Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Paradoksal süsən (lat. Iris paradoxa) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin süsənkimilər fəsiləsinin süsən cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və status "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir –VU B1ab (iii) + 2ab (iii). Azərbaycanın nadir növüdür.
| Paradoksal süsən | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Paradoksal süsən | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovu qısa, sürünən, gövdə 7-18 (23) sm, 1 iri təpə çiçəyi var. Yarpaqlar boz-göyümtül, dar-xətvari, 3-5 mm enindədir. Təpə yarpaqları otvari-pərdəlidir, neştərşəkilli—sivridir. Çiçəkyanlığının borucuğu yumurtalıqdan qısadır. Çiçəkyanlığının xarici tərəfi üfüqi genişlənmiş, xətvari, kürəkşəkill, 3-4 sm uzunluğunda, 10-12 mm enində, qara—bənövşəyi, yuxarı tərəfdə bir qədər parlaq zolaq var. Tozcuq mavi, qutucuq oval və ya ellipsivari 3 tilli, itidir, 5-7 sm uzunluğundadır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə dövrü aprel, meyvə əmələgətirmə may ayına təsadüf edir. Kökümsov və toxum vasitəsilə çoxalır. Aşağı dağ qurşağında quru, daşlı yamaclarda yayılmışdır. Kseromezofitdir. Geofit bəzək bitkisidir.
Yayılması
Kiçik Qafqazın cənubu, Naxçıvanın dağlıq hissəsi (Vəlidağ və Dəhnə dağları ərazisində), Kür düzənliyi.
Sayı və tendensiyası
Populyasiyalarına nadir rast gəlinir, azalma tendensiyası müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər (növün bəzək bitkisi kimi yığılması, otarılma, tapdalanma) və iqlimin dəyişilməsi.
Mühafizə tədbirləri
Xüsusi mühafizə tədbirləri hazırda aparılmır. Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq məqsədilə yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, soğanaq və toxumlarının toxum bankında saxlanılması vacibdir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Paradoksal susen lat Iris paradoxa bitkiler aleminin qulancarcicekliler destesinin susenkimiler fesilesinin susen cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve status Nesli kesilmeye hessas olanlar kateqoriyasina aiddir VU B1ab iii 2ab iii Azerbaycanin nadir novudur Paradoksal susenElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste QulancarciceklilerFesile SusenkimilerYarimfesile Triba Cins SusenNov Paradoksal susenBeynelxalq elmi adiIris paradoxaSekil axtarisiNCBI 1273555Qisa morfoloji tesviriCoxillik ot bitkisidir Kokumsovu qisa surunen govde 7 18 23 sm 1 iri tepe ciceyi var Yarpaqlar boz goyumtul dar xetvari 3 5 mm enindedir Tepe yarpaqlari otvari perdelidir nestersekilli sivridir Cicekyanliginin borucugu yumurtaliqdan qisadir Cicekyanliginin xarici terefi ufuqi genislenmis xetvari kureksekill 3 4 sm uzunlugunda 10 12 mm eninde qara benovseyi yuxari terefde bir qeder parlaq zolaq var Tozcuq mavi qutucuq oval ve ya ellipsivari 3 tilli itidir 5 7 sm uzunlugundadir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCicekleme dovru aprel meyve emelegetirme may ayina tesaduf edir Kokumsov ve toxum vasitesile coxalir Asagi dag qursaginda quru dasli yamaclarda yayilmisdir Kseromezofitdir Geofit bezek bitkisidir YayilmasiKicik Qafqazin cenubu Naxcivanin dagliq hissesi Velidag ve Dehne daglari erazisinde Kur duzenliyi Sayi ve tendensiyasiPopulyasiyalarina nadir rast gelinir azalma tendensiyasi musahide olunur Mehdudlasdirici amillerAntropogen amiller novun bezek bitkisi kimi yigilmasi otarilma tapdalanma ve iqlimin deyisilmesi Muhafize tedbirleriXususi muhafize tedbirleri hazirda aparilmir Yayilma yerlerinde antropogen tesiri azaltmaq meqsedile yasaqliqlarin teskili populyasiya seviyyesinde genetik tedqiqi soganaq ve toxumlarinin toxum bankinda saxlanilmasi vacibdir IstinadlarHemcinin bax