fbpx
Wikipedia

Kuşan imperiyası

Kuşan dövləti (Qədim yunan dili: Βασιλεία Κοσσανῶν; Baktriya dili: Κυϸανο, Kuşano) Bizim eranın I-III yüzilliklərində Orta Asiya, Əfqanıstan, Pakistan və Şimali Hindistan ərazilərində mövcud olmuş qədim dövlət.

Kuşan imperiyası
30375
Kanişkinin hakimiyyəti dövründə Kuşan İmperiyası
PaytaxtıBəgram
Pişəvər
Taxila
Mathura
Rəsmi dilləriyunanca
Ümumi dilləriKoini yunan dili
Baktriya dili
Sanskrit
Dini
Hinduizm
Buddizm
Zərdüştilik
İdarəetmə formasıMonarxiya
Tarixi 
• Yaranması
30
• Süqutu
375
ValyutasıKuşan dramı

Tarixi

 
Bir Kuşan şahzadəsi, (Khalchayan arxeoloji sahə, Özbəkistan)

Dövlətin qurucusu, ilk dəfə İmperator unvanı alan Kucula Kadfiz idi. Kucula, qısa müddətdə, hakimiyətini, Yüeçi qəbilələrinə qəbul etdirdi. Kuculanın ölümünə qədər Kuşan dövləti, Hinduquşun o tərəfindəki Taksilaya (bugünkü Ravalpindi) qədər yayılmışdı.

Kuculanın ölümündən sonra yerinə keçen Vima dönəmində də, Kuşanların genişləmesi davam etdi. Hindistanda Mathuraya qədər olan bölgələr, Kuşanların hakimiyətinə daxil oldu. Kuşan dövləti, ən parlaq zamanını I Kanişka dönəmində (78-144) yaşadı. Kanişkadan sonra başa keçən hökmdarlar dönəmində Kuşanlar, Ağ Hunların hakimiyəti altına girdi. IV yüzildə isə sasanilərin hücumu altında, tamamilə əriyib dağıldılar.

N.Piqulevskaya yazır ki, kuşanların içərisində türk tayfaları da vardı. Bunu Kuşan çarlarının yabqu adlanması da aydın göstərir ki, bu da "şahzadə" deməkdir. Təbəri IX əsr Kuşan çarlarını "Xoqan" adlandırmışdır. Beləliklə həm tarixdə, həm də dilçilikdə "ağ quşu saxlayan" Şahzadə "Xoqan" mənalarını daşıyan bu tayfanın oğuz yurdunda özünəməxsus yeri olmuşdur

Ərasizi

 
Avrasiya və Kuşan İmperiyası (II əsr)

M.Ö 2. əsrdə Hellenistik Qreko-Bactria Krallığının yıxılmasıyla Baktriya bölgəsini ələ keçiren Yüeçilərden yerleşik həyata keçen beş tayfa burada yerli xalqla birlikdə varlıklarını sürdürmeye başlamışlardır. Bir süre sonra günümüz Əfqanıstanının kuzeyinde yaşayan ve yabguların idaresindeki bu beş tayfa, kabilelerden biri olan Guishuang (Kuşanlar) yabgusunun etrafında birleşerek M.S. 1. yüzyılda Kuşanlar adıyla devlet kurdular.1. yüzyılın ikinci yarısında Kujula Kadphises önderliğinde güneye ilerleyerek Taxila ve Kabil gibi önemli yerleri ele geçirdikten sonra Hindistana doğru ilerleyişlerini sürdürdüler. Kuşhanlar, Parfları yenmiş, Qanq çayı boyunca kuzey Hindistan'ı bütünüyle kontrol altına almışlardır. Diğer taraftan Türkistan'ın büyük bir bölümü Kuşan hakimiyetine girmiştir..

İstinadlar

  1. Golden, Peter B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic Peoples. Harrassowitz Verlag. səh. 56.
  2. Budaqov B., Qeybullayev Q. Ermənistanda Azərbaycan mənşəli toponimlərin izahlı lüğəti. –Bakı: Oğuz eli, 1998. səh. 65.
  3. Kayalı, Y., Hindistan Kuşan İmparatorluğunun Yükselme Dönemi ve Kral Kanişka (MS 78-99).Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi , Sayı: 55, , S:189-204, 2015. URL:http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/2047/21249.pdf. Erişim: 2016-12-02
  4. Айртам // БРЭ. Т.1. М.,2005.
  5. Бактра // БРЭ. Т.2. М.,2005.
  6. Бактрия // БРЭ. Т.2. М.,2005.
  7. Дахма // БРЭ. Т.8. М.,2007.
  8. Аджина-тепе // БРЭ. Т.1. М.,2005.
  9. Дальверзин-тепе // БРЭ. Т.8. М.,2007.
  10. Канишка // БРЭ. Т.12. М.,2008.

Mənbə

  • Боровкова Л. А. "Кушанское царство (по древним китайским источникам)". М., 2005, ISBN 5-89282-265-6.
  • A. Beryozin. Исторический очерк о буддизме и исламе в Афганистане.

Həmçinin bax

kuşan, imperiyası, kuşan, dövləti, qədim, yunan, dili, Βασιλεία, Κοσσανῶν, baktriya, dili, Κυϸανο, kuşano, bizim, eranın, yüzilliklərində, orta, asiya, əfqanıstan, pakistan, şimali, hindistan, ərazilərində, mövcud, olmuş, qədim, dövlət, 375kanişkinin, hakimiyy. Kusan dovleti Qedim yunan dili Basileia Kossanῶn Baktriya dili Kyϸano Kusano Bizim eranin I III yuzilliklerinde Orta Asiya Efqanistan Pakistan ve Simali Hindistan erazilerinde movcud olmus qedim dovlet Kusan imperiyasi30 375Kaniskinin hakimiyyeti dovrunde Kusan ImperiyasiPaytaxtiBegramPiseverTaxilaMathuraResmi dilleriyunancaUmumi dilleriKoini yunan diliBaktriya diliSanskritDiniHinduizmBuddizmZerdustilik 1 Idareetme formasiMonarxiyaTarixi Yaranmasi30 Suqutu375ValyutasiKusan drami Mundericat 1 Tarixi 2 Erasizi 3 Istinadlar 4 Menbe 5 Hemcinin baxTarixi Redakte Bir Kusan sahzadesi Khalchayan arxeoloji sahe Ozbekistan Dovletin qurucusu ilk defe Imperator unvani alan Kucula Kadfiz idi Kucula qisa muddetde hakimiyetini Yueci qebilelerine qebul etdirdi Kuculanin olumune qeder Kusan dovleti Hinduqusun o terefindeki Taksilaya bugunku Ravalpindi qeder yayilmisdi Kuculanin olumunden sonra yerine kecen Vima doneminde de Kusanlarin genislemesi davam etdi Hindistanda Mathuraya qeder olan bolgeler Kusanlarin hakimiyetine daxil oldu Kusan dovleti en parlaq zamanini I Kaniska doneminde 78 144 yasadi Kaniskadan sonra basa kecen hokmdarlar doneminde Kusanlar Ag Hunlarin hakimiyeti altina girdi IV yuzilde ise sasanilerin hucumu altinda tamamile eriyib dagildilar N Piqulevskaya yazir ki kusanlarin icerisinde turk tayfalari da vardi Bunu Kusan carlarinin yabqu adlanmasi da aydin gosterir ki bu da sahzade demekdir Teberi IX esr Kusan carlarini Xoqan adlandirmisdir Belelikle hem tarixde hem de dilcilikde ag qusu saxlayan Sahzade Xoqan menalarini dasiyan bu tayfanin oguz yurdunda ozunemexsus yeri olmusdur 2 Erasizi Redakte Avrasiya ve Kusan Imperiyasi II esr M O 2 esrde Hellenistik Qreko Bactria Kralliginin yixilmasiyla Baktriya bolgesini ele keciren Yuecilerden yerlesik heyata kecen bes tayfa burada yerli xalqla birlikde varliklarini surdurmeye baslamislardir Bir sure sonra gunumuz Efqanistaninin kuzeyinde yasayan ve yabgularin idaresindeki bu bes tayfa kabilelerden biri olan Guishuang Kusanlar yabgusunun etrafinda birleserek M S 1 yuzyilda Kusanlar adiyla devlet kurdular 3 1 yuzyilin ikinci yarisinda Kujula Kadphises onderliginde guneye ilerleyerek Taxila ve Kabil gibi onemli yerleri ele gecirdikten sonra Hindistana dogru ilerleyislerini surdurduler Kushanlar Parflari yenmis Qanq cayi boyunca kuzey Hindistan i butunuyle kontrol altina almislardir Diger taraftan Turkistan in buyuk bir bolumu Kusan hakimiyetine girmistir 4 5 6 7 8 9 10 Istinadlar Redakte Golden Peter B 1992 An Introduction to the History of the Turkic Peoples Harrassowitz Verlag seh 56 Budaqov B Qeybullayev Q Ermenistanda Azerbaycan menseli toponimlerin izahli lugeti Baki Oguz eli 1998 seh 65 Kayali Y Hindistan Kusan Imparatorlugunun Yukselme Donemi ve Kral Kaniska MS 78 99 Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Dergisi Sayi 55 S 189 204 2015 URL http dergiler ankara edu tr dergiler 26 2047 21249 pdf Erisim 2016 12 02 Ajrtam BRE T 1 M 2005 Baktra BRE T 2 M 2005 Baktriya BRE T 2 M 2005 Dahma BRE T 8 M 2007 Adzhina tepe BRE T 1 M 2005 Dalverzin tepe BRE T 8 M 2007 Kanishka BRE T 12 M 2008 Menbe RedakteBorovkova L A Kushanskoe carstvo po drevnim kitajskim istochnikam M 2005 ISBN 5 89282 265 6 A Beryozin Istoricheskij ocherk o buddizme i islame v Afganistane Hemcinin bax RedakteKucula Kadfiz I KaniskaMenbe https az wikipedia org w index php title Kusan imperiyasi amp oldid 6024876, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.