fbpx
Wikipedia

Jan-Mari Qustav Le Klezio

September 15, 2021

Jan-Mari Qustav Le Klezio (fr. Jean-Marie Gustave Le Clézio; 13 aprel 1940, Nitsa, Fransa) — fransız yazıçı, Renodo mükafatı (1963) və Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (2008).

Jan-Mari Qustav Le Klezio
fr. Jean-Marie Gustave Le Clézio
Doğum tarixi (81 yaş)
Doğum yeri Nitsa, Fransa
Vətəndaşlığı
Təhsili
Fəaliyyəti yazıçı, tərcüməçi, roman yazıçısı, esseist, uşaq ədəbiyyatı yazıçısı, jurnalist, universitet müəllimi[d]
Fəaliyyət illəri 1963-cü ildən
Əsərlərinin dili fransızca
Janr roman
Mükafatları Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı (2008)
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Fransız-Mavriki yazıçısı Jan Mari Qustav Le Klezio Fransanın Nitsa şəhəri yaxınlığında, həkim ailəsində doğulmuşdu. Onun əslən Britaniyadan olan əcdadları XVIII əsrdə ingilis müstəmləkəsi Mavrikiyə köç etmişdilər. Atası Britaniya hərbi qospitallarından birində cərrah kimi çalışdığından Jan Marinin uşaqlıq illəri Nigeriyada keçmişdi. Müəllifin fikrincə, ailə şəcərəsinin etnik baxımdan genişliyi, rəngarəngliyi, habelə özünün müxtəlif xalqlar və mədəniyyətlərlə təmas qura bilməsi yaradıcılığını qidalandıran və fərqli edən əsas amillərdən biridir.

1958-1959-cu illərdə İngiltərənin Bristol Universitetində oxumuşdu. Təhsilini Nitsa Universitetinin Fransız dili və ədəbiyyatı bölümündə başa vurmuşdu. Londonda və Bristolda bir neçə il qaldıqdan sonra Jan Mari ABŞ-a mühacirət etmişdi. 1967-ci ildə ABŞ ordusunun əsgəri kimi Tailanda hərbi xidmətə göndərilmişdi. Lakin burada azyaşlı uşaqların seksual xidmət sahəsinə cəlb edilmələri ilə əlaqədar kəskin çıxışlarına görə xidmət yeri Meksikaya dəyişdirilmişdi.

Yazıçı 1970-1974-cü illərdə Panamadakı yarımköçəri Embera-Vounan tayfası arasında yaşamışdı. Hindu dilinə yiyələnməsi nəticəsində 1977-ci ildə məşhur hindu ədəbi adidəsi – "Çalam-balamın peyğəmbərliyi" eposunu fransız dilinə çevirmişdi.

Jan Mari Le Klezio 1983-cü ildə Perpinian universitetində orta əsrlər Meksika tarixinə dair doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. Yazıçı 1975-ci ildə Qərbi Saxara (Mərakeş) əsilli Cəmiə ilə ailə qurmuşdur. Onun iki müxtəlif nikahdan doğulan iki qızı vardır. Ötən əsrin sonlarından başlayaraq Le Klezio ailəsi ilin müxtəlif vaxtlarında Nyu-Mexikoda, Mauritidə və Nitsada yaşayır. Bu səbəbdən də müəllifi bəzən "Fransanın köçəri yazıçısı" adlandırırlar.

1994-cü ildə "Lira" jurnalının keçirdiyi sorğunun nəticələrinə əsasən fransızdilli oxucuların böyük hissəsi – 13 faizi Le Klezionu hazırda həyatda olan ən görkəmli fransız yazıçısı saymışdılar.

Jan-Mari Qustav Le Klezio yazmağa 7 yaşından başlamışdır və 60 ildir ki, bu fəaliyyət sahəsini davam etdirir. Yazıçının 1963-cü ildəki ədəbi debütü kifayət qədər uğurlu olmuşdu. O, ilk mətbu əsərinə – "Protokol" povestinə görə Fransanın nüfuzlu Qonkur mükafatını qazanmışdı. İndiyə qədər Le Klezionun qələmindən otuzdan çox roman, hekayə, esse və nağıl kitabları çıxmışdır. Hindu ədəbiyyatından çoxsaylı tərcümələri isə fransız yazıçısının çağdaş dünya mədəniyyətinə xidmətinin başqa bir önəmli sahəsidir.

Le Klezionun yaradıcılığını adətən iki mərhələyə bölürlər. 1963-1975-ci illərdə müəllif ədəbi eksperimentlərə daha böyük üstünlük vermiş, dil və təhkiyə ilə bağlı heç də həmişə uğurla nəticələnməyən novatorluğa meyl göstərmişdir. 70-ci illərin ikinci yarısından başlayaraq Le Klezio daha çox fransızdilli ədəbiyyatın əsrlər boyu formalaşmış ənənələrinə əsaslanır. Onun son əsərlərinin başlıca mövzusunu uşaqlıq və gənclik illəri ilə bağlı xatirələr, səyahətlər və avropalıların əksəriyyəti üçün səciyyəvi olan təklik problemi təşkil edir. Yazıçının 1980-ci ildə çap etdirdiyi "Səhra" romanı onun yeni ədəbi uğuru kimi dəyərləndirilmiş və Fransa Akademiyasının Pol Moran mükafatına layiq görülmüşdür.

1991-ci ildə Le Klezio "Onitşa" adlı yarıbioqrafik roman yazmışdır. Romanda müəllifin uşaqlıq illərindən, uzaq səfərlərindən, o cümlədən onun ədəbiyyata olan ilkin maraqlarından söhbət açılır.

Le Klezionun elmi karyerası ədəbi karyerasından geridə qalır. Onun ilk romanı ilə dissertasiyası arasında 20 il zaman fərqi var – "Proses" adlı kitabı 1963-cü ildə, müəllifin 23 yaşında çıxmışdı, dissertasiyanı isə 1983-cü ildə müdafiə etmişdir. Le Klezio Cənubi Amerika, Afrika, Cənub-Şərqi Asiya boyunca çoxlu səyahətlərə çıxmışdır. ABŞ, Tailand, Yaponiya, Nigeriya isə onun illərlə məskunlaşıb yaşadığı ölkələrdir.

Yazıçı bu ölkələrin bir-birinə bənzəməyən, amma Avropa mədəniyyətindən keyfiyyətcə çox fərqlənən mədəniyyətlərini öyrənmiş, insanın özünü alışdığı sivilizasiyadakından fərqli hiss edə bildiyi bütöv bir dünya axtarışında olmuşdur. Le Klezionun yaradıcılığında onun Meksika və Panamada hinduların arasında yaşaması, bu insanların gündəlik məişəti, Amerika aborigenlərinin mifologiyasını əhatə edən qədim kitablar mühüm rol oynamışdır.

Le Klezio yaradıcılığında bədiiliklə elmiliyi üzvi şəkildə əlaqələndirməyi bacaran yazıçılardandır. Bu mənada müəllifin bir sıra əsərləri həm də tarix, etnoqrafiya, mifologiya haqqında diqqətəlayiq informasiya məhbəyi rolunu oynayır.

Nobel mükafatını alanadək Le Klezionun ən böyük uğuru elə onun ilk romanı olmuşdur. Bu roman Renado mükafatına ("Anti-Buker" kimi bir mükafat) layiq görülmüşdü. Romanın qəhrəmanı Adam Pollo adlı gənc, uşaqlıq illərini xatırlayaraq şəhərin küçələrində dolaşır (Prustun qəhrəmanı kimi), hüznlü və solğun həyatı müşahidə edir (Sartrın və Kamyunun qəhrəmanları kimi). Lakin Le Klezio şəhərli gənclərin həyatına qapılıb qalmadı, onun üçün çox sevdiyi Afrikada və Şimali Amerikada gəlmələrlə yerli hindular arasındakı qarşılıqlı anlaşılmazlıqlar, mədəniyyətlər arasındakı uçurumlar daha maraqlıydı. Və Le Klezio "Meksikanın yuxusu, yaxud yarıda qırılmış fikir" adlı kolumbaqədər sivilizasiyadan, bu sivilisaziyanın ispanlarla görüşünə həsr olunmuş romanını yazdı.

Jan Jak Russo ənənələrinə uyğun olan ağdərili adamı lənətləyib "xeyirxah vəhşi"nin halına ağlamaq yoluyla getməyən Le Klezio nə işğalçıların, nə müstəmləkədə qalanların tərəfində dayanır. Onun atası, həkim kimi Afrikada işləyərkən (Le Klezio ona "Afrikalı" romanını həsr etmişdi) yüzlərlə insanın həyatını xilas etmişdi. Klod yerli aborigenlərə olan münasibətində Amerikanın qədim mifologiyasından və rituallarından bəhs edən "Kədərli cığırlar" əsərinin müəllifi Klod Lev-Stross adlı fransız antropopoloquna daha yaxındır.

Le Klezionun 1992-ci ildə yazdığı "Sərgərdan ulduz" romanında iki əhvalat bir-birinə qarışır. Qəhrəmanlardan biri – İkinci dünya savaşından sonra İsrailə gedən yəhudi qızı, digəri isə – fələstin qaçqını olan gənc ərəb qadınıdır. Qəhrəmanların milli mənsubiyyətləri, dil və mədəniyyətləri fərqli olsa da yaşadıqları əzablar, çəkdikləri zülmlər eynidir.

Le Klezio deyir ki, onun həqiqi vətəni Fransanın özündən çox fransız dilidir. O, 2007-ci ilin martında fransız dilini özünə ana dili kimi qəbul edən yeni nəsil yazıçılarını müdafiə manifestini imzalayanlar sırasındadır. "Le Monde"də dərc olunan manifestdə Le Klezio və daha 43 müəllif həmvətənlərinin diqqətini fransız dilinin ölkənin coğrafi hüdudlarından çıxa bilməyərək özünə qapanmasına yönəltmişdilər. Onların fikrincə, əgər fransız dili də ingilis dili kimi Kiran Desai, V.S. Naypoldan, Ben Okri və Nadin Qordimerədək keçmiş müstəmləkələrdən olan yazarlara açıq olsa, dünyada nüfuzu arta bilər.

2008-ci il Nobel mükafatının məhz Fransaya aparılması bu ölkənin mədəniyyəti üçün yaddaqalan hadisəyə çevrilmişdir.

Həmvətəninin Nobel mükafatı alması xəbərini eşidən Fransa Respublikasının prezidenti Nikola Sarkozi onu şəxsən təbrik edərək demişdi: "Jan Mari Le Klezio dünyanın vətəndaşıdır, bütün qitələrin və bütün mədəniyyətlərin övladıdır. Yorulmaz səyyah olan bu insan qloballaşan dünyada Fransa təsirini yayır, fransız mədəniyyətini və dəyərlərini təmsil edir".

Nobel mükafatı alan sonuncu fransız yazıçısı Klod Simon olmuşdu (1985). Doğrudur, 2000-ci ildə Fransa vətəndaşı Qoa Sintszyan da bu yüksək mükafata layiq görülmüşdü. Lakin o, milliyyətcə çinlidir və mühacir kimi yaşadığı Fransada əsərlərini doğma ana dilində yazır. Ona görə də Nobel qazanmaq baxımından fransız ədəbiyyatının şanssızlığı son illərdə ölkədə ədəbi tənəzzül haqqında diskussiyalara rəvac vermişdi. Le Klezio həmin fikirlərin əsassız olduğunu göstərdi.

On beş ildən artıq idi ki, Fransada Le Klezionu Nobel mükafatına layiq hesab edirdilər. Hələ 90-cı illərin birinci yarısında o, Fransanın ən yaxşı yazıçısı kimi qəbul edilmişdi. "Le Magazine litteraire" jurnalına 2001-ci ildə verdiyi müsahibəsində Le Klezio Nobel mükafatı alacağı təqdirdə üçüncü dünyanın dəhşətləri haqqında, orada hər bir saniyədə məhv olan uşaqların haqqında daha yüksəkdən danışmaq imkanı əldə edə biləcəyini demişdi.

Jan Mari Qustav Le Klezio "rəsmi sivilizasiyalar fövqündə bəşəriyyətin tədqiqatçısı olduğuna, yaradıcılığındakı yeni istiqamətlərə, poetik macəralara və hissiyyatlı sevinclərə görə" Nobel mükafatı almışdır.

Əsərləri

İstinadlar

  1. LIBRIS — 2016.
  2. The 2008 Nobel Prize in Literature

September 15, 2021
mari, qustav, klezio, jean, marie, gustave, clézio, aprel, 1940, nitsa, fransa, fransız, yazıçı, renodo, mükafatı, 1963, ədəbiyyat, üzrə, nobel, mükafatı, laureatı, 2008, jean, marie, gustave, cléziodoğum, tarixi, aprel, 1940, yaş, doğum, yeri, nitsa, fransavə. Jan Mari Qustav Le Klezio fr Jean Marie Gustave Le Clezio 13 aprel 1940 Nitsa Fransa fransiz yazici Renodo mukafati 1963 ve Edebiyyat uzre Nobel mukafati laureati 2008 2 Jan Mari Qustav Le Kleziofr Jean Marie Gustave Le ClezioDogum tarixi 13 aprel 1940 81 yas Dogum yeri Nitsa FransaVetendasligi Fransa 1 MavrikiTehsili Bristol UniversitetiFealiyyeti yazici tercumeci roman yazicisi esseist usaq edebiyyati yazicisi jurnalist universitet muellimi d Fealiyyet illeri 1963 cu ildenEserlerinin dili fransizcaJanr romanMukafatlari Edebiyyat uzre Nobel mukafati 2008 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati RedakteFransiz Mavriki yazicisi Jan Mari Qustav Le Klezio Fransanin Nitsa seheri yaxinliginda hekim ailesinde dogulmusdu Onun eslen Britaniyadan olan ecdadlari XVIII esrde ingilis mustemlekesi Mavrikiye koc etmisdiler Atasi Britaniya herbi qospitallarindan birinde cerrah kimi calisdigindan Jan Marinin usaqliq illeri Nigeriyada kecmisdi Muellifin fikrince aile seceresinin etnik baximdan genisliyi rengarengliyi habele ozunun muxtelif xalqlar ve medeniyyetlerle temas qura bilmesi yaradiciligini qidalandiran ve ferqli eden esas amillerden biridir 1958 1959 cu illerde Ingilterenin Bristol Universitetinde oxumusdu Tehsilini Nitsa Universitetinin Fransiz dili ve edebiyyati bolumunde basa vurmusdu Londonda ve Bristolda bir nece il qaldiqdan sonra Jan Mari ABS a muhaciret etmisdi 1967 ci ilde ABS ordusunun esgeri kimi Tailanda herbi xidmete gonderilmisdi Lakin burada azyasli usaqlarin seksual xidmet sahesine celb edilmeleri ile elaqedar keskin cixislarina gore xidmet yeri Meksikaya deyisdirilmisdi Yazici 1970 1974 cu illerde Panamadaki yarimkoceri Embera Vounan tayfasi arasinda yasamisdi Hindu diline yiyelenmesi neticesinde 1977 ci ilde meshur hindu edebi adidesi Calam balamin peygemberliyi eposunu fransiz diline cevirmisdi Jan Mari Le Klezio 1983 cu ilde Perpinian universitetinde orta esrler Meksika tarixine dair doktorluq dissertasiyasi mudafie etmisdir Yazici 1975 ci ilde Qerbi Saxara Merakes esilli Cemie ile aile qurmusdur Onun iki muxtelif nikahdan dogulan iki qizi vardir Oten esrin sonlarindan baslayaraq Le Klezio ailesi ilin muxtelif vaxtlarinda Nyu Mexikoda Mauritide ve Nitsada yasayir Bu sebebden de muellifi bezen Fransanin koceri yazicisi adlandirirlar 1994 cu ilde Lira jurnalinin kecirdiyi sorgunun neticelerine esasen fransizdilli oxucularin boyuk hissesi 13 faizi Le Klezionu hazirda heyatda olan en gorkemli fransiz yazicisi saymisdilar Jan Mari Qustav Le Klezio yazmaga 7 yasindan baslamisdir ve 60 ildir ki bu fealiyyet sahesini davam etdirir Yazicinin 1963 cu ildeki edebi debutu kifayet qeder ugurlu olmusdu O ilk metbu eserine Protokol povestine gore Fransanin nufuzlu Qonkur mukafatini qazanmisdi Indiye qeder Le Klezionun qeleminden otuzdan cox roman hekaye esse ve nagil kitablari cixmisdir Hindu edebiyyatindan coxsayli tercumeleri ise fransiz yazicisinin cagdas dunya medeniyyetine xidmetinin basqa bir onemli sahesidir Le Klezionun yaradiciligini adeten iki merheleye bolurler 1963 1975 ci illerde muellif edebi eksperimentlere daha boyuk ustunluk vermis dil ve tehkiye ile bagli hec de hemise ugurla neticelenmeyen novatorluga meyl gostermisdir 70 ci illerin ikinci yarisindan baslayaraq Le Klezio daha cox fransizdilli edebiyyatin esrler boyu formalasmis enenelerine esaslanir Onun son eserlerinin baslica movzusunu usaqliq ve genclik illeri ile bagli xatireler seyahetler ve avropalilarin ekseriyyeti ucun seciyyevi olan teklik problemi teskil edir Yazicinin 1980 ci ilde cap etdirdiyi Sehra romani onun yeni edebi uguru kimi deyerlendirilmis ve Fransa Akademiyasinin Pol Moran mukafatina layiq gorulmusdur 1991 ci ilde Le Klezio Onitsa adli yaribioqrafik roman yazmisdir Romanda muellifin usaqliq illerinden uzaq seferlerinden o cumleden onun edebiyyata olan ilkin maraqlarindan sohbet acilir Le Klezionun elmi karyerasi edebi karyerasindan geride qalir Onun ilk romani ile dissertasiyasi arasinda 20 il zaman ferqi var Proses adli kitabi 1963 cu ilde muellifin 23 yasinda cixmisdi dissertasiyani ise 1983 cu ilde mudafie etmisdir Le Klezio Cenubi Amerika Afrika Cenub Serqi Asiya boyunca coxlu seyahetlere cixmisdir ABS Tailand Yaponiya Nigeriya ise onun illerle meskunlasib yasadigi olkelerdir Yazici bu olkelerin bir birine benzemeyen amma Avropa medeniyyetinden keyfiyyetce cox ferqlenen medeniyyetlerini oyrenmis insanin ozunu alisdigi sivilizasiyadakindan ferqli hiss ede bildiyi butov bir dunya axtarisinda olmusdur Le Klezionun yaradiciliginda onun Meksika ve Panamada hindularin arasinda yasamasi bu insanlarin gundelik meiseti Amerika aborigenlerinin mifologiyasini ehate eden qedim kitablar muhum rol oynamisdir Le Klezio yaradiciliginda bediilikle elmiliyi uzvi sekilde elaqelendirmeyi bacaran yazicilardandir Bu menada muellifin bir sira eserleri hem de tarix etnoqrafiya mifologiya haqqinda diqqetelayiq informasiya mehbeyi rolunu oynayir Nobel mukafatini alanadek Le Klezionun en boyuk uguru ele onun ilk romani olmusdur Bu roman Renado mukafatina Anti Buker kimi bir mukafat layiq gorulmusdu Romanin qehremani Adam Pollo adli genc usaqliq illerini xatirlayaraq seherin kucelerinde dolasir Prustun qehremani kimi huznlu ve solgun heyati musahide edir Sartrin ve Kamyunun qehremanlari kimi Lakin Le Klezio seherli genclerin heyatina qapilib qalmadi onun ucun cox sevdiyi Afrikada ve Simali Amerikada gelmelerle yerli hindular arasindaki qarsiliqli anlasilmazliqlar medeniyyetler arasindaki ucurumlar daha maraqliydi Ve Le Klezio Meksikanin yuxusu yaxud yarida qirilmis fikir adli kolumbaqeder sivilizasiyadan bu sivilisaziyanin ispanlarla gorusune hesr olunmus romanini yazdi Jan Jak Russo enenelerine uygun olan agderili adami lenetleyib xeyirxah vehsi nin halina aglamaq yoluyla getmeyen Le Klezio ne isgalcilarin ne mustemlekede qalanlarin terefinde dayanir Onun atasi hekim kimi Afrikada isleyerken Le Klezio ona Afrikali romanini hesr etmisdi yuzlerle insanin heyatini xilas etmisdi Klod yerli aborigenlere olan munasibetinde Amerikanin qedim mifologiyasindan ve rituallarindan behs eden Kederli cigirlar eserinin muellifi Klod Lev Stross adli fransiz antropopoloquna daha yaxindir Le Klezionun 1992 ci ilde yazdigi Sergerdan ulduz romaninda iki ehvalat bir birine qarisir Qehremanlardan biri Ikinci dunya savasindan sonra Israile geden yehudi qizi digeri ise felestin qacqini olan genc ereb qadinidir Qehremanlarin milli mensubiyyetleri dil ve medeniyyetleri ferqli olsa da yasadiqlari ezablar cekdikleri zulmler eynidir Le Klezio deyir ki onun heqiqi veteni Fransanin ozunden cox fransiz dilidir O 2007 ci ilin martinda fransiz dilini ozune ana dili kimi qebul eden yeni nesil yazicilarini mudafie manifestini imzalayanlar sirasindadir Le Monde de derc olunan manifestde Le Klezio ve daha 43 muellif hemvetenlerinin diqqetini fransiz dilinin olkenin cografi hududlarindan cixa bilmeyerek ozune qapanmasina yoneltmisdiler Onlarin fikrince eger fransiz dili de ingilis dili kimi Kiran Desai V S Naypoldan Ben Okri ve Nadin Qordimeredek kecmis mustemlekelerden olan yazarlara aciq olsa dunyada nufuzu arta biler 2008 ci il Nobel mukafatinin mehz Fransaya aparilmasi bu olkenin medeniyyeti ucun yaddaqalan hadiseye cevrilmisdir Hemveteninin Nobel mukafati almasi xeberini esiden Fransa Respublikasinin prezidenti Nikola Sarkozi onu sexsen tebrik ederek demisdi Jan Mari Le Klezio dunyanin vetendasidir butun qitelerin ve butun medeniyyetlerin ovladidir Yorulmaz seyyah olan bu insan qloballasan dunyada Fransa tesirini yayir fransiz medeniyyetini ve deyerlerini temsil edir Nobel mukafati alan sonuncu fransiz yazicisi Klod Simon olmusdu 1985 Dogrudur 2000 ci ilde Fransa vetendasi Qoa Sintszyan da bu yuksek mukafata layiq gorulmusdu Lakin o milliyyetce cinlidir ve muhacir kimi yasadigi Fransada eserlerini dogma ana dilinde yazir Ona gore de Nobel qazanmaq baximindan fransiz edebiyyatinin sanssizligi son illerde olkede edebi tenezzul haqqinda diskussiyalara revac vermisdi Le Klezio hemin fikirlerin esassiz oldugunu gosterdi On bes ilden artiq idi ki Fransada Le Klezionu Nobel mukafatina layiq hesab edirdiler Hele 90 ci illerin birinci yarisinda o Fransanin en yaxsi yazicisi kimi qebul edilmisdi Le Magazine litteraire jurnalina 2001 ci ilde verdiyi musahibesinde Le Klezio Nobel mukafati alacagi teqdirde ucuncu dunyanin dehsetleri haqqinda orada her bir saniyede mehv olan usaqlarin haqqinda daha yuksekden danismaq imkani elde ede bileceyini demisdi Jan Mari Qustav Le Klezio resmi sivilizasiyalar fovqunde beseriyyetin tedqiqatcisi olduguna yaradiciligindaki yeni istiqametlere poetik maceralara ve hissiyyatli sevinclere gore Nobel mukafati almisdir Eserleri RedakteIstinadlar Redakte LIBRIS 2016 The 2008 Nobel Prize in LiteratureMenbe https az wikipedia org w index php title Jan Mari Qustav Le Klezio amp oldid 6006885, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.