Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Krez (təq. e.ə. 596 – təq. e.ə. 546, Sardı[d], Manisa vilayəti) — (İslam qaynaqlarında keçən adıyla Karun) Kiçik Asiyadakı Lidiya dövlətinin sonuncu hökmdarı (e.ə. 560–546). Krezin var-dövləti haqqında çoxlu zərbi-məsəllər qoşulmuş, əfsanələr yaranmışdır. Qədimdə hesab edirdilər ki, ilk dəfə qızıl sikkə zərb etdirən elə Krez olmuşdur. E.ə. 546-cı ildə hökmdar Kirin başçılıq etdiyi fars qoşunları tərəfindən məğlub edilmiş və əsir düşmüşdü.
| Krez | |
|---|---|
| q.yun. Κροῖσος | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | təq. e.ə. 596 |
| Vəfat tarixi | təq. e.ə. 546 |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | yanaraq ölmə[d] |
| Fəaliyyəti | dövlət xadimi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əfsanələr və deyimlər
Karun qədim və orta şərq xalqları arasında "Karun qədər zəngin" və s. O, adı sərvətlə sinonim olaraq işlənən bir çox xalq deyimlərinin və əfsanələrinin mövzusudur.
Mifologiyaya görə, antik dövrün tanınmış ən zəngin kralı Krez tanrılara yalvarır ki, əlində olan hər şeyi qızıldan düzəltsinlər; İstəyi yerinə yetirildikdə xoşbəxtliyə çatacağını düşünür. Lakin çox zəngin olmasına baxmayaraq xoşbəxtliyini tapa bilməyən padşah əzab içində ölür.
O, ərəb, yəhudi və fars (fars) mifologiyalarında Karun kimi xatırlanır.
Qarun hekayəsinin də əfsanələr və xalq ədəbiyyatı kimi Qurandakı Qarun hekayəsinin qaynağı olması da diqqətdən kənarda qalmayan bir ehtimaldır.
Quranda Kəsəs, Mömin və Ənkəbut surələrində Karunun adı çəkilir.
Onun israillilərdən olduğu və çox zəngin olduğu deyilir.
Onun sərvəti Quranda "Biz ona xəzinələr verdik ki, açarları daşımaq belə güclü bir ümmət üçün çox ağır olardı." kimi müəyyən edilir.
O, var-dövləti ilə öyünür və deyir: "Bunlar mənə elmim və bacarığım üçün verildi".
Musanın möcüzələrinə inanmır, onu yalan və sehrdə ittiham edir. Nəticədə o, Allah tərəfindən məhv edilir.
Tövrata (nömrələr 16-cı fəsil) görə, Korah, Datan və Abiram (Aviram) icma tərəfindən seçilmiş 250 nəfərlə birlikdə Musa ilə mübahisə edir və Musa ilə Harunu irəli getməkdə ittiham edirlər. Bu insanlar öz davamçıları ilə birlikdə Rəbb tərəfindən ölülər diyarına diri-diri göndərilir (yəhudi mədəniyyətində Yehova sözünü əvəz edən söz, Kral, ağa). Lakin Yehovanın qəzəbi səngimir və bu dəfə ölümlərini şübhə altına alan insanlara ölümcül bir xəstəlik (taun epidemiyası) göndərilir. Halbuki Tövratda onların var-dövləti haqqında heç bir ifadə yoxdur.
Krez və Karun arasında yaşadıqları yerlər və əfsanəvi sərvətlər baxımından fərqliliklər xaricində heç bir oxşarlığın olmaması bəzi təfsirçiləri Quranın hekayə qaynağı olaraq Tövrat rəvayətində Musa ilə mübahisə edən Korah adlı bir şəxsə yönəldir.
Bu şəxsin sərvətinə və ya geridə qoyduğu arxeoloji irsə dair heç bir qeyd yoxdur. Həmçinin, Korah hekayəsi səhrada fasilə zamanı çadırların qurulduğu bir icma haqqında, Karun hekayəsi isə bir şəxs və Onun sərvətləri (bağ, malikanə, xəzinələr) haqqındadır. Tövratda o camaatın ölülər diyarına diri göndərildiyi və geridə qalanların epidemiya (vəba) ilə cəzalandırıldığı qeyd edilir.
İstinadlar
- Tarihin seyrinde Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Tarih Öğretmenliği Anabilim Dalı Bülteni
Xarici keçidlər
 | Tarix ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Krez teq e e 596 teq e e 546 Sardi d Manisa vilayeti Islam qaynaqlarinda kecen adiyla Karun Kicik Asiyadaki Lidiya dovletinin sonuncu hokmdari e e 560 546 Krezin var dovleti haqqinda coxlu zerbi meseller qosulmus efsaneler yaranmisdir Qedimde hesab edirdiler ki ilk defe qizil sikke zerb etdiren ele Krez olmusdur E e 546 ci ilde hokmdar Kirin basciliq etdiyi fars qosunlari terefinden meglub edilmis ve esir dusmusdu Krezq yun KroῖsosSexsi melumatlarDogum tarixi teq e e 596Vefat tarixi teq e e 546Vefat yeri Sardi d Salehli Manisa vilayeti TurkiyeVefat sebebi yanaraq olme d Fealiyyeti dovlet xadimi Vikianbarda elaqeli mediafayllarEfsaneler ve deyimlerKarun qedim ve orta serq xalqlari arasinda Karun qeder zengin ve s O adi servetle sinonim olaraq islenen bir cox xalq deyimlerinin ve efsanelerinin movzusudur Mifologiyaya gore antik dovrun taninmis en zengin krali Krez tanrilara yalvarir ki elinde olan her seyi qizildan duzeltsinler Isteyi yerine yetirildikde xosbextliye catacagini dusunur Lakin cox zengin olmasina baxmayaraq xosbextliyini tapa bilmeyen padsah ezab icinde olur O ereb yehudi ve fars fars mifologiyalarinda Karun kimi xatirlanir Qarun hekayesinin de efsaneler ve xalq edebiyyati kimi Qurandaki Qarun hekayesinin qaynagi olmasi da diqqetden kenarda qalmayan bir ehtimaldir Quranda Keses Momin ve Enkebut surelerinde Karunun adi cekilir Onun israillilerden oldugu ve cox zengin oldugu deyilir Onun serveti Quranda Biz ona xezineler verdik ki acarlari dasimaq bele guclu bir ummet ucun cox agir olardi kimi mueyyen edilir O var dovleti ile oyunur ve deyir Bunlar mene elmim ve bacarigim ucun verildi Musanin mocuzelerine inanmir onu yalan ve sehrde ittiham edir Neticede o Allah terefinden mehv edilir Tovrata nomreler 16 ci fesil gore Korah Datan ve Abiram Aviram icma terefinden secilmis 250 neferle birlikde Musa ile mubahise edir ve Musa ile Harunu ireli getmekde ittiham edirler Bu insanlar oz davamcilari ile birlikde Rebb terefinden oluler diyarina diri diri gonderilir yehudi medeniyyetinde Yehova sozunu evez eden soz Kral aga Lakin Yehovanin qezebi sengimir ve bu defe olumlerini subhe altina alan insanlara olumcul bir xestelik taun epidemiyasi gonderilir Halbuki Tovratda onlarin var dovleti haqqinda hec bir ifade yoxdur Krez ve Karun arasinda yasadiqlari yerler ve efsanevi servetler baximindan ferqlilikler xaricinde hec bir oxsarligin olmamasi bezi tefsircileri Quranin hekaye qaynagi olaraq Tovrat revayetinde Musa ile mubahise eden Korah adli bir sexse yoneldir Bu sexsin servetine ve ya geride qoydugu arxeoloji irse dair hec bir qeyd yoxdur Hemcinin Korah hekayesi sehrada fasile zamani cadirlarin quruldugu bir icma haqqinda Karun hekayesi ise bir sexs ve Onun servetleri bag malikane xezineler haqqindadir Tovratda o camaatin oluler diyarina diri gonderildiyi ve geride qalanlarin epidemiya veba ile cezalandirildigi qeyd edilir IstinadlarTarihin seyrinde Gazi Universitesi Gazi Egitim Fakultesi Tarih Ogretmenligi Anabilim Dali BulteniXarici kecidler Tarix ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin