda aldığı təhsil, Braylın həyatında böyük rol oynamışdır.
Təhsil aldığı yerin şəraiti elədə yaxşı deyildi. Nahar zamanı tələbələrə quru çörək və su verilirdi. Qanunlara tabe olmayan tələbələr, sərt cəzalandırılır, bəzən saatlarla rütubətli otaqlarda qalırdılar. Lui Brayl əslində Çarl Barbien tərəfindən Napoleon Bonapartın əsgərlərinin gecə vaxtı, bir-birləri ilə əlaqə yaratmaq üçün tərtib etdiyi sistemdən faydalanmışdır. Barbienin sistemi çox qəliz idi. Digər tərəfdən hərbi qərargahda sistemi mürəkkəb olması səbəbindən rədd etmişdi. 1821-ci ildə Çarl Barbien Paris Milli Akademiyasının gözdən əlillər kafedrasına gəlmişdir. Burada Lui Brayl ilə tanış olur və onun idealarını dinləyir. Brayl Barbienə altı xanalı sistemdən istifadə etməyi təklif edir. Sistem dahada təkminləşdirilir və müasir əlifbaya uyğunlaşdırılır.
Fəaliyyəti
Fransız əlifbası üçün hazırlanmış braille ilk versiyası
"A" və "Z" hərflərinin üç formaları
Lui Brayl üç yaşında olarkən atasının emalatxanasında gözünü bizlə zədələmiş və 5 ildən sonra görmə qabiliyyətini tamamilə itirmişdir. 10 yaşında o, gözdən əlil uşaqlar üçün Kral İnstitutuna verilir. Burada dərsliklər artilleriya zabiti Şarl Barbyenin gecə vaxtı məlumatları göndərə bilmək üçün yaratdığı metodla hazırlanırdı. Belə ki, hərflər kartonda açılmış dəliklər vasitəsilə təsvir edilirdi, məlumat isə barmaqları bu işarələrə toxundurmaqla oxunurdu. Bu hərflər uşaq barmaqları üçün həddindən artıq böyük idi, bu isə sözləri oxumaqda çətinlik törədirdi. Bu səbəbdən 15 yaşlı Lui Barbyenin metodu ilə tanış olduqdan sonra onun ağlına relyef-nöqtəli yazı sistemini yaratmaq ideyası gəlir. O, 1829-cu ildə məktəbdə oxuyarkən öz adı ilə adlandırdığı, indiyə qədər bütün dünyada istifadə olunan gözdən əlil və görmə qabiliyyəti zəif olan şəxslər üçün Brayl şriftini yaradır. O, hərf və rəqəmlərdən başqa elə həmin prinsipə uyğun olaraq not əlifbasını yaratmış və gözdən əlil şəxslərə musiqini tədris etmişdir.
Əliquliyev R.M., Salmanova P.M. İnformasiya cəmiyyəti: maraqlı xronoloji faktlar. Bakı: “İnformasiya Texnologiyaları” nəşriyyatı, 2013, 169 səh.
Avqust 09, 2021
brayl, louis, braille, yanvar, 1809, 1809, maison, louis, braille, yanvar, 1852, 1852, paris, gözdən, əlillər, üçün, dünya, miqyasında, istifadə, olunan, brayl, əlifbasının, yaradıcısıdır, əlifbayla, birdən, altıya, qədər, olan, xanalar, vasitəsi, ilə, gözdən,. Lui Brayl fr Louis Braille 4 yanvar 1809 1809 01 04 1 2 3 Maison Louis Braille d 6 yanvar 1852 1852 01 06 1 2 3 Paris 4 gozden eliller ucun dunya miqyasinda istifade olunan Brayl elifbasinin yaradicisidir Bu elifbayla birden altiya qeder olan xanalar vasitesi ile gozden eliler hem yaza hem de oxuya bilerler Elifba Asiya xalqlarinin elifbalarindan basqa dunyada olan butun elifbalara tetbiq etilmisdir Lui Braylin ozude gozden elil olmusdur Lui Braylfr Louis BrailleDogum tarixi 4 yanvar 1809 1809 01 04 1 2 3 Dogum yeri Maison Louis Braille d Coupvray d Vefat tarixi 6 yanvar 1852 1852 01 06 1 2 3 43 yasinda Vefat yeri Paris Sena d Fransa 4 Vefat sebebi veremDefn yeri Panteon d Coupvray d Vetendasligi FransaFealiyyeti orqan ifacisi d muellim ixtiraci Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Fealiyyeti 3 Hemcinin bax 4 Istinadlar 5 EdebiyyatHeyati RedakteLui Brayl Paris yaxinliginda yerlesen Kopvrey kendinde anadan olmusdur Usaqliq dovrunun boyuk bir qismi Lisle seherinde kecmisdir Atasi Simon Rene Brayl serracliqla mesgul olurdu Uc yasi olanda atasinin yataq otaqinda serrac iynesi ile sol gozunu zedelemisdir Bu hadise zamanla sol gozunun kor olmasina sebeb oldu Gozunun zedelenmesi sebebinden Braylin sag gozunde oftalmiya xesteliyi yaranmisdir 6 yasi olarken tamamile kor olmusdur Butun bunlara baxmayaraq Brayl tehsil almaq ve ugurlu gelecek qurmaq isteyirdi Ailesinin ona destek olmasi Braylin tehsil almaq hevesini daha da artirdi Brayl 7 yasi olarken Korlar ucun kral inistutuna daxil oldu Institutda aldigi tehsil Braylin heyatinda boyuk rol oynamisdir Tehsil aldigi yerin seraiti elede yaxsi deyildi Nahar zamani telebelere quru corek ve su verilirdi Qanunlara tabe olmayan telebeler sert cezalandirilir bezen saatlarla rutubetli otaqlarda qalirdilar Lui Brayl eslinde Carl Barbien terefinden Napoleon Bonapartin esgerlerinin gece vaxti bir birleri ile elaqe yaratmaq ucun tertib etdiyi sistemden faydalanmisdir Barbienin sistemi cox qeliz idi Diger terefden herbi qerargahda sistemi murekkeb olmasi sebebinden redd etmisdi 1821 ci ilde Carl Barbien Paris Milli Akademiyasinin gozden eliller kafedrasina gelmisdir Burada Lui Brayl ile tanis olur ve onun idealarini dinleyir Brayl Barbiene alti xanali sistemden istifade etmeyi teklif edir Sistem dahada tekminlesdirilir ve muasir elifbaya uygunlasdirilir Fealiyyeti Redakte Fransiz elifbasi ucun hazirlanmis braille ilk versiyasi A ve Z herflerinin uc formalari Lui Brayl uc yasinda olarken atasinin emalatxanasinda gozunu bizle zedelemis ve 5 ilden sonra gorme qabiliyyetini tamamile itirmisdir 10 yasinda o gozden elil usaqlar ucun Kral Institutuna verilir Burada derslikler artilleriya zabiti Sarl Barbyenin gece vaxti melumatlari gondere bilmek ucun yaratdigi metodla hazirlanirdi Bele ki herfler kartonda acilmis delikler vasitesile tesvir edilirdi melumat ise barmaqlari bu isarelere toxundurmaqla oxunurdu Bu herfler usaq barmaqlari ucun heddinden artiq boyuk idi bu ise sozleri oxumaqda cetinlik toredirdi Bu sebebden 15 yasli Lui Barbyenin metodu ile tanis olduqdan sonra onun aglina relyef noqteli yazi sistemini yaratmaq ideyasi gelir O 1829 cu ilde mektebde oxuyarken oz adi ile adlandirdigi indiye qeder butun dunyada istifade olunan gozden elil ve gorme qabiliyyeti zeif olan sexsler ucun Brayl sriftini yaradir O herf ve reqemlerden basqa ele hemin prinsipe uygun olaraq not elifbasini yaratmis ve gozden elil sexslere musiqini tedris etmisdir Hemcinin bax RedakteBrayl elifbasiIstinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 Encyclopaedia Britannica lt a href https wikidata org wiki Track Q5375741 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1417 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2450 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 Brockhaus Enzyklopadie lt a href https wikidata org wiki Track Q237227 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P5019 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 Czech National Authority Database lt a href https wikidata org wiki Track P691 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q13550863 gt lt a gt 1 2 Brajl Lui Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 lt a href https wikidata org wiki Track Q17378135 gt lt a gt Edebiyyat RedakteEliquliyev R M Salmanova P M Informasiya cemiyyeti maraqli xronoloji faktlar Baki Informasiya Texnologiyalari nesriyyati 2013 169 seh Menbe https az wikipedia org w index php title Lui Brayl amp oldid 6028606, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}
