fbpx
Wikipedia

Likbez

Likbez (rus. Ликбе́з , ликвида́ция безгра́мотности у населения)RSFSR və SSRİ-də oxuma, yazma bilməyən böyüklərin kütləvi təhsili. Məcazi mənada - istənilən elm, proses və ya fenomenin əsas anlayışlarına hazırlıqsız olan auditoriyanı öyrətmək.

Tarixi olaraq, "likbez" anlayışı Sovet Rusiyasının dövlət proqramı olan "savadsızlığın ləğvi"(likvidasiya bez qramotnosti) qısaldılmış yazılışı idi, hansı ki, 26 dekabr 1919-cu il Xalq Komissarları RSFSR Şurasının "RSFSR savadsızlığın aradan qaldırılması haqqında" qərarı ilə başlamışdır. Xalq Təhsil Komissarlığına savadsız insanların öyrədilməsi üçün bütün səlahiyyətli şəxsləri cəlb etmək hüququ verilmişdir. Qərar həmçinin Qlavsotsvos sisteminin tərkib hissəsi olan məktəblərin, uşaq evləri məktəblərinin, koloniyaların və digər institutların yaradılması üçün nəzərdə tutulub.

Tarixi

XIX əsrin sonlarında Rusiya imperiyasının əhalisinin təhsili sənaye inkişafı yoluna qədəm qoymuş bir ölkə üçün çox aşağı idi. 1917-ci ildə qalan Çar ərazilərində, yeddi yaşdan yuxarı olan kişi əhalisinin təxminən 37,9% -i və qadın əhalisinin isə yalnız 12,5% -i savadlı idi. Leninin təhsilə dair fikirləri onun iqtisadi və siyasi faydalarından irəli gəlir. Bundan əlavə, statistikaya əsasən əvvəlki müharibə dövründə təhsil infrastrukturuna sərmayə qoymuş və artıq əldə edilmiş savadlılıq səviyyəsinin göstəricilərini bir qədər artırdığı qərb rayonları işğal olunmuş və ölkəyə qayıtmamışdır.

1914-1917-ci illərdə savadlı əhalinin sayının qiymətləndirilməsi. olduqca fərqlidir. Çox vaxt rus imperiyasında 1914-cü il üçün savadlılıq nisbəti ümumi əhalinin 30% -i qiymətləndirilir. Bir sıra Qərb alimləri 1915-ci ildə Rusiyanın əhalisinin savadlılığını 35-38% səviyyəsində qiymətləndirirlər. 1914-cü ilə qədər Rusiyanın əhalisinin savadlılığının 45% -dək qiymətləndirilməsi mövcuddur. Köhnə Təhsil Naziri P. İgnatievin məqaləsində Rusiyanın bütün əhalisinin təhsil səviyyəsini 56% qiymətləndirməsi göstərilmişdir. (1916-ci il) Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasında qadınlar arasında savadsızlıqla mübarizə kampaniyası əsasən 1920-ci ildə Bakıda azərbaycanlı bolşevik qadınların yaratdığı qadınlar təşkilatı olan Ali Bayramov Klubunun üzvləri tərəfindən aparılıb.

Təşkilati əsas

1920-ci ildə Xalq Komissarları Şurası, Ümumrusiya Fövqəladə Komissiyası "Cahiliyyətin aradan qaldırılması üzrə Komissiyanın yaradılması haqqında" qərar qəbul etmiş və onun qərarları məcburi xarakter daşıyırdı. 1919 saylı fərmanı savadsızlığın aradan qaldırılması üçün həyata keçirilmişdir və 1920-1930-cu illərdə savadsızlara təhsilin verilməsinə yönəldilmişdir. Təhsil komissarı Anatoli Lunaçarski, bu komissiyanın işlərinə məsul idi Tədris proqramına əsasən müəllimlər və digər işçilər geniş şəkildə təşkil olunmuş təlim keçməli idi. "Cahiliyyətlərin aradan qaldırılması üzrə Komissiya" 26 quberniyada likbez üçün kurslar yaratdı. Kurslarda təlim müddəti 7 ay (həftəlik 6-8 saat) müəyyənləşdirilmişdir. Savadsızlığa qarşı mübarizə aparmaq yığılan ən böyük komanda, ilk növbədə, Dünya müharibəsi və Daxili müharibə dövründə yalnız qohumlarını itirməyən, həm də yaşayış yerlərini itirən uşaqlar idi.
27 yanvar 1921-ci ildə Felix Dzerjinsky başçılıq etdiyi "Bütün Rusiya Mərkəzi İcra Komitəsinin Uşaq Komitəsi" (Uşaqların Təkmilləşdirilməsi Komissiyası) yaradıldı. Xalq Təhsili Komissarlığından başqa, "V. Lenin kimsəsiz uşaqlara Yardım Fondu" daxil olmaqla ictimai təşkilatlar da bu problemlərlə məşğul olurdu.
1925-ci ildə "Uşaq Dostları" ictimai təşkilatı SSRİ-də yaradılmışdır. 1928-ci ilin əvvəlində Sovet İttifaqı ərazisində təxminən 300 min evsiz var idi.

Linkpunkt və məktəb

15-dən çox savadsızın qeydə alındığı hər bir ərazidə qrammatika məktəbi (likpunkt) mövcud olmalı idi. Belə bir məktəbdə təhsil müddəti 3-4 ay idi. Təlim proqramına oxumaq, yazmaq, hesablamaq daxil idi. Böyük tələbələr üçün maaşı saxlanılmaqla iş günü azaldılmışdı.

Təhsil və metodik bazası

1920-1924-cü illərdə böyüklər üçün ilk Sovet kütləvi iki nəşri D. Elkina, N. Bugoslavskaya, A. Kurskaya nəşr olunmuşdu. Eyni illərdə, Böyüklər üçün "İşçi və Kəndli əlifbası" (V.Y.S Smushkov) və "İşçilər üçün əlifba " (E. Ya. Qolanta) dərsliyi işıq üzü gördü. Ödənişlərin bir hissəsi respublikanın valyuta fondlarından edilərək nəşrlərin bir qismi xaricdə çap olunmuşdur. Ukrayna, Belarus, Qırğız, Tatar, Çuvaş, Özbək və digər (təxminən 40) dildə böyüklər üçün kütləvi əlifba və digər dərsliklər nəşr olunmuşdur.

Likbez çətinlikləri və nəticələri

Ümumilikdə, 1917-1927-ci illərdə, 10 milyona qədər yetkinlərə savad verilib, o cümlədən bu rəqəm RSFSR-də 5.5 milyon təşkil edir. Yeni İqtisadiyyat Siyasəti (NEP) illərində savadsızlığın azalması istəniləndən aşağı idi. Şəxsi sektorda işləyən yetkin əhali işi təhsillə uyğunlaşdırmağa imkan verən sosial təminatlara malik olmadı. Ümumilikdə, 1926-cı ilə qədər SSRİ Avropa ölkələri arasında savadlılıq səviyyəsi baxımından TürkiyəPortuqaliya kimi ölkələrdən sonra 19-cu yeri tutmuşdur.

Şəhər və kənd əhalisinin savadlılıq səviyyəsində fərq var idi (1926-cı ildə uyğun olaraq 80.9 və 50.6%) kişi və qadınlarda (şəhərdə - 88.6 və 73.9%, kənddə - 67.3 və 35,4%). 1928-ci ildə Ümumittifaq Lenin Kommunist Gənclər İttifaqının təşəbbüsü ilə sözdə mədəni kampaniya "kultpoxod" başladıldı. Əsas mərkəzləri isə Moskva, Saratov, SamaraVoronej oldu, harada ki savadsızların əksəriyyətinə ictimaiyyət tərəfindən hazırlanmış yardım mərkəzləri təhsil verdi.

1930-cu ildə universal ibtidai təhsilin tətbiqi təhsilin yayılmasına zəmanət yaratmışdır. Savadsızlığın aradan qaldırılması indi yerli Sovetlərin müvafiq bölmələrinə verilmişdir. Eyni zamanda, 330 tədqiqata (şəhərdə 10 ay və kənddə 7 ay) hazırlanmış məktəblər üçün təhsil proqramlarının tədris planları yenidən baxılmışdır. 1936-cı ilə qədər təxminən 40 milyon savadsız insan təlim keçmişdir. 1933-1937-ci illərdə qeydiyyatdan keçmiş təhsil müəssisələrində yalnız 20 milyondan çox savadsız insan və təxminən 20 milyon az savadsız insan məşğul olmuşdur. 1939-cu il statistik məlumata əsasən, 16-50 yaş arası insanların savadlılığı 90% -ə yaxın idi.

"Likbez" adı 1991-ci ildən bəri Barnaul ədəbi almanaxında nəşr olunmuşdur.

İstinadlar

  1. Kahan, Arcadius.Russian economic history: the nineteenth century // University of Chicago Press. — 1989. — С. 244.
  2. Roucek, Joseph Slabey (1971). The Challenge of Science Education. U.S.A.: Philosophical Library. ISBN 978-0-8369-2070-3.
  3. Уткин А. И.«Первая мировая война» М.: Алгоритм, 2001. С. 19-20
  4. Russia. USSR. Complete handbook1933. P. 663.
  5. Heyat, F. 2002. Azeri women in transition. London: Routledge. 89-94
  6. Общество «Друзья Детей// Бурят-Монгольская правда№ 261 (653) 13 ноября 1925 года. Стр. 6
  7. «Беспризорность»// Малая советская энциклопедия 1931 г. — В «Истории России» под ред. А. Б. Зубова (стр. 928) приводится цифра в 9 миллионов, не подтверждённая ссылками на исследования и не коррелирующая с известными данными об общей численности соответствующей возрастной группы в составе населения страны.
  8. Clark, Charles E. (2000). Uprooting Otherness: The Literacy Campaign in NEP-Era Russia. Cranbury, NJ: Associated University Presses.
  9. Труды ЦСУ, т. 12, вып. 1, М., 1922, (стр. 11-12)
  10. Ликбез - литературный альманах

Ədəbiyyat

  1. Богданов И. М. Грамотность и образование в дореволюционной России и в СССР. – М., 1964;
  2. Куманев В. А. Революция и просвещение масс. – М., 1973;
  3. Фрид Л. С. Очерки по истории развития политико-просветительной работы в РСФСР (1917—1929). – Л., 1941;
  4. Штамм С. И. Управление народным образованием в СССР. (1917—1936). – М., 1985.

Xarici eçidlər

  • «Государственный Исторический музей. Выставка „Поход за культурой“ — к 90-летию СНК РСФСР „О ликвидации безграмотности среди населения РСФСР“»// Эхо Москвы, 05.12.2009

likbez, Ликбе, ликвида, ция, безгра, мотности, населения, rsfsr, ssri, oxuma, yazma, bilməyən, böyüklərin, kütləvi, təhsili, məcazi, mənada, istənilən, proses, fenomenin, əsas, anlayışlarına, hazırlıqsız, olan, auditoriyanı, öyrətmək, tarixi, olaraq, likbez, a. Likbez rus Likbe z likvida ciya bezgra motnosti u naseleniya RSFSR ve SSRI de oxuma yazma bilmeyen boyuklerin kutlevi tehsili Mecazi menada istenilen elm proses ve ya fenomenin esas anlayislarina hazirliqsiz olan auditoriyani oyretmek Tarixi olaraq likbez anlayisi Sovet Rusiyasinin dovlet proqrami olan savadsizligin legvi likvidasiya bez qramotnosti qisaldilmis yazilisi idi hansi ki 26 dekabr 1919 cu il Xalq Komissarlari RSFSR Surasinin RSFSR savadsizligin aradan qaldirilmasi haqqinda qerari ile baslamisdir Xalq Tehsil Komissarligina savadsiz insanlarin oyredilmesi ucun butun selahiyyetli sexsleri celb etmek huququ verilmisdir Qerar hemcinin Qlavsotsvos sisteminin terkib hissesi olan mekteblerin usaq evleri mekteblerinin koloniyalarin ve diger institutlarin yaradilmasi ucun nezerde tutulub Mundericat 1 Tarixi 2 Teskilati esas 3 Linkpunkt ve mekteb 4 Tehsil ve metodik bazasi 5 Likbez cetinlikleri ve neticeleri 6 Istinadlar 7 Edebiyyat 8 Xarici ecidlerTarixi RedakteXIX esrin sonlarinda Rusiya imperiyasinin ehalisinin tehsili senaye inkisafi yoluna qedem qoymus bir olke ucun cox asagi idi 1917 ci ilde qalan Car erazilerinde yeddi yasdan yuxari olan kisi ehalisinin texminen 37 9 i ve qadin ehalisinin ise yalniz 12 5 i savadli idi 1 Leninin tehsile dair fikirleri onun iqtisadi ve siyasi faydalarindan ireli gelir Bundan elave statistikaya esasen evvelki muharibe dovrunde tehsil infrastrukturuna sermaye qoymus ve artiq elde edilmis savadliliq seviyyesinin gostericilerini bir qeder artirdigi qerb rayonlari isgal olunmus ve olkeye qayitmamisdir 2 1914 1917 ci illerde savadli ehalinin sayinin qiymetlendirilmesi olduqca ferqlidir Cox vaxt rus imperiyasinda 1914 cu il ucun savadliliq nisbeti umumi ehalinin 30 i qiymetlendirilir 3 Bir sira Qerb alimleri 1915 ci ilde Rusiyanin ehalisinin savadliligini 35 38 seviyyesinde qiymetlendirirler 1914 cu ile qeder Rusiyanin ehalisinin savadliliginin 45 dek qiymetlendirilmesi movcuddur Kohne Tehsil Naziri P Ignatievin meqalesinde Rusiyanin butun ehalisinin tehsil seviyyesini 56 qiymetlendirmesi gosterilmisdir 1916 ci il 4 Azerbaycan Sovet Sosialist Respublikasinda qadinlar arasinda savadsizliqla mubarize kampaniyasi esasen 1920 ci ilde Bakida azerbaycanli bolsevik qadinlarin yaratdigi qadinlar teskilati olan Ali Bayramov Klubunun uzvleri terefinden aparilib 5 Teskilati esas Redakte1920 ci ilde Xalq Komissarlari Surasi Umumrusiya Fovqelade Komissiyasi Cahiliyyetin aradan qaldirilmasi uzre Komissiyanin yaradilmasi haqqinda qerar qebul etmis ve onun qerarlari mecburi xarakter dasiyirdi 1919 sayli fermani savadsizligin aradan qaldirilmasi ucun heyata kecirilmisdir ve 1920 1930 cu illerde savadsizlara tehsilin verilmesine yoneldilmisdir Tehsil komissari Anatoli Lunacarski bu komissiyanin islerine mesul idi Tedris proqramina esasen muellimler ve diger isciler genis sekilde teskil olunmus telim kecmeli idi Cahiliyyetlerin aradan qaldirilmasi uzre Komissiya 26 quberniyada likbez ucun kurslar yaratdi Kurslarda telim muddeti 7 ay heftelik 6 8 saat mueyyenlesdirilmisdir Savadsizliga qarsi mubarize aparmaq yigilan en boyuk komanda ilk novbede Dunya muharibesi ve Daxili muharibe dovrunde yalniz qohumlarini itirmeyen hem de yasayis yerlerini itiren usaqlar idi 27 yanvar 1921 ci ilde Felix Dzerjinsky basciliq etdiyi Butun Rusiya Merkezi Icra Komitesinin Usaq Komitesi Usaqlarin Tekmillesdirilmesi Komissiyasi yaradildi 6 Xalq Tehsili Komissarligindan basqa V Lenin kimsesiz usaqlara Yardim Fondu daxil olmaqla ictimai teskilatlar da bu problemlerle mesgul olurdu 1925 ci ilde Usaq Dostlari ictimai teskilati SSRI de yaradilmisdir 1928 ci ilin evvelinde Sovet Ittifaqi erazisinde texminen 300 min evsiz var idi 7 Linkpunkt ve mekteb Redakte15 den cox savadsizin qeyde alindigi her bir erazide qrammatika mektebi likpunkt movcud olmali idi Bele bir mektebde tehsil muddeti 3 4 ay idi Telim proqramina oxumaq yazmaq hesablamaq daxil idi Boyuk telebeler ucun maasi saxlanilmaqla is gunu azaldilmisdi Tehsil ve metodik bazasi Redakte1920 1924 cu illerde boyukler ucun ilk Sovet kutlevi iki nesri D Elkina N Bugoslavskaya A Kurskaya nesr olunmusdu Eyni illerde Boyukler ucun Isci ve Kendli elifbasi V Y S Smushkov ve Isciler ucun elifba E Ya Qolanta dersliyi isiq uzu gordu Odenislerin bir hissesi respublikanin valyuta fondlarindan edilerek nesrlerin bir qismi xaricde cap olunmusdur Ukrayna Belarus Qirgiz Tatar Cuvas Ozbek ve diger texminen 40 dilde boyukler ucun kutlevi elifba ve diger derslikler nesr olunmusdur Likbez cetinlikleri ve neticeleri RedakteUmumilikde 1917 1927 ci illerde 10 milyona qeder yetkinlere savad verilib o cumleden bu reqem RSFSR de 5 5 milyon teskil edir Yeni Iqtisadiyyat Siyaseti NEP illerinde savadsizligin azalmasi istenilenden asagi idi Sexsi sektorda isleyen yetkin ehali isi tehsille uygunlasdirmaga imkan veren sosial teminatlara malik olmadi Umumilikde 1926 ci ile qeder SSRI Avropa olkeleri arasinda savadliliq seviyyesi baximindan Turkiye ve Portuqaliya kimi olkelerden sonra 19 cu yeri tutmusdur 8 Seher ve kend ehalisinin savadliliq seviyyesinde ferq var idi 1926 ci ilde uygun olaraq 80 9 ve 50 6 kisi ve qadinlarda seherde 88 6 ve 73 9 kendde 67 3 ve 35 4 1928 ci ilde Umumittifaq Lenin Kommunist Gencler Ittifaqinin tesebbusu ile sozde medeni kampaniya kultpoxod basladildi Esas merkezleri ise Moskva Saratov Samara ve Voronej oldu harada ki savadsizlarin ekseriyyetine ictimaiyyet terefinden hazirlanmis yardim merkezleri tehsil verdi 9 1930 cu ilde universal ibtidai tehsilin tetbiqi tehsilin yayilmasina zemanet yaratmisdir Savadsizligin aradan qaldirilmasi indi yerli Sovetlerin muvafiq bolmelerine verilmisdir Eyni zamanda 330 tedqiqata seherde 10 ay ve kendde 7 ay hazirlanmis mektebler ucun tehsil proqramlarinin tedris planlari yeniden baxilmisdir 1936 ci ile qeder texminen 40 milyon savadsiz insan telim kecmisdir 1933 1937 ci illerde qeydiyyatdan kecmis tehsil muessiselerinde yalniz 20 milyondan cox savadsiz insan ve texminen 20 milyon az savadsiz insan mesgul olmusdur 1939 cu il statistik melumata esasen 16 50 yas arasi insanlarin savadliligi 90 e yaxin idi Likbez adi 1991 ci ilden beri Barnaul edebi almanaxinda nesr olunmusdur 10 Istinadlar Redakte Kahan Arcadius Russian economic history the nineteenth century University of Chicago Press 1989 S 244 Roucek Joseph Slabey 1971 The Challenge of Science Education U S A Philosophical Library ISBN 978 0 8369 2070 3 Utkin A I Pervaya mirovaya vojna M Algoritm 2001 S 19 20 Russia USSR Complete handbook1933 P 663 Heyat F 2002 Azeri women in transition London Routledge 89 94 Obshestvo Druzya Detej Buryat Mongolskaya pravda 261 653 13 noyabrya 1925 goda Str 6 Besprizornost Malaya sovetskaya enciklopediya1931 g V Istorii Rossii pod red A B Zubova str 928 privoditsya cifra v 9 millionov ne podtverzhdyonnaya ssylkami na issledovaniya i ne korreliruyushaya s izvestnymi dannymi ob obshej chislennosti sootvetstvuyushej vozrastnoj gruppy v sostave naseleniya strany Clark Charles E 2000 Uprooting Otherness The Literacy Campaign in NEP Era Russia Cranbury NJ Associated University Presses Trudy CSU t 12 vyp 1 M 1922 str 11 12 Likbez literaturnyj almanahEdebiyyat RedakteBogdanov I M Gramotnost i obrazovanie v dorevolyucionnoj Rossii i v SSSR M 1964 Kumanev V A Revolyuciya i prosveshenie mass M 1973 Frid L S Ocherki po istorii razvitiya politiko prosvetitelnoj raboty v RSFSR 1917 1929 L 1941 Shtamm S I Upravlenie narodnym obrazovaniem v SSSR 1917 1936 M 1985 Xarici ecidler RedakteLikvidaciya negramotnosti Gosudarstvennyj Istoricheskij muzej Vystavka Pohod za kulturoj k 90 letiyu SNK RSFSR O likvidacii bezgramotnosti sredi naseleniya RSFSR Eho Moskvy 05 12 2009Menbe https az wikipedia org w index php title Likbez amp oldid 4732971, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.