Kapital miqrasiyası — ölkə daxilində bir sənayedən digərinə kapital hərəkəti (daxili miqrasiya) və ya bir ölkədən digərinə kapital hərəkəti (beynəlxalq kapital miqrasiyası). Kapital miqrasiyasının məqsədi daha yüksək gəlir əldə etməkdir.
Daxili kapital miqrasiyası
| ]Kapitalın daxili miqrasiyası milli iqtisadiyyatın bir sahəsindən digərinə kapitalın azalma və axınını təmsil edir. Kapitalın daxili miqrasiyası milli iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin müəssisələrində qoyulmuş kapitalın gəlir nisbətinin bərabərləşməsinə gətirib çıxarır .
Kapitalın daxili hərəkətinin səbəbləri aşağıdakılar ola bilər:
- ölkə ərazisində yeni növ mənbələrin, xüsusən də faydalı qazıntı yataqlarının aşkarlanması və inkişafı;
- müəyyən ərazilərin iqtisadi və sosial inkişafı üçün milli proqramları həyata keçirmək üçün dövlət tərəfindən müəyyən üstünlüklərin yaradılması;
- digər səbəblər.
Beynəlxalq kapital miqrasiyası
| ]Beynəlxalq kapital miqrasiyası (İMK) XX əsrin ikinci yarısından bəri sürətlə inkişaf edən və hazırda dünya iqtisadiyyatının işində, beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin digər formalarının inkişafında müəyyən bir element olan beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin formalarından biridir.
“Müstəmləkələr və Avropa xalqları arasındakı iqtisadi fərq - ən azından sonuncusunun əksəriyyəti - əvvəllər koloniyaların mal mübadiləsinə cəlb olunduğu, lakin hələ kapitalist istehsalın içində olmadığı idi. İmperializm bunu dəyişdirdi. İmperializm, digər şeylər arasında, kapitalın ixracıdır. Kapitalist istehsal getdikcə koloniyalara köçürülür
Beynəlxalq kapital miqrasiyasının səbəbləri
| ]Beynəlxalq kapital miqrasiyası çərçivəsində kapitalın ixracatı və ya ixracı ilə kapitalın idxalı və ya idxalı ayrılır. Beynəlxalq kapital miqrasiyasının hər bir tərəfi öz faydalarını kapitalın ixracı və ya idxalından əldə etməyə çalışır.
Xalis kapital axını - xaricə kapital axınının ümumi həcmi ilə ölkəyə xaricdən kapital axını arasındakı fərq.
Kapital miqrasiyası başqa bir ölkəyə qoyulan kapitalın daha yüksək gəlir əldə etməsinə və ya digər iqtisadi və ya siyasi faydalar əldə etməyə çalışır. Kapital ixracının səbəbləri də ola bilər:
- Müxtəlif ölkələrdə qeyri-bərabər kapital yığımı və bəzi milli bazarlarda nisbətən artıq kapitalın görünməsi;
- Səmərəli kapital qoyuluşunun və ya yüksək gəlir dərəcəsi ilə investisiya qoyuluşunun mümkünsüzlüyü;
- Malların ixracına mane olan, malların ixracının əmtəə bazarlarına nüfuz etməsi üçün kapital ixracatı ilə əvəzlənməsinə səbəb olan gömrük maneələrinin olması;
- İstehsalçıları xammal mənbələrinə yaxınlaşdırmaq;
- Digər səbəblər
Kapital miqrasiyası həm də iqtisadi (müəyyən sənaye və sənaye sahələrinin inkişafı üçün kapitalın artırılması, təbii ehtiyatların inkişafı, məşğulluğun artırılması, gələcək iqtisadi artım üçün ilkin şərtlər yaradılması) və ya siyasi faydalar əldə edə bilər. Xüsusilə kapital idxalının səbəbləri aşağıdakılar ola bilər:
- Xaricdən kapital idxalı yeni sənaye sahələrinin inkişafı, əhəmiyyətli tələbi olan məhsulların modernləşdirilməsi və istehsalının genişləndirilməsi üçün imkanlar açır;
- Dünya elmi və texniki nailiyyətlərinin tətbiqi;
- İş yerlərinin genişləndirilməsi və ya artması;
- Digər səbəblər
Beynəlxalq kapital miqrasiyasının formaları
| ]Beynəlxalq kapital miqrasiyası çərçivəsində kapitalın bir hissəsi bir ölkənin milli dövriyyəsindən çıxarılaraq başqa bir ölkədə istehsal və dövriyyəyə ötürülür. Kapitalın hərəkəti əmtəə və ya pul şəklində həyata keçirilə bilər. Kapital hərəkətinin əmtəə forması ixrac kreditləri, habelə xaricdə müxtəlif aktivlər şəklində yaradılan və ya satın alınan bir müəssisənin və ya firmanın nizamnamə kapitalına olan töhfələrdir: maşınlar, avadanlıqlar, nəqliyyat vasitələri, binalar.
Digər bir baxımdan MMK sahibkarlıq və kredit kapitalının hərəkəti şəklində həyata keçirilir. Sahibkarlıq kapitalı törəmə müəssisələrin, filialların və ya qarışıq şirkətlərin, müştərək müəssisələrin təşkili (yaradılması və ya alınması) yolu ilə həyata keçirilə bilər .
Sahibkarlıq kapitalı birbaşa və ya portfel investisiyaları şəklindədir.
Kredit kapitalının miqrasiyası müəyyən bir müddətə, yəni depozitlər, kreditlər və kreditlər üzrə faiz əldə etmək məqsədi ilə kreditlər, fondlar təmin edilir. Kredit kapitalı bank depozitləri, digər maliyyə qurumlarının hesablarındakı vəsaitlər, kreditlər, istiqrazlar, qısamüddətli və uzunmüddətli kreditlər şəklində fəaliyyət göstərir.
Kredit kapitalı dövlət (rəsmi) və qeyri-dövlət (özəl) ola bilər. Kredit kapitalı beynəlxalq maliyyə təşkilatlarının kapitalı ilə də təmsil oluna bilər: Dünya Bankı, Beynəlxalq Valyuta Fondu və digər regional beynəlxalq maliyyə təşkilatları.
Rəsmi və özəl mənbələrdən cəlb olunan kredit kapitalı, valyuta ehtiyatlarını doldurmaq, büdcə kəsirini ödəmək, xarici və daxili borcları ödəmək, makroiqtisadi sabitləşdirmə tədbirlərini və struktur dəyişikliklərini həyata keçirmək, sosial ödəmələr, əmtəə kəsiri şəraitində malların satın alınması və digər ehtiyaclar üçün istifadə edilə bilər. Kreditor banklar sindikatı tərəfindən verilən qısamüddətli və uzunmüddətli sindikatlaşdırılmış kreditlər şəklində kredit kapitalı da xüsusi borcalanlar tərəfindən istifadə olunur.
Kredit kapitalının bu cür hərəkəti çox vaxt çox hərəkətlidir, əksər hallarda məzənnə, faiz dərəcəsi və digər iqtisadi şərtlərdəki dəyişiklik və ya gözlənilən dəyişikliklə əlaqələndirilir və bu səbəbdən "isti pul" adlanır. Tətbiq üçün daha yaxşı şərtlər axtaran əhəmiyyətli bir "isti pul" hərəkəti tədiyyə balansının vəziyyətini kəskin şəkildə pisləşdirə və müəyyən bir ölkənin valyutasında böhrana səbəb ola bilər.
Beləliklə, beynəlxalq kapital miqrasiyası bir ölkənin tədiyyə balansında mühüm təsir göstərə bilər.
İstinadlar
| ]- Райзберг Б.А., Лозовский Л.Ш., Стародубцева Е.Б. Миграция капитала // Современный экономический словарь. — 2-е изд., испр. М.: ИНФРА-М. 479 с. 1999.
- "Миграция капитала" (rus). Современный экономический словарь. 7 iyun 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 may 2012.
- "Миграция капитала1" (rus). Большая советская энциклопедия. 7 iyun 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 may 2012.
- Лоскутов В.А. "Международная миграция капитала" (rus). Основы современной экономической теории. 7 iyun 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 aprel 2012.
- "Ленин В.И. Полное собрание сочинений Том 30 ИТОГИ ДИСКУССИИ О САМООПРЕДЕЛЕНИИ — Таинственная Страна". 15 yanvar 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 aprel 2021.
- Ермишин П.Г. "Международная миграция капитала, и её современные особенности". Основы экономической теории (rus). Алминистративно-управленческий портал. 23 oktyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 may 2012.
- Л. П. Кураков, В. Л. Кураков, А. Л. Кураков. Чистый отток капитала // Экономика и право: словарь-справочник. — М.: Вуз и школа. 2004.
- "Сущность и формы международного движения капитала". Экономика (rus). Федеральный фонд учебных курсов по гуманитарным и социально-экономическим дисциплинам. 7 iyun 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 may 2012.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Kapital miqrasiyasi olke daxilinde bir senayeden digerine kapital hereketi daxili miqrasiya ve ya bir olkeden digerine kapital hereketi beynelxalq kapital miqrasiyasi Kapital miqrasiyasinin meqsedi daha yuksek gelir elde etmekdir Daxili kapital miqrasiyasi span Kapitalin daxili miqrasiyasi milli iqtisadiyyatin bir sahesinden digerine kapitalin azalma ve axinini temsil edir Kapitalin daxili miqrasiyasi milli iqtisadiyyatin muxtelif sahelerinin muessiselerinde qoyulmus kapitalin gelir nisbetinin beraberlesmesine getirib cixarir Kapitalin daxili hereketinin sebebleri asagidakilar ola biler olke erazisinde yeni nov menbelerin xususen de faydali qazinti yataqlarinin askarlanmasi ve inkisafi mueyyen erazilerin iqtisadi ve sosial inkisafi ucun milli proqramlari heyata kecirmek ucun dovlet terefinden mueyyen ustunluklerin yaradilmasi diger sebebler Beynelxalq kapital miqrasiyasi span Beynelxalq kapital miqrasiyasi IMK XX esrin ikinci yarisindan beri suretle inkisaf eden ve hazirda dunya iqtisadiyyatinin isinde beynelxalq iqtisadi elaqelerin diger formalarinin inkisafinda mueyyen bir element olan beynelxalq iqtisadi munasibetlerin formalarindan biridir Mustemlekeler ve Avropa xalqlari arasindaki iqtisadi ferq en azindan sonuncusunun ekseriyyeti evveller koloniyalarin mal mubadilesine celb olundugu lakin hele kapitalist istehsalin icinde olmadigi idi Imperializm bunu deyisdirdi Imperializm diger seyler arasinda kapitalin ixracidir Kapitalist istehsal getdikce koloniyalara kocurulur Lenin Beynelxalq kapital miqrasiyasinin sebebleri span Beynelxalq kapital miqrasiyasi cercivesinde kapitalin ixracati ve ya ixraci ile kapitalin idxali ve ya idxali ayrilir Beynelxalq kapital miqrasiyasinin her bir terefi oz faydalarini kapitalin ixraci ve ya idxalindan elde etmeye calisir Xalis kapital axini xarice kapital axininin umumi hecmi ile olkeye xaricden kapital axini arasindaki ferq Kapital miqrasiyasi basqa bir olkeye qoyulan kapitalin daha yuksek gelir elde etmesine ve ya diger iqtisadi ve ya siyasi faydalar elde etmeye calisir Kapital ixracinin sebebleri de ola biler Muxtelif olkelerde qeyri beraber kapital yigimi ve bezi milli bazarlarda nisbeten artiq kapitalin gorunmesi Semereli kapital qoyulusunun ve ya yuksek gelir derecesi ile investisiya qoyulusunun mumkunsuzluyu Mallarin ixracina mane olan mallarin ixracinin emtee bazarlarina nufuz etmesi ucun kapital ixracati ile evezlenmesine sebeb olan gomruk maneelerinin olmasi Istehsalcilari xammal menbelerine yaxinlasdirmaq Diger sebebler Kapital miqrasiyasi hem de iqtisadi mueyyen senaye ve senaye sahelerinin inkisafi ucun kapitalin artirilmasi tebii ehtiyatlarin inkisafi mesgullugun artirilmasi gelecek iqtisadi artim ucun ilkin sertler yaradilmasi ve ya siyasi faydalar elde ede biler Xususile kapital idxalinin sebebleri asagidakilar ola biler Xaricden kapital idxali yeni senaye sahelerinin inkisafi ehemiyyetli telebi olan mehsullarin modernlesdirilmesi ve istehsalinin genislendirilmesi ucun imkanlar acir Dunya elmi ve texniki nailiyyetlerinin tetbiqi Is yerlerinin genislendirilmesi ve ya artmasi Diger sebeblerBeynelxalq kapital miqrasiyasinin formalari span Beynelxalq kapital miqrasiyasi cercivesinde kapitalin bir hissesi bir olkenin milli dovriyyesinden cixarilaraq basqa bir olkede istehsal ve dovriyyeye oturulur Kapitalin hereketi emtee ve ya pul seklinde heyata kecirile biler Kapital hereketinin emtee formasi ixrac kreditleri habele xaricde muxtelif aktivler seklinde yaradilan ve ya satin alinan bir muessisenin ve ya firmanin nizamname kapitalina olan tohfelerdir masinlar avadanliqlar neqliyyat vasiteleri binalar Diger bir baximdan MMK sahibkarliq ve kredit kapitalinin hereketi seklinde heyata kecirilir Sahibkarliq kapitali toreme muessiselerin filiallarin ve ya qarisiq sirketlerin musterek muessiselerin teskili yaradilmasi ve ya alinmasi yolu ile heyata kecirile biler Sahibkarliq kapitali birbasa ve ya portfel investisiyalari seklindedir Kredit kapitalinin miqrasiyasi mueyyen bir muddete yeni depozitler kreditler ve kreditler uzre faiz elde etmek meqsedi ile kreditler fondlar temin edilir Kredit kapitali bank depozitleri diger maliyye qurumlarinin hesablarindaki vesaitler kreditler istiqrazlar qisamuddetli ve uzunmuddetli kreditler seklinde fealiyyet gosterir Kredit kapitali dovlet resmi ve qeyri dovlet ozel ola biler Kredit kapitali beynelxalq maliyye teskilatlarinin kapitali ile de temsil oluna biler Dunya Banki Beynelxalq Valyuta Fondu ve diger regional beynelxalq maliyye teskilatlari Resmi ve ozel menbelerden celb olunan kredit kapitali valyuta ehtiyatlarini doldurmaq budce kesirini odemek xarici ve daxili borclari odemek makroiqtisadi sabitlesdirme tedbirlerini ve struktur deyisikliklerini heyata kecirmek sosial odemeler emtee kesiri seraitinde mallarin satin alinmasi ve diger ehtiyaclar ucun istifade edile biler Kreditor banklar sindikati terefinden verilen qisamuddetli ve uzunmuddetli sindikatlasdirilmis kreditler seklinde kredit kapitali da xususi borcalanlar terefinden istifade olunur Kredit kapitalinin bu cur hereketi cox vaxt cox hereketlidir ekser hallarda mezenne faiz derecesi ve diger iqtisadi sertlerdeki deyisiklik ve ya gozlenilen deyisiklikle elaqelendirilir ve bu sebebden isti pul adlanir Tetbiq ucun daha yaxsi sertler axtaran ehemiyyetli bir isti pul hereketi tediyye balansinin veziyyetini keskin sekilde pislesdire ve mueyyen bir olkenin valyutasinda bohrana sebeb ola biler Belelikle beynelxalq kapital miqrasiyasi bir olkenin tediyye balansinda muhum tesir gostere biler Istinadlar span Rajzberg B A Lozovskij L Sh Starodubceva E B Migraciya kapitala Sovremennyj ekonomicheskij slovar 2 e izd ispr M INFRA M 479 s 1999 Migraciya kapitala rus Sovremennyj ekonomicheskij slovar 7 iyun 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 may 2012 Migraciya kapitala1 rus Bolshaya sovetskaya enciklopediya 7 iyun 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 may 2012 Loskutov V A Mezhdunarodnaya migraciya kapitala rus Osnovy sovremennoj ekonomicheskoj teorii 7 iyun 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 aprel 2012 Lenin V I Polnoe sobranie sochinenij Tom 30 ITOGI DISKUSSII O SAMOOPREDELENII Tainstvennaya Strana 15 yanvar 2021 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 aprel 2021 Ermishin P G Mezhdunarodnaya migraciya kapitala i eyo sovremennye osobennosti Osnovy ekonomicheskoj teorii rus Alministrativno upravlencheskij portal 23 oktyabr 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 may 2012 L P Kurakov V L Kurakov A L Kurakov Chistyj ottok kapitala Ekonomika i pravo slovar spravochnik M Vuz i shkola 2004 Sushnost i formy mezhdunarodnogo dvizheniya kapitala Ekonomika rus Federalnyj fond uchebnyh kursov po gumanitarnym i socialno ekonomicheskim disciplinam 7 iyun 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 may 2012 Kateqoriya Beynelxalq iqtisadi munasibetler
