Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Adi doqquzdon (lat. Lonicera xylosteum) — bitkilər aləminin fırçaotuçiçəklilər dəstəsinin doqquzdonkimilər fəsiləsinin doqquzdon cinsinə aid bitki növü.
| Adi doqquzdon | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Adi doqquzdon | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
Yabanı halda Avropanın Şimali, Mərkəzi və Şərq vilayətlərində, Şimali Amerikada, Uralda və Qərbi Sibirdə rast gəlinir.
Botaniki xarakteristikası
Hündürlüyü 2,5 m-dək, yarpağıtökülən koldur. Oduncağı yaşılımtıl-ağdır. Cavan zoğları yaşıl və ya qırmızımtıl rəngli, qoca zoğlarının qabığı boz və qonur-bozdur. Tumurcuqları konusvarı, xırda, 1–2 mm-dir. Yarpaqların uzunluğu 3–7 sm, eni 2–5 sm, qarşı-qarşıya düzülmüş ellipsvarı formalı, qısa, ucu biz, kənarları bütövdür. Yarpaq ayasının yuxarı tərəfi tünd-yaşıl, tutqun, alt tərəfi bozumtul, yumşaq sıx tükcüklərlə örtülüdür. Çiçəkləri yarpaqların qoltuğunda cüt yerləşir. Sarımtıl-ağ çiçək tacının uzunluğu 10–15 mm, zəngvarı içərisi tüklü və küt hissəlidir, çiçəkləmənin sonunda saralır. Kasacığı 5 dişlidir. Çiçəklənmə vaxtı may-iyundur. Meyvələri sulu, tünd-qırmızı, şarşəkilli olub, iyulun axırlarında yetişir. Meyvələrinin içərisində 2 ədəd ağ çəyirdək olur, qışın ortalarına qədər budaqların üzərində qalır. Bəzi hallarda bitkidə ikinci çiçəkləmə müşahidə edilir. Torpağa tələbkar deyil, qışa və quraqlığadavamlıdır. İşıqsevəndir. Yarpaqları qısasaplaqlı, bərk, oval, və ya ellipsvaridir, tamkənarlı, çılpaq, göyümtüldür, uzunluğu 3,5–10 sm, eni 3–6 sm-dir; yuxari yarpaqları dəyirmi-ovaldır, cüt-cüt birləşərək kasaşəkilli forma əmələ gətirir. Çiçəkləri ətirlidir, iridir, oturaqdır, bir neçə ədəd olmaqla çiçək köbəsində yerləşmişdir. Tac çəhrayıtəhər, sarımtıl və ya sarımtıl-ağ rəngdə olub, uzunluğu 5 sm-dir, uzun qırmızımtıl, xaricdən tükcüklü və ya demək olar ki, çılpaq borucuqlu və 5 bölümlü büküşləri olan uzunsov hissələri vardır. Meyvələri qırmızımtıl-narıncı rəngli giləmeyvədir. Toxumları ellipsvaridir. May-avqust aylarında çiçəkləyir, iyun-sentyabr aylarında meyvə verir
Azərbaycanda yayılması
Samur-Şabran oval., BQ (Quba), Qobustan, BQ şərq, BQ qərb, KQ şimal, KQ mərkəz, KQ cənub. Ovalıqdan orta dağ qurşağına qədər yayılmışdır. Çayların kənarlarında, kolluqların arasında, işıqlı meşə talalarında bitir.
Yaşayış mühiti
Çay və kiçik çay sahillərində, kolların arasında, işıqlı meşələrdə və meşə ətrafında rast gəlinir.
İstifadəsi
Dekorativ bitkidir. Yeməli deyil. Əsl doqquzdon bəzən dekorativ bitki kimi istifadə edilir. Budanmanı yaxşı keçirir. Bal arıları ondan çoxlu miqdarda nektar və tozcuq toplayır.
İstinadlar
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 174.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adi doqquzdon lat Lonicera xylosteum bitkiler aleminin fircaotucicekliler destesinin doqquzdonkimiler fesilesinin doqquzdon cinsine aid bitki novu Adi doqquzdonElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste FircaotuciceklilerFesile DoqquzdonkimilerYarimfesile Cins DoqquzdonNov Adi doqquzdonBeynelxalq elmi adiLonicera xylosteum L 1753Sekil axtarisiITIS 35308NCBI 439142EOL 488737Tebii yayilmasiYabani halda Avropanin Simali Merkezi ve Serq vilayetlerinde Simali Amerikada Uralda ve Qerbi Sibirde rast gelinir Botaniki xarakteristikasiHundurluyu 2 5 m dek yarpagitokulen koldur Oduncagi yasilimtil agdir Cavan zoglari yasil ve ya qirmizimtil rengli qoca zoglarinin qabigi boz ve qonur bozdur Tumurcuqlari konusvari xirda 1 2 mm dir Yarpaqlarin uzunlugu 3 7 sm eni 2 5 sm qarsi qarsiya duzulmus ellipsvari formali qisa ucu biz kenarlari butovdur Yarpaq ayasinin yuxari terefi tund yasil tutqun alt terefi bozumtul yumsaq six tukcuklerle ortuludur Cicekleri yarpaqlarin qoltugunda cut yerlesir Sarimtil ag cicek tacinin uzunlugu 10 15 mm zengvari icerisi tuklu ve kut hisselidir ciceklemenin sonunda saralir Kasacigi 5 dislidir Ciceklenme vaxti may iyundur Meyveleri sulu tund qirmizi sarsekilli olub iyulun axirlarinda yetisir Meyvelerinin icerisinde 2 eded ag ceyirdek olur qisin ortalarina qeder budaqlarin uzerinde qalir Bezi hallarda bitkide ikinci cicekleme musahide edilir Torpaga telebkar deyil qisa ve quraqligadavamlidir Isiqsevendir Yarpaqlari qisasaplaqli berk oval ve ya ellipsvaridir tamkenarli cilpaq goyumtuldur uzunlugu 3 5 10 sm eni 3 6 sm dir yuxari yarpaqlari deyirmi ovaldir cut cut birleserek kasasekilli forma emele getirir Cicekleri etirlidir iridir oturaqdir bir nece eded olmaqla cicek kobesinde yerlesmisdir Tac cehrayiteher sarimtil ve ya sarimtil ag rengde olub uzunlugu 5 sm dir uzun qirmizimtil xaricden tukcuklu ve ya demek olar ki cilpaq borucuqlu ve 5 bolumlu bukusleri olan uzunsov hisseleri vardir Meyveleri qirmizimtil narinci rengli gilemeyvedir Toxumlari ellipsvaridir May avqust aylarinda cicekleyir iyun sentyabr aylarinda meyve verirAzerbaycanda yayilmasiSamur Sabran oval BQ Quba Qobustan BQ serq BQ qerb KQ simal KQ merkez KQ cenub Ovaliqdan orta dag qursagina qeder yayilmisdir Caylarin kenarlarinda kolluqlarin arasinda isiqli mese talalarinda bitir Yasayis muhitiCay ve kicik cay sahillerinde kollarin arasinda isiqli meselerde ve mese etrafinda rast gelinir IstifadesiDekorativ bitkidir Yemeli deyil Esl doqquzdon bezen dekorativ bitki kimi istifade edilir Budanmani yaxsi kecirir Bal arilari ondan coxlu miqdarda nektar ve tozcuq toplayir IstinadlarLinnaeus C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 1 S 174 Hemcinin bax