İqlim haqqında təlim – iqlimşünaslıq – meteorologiyanın əsas bölmələrindən biridir. İqlimşünaslığın mövzusu astronomik və fiziki-coğrafi şəraitin mürəkkəb kompleksinin təsiri altında formalaşan atmosfer proseslərinin öyrənilməsidir. Bu proseslər, əsasən Günəş radiasiyasının təsiri altında yaranır. Bu radiasiya dəniz və quru səthindən istilik və rütubətin mübadiləsi nəticəsində havanın daşınmasına və dəyişməsinə səbəb olur. Qısa müddətdə atmosferdəki proseslər avtonom baş verir. Uzun zaman müddətində bu proseslər əhəmiyyətli dərəcədə istilik axınından asılı olur. Bu səbəbdən, Yer kürəsinin hər bir ərazisində proseslərin xarakteri, onların yaranma tezliyi, dəyişmə müddəti və ardıcıllığı verilmiş ərazinin en dairəsi, ilin fəsli, relyefin şəraiti, okean və qurunun paylanması kimi qlobal amillərlə təyin olunur. Yerin radiasiya rejimi, nəinki Günəş işıqlanmasının dəyişməsindən və Yer orbitinin elementlərinin tərəddüdündən asılıdır, o həmçinin geoloji keçmişdə atmosferin tərkibinin inkişafından və insan fəaliyyətindən də asılıdır. İqlimə fəal təsir göstərmək üçün, insan heç olmasa bu kompleksin tərkib hissələrindən birini dəyişsin. Hal-hazırda, artıq antropogen fəaliyyət iqlimi dəyişən əsas səbəblərdən biridir. İnsan cəmiyyətinin fəaliyyəti min illər ərzində təbii surətdə iqlimin dəyişməsinə gətirib çıxarmışdır.
Verilmiş yerin iqlimi dedikdə, bu yer üçün xarakterik olan və əsasən Günəş radiasiyası, onun yer səthinin fəal təbəqəsində dəyişməsi və bununla bağlı atmosfer və okean sirkulyasiyası ilə əlaqədar havanın çoxillik rejimi nəzərdə tutulur.
İqlim rejiminin xüsusiyyətləri coğrafi enliklərlə, dəniz səviyyəsindən hündürlüklərlə, atmosferin sirkulyasiyası ilə və yer səthinin xarakteri ilə təyin olunur.
P.İ. Koloskovaya görə, iqlim mühitin meteoroloji tərkib hissəsidir. Bu tərif onunla dəyərlidir ki, o, iqlimə coğrafi obyekt kimi baxır. Bu isə digər müəlliflərin tərifində demək olar ki, baxılmır.
Olduqca özünəməxsus bir şəkildə L.S Berq iqlimə tərif vermişdir: “İqlim dedikdə, müxtəlif meteoroloji təzahürlərin orta vəziyyəti nəzərdə tutulmalıdır. Çünki, bu orta vəziyyət bitkilərin, heyvanların və insanların, həmçinin yer örtüyü növlərinin həyatında özünü göstərir. İqlimşünaslıq o fiziki prosesləri nəzərə almır ki, onlar məlum olduğu kimi orqanizmə və torpaq əmələgəlməyə təsir etmirlər”.
Yerdə həyatın yaranmasına, üzvi birləşmələrin və qruntların formalaşmasına qədər də hər hansı bir iqlim mövcud idi. İqlimin formalaşma nəzəriyyəsinin inkişafı Yer kürəsinin atmosferində, okeanda, quruda və buz örtüyündə baş verən qarşılıqlı təsir proseslərinin kəmiyyətcə nəzərə alınmasını tələb edirdi. Bu səbəblərdən qlobal iqlim dedikdə atmosfer-okean-quru-kriosfer sisteminin meteoroloji tərkib hissəsinin vəziyyətinin yığını nəzərdə tutulmalıdır.
Mənbə
IPCC Intergovernmental Panel on Climate Change: The IPCC assesses the scientific, technical and socio-economic information relevant for the understanding of the risk of human-induced climate change.
[1]KNMI climate explorer allows you to produce climatological relationships of spacial and temporal data in lurid false colour maps, takes minutes to learn and is a highly powerful tool. it runs off a lovely dutch mans linux somewhere in holland. free and easy, and arguably fun.
Climatology as a Profession Американский институт физики — история климатологии XX века.
Həmçinin bax
Avqust 08, 2021
klimatologiya, iqlim, haqqında, təlim, iqlimşünaslıq, meteorologiyanın, əsas, bölmələrindən, biridir, iqlimşünaslığın, mövzusu, astronomik, fiziki, coğrafi, şəraitin, mürəkkəb, kompleksinin, təsiri, altında, formalaşan, atmosfer, proseslərinin, öyrənilməsidir,. Iqlim haqqinda telim iqlimsunasliq meteorologiyanin esas bolmelerinden biridir Iqlimsunasligin movzusu astronomik ve fiziki cografi seraitin murekkeb kompleksinin tesiri altinda formalasan atmosfer proseslerinin oyrenilmesidir Bu prosesler esasen Gunes radiasiyasinin tesiri altinda yaranir Bu radiasiya deniz ve quru sethinden istilik ve rutubetin mubadilesi neticesinde havanin dasinmasina ve deyismesine sebeb olur Qisa muddetde atmosferdeki prosesler avtonom bas verir Uzun zaman muddetinde bu prosesler ehemiyyetli derecede istilik axinindan asili olur Bu sebebden Yer kuresinin her bir erazisinde proseslerin xarakteri onlarin yaranma tezliyi deyisme muddeti ve ardicilligi verilmis erazinin en dairesi ilin fesli relyefin seraiti okean ve qurunun paylanmasi kimi qlobal amillerle teyin olunur Yerin radiasiya rejimi neinki Gunes isiqlanmasinin deyismesinden ve Yer orbitinin elementlerinin tereddudunden asilidir o hemcinin geoloji kecmisde atmosferin terkibinin inkisafindan ve insan fealiyyetinden de asilidir Iqlime feal tesir gostermek ucun insan hec olmasa bu kompleksin terkib hisselerinden birini deyissin Hal hazirda artiq antropogen fealiyyet iqlimi deyisen esas sebeblerden biridir Insan cemiyyetinin fealiyyeti min iller erzinde tebii suretde iqlimin deyismesine getirib cixarmisdir Verilmis yerin iqlimi dedikde bu yer ucun xarakterik olan ve esasen Gunes radiasiyasi onun yer sethinin feal tebeqesinde deyismesi ve bununla bagli atmosfer ve okean sirkulyasiyasi ile elaqedar havanin coxillik rejimi nezerde tutulur Iqlim rejiminin xususiyyetleri cografi enliklerle deniz seviyyesinden hundurluklerle atmosferin sirkulyasiyasi ile ve yer sethinin xarakteri ile teyin olunur P I Koloskovaya gore iqlim muhitin meteoroloji terkib hissesidir Bu terif onunla deyerlidir ki o iqlime cografi obyekt kimi baxir Bu ise diger muelliflerin terifinde demek olar ki baxilmir Olduqca ozunemexsus bir sekilde L S Berq iqlime terif vermisdir Iqlim dedikde muxtelif meteoroloji tezahurlerin orta veziyyeti nezerde tutulmalidir Cunki bu orta veziyyet bitkilerin heyvanlarin ve insanlarin hemcinin yer ortuyu novlerinin heyatinda ozunu gosterir Iqlimsunasliq o fiziki prosesleri nezere almir ki onlar melum oldugu kimi orqanizme ve torpaq emelegelmeye tesir etmirler Yerde heyatin yaranmasina uzvi birlesmelerin ve qruntlarin formalasmasina qeder de her hansi bir iqlim movcud idi Iqlimin formalasma nezeriyyesinin inkisafi Yer kuresinin atmosferinde okeanda quruda ve buz ortuyunde bas veren qarsiliqli tesir proseslerinin kemiyyetce nezere alinmasini teleb edirdi Bu sebeblerden qlobal iqlim dedikde atmosfer okean quru kriosfer sisteminin meteoroloji terkib hissesinin veziyyetinin yigini nezerde tutulmalidir Menbe RedakteIPCC Intergovernmental Panel on Climate Change The IPCC assesses the scientific technical and socio economic information relevant for the understanding of the risk of human induced climate change 1 KNMI climate explorer allows you to produce climatological relationships of spacial and temporal data in lurid false colour maps takes minutes to learn and is a highly powerful tool it runs off a lovely dutch mans linux somewhere in holland free and easy and arguably fun Climatology as a Profession Amerikanskij institut fiziki istoriya klimatologii XX veka Hemcinin bax RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Klimatologiya amp oldid 5182592, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
