Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karlizm hərəkatı (isp. Carlismo; fr. Le carlisme) — İspaniya krallığına rəhbərlik edən Burbon ailəsinin alternativ qolunu qurmağı hədəfləyən siyasi hərəkat.
Burbon ailəsinə mənsub İspaniya kralı VII Ferdinand 4 dəfə evlənməsinə baxmayaraq, oğul varisi yox idi və dünyaya gələn 4 övladından yalnız iki qız uşağı - İzabella və Luiza yetkinlik yaşına çata bilmişdi. Bu səbəblə 1830-cu ilin mayında bir dövlət fərmanı nəşr etdirdi. Bu fərmana əsasən, artıq monarx soyundan gələn qadınların da taxt hüququ var idi. Əslində bu məzmunlu fərman daha öncəki tarixlərdə - 1789-cu ildə korteslər birliyi tərəfindən qəbul edilmişdi ancaq heç vaxt qüvvəyə minməmişdi. VII Ferdinandın bu fərmanı qüvvəyə gətirməsiylə, hər iki qızı da varis olan qardaşı İnfant Karlosun önünə keçdi. Bu isə etirazlarla qarşılandı.
VII Ferdinandın 29 sentyabr 1833-cü ildə vəfat etməsiylə ölkədə taxt mübarizəsi başladı. Bir tərəfdən 3 yaşlı qızı II İzabella anası Mariya Kristinanın naibəliyi altında taxta çıxarıldı. Digər yandan isə qardaşı İnfant Karlos bu səltənəti tanımaqdan imtina edərək taxtın həqiqi varisi olduğunu bildirdi. 1 oktyabrda V Karl adıyla səltənətini elan etdi və iqtidar tərəfindən aparılan təzyiqlər səbəbilə Portuqaliyaya qaçdı. Beləcə, bu tarixdən etibarən ölkədə hakimiyyət uğrunda 2 cəbhə arasında mübarizə başladı və bu mübarizə 1936-cı ildə başlayan Fransisko Franko diktaturasına qədər davam etdi. Bu müddət ərzində İspaniya taxtı üzərində haqq iddia edən iddiaçılar aşağıdakılardır:
- İnfant Karl Mariya İsidro (1833-1845), V Karl adıyla
- Karlos Luiz de Burbon (1845-1861), VI Karl adıyla
- Xuan Karlos de Burbon (1861-1868), III Xuan adıyla
- (1868-1909), VII Karl adıyla
- (1909-1931), III Ceymi adıyla
- (1931-1936), I Alfonso Karlos adıyla
Mənbə
Ədəbiyyat
- Paul Preston (2013). The Spanish Holocaust: Inquisition and Extermination in Twentieth-Century Spain. London: HarperCollins. p. 64.
- Payne, Stanley G. (1987). T he Franco Regime, 1936–1975. University of Wisconsin Press. p. 189.
İstinadlar
- GERALD BRENAN. THE SPANISH LABYRINTH. CAMBRIDGE AT THE UNIVERSITY PRESS. 1960.
- The contemporary review. London ; New York : A. Strahan. 1866.
- "Wayback Machine" (PDF). www.carlismo.es. İstifadə tarixi: 2025-05-16.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Karlizm herekati isp Carlismo fr Le carlisme Ispaniya kralligina rehberlik eden Burbon ailesinin alternativ qolunu qurmagi hedefleyen siyasi herekat 1 2 3 Burbon ailesine mensub Ispaniya krali VII Ferdinand 4 defe evlenmesine baxmayaraq ogul varisi yox idi ve dunyaya gelen 4 ovladindan yalniz iki qiz usagi Izabella ve Luiza yetkinlik yasina cata bilmisdi Bu sebeble 1830 cu ilin mayinda bir dovlet fermani nesr etdirdi Bu fermana esasen artiq monarx soyundan gelen qadinlarin da taxt huququ var idi Eslinde bu mezmunlu ferman daha onceki tarixlerde 1789 cu ilde kortesler birliyi terefinden qebul edilmisdi ancaq hec vaxt quvveye minmemisdi VII Ferdinandin bu fermani quvveye getirmesiyle her iki qizi da varis olan qardasi Infant Karlosun onune kecdi Bu ise etirazlarla qarsilandi VII Ferdinandin 29 sentyabr 1833 cu ilde vefat etmesiyle olkede taxt mubarizesi basladi Bir terefden 3 yasli qizi II Izabella anasi Mariya Kristinanin naibeliyi altinda taxta cixarildi Diger yandan ise qardasi Infant Karlos bu selteneti tanimaqdan imtina ederek taxtin heqiqi varisi oldugunu bildirdi 1 oktyabrda V Karl adiyla seltenetini elan etdi ve iqtidar terefinden aparilan tezyiqler sebebile Portuqaliyaya qacdi Belece bu tarixden etibaren olkede hakimiyyet ugrunda 2 cebhe arasinda mubarize basladi ve bu mubarize 1936 ci ilde baslayan Fransisko Franko diktaturasina qeder davam etdi Bu muddet erzinde Ispaniya taxti uzerinde haqq iddia eden iddiacilar asagidakilardir Infant Karl Mariya Isidro 1833 1845 V Karl adiyla Karlos Luiz de Burbon 1845 1861 VI Karl adiyla Xuan Karlos de Burbon 1861 1868 III Xuan adiyla Karlos de Burbon 1868 1909 VII Karl adiyla Ceymi de Burbon 1909 1931 III Ceymi adiyla Alfonso Karlos de Burbon 1931 1936 I Alfonso Karlos adiylaMenberedakteEdebiyyatredakte Paul Preston 2013 The Spanish Holocaust Inquisition and Extermination in Twentieth Century Spain London HarperCollins p 64 ISBN 978 0 00 638695 7 Payne Stanley G 1987 T he Franco Regime 1936 1975 University of Wisconsin Press p 189 ISBN 978 0 299 11070 3 Istinadlarredakte GERALD BRENAN THE SPANISH LABYRINTH CAMBRIDGE AT THE UNIVERSITY PRESS 1960 The contemporary review London New York A Strahan 1866 Wayback Machine PDF www carlismo es Istifade tarixi 2025 05 16 Menbe https az wikipedia org w index php title Karlizm herekati amp oldid 8137660