Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Kurş dili (lit. Kuršių nerija, alm. Kurische Nehrung) — uzun və ensiz quru parçası, dil Baltik dənizindən ayırır. Dik Kalininqrad vilayəti Zelenoqrand şəhərindən Litvanın Klaypeda şəhərinə qədər uzanır.
| Kurş dili | |
|---|---|
| lit. Kuršių nerija rus. Куршская коса | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi |
|
| Yerləşməsi | |
| Akvatoriya | Baltik dənizi |
| Ölkələr | |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
 | YUNESKO-nun Ümumdünya irsi, obyekt № 994 ing. • rus. • fr. |
Dilin adı vaxtı ilə Prussiyadan bura gəlmiş almanlardan öncə burada yaşayan xalqının şərəfinə adlandırılmışdır.
Dilin uzunluğu 98 km, eni isə 300 metrdən 3,8 km arasında dəyişir.
2000-ci ildə Kurş dili YUNESCO Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir.
Kurş unikal təbiət-antropogen lanşaft formasıdır. Ümumilikdə Baltik dənizində yerləşən Xel və Baltik dili ilə birlikdə bu dillərin dünyada analoqu yoxdur.
Bioloji rəngarəngliyi açıq şəkildə müşahidə etmək olur. Burada səhralara xas olan dyunlardan tutmuş, tundra zonasına xas olan bataqlıqlara belə rast gəlmək olur. Burada olan dyunların eni 0,3–1 km km arasında dəyişir. Üstəlik dünyada sahilə yaxın ərazidə ən hündür dyun məhs burada yerləşir. Onun hündürlüyü 67,2 metrdir (Vetsekuqs). İl ərzində yaz və payız ayları bura 10–20 min quş pənah gətirir.
Dil əsasən qumdan təşkil olunmuşdur. Üzəri bir necə sm olan ot bitkisi ilə örtülüdür.
İqlimi mülayimdir. Bu səbəbdən burada insanlar maydan noyabra qədər istirahət edirlər.
Dilin Klaypeda şəhəri yaxınlığında boğaz yerləşir. Bu boğa vastəsi ilə Kurş körfəzi ilə Baltik dənizi birləşir. Burada bərələr fəaliyyət göstərir. Rusiyaya məxsus ərazidə Kurş dili Milli Parkı yerləşir
Adı
Alman idarəçiliyi dönəmində dil Kurişe-Nerunq (alm. Nehrung — «dil») adını daşıyırdı. Litvada Kurşyo-Nerinqo və ya Kurşyo-Neriya (lit. nerija — «ensiz uzun qumlu dil»). Cənub hissəsinin FSFSR ərazisinə verildikdən sonra adı Kurskaya Nereya, 1959 ildə adı Kurs dili, 1971 ildən isə çağdaş adı təstiqlənmişdir.
Tarix
X—XI əsrlər Kurş dilində vikinqlərə məxsus yaşayış məntəqəsi olmuşdur. Bu yaşayış məntəqəsi indiki Rıbaçiy qəsəbəsi yaxınlığında yerləşirdi. İlk dəfə vikinqlərin izləri alman arxeoloqu tərəfindən 1893-cü ildə aşkarlanmışdır. Ancaq 2008-ci ildə Kalininqrad arxeoloqlarının sayəsində bu fakt təstiqlənmişdir. Burada çoxlu sayda əşyalar aşkarlanmışdır.
XIII əsrdə Kurş dili Tevton ordeninin tərkibinə keçmişdir. Bu ərazi şimal və cənub torpaqları arasında ən qısa yol olmuşdur. Güçlü küləklərin sayəsində hündür dyunlar əmələgəlmə prosesi daim davam etmişdir. Prussiyalılar dili küləklərdən qorumaq məqsədi Ağcaqayın ağacları əkilmişdir.
Qanunsuz tikili
Dilin YUNESCO Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilməsinə baxmayaraq dilin Rusiya hissəsində tikinti işləri aparılır. Üstəlik əraziyə gələn turistlərin sayında böyük həcmdə artım vardır
Neft hasilatı
Dildən 22 km aralıda şelf zonasında Lukoyl şirkəti neft hasilatını həyata keçirir.
İstinadlar
- . park-kosa.ru. 2016-04-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-5-3.
- . 2012-04-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-02.
- На Куршской косе незаконно строит дом супруга экс-мэра Калининграда Савенко 2021-10-28 at the Wayback Machine (rus.)
- Dildə olan tikinti haqqında — "RBK-daily"
- "Kurş dilində Tur zonanın tikintisi 2010-cu ilə hesablanır". 2023-07-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-09-02.
- . 2008-04-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-28.
Ədəbiyyat
- Тяльксните М. Куршская коса. — Вильнюс: Минтис, 1980.
- "GEO" Jurnalı № 3, mart 2008 il.
Mənbə
- "«Kurş dili» Milli Parkının rəsmi saytı". 2011-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 iyun 2009.
- "«Kurş dili»". 2012-10-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-02.
- Kurş dili
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kurs dili lit Kursiu nerija alm Kurische Nehrung uzun ve ensiz quru parcasi dil Baltik denizinden ayirir Dik Kalininqrad vilayeti Zelenoqrand seherinden Litvanin Klaypeda seherine qeder uzanir Kurs dililit Kursiu nerija rus Kurshskaya kosaUmumi melumatlarSahesi 33 021 haYerlesmesi55 16 28 sm e 20 58 15 s u Akvatoriya Baltik deniziOlkeler Litva RusiyaKurs dili Vikianbarda elaqeli mediafayllarYUNESKO nun Umumdunya irsi obyekt 994 ing rus fr Dilin adi vaxti ile Prussiyadan bura gelmis almanlardan once burada yasayan xalqinin serefine adlandirilmisdir Dilin uzunlugu 98 km eni ise 300 metrden 3 8 km arasinda deyisir 2000 ci ilde Kurs dili YUNESCO Umumdunya irsi siyahisina daxil edilmisdir Kurs unikal tebiet antropogen lansaft formasidir Umumilikde Baltik denizinde yerlesen Xel ve Baltik dili ile birlikde bu dillerin dunyada analoqu yoxdur Bioloji rengarengliyi aciq sekilde musahide etmek olur Burada sehralara xas olan dyunlardan tutmus tundra zonasina xas olan bataqliqlara bele rast gelmek olur Burada olan dyunlarin eni 0 3 1 km km arasinda deyisir Ustelik dunyada sahile yaxin erazide en hundur dyun mehs burada yerlesir Onun hundurluyu 67 2 metrdir Vetsekuqs Il erzinde yaz ve payiz aylari bura 10 20 min qus penah getirir Dil esasen qumdan teskil olunmusdur Uzeri bir nece sm olan ot bitkisi ile ortuludur Iqlimi mulayimdir Bu sebebden burada insanlar maydan noyabra qeder istirahet edirler Dilin Klaypeda seheri yaxinliginda bogaz yerlesir Bu boga vastesi ile Kurs korfezi ile Baltik denizi birlesir Burada bereler fealiyyet gosterir Rusiyaya mexsus erazide Kurs dili Milli Parki yerlesirAdiAlman idareciliyi doneminde dil Kurise Nerunq alm Nehrung dil adini dasiyirdi Litvada Kursyo Nerinqo ve ya Kursyo Neriya lit nerija ensiz uzun qumlu dil Cenub hissesinin FSFSR erazisine verildikden sonra adi Kurskaya Nereya 1959 ilde adi Kurs dili 1971 ilden ise cagdas adi testiqlenmisdir TarixX XI esrler Kurs dilinde vikinqlere mexsus yasayis menteqesi olmusdur Bu yasayis menteqesi indiki Ribaciy qesebesi yaxinliginda yerlesirdi Ilk defe vikinqlerin izleri alman arxeoloqu terefinden 1893 cu ilde askarlanmisdir Ancaq 2008 ci ilde Kalininqrad arxeoloqlarinin sayesinde bu fakt testiqlenmisdir Burada coxlu sayda esyalar askarlanmisdir XIII esrde Kurs dili Tevton ordeninin terkibine kecmisdir Bu erazi simal ve cenub torpaqlari arasinda en qisa yol olmusdur Guclu kuleklerin sayesinde hundur dyunlar emelegelme prosesi daim davam etmisdir Prussiyalilar dili kuleklerden qorumaq meqsedi Agcaqayin agaclari ekilmisdir Qanunsuz tikiliDilin YUNESCO Umumdunya irsi siyahisina daxil edilmesine baxmayaraq dilin Rusiya hissesinde tikinti isleri aparilir Ustelik eraziye gelen turistlerin sayinda boyuk hecmde artim vardirNeft hasilatiDilden 22 km aralida self zonasinda Lukoyl sirketi neft hasilatini heyata kecirir Istinadlar park kosa ru 2016 04 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 5 3 2012 04 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 09 02 Na Kurshskoj kose nezakonno stroit dom supruga eks mera Kaliningrada Savenko 2021 10 28 at the Wayback Machine rus Dilde olan tikinti haqqinda RBK daily Kurs dilinde Tur zonanin tikintisi 2010 cu ile hesablanir 2023 07 25 tarixinde Istifade tarixi 2016 09 02 2008 04 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 12 28 EdebiyyatTyalksnite M Kurshskaya kosa Vilnyus Mintis 1980 GEO Jurnali 3 mart 2008 il Menbe Kurs dili Milli Parkinin resmi sayti 2011 08 21 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 iyun 2009 Kurs dili 2012 10 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 09 02 Kurs dili