| Korsar | |
|---|---|
| ing. The Corsair | |
![]() [ing.]. "Konradın Medera ilə vidalaşması" | |
| Janr | poema |
| Müəllif | Corc Bayron |
| Orijinal dili | ingilis |
| Yazılma ili | 1813 |
| Nəşr ili | 1814 |
Korsar (The Corsair) — Corc Qordon Bayronun qoşma üslubunda yazdığı qəhrəmanlıq poemasıdır. O, 1814-cü ilin əvvəlində nəşr olunmuşdur. "Korsar" C.Bayronun “Şərq poeması” silsiləsindən yazdığı üçüncü poemadır və şairin ən məşhur əsərləri sırasında hesab olunanıdır. Buna baxmayaraq, indiyə kimi Azərbaycan dilinə tərcümə edilməyib.
Əsərin baş qəhrəman Konrad cəmiyyət tərəfindən rədd edilmiş və bunun üçün qisas almağa çalışan dəniz quldurudur. Bir çox amerikalılar inanırlar ki, poema realda yaşamış dəniz qulduru Jan Lafitin (Jean Lafitte) həyatından bəhs edir.
Yaranma tarixi
| ]Corc Qordon Bayron “Korsar” poemasını 1813-cü ilin dekabr ayının 18-dən 31-dək yazmışdır. İlk dəfə 1814-cü ilin fevral ayının 1-də Londonda Con Mürrey tərəfindən nəşr edilmişdir . İlk gün on min nüsxədən çox kitab satılmışdır .
Əsərin qəhrəmanları
| ]•Konrad (Conrad), dəniz qulduru
•Medora (Medora), Konradın sevgilisi
•Səid (Seyd), osmanlı paşası
•Gülnarə (Gulnare), kəniz, Səidin sevgilisi
Əsərin süjet xətti
| ]Korsar hekayəsi nəsr şəklində yazılmış ithafdan və qeyri-bərabər sayda bəndlərə bölünmüş üç mahnıdan (İngiliscə cantos) ibarətdir. Hamısı birlikdə 1864 misra təşkil edir. Poemanın təqdimatında Corc Bayron şair Tomas Mura müraciət edir. Həmin vaxt T.Mur “Lalla Ruk” poeması üzərində işləyirdi. Bu poema da Şərqdən bəhs edirdi. Təqdimatın çox hissəsi müəllifin nəyə görə “Korsar”ı qəhrəmanlıq qoşmalarında yazdığına həsr olunub. Həmçinin, Bayron bundan əvvəl ön sözdə yazdığı ”Çayld Haroldun zəvvarlığı” adlı kantosda (1812-ci ildə nəşr olunmuşdur) həddindən artıq avtobioqrafik olmaq ittihamlarına qarşı özünü müdafiə edərək, qəhrəmanlardan uzaqlaşmağa çalışmışdır.
Birinci mahnı
| ]Birinci mahnı dəniz quldurlarının adada toplaşdığı yer və onların azadlıqsevər əhval-ruhiyyəsinin təsviri ilə başlayır (I-II misralar). Konradın iki quldur dəstəsindən biri buxtaya daxil olur. Xəbər gətirirlər ki, Səid Paşa hücuma keçib dəniz quldurlarını məhv etmək niyyətindədir (III-VII). Sonra Konradın xarakterinin (VIII-XIII misralar) müfəssəl təsviri verilir: o, əmr etməyə, tələb etməyə öyrəşib, onun ruhunda yalnız bir xoş hiss var – təpənin üstündəki köhnə qüllədə yaşayan Medoraya olan məhəbbət. Konrad sevgilisi Medoranın yanına gedir, onun evinə yaxınlaşanda qəmli mahnı eşidir (XIV misra). Onların görüşü çox ehtiraslı alınır, Konrad yenidən dənizə getməli olduğunu elan edir. Medora ondan getməyib qalmasını xahiş edir, lakin o, fikrində qətidir. O, özünü yenidən tərk edilmiş hiss edir (XIV-XV misralar). Konrad gəmiyə tələsir. Yolda onu şübhələr basır – qalmaq daha yaxşı olmazdımı? Lakin quldurların arasında olarkən şübhələr ötüb keçib (XVI-XVII misralar). Axşam saatlarında quldur dəstəsi təyinat yerinə çatır, Osmanlı gəmiləri arasından xəbərsiz keçərək pusquda durur.
İkinci mahnı
| ]İkinci mahnıda təsvir olunan hadisələr Moreanın cənubundakı Koroni şəhərində baş verir. Döyüşdən əvvəl Səid Paşanın qoşunları yemək axtarmaq üçün məzlum yunanların evlərinə soxulur (I misra). Səid özü hərbi rəhbərlər üçün ziyafət təşkil edir. Konrad dəniz quldurlarından qaçan dərviş qiyafəsində ziyafətə gəlir. Paşa ondan dəniz quldurlarının döyüşə hazır olub-olmaması barədə məlumat almağa ümid edir, lakin o, casusluqla yox, quldurlardan qaçmaqla məşğul olduğunu deyir. Ona yemək təklif edirlər, lakin Konrad ciddi dini ayinləri əsas gətirərək imtina edir (II-IV misralar). Bu zaman Konradın körfəzdəki adamları siqnal gözləmədən gəmiləri yandırmağa başlayırlar. Səid Paşa dərvişin casus olduğunu anlayır və döyüş başlayır. Konradın dəstəsi ona qoşulur və döyüşdə qalib gəlirlər. Onlar odun-alovun içində olan Paşanın hərəmxanasından imdad səsləri eşidirlər. Quldurlar qadınları oddan çıxarırlar. Konrad şəxsən özü Səidin sevimli kənizi Gülnarəni oddan xilas edir. Bir müddət keçəndən sonra Səid Paşa yenidən qüvvə toplayıb hücuma keçir. Konraddan başqa bütün quldurları öldürür. Konradı zəncirləyib işgəncə və edamı gözləmək üçün həbsxanaya göndərirlər. Bütün bunlar onu qorxutmur; o, ancaq Medoranı düşünür (IV-XI misralar). Gecə saatlarında Gülnarə gizlicə Konradın kamerasına gəlir. O, Paşanı sevmədiyini etiraf edir və onu xilas etdiyinə görə Konrada təşəkkür edir. Gülnarə söz verir ki, Konradı əfv etməyə inandırmaq üçün Paşadan xahiş edəcək (XII-XVI misralar).
Üçüncü mahnı
| ]Üçüncü mahnı Yunanıstan və Afinanın tərənnümü ilə başlayır (I-II misralar). Konradın gedişindən üç gün keçir və Medora narahatdır. Qırğından sağ çıxan dəniz quldurlarını daşıyan qayıqlardan biri sahilə yan alır. Xəbər yayılır ki, lider sağ ola bilər və hər kəs Səid Paşa ilə yenidən döyüşmək, Konradın intiqamını almaq, ya da onu diri-diri xilas etmək qərarına gəlir (III-IV misralar). Gülnarə əbəs yerə Səidi inandırmağa çalışır ki, Konraddan çoxlu pul alıb onu buraxa bilər, bu daha ağıllı olardı, lakin kənizin təklifi Paşanı daha da qəzəbləndirir. O, Gülnarəni Konradla qaçmaq istəməkdə ittiham edir (V misra). Bu arada, Konrad üç gündür həbsxanada oturur, Medoranın ayrılığından əziyyət çəkir. Boş yerə ölmək ümidi ilə öz qandallarını ildırım çaxmasının altına qoyur (VI-VII misralar). Gecə təhqir olunmuş halda Gülnarə onun yanına gəlir və mühafizəçilərə rüşvət verdiyini deyir. Hər şeyin onların tərəfində olduğunu söyləyir, bircə Paşanı öldürmək qaldığını deyir və bıçağı Konrada uzadır. Konrad bundan imtina edir, çünki yatmış insanı gizlicə öldürmək onun təbiətinə zidd olduğunu söyləyir. Səid Paşanı Gülnar özü öldürür və Konradın yanına gəlir. Onun alnında qan görüncə Konrad dəhşətə gəlir (VIII-XI misralar). Bunlar sonra onlar qaçırlar, qayığa minib üzərək uzaqlaşırlar. Gülnarə Konradı sevdiyini etiraf edir, Konrad isə Paşanı öldürməkdən imtina edərək kənizi dəhşətli günaha batırmaqda özünü günahlandırır. Onların qayığı köməyə gələn gəmi ilə qarşılaşır. Konrad həyatını xilas edən Gülnarəni qucaqlayır və onun dodaqlarından öpür, lakin bu öpüş sevgi öpüşü deyildi (XII-XVII misralar). Quldurlar adasına çatanda Konrad Medoranın pəncərəsindəki işığın söndüyünü görür. O, qalaya tərəf qaçır və Medoranın öldüyünü görür (XVIII-XX misralar). Medoranın nə səbəbdən öldüyü onun üçün heç bir əhəmiyyət kəsb etmir - Yetərdi, o, öldü - bu necə oldu, vacib deyil. Konrad kədər içində yoxa çıxır. Medoranı dəfn edirlər, onun isə qəbri olmayacaq (XXI-XXIV misralar).
Əsərin epiqrafı
| ]Bütövlükdə poemada Torkvato Tassonun “Azad olunmuş Yerusəlim” poemasından epiqraf verilib. Hər mahnıda isə Dantenin “İlahi komediya” əsərindən epiqraf verilib.
"Korsar" poeması əsasında yaradılmış digər sənət nümunələri
| ]• Frensis Romerin Mark Lemonun librettosuna bəstələdiyi “The Pacha's Bridal" operası. Premyerası 1836-cı ilin 8 sentyabr tarixində Londonda Lyceum Teatrında baş tutmuşdur.
• Cüzeppe Verdinin Françesko Mariya Pyavenin librettosu əsasında yazdığı "İl korsaro" operası. İlk dəfə 1848-ci ildə Triestdəki Massimo Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur.
• Gektor Berliozun bəstələdiyi " Le Corsaire " uvertürası. İlk dəfə 1845-ci ildə Parisdə ifa olunmuşdur (son düzəlişlər 1854-cü ildə edilmişdir).
• Musiqisi Adolf Adana, librettosu Cozef Mazilier və Jül-Anri Sen Jorşa aid olan “Le Corsaire” baleti. İlk dəfə 1856-cı ildə Parisin İmperator Operasında, Le Peletye Teatrında nümayiş etdirilmişdir.
• “Medoranın Mahnısı”, bir çox bəstəkarlar, o cümlədən Stanisław Moniuszko (Śpiew Medory), Josephine Lang (Aus Byrons Corsar), Camille Saint-Saens (Sonnet: Souvenir de Las Palmas), Edvard Elqar (əs. 53 № 2; 1908) mahnı bəstələmişlər.
• Bir çox rəssamlar “Korsar” poemasına müraciət etmişlər. Məsələn, Horace Vernet Uollas Kolleksiyasında saxlanılan “Korser Konrad” tablosunu çəkmidir (1824) . Fransız rəssamı Eugène Delacroix "Korsardan epizod" (1831) rəsmini çəkmişdir. Henri Fuseli “Konrad Gülnarəni xilas edir” (1815) rəsminin müəllifidir. İngilis rəssamları Henry Singleton və Richard Corbould da bu mövzuda rəsmlər çəkmişlər.
"Korsar" poeması incəsənətdə
| ]- Naməlum müəllifin qravyurası (1871)
- Medora
- Gülnarə
-
Gülnarə və Səid -
Konradın qayıtmasını gözləyən Medora
İstinadlar
| ]- Ramsay (1996), pp. 138–9.
- О. Афонина. Примечания / Джордж Гордон Байрон. Собрание сочинений в четырёх томах. Т. III. М.: Издательство «Правда», 1981. С. 347.
- "Literary Daybook, Feb. 1 - Salon.com". Salon.com. 1 fevral 2002. 18 fevral 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 may 2014.
- Moore, Grace, ed. Pirates and Mutineers of the Nineteenth Century: Swashbucklers and Swindlers. Routledge, 2011.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Korsaring The Corsair ing Konradin Medera ile vidalasmasi Janr poemaMuellif Corc BayronOrijinal dili ingilisYazilma ili 1813Nesr ili 1814 Korsar The Corsair Corc Qordon Bayronun qosma uslubunda yazdigi qehremanliq poemasidir O 1814 cu ilin evvelinde nesr olunmusdur Korsar C Bayronun Serq poemasi silsilesinden yazdigi ucuncu poemadir ve sairin en meshur eserleri sirasinda hesab olunanidir Buna baxmayaraq indiye kimi Azerbaycan diline tercume edilmeyib Eserin bas qehreman Konrad cemiyyet terefinden redd edilmis ve bunun ucun qisas almaga calisan deniz quldurudur Bir cox amerikalilar inanirlar ki poema realda yasamis deniz qulduru Jan Lafitin Jean Lafitte heyatindan behs edir Yaranma tarixi span Corc Qordon Bayron Korsar poemasini 1813 cu ilin dekabr ayinin 18 den 31 dek yazmisdir Ilk defe 1814 cu ilin fevral ayinin 1 de Londonda Con Murrey terefinden nesr edilmisdir Ilk gun on min nusxeden cox kitab satilmisdir Eserin qehremanlari span Konrad Conrad deniz qulduru Medora Medora Konradin sevgilisi Seid Seyd osmanli pasasi Gulnare Gulnare keniz Seidin sevgilisi Eserin sujet xetti span Korsar hekayesi nesr seklinde yazilmis ithafdan ve qeyri beraber sayda bendlere bolunmus uc mahnidan Ingilisce cantos ibaretdir Hamisi birlikde 1864 misra teskil edir Poemanin teqdimatinda Corc Bayron sair Tomas Mura muraciet edir Hemin vaxt T Mur Lalla Ruk poemasi uzerinde isleyirdi Bu poema da Serqden behs edirdi Teqdimatin cox hissesi muellifin neye gore Korsar i qehremanliq qosmalarinda yazdigina hesr olunub Hemcinin Bayron bundan evvel on sozde yazdigi Cayld Haroldun zevvarligi adli kantosda 1812 ci ilde nesr olunmusdur heddinden artiq avtobioqrafik olmaq ittihamlarina qarsi ozunu mudafie ederek qehremanlardan uzaqlasmaga calismisdir Birinci mahni span Birinci mahni deniz quldurlarinin adada toplasdigi yer ve onlarin azadliqsever ehval ruhiyyesinin tesviri ile baslayir I II misralar Konradin iki quldur destesinden biri buxtaya daxil olur Xeber getirirler ki Seid Pasa hucuma kecib deniz quldurlarini mehv etmek niyyetindedir III VII Sonra Konradin xarakterinin VIII XIII misralar mufessel tesviri verilir o emr etmeye teleb etmeye oyresib onun ruhunda yalniz bir xos hiss var tepenin ustundeki kohne qullede yasayan Medoraya olan mehebbet Konrad sevgilisi Medoranin yanina gedir onun evine yaxinlasanda qemli mahni esidir XIV misra Onlarin gorusu cox ehtirasli alinir Konrad yeniden denize getmeli oldugunu elan edir Medora ondan getmeyib qalmasini xahis edir lakin o fikrinde qetidir O ozunu yeniden terk edilmis hiss edir XIV XV misralar Konrad gemiye telesir Yolda onu subheler basir qalmaq daha yaxsi olmazdimi Lakin quldurlarin arasinda olarken subheler otub kecib XVI XVII misralar Axsam saatlarinda quldur destesi teyinat yerine catir Osmanli gemileri arasindan xebersiz kecerek pusquda durur Ikinci mahni span Ikinci mahnida tesvir olunan hadiseler Moreanin cenubundaki Koroni seherinde bas verir Doyusden evvel Seid Pasanin qosunlari yemek axtarmaq ucun mezlum yunanlarin evlerine soxulur I misra Seid ozu herbi rehberler ucun ziyafet teskil edir Konrad deniz quldurlarindan qacan dervis qiyafesinde ziyafete gelir Pasa ondan deniz quldurlarinin doyuse hazir olub olmamasi barede melumat almaga umid edir lakin o casusluqla yox quldurlardan qacmaqla mesgul oldugunu deyir Ona yemek teklif edirler lakin Konrad ciddi dini ayinleri esas getirerek imtina edir II IV misralar Bu zaman Konradin korfezdeki adamlari siqnal gozlemeden gemileri yandirmaga baslayirlar Seid Pasa dervisin casus oldugunu anlayir ve doyus baslayir Konradin destesi ona qosulur ve doyusde qalib gelirler Onlar odun alovun icinde olan Pasanin heremxanasindan imdad sesleri esidirler Quldurlar qadinlari oddan cixarirlar Konrad sexsen ozu Seidin sevimli kenizi Gulnareni oddan xilas edir Bir muddet kecenden sonra Seid Pasa yeniden quvve toplayib hucuma kecir Konraddan basqa butun quldurlari oldurur Konradi zencirleyib isgence ve edami gozlemek ucun hebsxanaya gonderirler Butun bunlar onu qorxutmur o ancaq Medorani dusunur IV XI misralar Gece saatlarinda Gulnare gizlice Konradin kamerasina gelir O Pasani sevmediyini etiraf edir ve onu xilas etdiyine gore Konrada tesekkur edir Gulnare soz verir ki Konradi efv etmeye inandirmaq ucun Pasadan xahis edecek XII XVI misralar Ucuncu mahni span Ucuncu mahni Yunanistan ve Afinanin terennumu ile baslayir I II misralar Konradin gedisinden uc gun kecir ve Medora narahatdir Qirgindan sag cixan deniz quldurlarini dasiyan qayiqlardan biri sahile yan alir Xeber yayilir ki lider sag ola biler ve her kes Seid Pasa ile yeniden doyusmek Konradin intiqamini almaq ya da onu diri diri xilas etmek qerarina gelir III IV misralar Gulnare ebes yere Seidi inandirmaga calisir ki Konraddan coxlu pul alib onu buraxa biler bu daha agilli olardi lakin kenizin teklifi Pasani daha da qezeblendirir O Gulnareni Konradla qacmaq istemekde ittiham edir V misra Bu arada Konrad uc gundur hebsxanada oturur Medoranin ayriligindan eziyyet cekir Bos yere olmek umidi ile oz qandallarini ildirim caxmasinin altina qoyur VI VII misralar Gece tehqir olunmus halda Gulnare onun yanina gelir ve muhafizecilere rusvet verdiyini deyir Her seyin onlarin terefinde oldugunu soyleyir birce Pasani oldurmek qaldigini deyir ve bicagi Konrada uzadir Konrad bundan imtina edir cunki yatmis insani gizlice oldurmek onun tebietine zidd oldugunu soyleyir Seid Pasani Gulnar ozu oldurur ve Konradin yanina gelir Onun alninda qan gorunce Konrad dehsete gelir VIII XI misralar Bunlar sonra onlar qacirlar qayiga minib uzerek uzaqlasirlar Gulnare Konradi sevdiyini etiraf edir Konrad ise Pasani oldurmekden imtina ederek kenizi dehsetli gunaha batirmaqda ozunu gunahlandirir Onlarin qayigi komeye gelen gemi ile qarsilasir Konrad heyatini xilas eden Gulnareni qucaqlayir ve onun dodaqlarindan opur lakin bu opus sevgi opusu deyildi XII XVII misralar Quldurlar adasina catanda Konrad Medoranin penceresindeki isigin sonduyunu gorur O qalaya teref qacir ve Medoranin olduyunu gorur XVIII XX misralar Medoranin ne sebebden olduyu onun ucun hec bir ehemiyyet kesb etmir Yeterdi o oldu bu nece oldu vacib deyil Konrad keder icinde yoxa cixir Medorani defn edirler onun ise qebri olmayacaq XXI XXIV misralar Eserin epiqrafi span Butovlukde poemada Torkvato Tassonun Azad olunmus Yeruselim poemasindan epiqraf verilib Her mahnida ise Dantenin Ilahi komediya eserinden epiqraf verilib Korsar poemasi esasinda yaradilmis diger senet numuneleri span Frensis Romerin Mark Lemonun librettosuna bestelediyi The Pacha s Bridal operasi Premyerasi 1836 ci ilin 8 sentyabr tarixinde Londonda Lyceum Teatrinda bas tutmusdur Cuzeppe Verdinin Francesko Mariya Pyavenin librettosu esasinda yazdigi Il korsaro operasi Ilk defe 1848 ci ilde Triestdeki Massimo Teatrinda tamasaya qoyulmusdur Gektor Berliozun bestelediyi Le Corsaire uverturasi Ilk defe 1845 ci ilde Parisde ifa olunmusdur son duzelisler 1854 cu ilde edilmisdir Musiqisi Adolf Adana librettosu Cozef Mazilier ve Jul Anri Sen Jorsa aid olan Le Corsaire baleti Ilk defe 1856 ci ilde Parisin Imperator Operasinda Le Peletye Teatrinda numayis etdirilmisdir Medoranin Mahnisi bir cox bestekarlar o cumleden Stanislaw Moniuszko Spiew Medory Josephine Lang Aus Byrons Corsar Camille Saint Saens Sonnet Souvenir de Las Palmas Edvard Elqar es 53 2 1908 mahni bestelemisler Bir cox ressamlar Korsar poemasina muraciet etmisler Meselen Horace Vernet Uollas Kolleksiyasinda saxlanilan Korser Konrad tablosunu cekmidir 1824 Fransiz ressami Eugene Delacroix Korsardan epizod 1831 resmini cekmisdir Henri Fuseli Konrad Gulnareni xilas edir 1815 resminin muellifidir Ingilis ressamlari Henry Singleton ve Richard Corbould da bu movzuda resmler cekmisler Korsar poemasi incesenetde span Namelum muellifin qravyurasi 1871 Medora Gulnare Gulnare ve Seid Konradin qayitmasini gozleyen MedoraIstinadlar span Ramsay 1996 pp 138 9 O Afonina Primechaniya Dzhordzh Gordon Bajron Sobranie sochinenij v chetyryoh tomah T III M Izdatelstvo Pravda 1981 S 347 Literary Daybook Feb 1 Salon com Salon com 1 fevral 2002 18 fevral 2011 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 may 2014 Moore Grace ed Pirates and Mutineers of the Nineteenth Century Swashbucklers and Swindlers Routledge 2011 Kateqoriyalar Elifba sirasina gore edebi eserlerGizli kateqoriya Vikipediya Dil kecidi sablonu istifade edilmis sehifeler


