Fibonaççi müasir dövrdə ən çox Hind-Ərəb saylarını Avropaya gətirməsi ilə və XIII əsrin əvvəllərində yayımlanan Liber Abaçi adlı hesablama yolları kitabı ilə tanınır. Liber Abaçidə bir örnək kimi, müasir rəqəmlər ilə hesablanmış və öz adı ilə adlandırılan Fibonaççi sıralaması yer almışdır. Yalnızca Fibonaççi sıralaması və onun özəllikləri haqqında kitablar hətta həftəlik yayımlanan riyaziyyatjurnalları mövcuddur.
Həyatı
Leonardo təxminən 1170-ci ildə İtaliyanın Pisa şəhərində anadan olmuşdu. Dəqiq doğum tarixi bilinmir. Atası Guglielmo olub. Atasının ləqəbə Bonaccio idi və bu ad, sadə ruhlu və xoşxasiyyətli insan mənasındadır. Anasını Alessandra, Leonardo 9 yaşında olan zaman vəfat etmişdi. Leonardo sonradan öz atasının ləqəbini özünə miras olaraq götürdü. İtalyanca Filius Bonacci,Bonaccinin oğlu mənasında işlənilir və bundan sonra Leonardo, Fibonaççi olaraq tanındı.
Atası Əlcəzairin Bejaia limanı ilə İtaliyanın Bugia şəhəri arasında ticarət karvanını idarə edirdi. Hələ uşaq vaxtlarından Leonardo atasına yardım etmək üçün onunla səyahətlərə gedərdi. Ərəb ölkələrinə səyahət etdiyi zaman o Hind-Ərəb sayı sistemini öyrəndi. Fibonaççi Hind-Ərəb rəqəmləri ilə artmetik işləri etməyin Rum rəqəmləri ilə etməkdən daha rahat və asan olduğunu gördü. Leonardo demək olar ki, Aralıq dənizi ətrafında yerləşən bütün (ərəb) ölkələri gəzdi və bu arada o dahi ərəb riyaziyyatçıları ilə də işləmə fürsəti də əldə etmişdi. Leonardo təxminən 1200-cü ildə bu səyahətini başa vurdu və 1202-ci ildə artıq 32 yaşında idi. Öyrəndiklərini "hesablama kitabı" mənasına gələn Liber Abaçi adlı əsərini bitirdi. Yazdığı bu əsərdə o, Hind-Ərəb sayı sistemini Avropada eşitdirdi.
Leonardo riyaziyyat və elm ilə dərindən maraqlanan Roma İmperatoru II. Frederick ilə dost oldu. 19cu əsrdə Pisada Fibonaççi heykəli düzəldilmiş və şəhərdə yerləşdirilmişdir.
Fibonaççi heykəli. Pisa, İtaliya
Liber Abaçi
Liber Abaçidə Fibonaççi, "modus indium" yəni Hind üsulu adını verdiyi və dövrümüzdə Ərəb-Hind rəqəmləri deyə bilinən müasir sayı sistemini tanıtdırır. Bu kitab gündəlik həyatda ticari dəftər tutmaq, ölçü vahidlərini çevirmək, faiz hesablamaq və s. kimi mühüm işlərdə özünü göstərir. Kitab Avropada təhsilli insanlar arasında sürətli bir şəkildə yayılmış və Avropanın inkişafında xüsusi təsiri olmuşdur.
Bu rəqəmlər hindli elm adamlarına altıncı əsrdən bəri bəlli idi. 1202-ci ildə Fibonaççi saysində Avropa bundan xəbər tutdu. O zamana qədər Avropada Rum (Roma) rəqəmləri istifadə edilirdi.
1202-ci ildə riyaziyyatçı Leonardo Pizano (Leonardo Pisano) ərəb rəqəmlərinin adını çəkir. Hazırda istifadə edilən rəqəmlər Hindistandan gəlib və Avropa xalqları bu rəqəmlərlə ərəblərin sayəsində tanış olmuşlar. İlk dəfə XVI əsrdə yeni nömrələmə geniş şəkildə yayılmağa başlamışdır. Ərəb sistemi olan onluq say sistemi istənilən qədər böyük ədədi yazmağa imkan verir.
Fibonaççi sıralaması
Altıncı əsrdən Hind riyaziyyatçıları tərəfindən tapılan bu sıralam sonradan Fibonaççinin Liber Abaçi kitabında dovşanların artımı ilə bağlı araşdırmaları nəticəsində Fibonaççi tərəfindən ortaya qoyulmuşdu. Sıralamanın ilk rəqəmi 0, ikincisi 1 və hər ardından gələn rəqəm öncəki iki rəqəmin dəyərinin toplamı alınaraq tapılar və belə artar:
↑ Muccillo M., autori vari FIBONACCI, Leonardo // Dizionario Biografico degli Italiani (итал.). 1997.Vol. 47.
↑ MacTutor History of Mathematics archive.
↑ University of Surrey. 1891.
↑ Istituto dell'Enciclopedia Italiana Enciclopedia Federiciana (итал.). / O. Zecchino, G. Arnaldi, A. Esch, C. D. Fonseca, A. Varvaro, A. M. Ippolito 2005.
"Uşaqlar üçün ensiklopediya. Riyaziyyat.", Bakı, "Şərq-Qərb", 2008. səh.608
Əliquliyev R.M., Salmanova P.M. İnformasiya cəmiyyəti: maraqlı xronoloji faktlar. Bakı: "İnformasiya Texnologiyaları" nəşriyyatı, 2013, 169 səh.
Noyabr 21, 2021
leonardo, fibonaççi, pizalı, leonardo, leonardo, pisano, əsasən, fibonaççi, deyə, tanınan, 1170, 1175, piza, toskana, tezi, 1240, piza, toskana, orta, əsrlərin, istedadlı, riyaziyyatçısı, olaraq, qəbul, edilən, italyan, riyaziyyatçı, leonardo, fibonaccidoğum, . Leonardo Fibonacci Pizali Leonardo Leonardo Pisano esasen Fibonacci deye taninan 1170 1 2 ve ya 1175 3 4 Piza Toskana en tezi 1240 1 Piza Toskana orta esrlerin en istedadli riyaziyyatcisi olaraq qebul edilen Italyan riyaziyyatci 5 Leonardo Fibonacciit Leonardo FibonacciDogum tarixi 1170 1 2 ve ya 1175 3 4 Dogum yeri Piza Piza eyaleti d Toskana ItaliyaVefat tarixi en tezi 1240 1 Vefat yeri Piza Piza eyaleti d Toskana ItaliyaDefn yeriVetendasligi Piza RespublikasiMilliyyeti ItalyanElm saheleri ededler nezeriyyesi riyaziyyat Vikianbarda elaqeli mediafayllarFibonacci muasir dovrde en cox Hind Ereb saylarini Avropaya getirmesi ile ve XIII esrin evvellerinde yayimlanan Liber Abaci adli hesablama yollari kitabi ile taninir Liber Abacide bir ornek kimi muasir reqemler ile hesablanmis ve oz adi ile adlandirilan Fibonacci siralamasi yer almisdir Yalnizca Fibonacci siralamasi ve onun ozellikleri haqqinda kitablar hetta heftelik yayimlanan riyaziyyat jurnallari movcuddur Mundericat 1 Heyati 2 Liber Abaci 3 Fibonacci siralamasi 4 IstinadlarHeyati RedakteLeonardo texminen 1170 ci ilde Italiyanin Pisa seherinde anadan olmusdu Deqiq dogum tarixi bilinmir Atasi Guglielmo olub Atasinin leqebe Bonaccio idi ve bu ad sade ruhlu ve xosxasiyyetli insan menasindadir Anasini Alessandra Leonardo 9 yasinda olan zaman vefat etmisdi Leonardo sonradan oz atasinin leqebini ozune miras olaraq goturdu Italyanca Filius Bonacci Bonaccinin oglu menasinda islenilir ve bundan sonra Leonardo Fibonacci olaraq tanindi Atasi Elcezairin Bejaia limani ile Italiyanin Bugia seheri arasinda ticaret karvanini idare edirdi Hele usaq vaxtlarindan Leonardo atasina yardim etmek ucun onunla seyahetlere gederdi Ereb olkelerine seyahet etdiyi zaman o Hind Ereb sayi sistemini oyrendi Fibonacci Hind Ereb reqemleri ile artmetik isleri etmeyin Rum reqemleri ile etmekden daha rahat ve asan oldugunu gordu Leonardo demek olar ki Araliq denizi etrafinda yerlesen butun ereb olkeleri gezdi ve bu arada o dahi ereb riyaziyyatcilari ile de isleme furseti de elde etmisdi Leonardo texminen 1200 cu ilde bu seyahetini basa vurdu ve 1202 ci ilde artiq 32 yasinda idi Oyrendiklerini hesablama kitabi menasina gelen Liber Abaci adli eserini bitirdi Yazdigi bu eserde o Hind Ereb sayi sistemini Avropada esitdirdi Leonardo riyaziyyat ve elm ile derinden maraqlanan Roma Imperatoru II Frederick ile dost oldu 19cu esrde Pisada Fibonacci heykeli duzeldilmis ve seherde yerlesdirilmisdir Fibonacci heykeli Pisa ItaliyaLiber Abaci RedakteLiber Abacide Fibonacci modus indium yeni Hind usulu adini verdiyi ve dovrumuzde Ereb Hind reqemleri deye bilinen muasir sayi sistemini tanitdirir Bu kitab gundelik heyatda ticari defter tutmaq olcu vahidlerini cevirmek faiz hesablamaq ve s kimi muhum islerde ozunu gosterir Kitab Avropada tehsilli insanlar arasinda suretli bir sekilde yayilmis ve Avropanin inkisafinda xususi tesiri olmusdur Bu reqemler hindli elm adamlarina altinci esrden beri belli idi 1202 ci ilde Fibonacci saysinde Avropa bundan xeber tutdu O zamana qeder Avropada Rum Roma reqemleri istifade edilirdi 1202 ci ilde riyaziyyatci Leonardo Pizano Leonardo Pisano ereb reqemlerinin adini cekir Hazirda istifade edilen reqemler Hindistandan gelib ve Avropa xalqlari bu reqemlerle ereblerin sayesinde tanis olmuslar Ilk defe XVI esrde yeni nomreleme genis sekilde yayilmaga baslamisdir Ereb sistemi olan onluq say sistemi istenilen qeder boyuk ededi yazmaga imkan verir Fibonacci siralamasi RedakteAltinci esrden Hind riyaziyyatcilari terefinden tapilan bu siralam sonradan Fibonaccinin Liber Abaci kitabinda dovsanlarin artimi ile bagli arasdirmalari neticesinde Fibonacci terefinden ortaya qoyulmusdu Siralamanin ilk reqemi 0 ikincisi 1 ve her ardindan gelen reqem onceki iki reqemin deyerinin toplami alinaraq tapilar ve bele artar 0 1 1 1 0 2 1 1 3 2 1 5 3 2 8 5 3 13 8 5 21 13 8 F n 0 if n 0 1 if n 1 F n 1 F n 2 if n gt 1 displaystyle F n begin cases 0 amp mbox if n 0 1 amp mbox if n 1 F n 1 F n 2 amp mbox if n gt 1 end cases Istinadlar Redakte 1 2 3 4 Muccillo M autori vari FIBONACCI Leonardo Dizionario Biografico degli Italiani ital 1997 Vol 47 1 2 MacTutor History of Mathematics archive 1 2 University of Surrey 1891 1 2 Istituto dell Enciclopedia Italiana Enciclopedia Federiciana ital O Zecchino G Arnaldi A Esch C D Fonseca A Varvaro A M Ippolito 2005 Usaqlar ucun ensiklopediya Riyaziyyat Baki Serq Qerb 2008 seh 608 Eliquliyev R M Salmanova P M Informasiya cemiyyeti maraqli xronoloji faktlar Baki Informasiya Texnologiyalari nesriyyati 2013 169 seh Menbe https az wikipedia org w index php title Leonardo Fibonacci amp oldid 6078127, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
