Janna Vilprö-Pauer (fr.Jeanne Villepreux-Power) — fransız alimi.
Həyatı
Janna Vilprö adi bir ayaqqabı ustasının ən böyük qızı idi. O, 25 sentyabr 1794-cü ildə Fransanın Julliak kəndində anadan olub. Doğulduğu günlərdə Fransa inqilabın ən qarışıq günlərini yaşayırdı və Robespyerin idarəsi minlərcə insanı qilyotinə göndərirdi. Bununla yanaşı, Janna Vilprö ölkənin və inqilabın mərkəzindən uzaqda sakit bir uşaqlıq keçirmişdi. Oxumaq və yazmaqdan sadəcə bir az daha çox təməl təhsil ala bilmişdi.
Janna 18 yaşına çatdıqda evi tərk edərək kənddən 400 km məsafədə olan Parisə gəlir. Fransanın mərkəzində bir qadın dərzinin köməkçisi olur. 1816-cı ildə Fransa kralının qardaşı oğluna ərə getməyə hazırlaşan Siciliya şahzadəsinə xüsusi toy qıyafəti hazırlamaqla diqqətləri özünə çəkməyi bacarır. Bu uğurundan sonra Jeyms Pauer adlı zəngin ingilis əsilzadəsi ilə tanış olur və onunla 1818-ci ildə Siciliyanın Messina əyalətində ailə qurur. Janna 20 ildən çox Siciliyada yaşayır.
Ailə qurmasından qısa müddət sonra Janna təbiət tarixinə maraq göstərməyə başlayır. Tamamilə özü-özünə təhsil alaraq Siciliya ətrafında dolaşmağa başlayır və xüsusi minerallar, qalıqlar (fosil), kəpənəklər və qabıqlar toplayaraq Siciliyanın florası və faunası haqqında qeydlər edərək təsnifat düzəldir. Bununla yanaşı, Jannanın ölü nümunələr toplamaqdan xoşu gəlmirdi, ona təsir edən və maraqlandıran canlı təbiət idi. Xüsusilə də ona cazib gələn su canlılarını araşdırmağın yollarını axtarırdı. Janna çalışmalarını ikiağızlılar yarımbölməsinə aid heyvan tipi olan molyusklar üzərində aparmağa başlayır.
Əsasən osminoq üzərində apardığı araşdırmalar ona böyük şöhrət qazandırır. Janna öz xaricində qabıq əmələ gətirən dəniz canlılarının bunu necə etmələrini kəşf edən ilk insan idi. Su canlıları ilə bağlı tədqiqatları sırasında ən böyük sıçrayışı akvariumu icad etməsi olur. Su canlılarını müşahidə edə bilmək üçün müxtəlif ölçülərdə akvariumlar düzəldir.
1839-cu ildə Jannanın "Dənizdə və quruda yaşayan heyvanlar üzərində müşahidələr və fiziki təcrübələr" adlı ilk kitabı nəşr olunur. Bu kitabda heyvanlarla bağlı çox sayda təcrübə və müşahidələr nəticəsi yer tutmuşdu. Üç il sonra Jannanın ikinci kitabı da çıxır: "Siciliya bələdçisi". Bu kitab Siciliya ərazisinin təbii əhatəsinin ətraflı təsvirini təqdim edirdi. Messina Tarix Dərnəyi bu əsəri 1995-ci ildə yenidən yayınladı.
Janna Siciliyanın təbiətini təsvir etdiyi kimi onun qorunması üçün tövsiyələr də vermişdi. O, Siciliyada su həyatı mədəniyyətinin əsaslarını atmış oldu. Janna və yoldaşı 1843-cü ildə Siciliyanı tərk edir və sonrakı zamanlarını Parislə London arasında gedib-gəlməklə keçirirlər. Janna kolleksiyalarının və qeydlərinin böyük əksəriyyətini Londona gedən gəminin Manş dənizində batmasıyla itirir və böyük fəlakət yaşayır. Bu hadisədən o qədər təsirlənir ki, artıq araşdırmalar aparmır, yalnız yazı və nəşr işlərini davam etdirir.
1870-71-ci illərin qışında dörd ay müddətində Prussiya ordusu Parisi mühasirəyə aldığı zaman Janna Parisdən qaçır və uşaqlıq evinə geri dönür. Qısa bir müddətdən sonra isə orada vəfat edir.
İngilis biloqu Riçard Oven hələ 1858-ci ildə Janna Vilprö-Paueri "akvarium çalışmalarının anası" kimi qəbul etmişdi. Akvariumu icad etməsi onun bəlkə də dəniz biologiyasına ən böyük mirasıdır, ancaq tədqiqat materiallarının çoxu suya batsa belə, sualtı həyata aid olan sistemli araşdırmalarının da elmə əhəmiyyətli köməyi dəymişdir.
1832-ci ildən başlayaraq Janna Katanya Təbiət Elmlər Akademiyasının tək qadın üzvü olur. Eyni zamanda aralarında London Zoologiya Dərnəyinin də olduğu 17 akademiyanın müxbir üzvü idi. Ölümündən sonra Janna Vilprö-Pauer bir əsr unudulmuş olaraq qaldı. Lakin son illərdə çalışmaları və əsərləri yenidən kəşf edilməyə başladı və 1997-ci ildə Venera üzərində kəşf edilmiş bir kraterə Janna Vilprö-Pauerin adı verildi.
September 18, 2021
janna, vilprö, pauer, jeanne, villepreux, power, fransız, alimi, həyatı, redaktəjanna, vilprö, ayaqqabı, ustasının, böyük, qızı, sentyabr, 1794, ildə, fransanın, julliak, kəndində, anadan, olub, doğulduğu, günlərdə, fransa, inqilabın, qarışıq, günlərini, yaşay. Janna Vilpro Pauer fr Jeanne Villepreux Power fransiz alimi Heyati RedakteJanna Vilpro adi bir ayaqqabi ustasinin en boyuk qizi idi O 25 sentyabr 1794 cu ilde Fransanin Julliak kendinde anadan olub Doguldugu gunlerde Fransa inqilabin en qarisiq gunlerini yasayirdi ve Robespyerin idaresi minlerce insani qilyotine gonderirdi Bununla yanasi Janna Vilpro olkenin ve inqilabin merkezinden uzaqda sakit bir usaqliq kecirmisdi Oxumaq ve yazmaqdan sadece bir az daha cox temel tehsil ala bilmisdi Janna 18 yasina catdiqda evi terk ederek kendden 400 km mesafede olan Parise gelir Fransanin merkezinde bir qadin derzinin komekcisi olur 1816 ci ilde Fransa kralinin qardasi ogluna ere getmeye hazirlasan Siciliya sahzadesine xususi toy qiyafeti hazirlamaqla diqqetleri ozune cekmeyi bacarir Bu ugurundan sonra Jeyms Pauer adli zengin ingilis esilzadesi ile tanis olur ve onunla 1818 ci ilde Siciliyanin Messina eyaletinde aile qurur Janna 20 ilden cox Siciliyada yasayir Aile qurmasindan qisa muddet sonra Janna tebiet tarixine maraq gostermeye baslayir Tamamile ozu ozune tehsil alaraq Siciliya etrafinda dolasmaga baslayir ve xususi minerallar qaliqlar fosil kepenekler ve qabiqlar toplayaraq Siciliyanin florasi ve faunasi haqqinda qeydler ederek tesnifat duzeldir Bununla yanasi Jannanin olu numuneler toplamaqdan xosu gelmirdi ona tesir eden ve maraqlandiran canli tebiet idi Xususile de ona cazib gelen su canlilarini arasdirmagin yollarini axtarirdi Janna calismalarini ikiagizlilar yarimbolmesine aid heyvan tipi olan molyusklar uzerinde aparmaga baslayir Esasen osminoq uzerinde apardigi arasdirmalar ona boyuk sohret qazandirir Janna oz xaricinde qabiq emele getiren deniz canlilarinin bunu nece etmelerini kesf eden ilk insan idi Su canlilari ile bagli tedqiqatlari sirasinda en boyuk sicrayisi akvariumu icad etmesi olur Su canlilarini musahide ede bilmek ucun muxtelif olculerde akvariumlar duzeldir 1839 cu ilde Jannanin Denizde ve quruda yasayan heyvanlar uzerinde musahideler ve fiziki tecrubeler adli ilk kitabi nesr olunur Bu kitabda heyvanlarla bagli cox sayda tecrube ve musahideler neticesi yer tutmusdu Uc il sonra Jannanin ikinci kitabi da cixir Siciliya beledcisi Bu kitab Siciliya erazisinin tebii ehatesinin etrafli tesvirini teqdim edirdi Messina Tarix Derneyi bu eseri 1995 ci ilde yeniden yayinladi Janna Siciliyanin tebietini tesvir etdiyi kimi onun qorunmasi ucun tovsiyeler de vermisdi O Siciliyada su heyati medeniyyetinin esaslarini atmis oldu Janna ve yoldasi 1843 cu ilde Siciliyani terk edir ve sonraki zamanlarini Parisle London arasinda gedib gelmekle kecirirler Janna kolleksiyalarinin ve qeydlerinin boyuk ekseriyyetini Londona geden geminin Mans denizinde batmasiyla itirir ve boyuk felaket yasayir Bu hadiseden o qeder tesirlenir ki artiq arasdirmalar aparmir yalniz yazi ve nesr islerini davam etdirir 1870 71 ci illerin qisinda dord ay muddetinde Prussiya ordusu Parisi muhasireye aldigi zaman Janna Parisden qacir ve usaqliq evine geri donur Qisa bir muddetden sonra ise orada vefat edir Ingilis biloqu Ricard Oven hele 1858 ci ilde Janna Vilpro Paueri akvarium calismalarinin anasi kimi qebul etmisdi Akvariumu icad etmesi onun belke de deniz biologiyasina en boyuk mirasidir ancaq tedqiqat materiallarinin coxu suya batsa bele sualti heyata aid olan sistemli arasdirmalarinin da elme ehemiyyetli komeyi deymisdir 1832 ci ilden baslayaraq Janna Katanya Tebiet Elmler Akademiyasinin tek qadin uzvu olur Eyni zamanda aralarinda London Zoologiya Derneyinin de oldugu 17 akademiyanin muxbir uzvu idi Olumunden sonra Janna Vilpro Pauer bir esr unudulmus olaraq qaldi Lakin son illerde calismalari ve eserleri yeniden kesf edilmeye basladi ve 1997 ci ilde Venera uzerinde kesf edilmis bir kratere Janna Vilpro Pauerin adi verildi Menbe https az wikipedia org w index php title Janna Vilpro Pauer amp oldid 4938513, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
