fbpx
Wikipedia

Kimyəvi sensorlar

Oktyabr 10, 2021

Kimyəvi sensorlar -Maddənin tərkibi ilə hər hansı ölçülə bilən xassəsi arasında əlaqə yaratmaq, məlum qanunauyğunluqlardan istifadə edərək qatılıqların təyini və uyğun cihazların yaradılması analitik kimyanın tarixi boyunca vacib məsələlərdən biri olmuşdur və elə bu gün də öz aktuallığını qoruyur. Bu cihazlara sensorlar və ya kimyəvi sensorlar daxildir, hansı ki bu cihazlar maddədən müəyyən miqdar ayırmadan və xüsusi hazırlanmış nümunə götürmədən mühitin (məhlulun) kimyəvi tərkibindən bir başa məlumat verir. Kimyəvi sensorlar – kimyəvi selektiv sensor təbəqəsindən müəyyən etdiyimiz komponentin iştirakına və tərkibinin dəyişməsinə aid cavab siqnalı verir, həmçinin fiziki çeviricidən (transdyuserdən) ibarətdir. Selektiv qatın müəyyən etdiyimiz komponentlə gedən reaksiyasında yaranan enerjini elektrik və ya işıq siqnalına çevirir və daha sonra işığa həssas elektron cihazla ölçülür. Bu siqnal elə analitik siqnaldır ki, mühitin (məhlulun) tərkibi haqqında birbaşa məlumat verir. Kimyəvi sensorlar kimyəvi reaksiyaların prinsipi üzərindən yalnız müəyyən etdiyimiz komponentlə həssas təbəqə arasında gedən kimyəvi əlaqədə analitik siqnal yaranan zaman və ya fiziki proseslərin üzərində fiziki parametr (işığın udulması və əks olunması, kütlə, elektrik keçirici) ölçülən zaman işləyə bilər. Ilk halda həssas təbəqə kimyəvi çevirici funksiyasını yerinə yetirir. Seçiciliyi artırmaq üçün kimyəvi sensorun giriş cihazında (kimyəvi həssas təbəqənin önündə) müəyyən olunan komponentin hissəciklərini selektiv şəkildə ötürən membranlar (ion əvəzedici, dialis, hidrofob və s.) yerləşə bilər. Bu halda müəyyən etdiyimiz maddə yarımkeçirici membrandan kimyəvi çeviricinin nazik təbəqəsinə diffuziya olunur. Hansı ki, bu nazik təbəqədə komponentin üzərində analitik siqnal formalaşır və kimyəvi sensorların əsasında sensor analizatorlar verilmiş qatılıq diapazonunda hər hansı bir maddəni müəyyən etmək üçün nəzərdə tutulmuş cihazlar konstruksiya edilir. Bu analizatorlar kiçik ölçülü (kalkulyator, avtoqələm ölçüsündə və s.) ola bilər, belə ki, onların konstruksiyasında detallar mövcud olmadığından işləmə müddəti ( 1 il və daha çox) uzun olur.

Tarixi

Kimyəvi sensor termini son dövrlərdə meydana gəlmişdir. Bir-biri ilə əlaqəli olan sahələrdəki (bərk cisimlər fizikası, mikroelektronika, mikroprosessorlu texnika, materialşünaslıq) uğurlar analitik kimyada yeni istiqamətin, yəni kimyəvi sensorların yaranmasına gətirdi. Sensor analizatorlar operatorun təsiri olmadan avtonom işləyə bilər, üstəlik nəzərdə tutulur ki, damcılama sistemi və məlumatın avtomatlaşdırılmış işlənməsi ilə əlaqəlidir. Kimyəvi sensorların və onların əsası üzərində qurulmuş analizatorların yaşam mühitinin idarəsində və insan sağlamlığının mühafizəsində rolu əvəzsizdir. Bu cür cihazın ixtirası ideyası 30 ilə yaxındır ki, mövcuddur. Ilk dəfə bu fikri görünüşə görə Klark və Lions 1967-ci ildə söyləyiblər. Klarkın fərziyyəsinə görə yeni ferment elektrodun istifadəsi onun səthi üzərinə immobolizə olunmuş elektrokimyəvi sensordur. Son 10 ildə bu fərziyyə daha geniş tam inkişaf edib. Bir çox sistemlər yaradılıb və tətbiq olunub, bəziləri sənayedə təsdiqlənib və həyata keçirilib.

Biosensorlar

Biosensorlar fərqli orqanizm növlərinə, orqanizmlərin komplekslərəinə, hüceyrənin və ya hüceyrədən ayrılan ferment sistemlərin, həmçinin spesifik bioloji maddələrə və dəqiq kimyəvi birləşmələrə həssas sistemlərdir. (lat. bios- həyat, sensos- hiss deməkdir). Elektrokimyəvi, optik və digər biosensorlar var. adətən iki komponentdən ibarətdir : biokimyəvi sahənin və ya reseptorun dərk edilmə sistemi və fiziki kimyəvi çeviricidən – (transduserdən). Transdyuserlər - elektrokimyəvi elektrodlar, optiki çeviricilərin müxtəlif növləri, qravitasiyalı, kalorimetrik və rezonans sistemlərinin çeviriciləridir. Bioseleksiyaedici elementlərin bütün növlərini müxtəlif transdyuserlərlə birləşdirmək olar. Bu biosensorların çoxlu müxtəlif tiplərini yaradır. Hal-hazırda bütün növ biosensorları nəzərdən keçirmək mümkün deyildir. Daha çox inkişafı ferment və hüceyrə biosensorları alıb.

Tarixi

Biokimya üzrə professor Leyland Klark biosensor anlayışının müəllifidir, həmdə ilk biosensorların ixtiraçısıdır. 1956-cı ildə L. Klark öz işinin təməlini nəşr etdi, icad etdiyi oksigen elektrodunu analitik isitifadəyə həsr etdi. Hansı ki, daha sonralar onu Klark elektrodu adlandırırlar. Klark elektrodu maye və qazlarda, xüsusilə, qanda və toxumalarda oksigenin qatılığını ölçmək üçün nəzərdə tutulub. 1962-ci ildə Klark Nyu York Akademiyasında çıxış edərək öz şəxsi təcrübələrinin nəticələrinin məlumatını verdi, həm də gələcək planlarını və bioloji mayelərin tərkibinin analizinin mümkünlüyünü göstərdi. Klarkın fərziyyəsinə görə fermentlə imobilizə olunmuş biosensorların hazırlamasının mümkün olduğunu bildirmişdir. Son illər bu fərziyyə daha geniş tam inkişaf alıb. Çox sistemlər yaradılıb və tətbiq olunub, bəziləri sənayedə təsdiqlənib və həyata keçirilib. Biosensorlara - bioelektronika nəslinin ilk nümayəndəsi kimi baxılır. Biosensorlar bioloji materialların “tanınması” təyin olunmuş molekul və onun elektrik siqnalındakı iştirakının miqdarının məlumatını verir.

Ümumi xassələri

Biosensorların təsirinin ilk etapında bioelementin ona spesifik olan çox komponentli qarışıqdan ibarət olan maddə ilə tanışlığı, ikinci etapda isə biokimyəvi reaksiyanın gedişi haqqında məlumatın elektrik siqnalına çevrilməsi baş verir, son etapda transduserdən olan elektrik siqnalı əlverişli işlənmə halına çevrilir. Biosensorun elektrik siqnalı bu və ya digər formada hesablanır, məs: rəqəmsal tabloda siqnal gücləndiricisi istifadə olunur. Biosensorlar müxtəlif cür dəyişiklikləri tutmağa imkan yaradır. Bunlar istiliyin ötürülməsi, işıq kütlənin və ya pH-ın dəyişməyi, electron axını və yeni kimyəvi maddələrin alınmasıdır. Biosensorların üstünlükləri və eyni zamanda çatışmayan cəhətləri vardır. Əsas üstünlükləri: 1) Biosensorlar spesifikdir- mürəkkəb qarışıqları öncədən tənzimlə-mədən müəyyən kimyəvi maddənin iştirakına uyğun analiz etmək olar. 2) Onlar çox həssasdırlar, buna görədə çox kiçik nümunələrdə çox kiçik qatılıqda olan maddələri təyin etmək mümkündür. 3) Onlar tez cavab verirlər. 4) Onlar istifadə üçün təhlükəsizdir. 5) Dəqiqdirlər. 6) Çox kiçik ola bilərlər. 7) Kütləvi istehsal üçün əlverişlidirlər. Biosensorların əsas çatışmayan cəhətləri: 1) onlar möhkəm deyillər, ona görədə mükəmməl diqqətə ehtiyac var. 2) onlar stabil deyillər. 3) Onları sterilizasiya etmək olmaz.

Tətbiqi

Biosensorlar texnikada, tibbdə, yeyinti sahələrində və ətraf mühitin qorunmasında istifadə olunur. Biosensorların böyük hissəsi – bioloji maye analizlərinə istiqamətlənib. Lazım olan birləşmələrin qatılığı kəmiyyətcə tez və effektivtəyin edilməlidir. Bunlardan biri qanda şəkərin miqdarının təyin edilməsidir. Idmançılarda qanda dopinqin mövcudluğunu və miqdarının yoxlanılması, qanda narkotikin və alkoqolun kiçik miqdarının təyin edilməsi və .s. bu əsasdandır.

Biomimetik sensorlar

Biomimetika (lat. bios- həyat, mimesis – təqlidetmə) – idea və cihazın əsas elementləri canlı təbiətdən götürülməklə texnoloji cihazların yaradılmasıdır. Biomimetik sensorların hazırlanması üçün Al, Pb metallarından, alüminium falqasından və.s istifadə edilir. Yarımkeçiricilər əsasında yaradılmış biosensorlar digərlərindən bir sıra texnoloji üstünlükləri ilə - təkrar istifadəsi, nisbətən kiçik ölçüləri, yüksək həssaslığı, ucuz və asan əldə olunması ilə fərqlənərək çox geniş tətbiq sahəsinə malikdir. Qeyri-üzvi təbiətli biomimetilklərin köməyi ilə daha geniş funksional qabliyyətlərə malik olan ferment biosensorların biomimetik analoqlarını yüksək həssaslı analitik sistemlərin yaradılışı olan bu yeni sahədə aktual istiqamətlərdən biridir. Imitasiyon katalizin nailiyyətləri sayəsində - katalaz, peroksidaz tipli biomimetik effektiv konstruksiyasını həyata keçirmək olur.

Mimetiklər

Mimetiklər –(mimetiks- yunanca mimetes-təqlidçi) orqanizmdə təbii sintez olunan maddələrə (mediatorlar, hormonlar) bənzər və digər substansiyaları imitasiya edən dərman preparatlarıdır. Mimetiklər öz fiziki-kimyəvi təbiətlərinə görə təbii siqnal molekullara çox bənzəyirlər, ona görədə hüceyrə reseptorlarında onlar yad cisim kimi görünmürlər və mimetiklərə qarşı təqlid etdikləri kimi reaksiya verirlər.

Elektrokimyəvi sensorlar

Elektrokimyəvi sensorlar, elektrokimyəvi prosesin gedişi ilə analitik siqnalı təmin edən cihazlardır. Sulu və qazlı mühitlərdə kimyəvi birləşmələrin keyfiyyəti və miqdarının analiz olunması üçün nəzardə tutulublar. Sadə analitik cihazlarla müqayisədə portativliklə, konstruksiyasının sadəliyi ilə və qiymətdə sərfəli olmasi ilə fərqlənir. EKS-lar daha çox işlənib-hazırlanmış və cihazlar arasında geniş istifadə olunan qrupu təşkil edir, hansılar ki, analiz olunan mühitdə kimyəvi əlaqə gedən zaman analitik siqnalı yaradır. Potensiometrik, ampermetrik, konduktometrik elektrokimyəvi sensorlar mövcuddur. Analitik siqnala bunlar daxildir: indiqator elektrodunun (elektrokimyəvi hüceyrədə 0 cərəyanda, verilmiş elektrodun potensialında hüceyrədən keçən cərayandır). Elektrolit məhlulunun elektrokeçiriciliyi ola bilər. EKS-lar əsasən reaksiya qabiliyyətli (elektroaktiv) maddələrin təyini üçün xırda elektrokimyəvi hüceyrənin hansıki, analitik siqnalı generasiya edir, indikator elektrodunda elektrokimyəvi reduksiya və oksidləşməyə qadirdir.İndiqator elektrodlara inetrt elektrodlar (Pt,Pd,Au,Ag), kimyəvi aktiv (Cu,İn,Sn) və ya kompleks maddələrdə modifikasiya olunan həmçinin ionoselektiv elektrodlat aiddir, elektrolitlər (KCl,H2SO4 məhlulları,buffer mahlullar), bərk (ZrO2, Al2O3, Sb2O5 *n H2O və s.) qatılaşdırılmış həmçinin polielektrolitlər aiddir.

Elektrokimyəvi elementin iş prinsipi

  • Daha dəqiq desək elektrokimyəvi sensorlar elektrik sensorların bir növüdür. Amma burada elektrik siqnallar kimyəvi çevrilişlərə meylli olan “elektron keçirici -elektrolit” sistemində yaranırlar və o dərəcə də spesifikdirlər ki, onları adətən (əsasən kimyaçılar) sensorların başqa sinifinə aid edirlər.

Cərəyanın elektron keçiricisi (metal, qrafit, elektron yarımkeçirici), ion keçirici (ion məhlul, ərinti, gel, qatı və bərk elektrolitlər) ilə əlaqəyə girdikdə həmçinin ona nisbətən kimyəvi aktiv olur. Kontakt yerlərində metalın oksidləşmə reaksiyası baş verir, prosesin gedişatında metalın bir qism elektronları elektrolitə keçir. Bunun nəticəsində, metal müsbət yüklənir, elektrolit isə mənfi, nəticədə isə metal və elektrolit arasında potensial fərqi meydana gəlir. Əgər elektrik zənciri açıqdırsa, sistemdən daxili elektrik cərəyan keçə bilmirsə, o zaman dinamik bərabərlik çox tez zamanda qurulur: düz-kimyəvi elektrod reaksiyasında metaldan elektrolitə 1 saniyə müddətində keçən elektronların sayı potensial fərqi nəticəsində elektrolitdən metala keçən elektronların sayı ilə müqayisə olunur.

  • Bu zaman tərs kimyəvi elektrod reaksiyası gedir. Dinamik bərabərliyə çatdıqda yaranan potensial fərqi elektrod potensialı adlanır. Bərabərlik və beləliklə, elektrod potensialın qiyməti düz və tərs elektrik kimyəvi reaksiyasının kinetikasına təsir göstərən bütün faktorlardan asılıdırlar:
  1. reaksiyanın aktivlik enerjisindən;
  2. elektron keçiricinin hazırlandığı materialdan ;
  3. oksidləşmə və reduksiya reaksiyalarında ola bilən elektrolitdən ionların tərkib və qatılığından;
  4. ionların təbiətindən və hərəkətli olmasından;
  5. elektrolit və elektrodun temperaturundan;
  6. diffuziya və qarışdırma şərtlərindən;
  7. mənbələrin varlığından və iştirak edən maddərin ehtiyat sahəsindən (stok) məsələn xaricdən maddələrin axıntısından və ya reaksiyada alınan maddələrin çöküntüsünün qalınlığından və s .

Tətbiqi

Batareya ilə birləşən və kompyuterə qoşulmuş kimyəvi sensorlar mürəkkəb qarışıqların analizini həyata keçirir və hər bir komponentin tərkibi haqqında differensial məlumat verir. Sensor analizatorlara yerləşdirilən mikrosxemlər temperatur və rütubət dəyişikliyinə düzəliş edilməsinə, mühitin digər komponentlərinin təsirini nəzərə almağa, ölçülərin dəqiq qeydə alınması (qradirovka) prosesini aparmağa və göstəriş şkalasında sıfır göstəricisini quraşdırmağa imkan yaradır.

Mənbə

  1. T.M. Нагиев. «Взаимодействие синхронных реакций в химии и биологии» Баку: Элм. 2001. 403 с.
  2. Nagiev T.M. Coherent Synchronized Oxidation by Hydrogen Peroxide. Amsterdam: Elsevier. 2007.325 p.
  3. Nagiev T.M.“Biomimetic Based Application”. Preface IX, Chapter 4, Croatia, INTECH, 2011, р.105.
  4. Биосенсоры основы и приложения./Под ред.Э.Тернера и др.М.Мир. 1992. 614с.
  5. Будников Г.К. Биосенсоры как новый тип аналитических устройств. Соросовский образовательный журнал. №12, 1996, с,26-32.
  6. T.M. Нагиев. «Взаимодействие синхронных реакций в химии и биологии» Баку: Элм. 2001.403 с.
  7. Nagiev T.M. Coherent Synchronized Oxidation by Hydrogen Peroxide. Amsterdam: Elsevier. 2007.325 р.
  8. Nagiev T.M.“Biomimetic Based Application”. Preface IX, Chapter 4, Croatia, INTECH, 2011, р.105.
  9. Биосенсоры основы и приложения./Под ред.Э.Тернера и др.М.Мир. 1992. 614с.
  10. Будников Г.К. Биосенсоры как новый тип аналитических устройств. Соросовский образовательный журнал. №12, 1996, с,26-32.

Oktyabr 10, 2021
kimyəvi, sensorlar, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, maddənin, tərkibi, ilə, hər, hansı, ölçülə, bilən, xassəsi, arasında, əlaqə, yaratmaq, məlum, qanunauyğunluqlardan, ist. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Kimyevi sensorlar Maddenin terkibi ile her hansi olcule bilen xassesi arasinda elaqe yaratmaq melum qanunauygunluqlardan istifade ederek qatiliqlarin teyini ve uygun cihazlarin yaradilmasi analitik kimyanin tarixi boyunca vacib meselelerden biri olmusdur ve ele bu gun de oz aktualligini qoruyur Bu cihazlara sensorlar ve ya kimyevi sensorlar daxildir hansi ki bu cihazlar maddeden mueyyen miqdar ayirmadan ve xususi hazirlanmis numune goturmeden muhitin mehlulun kimyevi terkibinden bir basa melumat verir Kimyevi sensorlar kimyevi selektiv sensor tebeqesinden mueyyen etdiyimiz komponentin istirakina ve terkibinin deyismesine aid cavab siqnali verir hemcinin fiziki ceviriciden transdyuserden ibaretdir Selektiv qatin mueyyen etdiyimiz komponentle geden reaksiyasinda yaranan enerjini elektrik ve ya isiq siqnalina cevirir ve daha sonra isiga hessas elektron cihazla olculur Bu siqnal ele analitik siqnaldir ki muhitin mehlulun terkibi haqqinda birbasa melumat verir Kimyevi sensorlar kimyevi reaksiyalarin prinsipi uzerinden yalniz mueyyen etdiyimiz komponentle hessas tebeqe arasinda geden kimyevi elaqede analitik siqnal yaranan zaman ve ya fiziki proseslerin uzerinde fiziki parametr isigin udulmasi ve eks olunmasi kutle elektrik kecirici olculen zaman isleye biler Ilk halda hessas tebeqe kimyevi cevirici funksiyasini yerine yetirir Seciciliyi artirmaq ucun kimyevi sensorun giris cihazinda kimyevi hessas tebeqenin onunde mueyyen olunan komponentin hisseciklerini selektiv sekilde oturen membranlar ion evezedici dialis hidrofob ve s yerlese biler Bu halda mueyyen etdiyimiz madde yarimkecirici membrandan kimyevi ceviricinin nazik tebeqesine diffuziya olunur Hansi ki bu nazik tebeqede komponentin uzerinde analitik siqnal formalasir ve kimyevi sensorlarin esasinda sensor analizatorlar verilmis qatiliq diapazonunda her hansi bir maddeni mueyyen etmek ucun nezerde tutulmus cihazlar konstruksiya edilir Bu analizatorlar kicik olculu kalkulyator avtoqelem olcusunde ve s ola biler bele ki onlarin konstruksiyasinda detallar movcud olmadigindan isleme muddeti 1 il ve daha cox uzun olur Mundericat 1 Tarixi 2 Biosensorlar 2 1 Tarixi 2 2 Umumi xasseleri 2 3 Tetbiqi 3 Biomimetik sensorlar 3 1 Mimetikler 4 Elektrokimyevi sensorlar 4 1 Elektrokimyevi elementin is prinsipi 4 2 Tetbiqi 5 MenbeTarixi RedakteKimyevi sensor termini son dovrlerde meydana gelmisdir Bir biri ile elaqeli olan sahelerdeki berk cisimler fizikasi mikroelektronika mikroprosessorlu texnika materialsunasliq ugurlar analitik kimyada yeni istiqametin yeni kimyevi sensorlarin yaranmasina getirdi Sensor analizatorlar operatorun tesiri olmadan avtonom isleye biler ustelik nezerde tutulur ki damcilama sistemi ve melumatin avtomatlasdirilmis islenmesi ile elaqelidir Kimyevi sensorlarin ve onlarin esasi uzerinde qurulmus analizatorlarin yasam muhitinin idaresinde ve insan saglamliginin muhafizesinde rolu evezsizdir Bu cur cihazin ixtirasi ideyasi 30 ile yaxindir ki movcuddur Ilk defe bu fikri gorunuse gore Klark ve Lions 1967 ci ilde soyleyibler Klarkin ferziyyesine gore yeni ferment elektrodun istifadesi onun sethi uzerine immobolize olunmus elektrokimyevi sensordur Son 10 ilde bu ferziyye daha genis tam inkisaf edib Bir cox sistemler yaradilib ve tetbiq olunub bezileri senayede tesdiqlenib ve heyata kecirilib Biosensorlar RedakteBiosensorlar ferqli orqanizm novlerine orqanizmlerin komplekslereine huceyrenin ve ya huceyreden ayrilan ferment sistemlerin hemcinin spesifik bioloji maddelere ve deqiq kimyevi birlesmelere hessas sistemlerdir lat bios heyat sensos hiss demekdir Elektrokimyevi optik ve diger biosensorlar var adeten iki komponentden ibaretdir biokimyevi sahenin ve ya reseptorun derk edilme sistemi ve fiziki kimyevi ceviriciden transduserden Transdyuserler elektrokimyevi elektrodlar optiki ceviricilerin muxtelif novleri qravitasiyali kalorimetrik ve rezonans sistemlerinin ceviricileridir Bioseleksiyaedici elementlerin butun novlerini muxtelif transdyuserlerle birlesdirmek olar Bu biosensorlarin coxlu muxtelif tiplerini yaradir Hal hazirda butun nov biosensorlari nezerden kecirmek mumkun deyildir Daha cox inkisafi ferment ve huceyre biosensorlari alib Tarixi Redakte Biokimya uzre professor Leyland Klark biosensor anlayisinin muellifidir hemde ilk biosensorlarin ixtiracisidir 1956 ci ilde L Klark oz isinin temelini nesr etdi icad etdiyi oksigen elektrodunu analitik isitifadeye hesr etdi Hansi ki daha sonralar onu Klark elektrodu adlandirirlar Klark elektrodu maye ve qazlarda xususile qanda ve toxumalarda oksigenin qatiligini olcmek ucun nezerde tutulub 1962 ci ilde Klark Nyu York Akademiyasinda cixis ederek oz sexsi tecrubelerinin neticelerinin melumatini verdi hem de gelecek planlarini ve bioloji mayelerin terkibinin analizinin mumkunluyunu gosterdi Klarkin ferziyyesine gore fermentle imobilize olunmus biosensorlarin hazirlamasinin mumkun oldugunu bildirmisdir Son iller bu ferziyye daha genis tam inkisaf alib Cox sistemler yaradilib ve tetbiq olunub bezileri senayede tesdiqlenib ve heyata kecirilib Biosensorlara bioelektronika neslinin ilk numayendesi kimi baxilir Biosensorlar bioloji materiallarin taninmasi teyin olunmus molekul ve onun elektrik siqnalindaki istirakinin miqdarinin melumatini verir Umumi xasseleri Redakte Biosensorlarin tesirinin ilk etapinda bioelementin ona spesifik olan cox komponentli qarisiqdan ibaret olan madde ile tanisligi ikinci etapda ise biokimyevi reaksiyanin gedisi haqqinda melumatin elektrik siqnalina cevrilmesi bas verir son etapda transduserden olan elektrik siqnali elverisli islenme halina cevrilir Biosensorun elektrik siqnali bu ve ya diger formada hesablanir mes reqemsal tabloda siqnal guclendiricisi istifade olunur Biosensorlar muxtelif cur deyisiklikleri tutmaga imkan yaradir Bunlar istiliyin oturulmesi isiq kutlenin ve ya pH in deyismeyi electron axini ve yeni kimyevi maddelerin alinmasidir Biosensorlarin ustunlukleri ve eyni zamanda catismayan cehetleri vardir Esas ustunlukleri 1 Biosensorlar spesifikdir murekkeb qarisiqlari onceden tenzimle meden mueyyen kimyevi maddenin istirakina uygun analiz etmek olar 2 Onlar cox hessasdirlar buna gorede cox kicik numunelerde cox kicik qatiliqda olan maddeleri teyin etmek mumkundur 3 Onlar tez cavab verirler 4 Onlar istifade ucun tehlukesizdir 5 Deqiqdirler 6 Cox kicik ola bilerler 7 Kutlevi istehsal ucun elverislidirler Biosensorlarin esas catismayan cehetleri 1 onlar mohkem deyiller ona gorede mukemmel diqqete ehtiyac var 2 onlar stabil deyiller 3 Onlari sterilizasiya etmek olmaz Tetbiqi Redakte Biosensorlar texnikada tibbde yeyinti sahelerinde ve etraf muhitin qorunmasinda istifade olunur Biosensorlarin boyuk hissesi bioloji maye analizlerine istiqametlenib Lazim olan birlesmelerin qatiligi kemiyyetce tez ve effektivteyin edilmelidir Bunlardan biri qanda sekerin miqdarinin teyin edilmesidir Idmancilarda qanda dopinqin movcudlugunu ve miqdarinin yoxlanilmasi qanda narkotikin ve alkoqolun kicik miqdarinin teyin edilmesi ve s bu esasdandir Biomimetik sensorlar RedakteBiomimetika lat bios heyat mimesis teqlidetme idea ve cihazin esas elementleri canli tebietden goturulmekle texnoloji cihazlarin yaradilmasidir Biomimetik sensorlarin hazirlanmasi ucun Al Pb metallarindan aluminium falqasindan ve s istifade edilir Yarimkeciriciler esasinda yaradilmis biosensorlar digerlerinden bir sira texnoloji ustunlukleri ile tekrar istifadesi nisbeten kicik olculeri yuksek hessasligi ucuz ve asan elde olunmasi ile ferqlenerek cox genis tetbiq sahesine malikdir Qeyri uzvi tebietli biomimetilklerin komeyi ile daha genis funksional qabliyyetlere malik olan ferment biosensorlarin biomimetik analoqlarini yuksek hessasli analitik sistemlerin yaradilisi olan bu yeni sahede aktual istiqametlerden biridir Imitasiyon katalizin nailiyyetleri sayesinde katalaz peroksidaz tipli biomimetik effektiv konstruksiyasini heyata kecirmek olur Mimetikler Redakte Mimetikler mimetiks yunanca mimetes teqlidci orqanizmde tebii sintez olunan maddelere mediatorlar hormonlar benzer ve diger substansiyalari imitasiya eden derman preparatlaridir Mimetikler oz fiziki kimyevi tebietlerine gore tebii siqnal molekullara cox benzeyirler ona gorede huceyre reseptorlarinda onlar yad cisim kimi gorunmurler ve mimetiklere qarsi teqlid etdikleri kimi reaksiya verirler Elektrokimyevi sensorlar RedakteElektrokimyevi sensorlar elektrokimyevi prosesin gedisi ile analitik siqnali temin eden cihazlardir Sulu ve qazli muhitlerde kimyevi birlesmelerin keyfiyyeti ve miqdarinin analiz olunmasi ucun nezarde tutulublar Sade analitik cihazlarla muqayisede portativlikle konstruksiyasinin sadeliyi ile ve qiymetde serfeli olmasi ile ferqlenir EKS lar daha cox islenib hazirlanmis ve cihazlar arasinda genis istifade olunan qrupu teskil edir hansilar ki analiz olunan muhitde kimyevi elaqe geden zaman analitik siqnali yaradir Potensiometrik ampermetrik konduktometrik elektrokimyevi sensorlar movcuddur Analitik siqnala bunlar daxildir indiqator elektrodunun elektrokimyevi huceyrede 0 cereyanda verilmis elektrodun potensialinda huceyreden kecen cerayandir Elektrolit mehlulunun elektrokeciriciliyi ola biler EKS lar esasen reaksiya qabiliyyetli elektroaktiv maddelerin teyini ucun xirda elektrokimyevi huceyrenin hansiki analitik siqnali generasiya edir indikator elektrodunda elektrokimyevi reduksiya ve oksidlesmeye qadirdir Indiqator elektrodlara inetrt elektrodlar Pt Pd Au Ag kimyevi aktiv Cu In Sn ve ya kompleks maddelerde modifikasiya olunan hemcinin ionoselektiv elektrodlat aiddir elektrolitler KCl H2SO4 mehlullari buffer mahlullar berk ZrO2 Al2O3 Sb2O5 n H2O ve s qatilasdirilmis hemcinin polielektrolitler aiddir Elektrokimyevi elementin is prinsipi Redakte Daha deqiq desek elektrokimyevi sensorlar elektrik sensorlarin bir novudur Amma burada elektrik siqnallar kimyevi cevrilislere meylli olan elektron kecirici elektrolit sisteminde yaranirlar ve o derece de spesifikdirler ki onlari adeten esasen kimyacilar sensorlarin basqa sinifine aid edirler Cereyanin elektron keciricisi metal qrafit elektron yarimkecirici ion kecirici ion mehlul erinti gel qati ve berk elektrolitler ile elaqeye girdikde hemcinin ona nisbeten kimyevi aktiv olur Kontakt yerlerinde metalin oksidlesme reaksiyasi bas verir prosesin gedisatinda metalin bir qism elektronlari elektrolite kecir Bunun neticesinde metal musbet yuklenir elektrolit ise menfi neticede ise metal ve elektrolit arasinda potensial ferqi meydana gelir Eger elektrik zenciri aciqdirsa sistemden daxili elektrik cereyan kece bilmirse o zaman dinamik beraberlik cox tez zamanda qurulur duz kimyevi elektrod reaksiyasinda metaldan elektrolite 1 saniye muddetinde kecen elektronlarin sayi potensial ferqi neticesinde elektrolitden metala kecen elektronlarin sayi ile muqayise olunur Bu zaman ters kimyevi elektrod reaksiyasi gedir Dinamik beraberliye catdiqda yaranan potensial ferqi elektrod potensiali adlanir Beraberlik ve belelikle elektrod potensialin qiymeti duz ve ters elektrik kimyevi reaksiyasinin kinetikasina tesir gosteren butun faktorlardan asilidirlar reaksiyanin aktivlik enerjisinden elektron keciricinin hazirlandigi materialdan oksidlesme ve reduksiya reaksiyalarinda ola bilen elektrolitden ionlarin terkib ve qatiligindan ionlarin tebietinden ve hereketli olmasindan elektrolit ve elektrodun temperaturundan diffuziya ve qarisdirma sertlerinden menbelerin varligindan ve istirak eden madderin ehtiyat sahesinden stok meselen xaricden maddelerin axintisindan ve ya reaksiyada alinan maddelerin cokuntusunun qalinligindan ve s Tetbiqi Redakte Batareya ile birlesen ve kompyutere qosulmus kimyevi sensorlar murekkeb qarisiqlarin analizini heyata kecirir ve her bir komponentin terkibi haqqinda differensial melumat verir Sensor analizatorlara yerlesdirilen mikrosxemler temperatur ve rutubet deyisikliyine duzelis edilmesine muhitin diger komponentlerinin tesirini nezere almaga olculerin deqiq qeyde alinmasi qradirovka prosesini aparmaga ve gosteris skalasinda sifir gostericisini qurasdirmaga imkan yaradir Menbe RedakteT M Nagiev Vzaimodejstvie sinhronnyh reakcij v himii i biologii Baku Elm 2001 403 s Nagiev T M Coherent Synchronized Oxidation by Hydrogen Peroxide Amsterdam Elsevier 2007 325 p Nagiev T M Biomimetic Based Application Preface IX Chapter 4 Croatia INTECH 2011 r 105 Biosensory osnovy i prilozheniya Pod red E Ternera i dr M Mir 1992 614s Budnikov G K Biosensory kak novyj tip analiticheskih ustrojstv Sorosovskij obrazovatelnyj zhurnal 12 1996 s 26 32 T M Nagiev Vzaimodejstvie sinhronnyh reakcij v himii i biologii Baku Elm 2001 403 s Nagiev T M Coherent Synchronized Oxidation by Hydrogen Peroxide Amsterdam Elsevier 2007 325 r Nagiev T M Biomimetic Based Application Preface IX Chapter 4 Croatia INTECH 2011 r 105 Biosensory osnovy i prilozheniya Pod red E Ternera i dr M Mir 1992 614s Budnikov G K Biosensory kak novyj tip analiticheskih ustrojstv Sorosovskij obrazovatelnyj zhurnal 12 1996 s 26 32 Menbe https az wikipedia org w index php title Kimyevi sensorlar amp oldid 5996175, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.