fbpx
Wikipedia

Hökumət Evi

Avqust 12, 2021

Hökumət Evi — Bakı şəhərinin mərkəzində yerləşən inzibati bina. Binanın memarları Lev Rudnev və Vladimir Muntsdur. Sarayın inşasına 1924-cü ildə, Azərbaycan SSR-in yenicə qurulduğu dövrdə başlanmış və mürəkkəb inşaat işləri 1952-ci ildə tamamlanmışdır.

Hökumət Evi
40°22′25″ şm. e. 49°51′09″ ş. u.
Ölkə Azərbaycan Azərbaycan
Şəhər Bakı Bakı
Yerləşir Neftçilər prospekti
Aidiyyatı Azərbaycan hökuməti
Layihə müəllifi Lev Rudnev, Vladimir Munts
Memar Lev Rudnev
Tikilmə tarixi 1936—1952
Üslubu Barokko memarlığı
Vəziyyəti yaxşı
İstinad nöm.139
KateqoriyaBina
ƏhəmiyyətiÖlkə əhəmiyyətli
Hökumət Evi
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qurulduğu dövrlərdə hökumət işçilərinin çalışması üçün müvafiq bina olmadığından, belə bir binanın inşasına ehtiyac duyulub. Layihə üzərində çalışan memarlar qarşısında isə böyük sosialist dövlətinin qüdrətini və parlaq gələcəyini özündə əks etdirən bir bina inşa etmək vəzifəsi qoyulmuşdu.

Memar Nəriman Əliyevin bildirdiyinə görə, rəsmi Moskva hazırkı Hökumət Evinin tikilməsi qərarına XX əsrin 20-ci illərinin ikinci yarısında gəlib. 1924-cü ildə Bakıda hökumət üzvləri üçün bina tikilməsi prosesinə start verilir. Proses 30-cu illərin əvvəllərinə qədər uzanır və 1932-ci ildə müsabiqə elan edilir. İki illik müzakirələrdən sonra 1934-cü ildə müsabiqənin qalibləri müəyyənləşir. Bu müsabiqədə Azərbaycanın tanınmış memarları olan Mikayıl Hüseynov və Sadıq Dadaşov da iştirak ediblər. Onların əsərləri bu günə kimi ən layiqli əsərlər sırasındadır. Lakin məlum səbəblər üzündən həmin layihə təsdiqlənmədi. Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, onların layihəsi daha təkmil və əzəmətli idi. Moskvadan münsiflər heyəti müsabiqədə birinci yeri Lev Rudnevə veriblər.

Binanın memarlıq üslubu

Binanın layihəsi təsdiqləndikdən sonra onun tikintisi üçün xüsusi yer seçmək lazım gəlir. Şəhərin Qərb zonasından Şərqə doğru inkişaf etdiyini nəzərə alaraq mərkəzdə belə bir binanın tikilməsi məqsədəuyğun hesab edilir. Bu məqsədlə, mərkəzdə 6 hektardan artıq meydan seçilir. Qeyd edək ki, binanın qarşısında olan və hazırda "Azadlıq" adlanan meydan bütün keçmiş SSRİ ərazisində böyüklüyünə görə yeganədir. İkinci belə bir meydan isə Belarusun paytaxtı Minsk şəhərindədir. Lakin bu meydanının ərazisi Azadlıq meydanından bir qədər azdır. Həmin meydanın ərazisi 6 hektara yaxındır.

Binanın tikiləcəyi ərazi müəyyənləşdikdən sonra 13 mərtəbəli sovetlər binasının tikilməsi qərarı təsdiqlənir. Lakin bu zaman təsdiq olunan layihədə nöqsanlar üzə çıxır. Belə ki, 1931-ci ildə dövlətin verdiyi qərara görə, Azərbaycanda tikilən memarlıq əsərlərində millilik xüsusiyyəti əks olunmalı idi. Lakin rus memarının hazırladığı layihədə belə xüsusiyyətlər yox idi. Buna görə də binanın ilkin formasında kiçik dəyişikliklər etmək qərarına gəldilər.

İndi binada gördüyümüz çıxıntılar - dənizə tərəf olan tinlərdəki tağlar, məhz həmin dəyişikliyin nəticəsidir. Tağlar əvvəlcədən olmayıb. Layihə ölkənin millilik ornamentlərinin zəruriliyi qərarına görə dəyişdirilib. Diqqətlə fikir versək, görmək olur ki, 13 mərtəbəli binada yalnız 3 mərtəbəli tağ var. Düzdür, bu o qədər də dəhşətli səhv sayılmasa da, memarlıq baxımından savadsızlığa yol verilib. Tağların ətrafında yaranan eyvanların heç birinə, binanın heç bir mərtəbəsindən və ya otağından çıxışın olmaması da həmin savadsızlığın nəticələrindən biridir. N. Əliyevin sözlərinə görə, buradan belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, həmin eyvanlar sadəcə olaraq, görkəm üçün - millilik xüsusiyyəti yaratmaq üçün inşa edilib.

Binanın inşasına 1934-cü ildə start verilsə də, İkinci dünya müharibəsinin başlanması bu sahədə gedən işləri yarımçıq qoyur. 1945-ci ildə İkinci dünya müharibəsi SSRİ-nin qələbəsi ilə başa çatandan sonra yarımçıq qalan binanın tikinti işləri yenidən bərpa edilir. N. Əliyevin sözlərinə görə, doğrudan da binanın tikintisində fəhlə kimi əsir alınan alman əsgərlərin gücündən istifadə edilib. Faşist əsgərlərinin binanın tikintisində iştirak etməsi tarixin danılmaz faktıdır.

Uzun prosesdən sonra, nəhayət, 1952-ci ildə bu binanın tikintisi başa çatır. Layihənin ilkin variantında 13 mərtəbədən ibarət olması planlaşdırılan binanın son 3 mərtəbəsi təxirə salınır.

Bu 3 mərtəbəni tikməkdən nəyə görə imtina olunması bəlli deyil. Memar Nəriman Əliyevin sözlərinə görə, ilkin ehtimallardan biri ondan ibarətdir ki, ayrılan pul çatmayıb. Tikilməsi nəzərdə tutulan binanın 3 mərtəbəsi təxirə salınaraq, onun vəsaitilə sonradan layihəyə əlavə edilən milli tağlar inşa olunur.

“Saray” peşəkar memarın gözüylə

Hazırda Azadlıq meydanında ucalan tarixi memarlıq abidəsi 10 mərtəbədən ibarətdir. Binanın sahəsi isə təxminən iki hektara yaxındır. Küləklər şəhəri olan Bakı özünün bu əzəli xüsusiyyətini Hökumət Evinə təsiri ilə bir daha göstərib. Belə ki, binanın qurtaracağında olan çıxıntılar - sürahilərin çox hissəsi küləklərə və zamanının təsirinə tab gətirməyərək dağılıb. N.Əliyevin sözlərinə görə, indi həmin sürahiləri də bərpa etmək problemə çevrilib.

Hazırda memarlıq abidəsi sayılan Hökumət Evi inşası başa çatdıqdan sonra bir neçə dəfə təmir olunub. Memar Nəriman Əliyevin sözlərinə görə, hər baş tikintiyə 50 il ömür verilir. Və o, 50 ilin içində təyinatına görə, yenidənqurma işləri aparılır. Hökumət Evində də müəyyən təmir işləri aparılıb, xırda dəyişikliklər edilib. Bütövlükdə isə yenidənqurma işləri aparılmayıb. N.Əliyev eyni zamanda da bildirir ki, binada tikilinin zahiri görünüşünü dəyişdirən təmir işləri aparıla bilməz. Azərbaycanın tarixi memarlıq abidəsi olan bu tikiliyə bənzər ikinci bir bina dünyanın heç bir ölkəsində yoxdur. Binada gördüyümüz tağlar, sütunlar, sütun tavanlarının zirvələrinin forması Şirvanşahlar sarayından götürülüb.

Təbii ki, burda oxşar cəhətlərlə yanaşı, fərqli xüsusiyyətlər də var. Belə ki, tağların ölçüləri fərqlidir. Şirvanşahlar sarayında tağlar sivri, hökumət evində isə qövsvaridir. Fərqli və oxşar cəhətləri olmasına baxmayaraq, hər iki tikili Bakı memarlığına xasdır. Bu gözəl binanın eybi orasındadır ki, onunla üzvi əlaqəyə girə biləcək bir bina tapılmadı. Çünki onun fasadları elə həll edilib ki, o hər tərəfdən tamamlanıb. Və ona nəyisə bağlamağa bir yer yoxdur. Bina ortada heykəlsayağı bəzək kimi dayanıb. Ona nəsə yapışdırmaq mümkün deyil.

Saray qotik memarlıq üslubunda inşa edilmişdir. Binanın inşasında istifadə edilən tikinti materiallarının bir hissəsi xaricdən gətirilib. Sarayın layihəsində fasadın müxtəlif heykəllərlə bəzədilməsi nəzərdə tutulsa da, inşa dövrünün Böyük Vətən Müharibəsi zamanına təsadüf etməsi fasadın daha sadələşdirilməsi, heykəllərin və bahalı daş işləmə nümunələrinin təxirə salınması ilə nəticələnmişdir.

Həmçinin müharibə nəticəsində ələ keçirilən alman əsirlər, aktiv şəkildə sarayın inşasına cəlb olunmuşdur.

Binanın tarixi çox qədim olmasa da, bir çox tarixi proseslərin şahididir. 1988-ci ildə Milli Azadlıq Hərəkatı məhz bu binanın yerləşdiyi meydandan - Azadlıq meydanından başlayıb. 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə Bakıya yeridilən sovet ordusunun vəhşi müdaxiləsi nəticəsində həlak olan şəhidlərimizin yüz minlərlə insanın iştirakı ilə nəhəng matəm mitinqi də bu bina qarşısında keçirilmiş və bu mənzərə tarixin yaddaşına həkk olunmuşdur.

Binada fəaliyyət göstərən qürumlar, təşkilatlar

Nazirliklər

Komitələr

Agentliklər

Başqa strukturlar

Qalereya

  • SSR poçt markası, (1960)

  • Poçt markası, (1993)

  • Azərbaycanın poçt markası, (2012)

İstinadlar

  1. Hökümət evi xəritədə
  2. Bakının memarlıq inciləri: Hökumət evi
  3. Hökumət Evi, Bakı, 1974-cü il
  4. http://www.azadliq.az/index.php?option=com_content&view=article&id=12889:almanlarn-l-myi-olan-hoekumt-evi&catid=357:kiv

Avqust 12, 2021
hökumət, bakı, şəhərinin, mərkəzində, yerləşən, inzibati, bina, binanın, memarları, rudnev, vladimir, muntsdur, sarayın, inşasına, 1924, ildə, azərbaycan, yenicə, qurulduğu, dövrdə, başlanmış, mürəkkəb, inşaat, işləri, 1952, ildə, tamamlanmışdır, ölkə, azərbay. Hokumet Evi Baki seherinin merkezinde yerlesen inzibati bina Binanin memarlari Lev Rudnev ve Vladimir Muntsdur Sarayin insasina 1924 cu ilde Azerbaycan SSR in yenice quruldugu dovrde baslanmis ve murekkeb insaat isleri 1952 ci ilde tamamlanmisdir 1 Hokumet Evi40 22 25 sm e 49 51 09 s u Olke Azerbaycan AzerbaycanSeher Baki BakiYerlesir Neftciler prospektiAidiyyati Azerbaycan hokumetiLayihe muellifi Lev Rudnev Vladimir MuntsMemar Lev RudnevTikilme tarixi 1936 1952Uslubu Barokko memarligiVeziyyeti yaxsiAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 139KateqoriyaBinaEhemiyyetiOlke ehemiyyetliHokumet Evi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 2 Binanin memarliq uslubu 3 Saray pesekar memarin gozuyle 4 Binada fealiyyet gosteren qurumlar teskilatlar 4 1 Nazirlikler 4 2 Komiteler 4 3 Agentlikler 4 4 Basqa strukturlar 5 Qalereya 6 IstinadlarTarixi RedakteAzerbaycanda Sovet hakimiyyetinin quruldugu dovrlerde hokumet iscilerinin calismasi ucun muvafiq bina olmadigindan bele bir binanin insasina ehtiyac duyulub Layihe uzerinde calisan memarlar qarsisinda ise boyuk sosialist dovletinin qudretini ve parlaq geleceyini ozunde eks etdiren bir bina insa etmek vezifesi qoyulmusdu Memar Neriman Eliyevin bildirdiyine gore resmi Moskva hazirki Hokumet Evinin tikilmesi qerarina XX esrin 20 ci illerinin ikinci yarisinda gelib 1924 cu ilde Bakida hokumet uzvleri ucun bina tikilmesi prosesine start verilir Proses 30 cu illerin evvellerine qeder uzanir ve 1932 ci ilde musabiqe elan edilir Iki illik muzakirelerden sonra 1934 cu ilde musabiqenin qalibleri mueyyenlesir Bu musabiqede Azerbaycanin taninmis memarlari olan Mikayil Huseynov ve Sadiq Dadasov da istirak edibler Onlarin eserleri bu gune kimi en layiqli eserler sirasindadir Lakin melum sebebler uzunden hemin layihe tesdiqlenmedi Mutexessisler qeyd edirler ki onlarin layihesi daha tekmil ve ezemetli idi Moskvadan munsifler heyeti musabiqede birinci yeri Lev Rudneve veribler 2 Binanin memarliq uslubu RedakteBinanin layihesi tesdiqlendikden sonra onun tikintisi ucun xususi yer secmek lazim gelir Seherin Qerb zonasindan Serqe dogru inkisaf etdiyini nezere alaraq merkezde bele bir binanin tikilmesi meqsedeuygun hesab edilir Bu meqsedle merkezde 6 hektardan artiq meydan secilir Qeyd edek ki binanin qarsisinda olan ve hazirda Azadliq adlanan meydan butun kecmis SSRI erazisinde boyukluyune gore yeganedir Ikinci bele bir meydan ise Belarusun paytaxti Minsk seherindedir Lakin bu meydaninin erazisi Azadliq meydanindan bir qeder azdir Hemin meydanin erazisi 6 hektara yaxindir Binanin tikileceyi erazi mueyyenlesdikden sonra 13 mertebeli sovetler binasinin tikilmesi qerari tesdiqlenir Lakin bu zaman tesdiq olunan layihede noqsanlar uze cixir Bele ki 1931 ci ilde dovletin verdiyi qerara gore Azerbaycanda tikilen memarliq eserlerinde millilik xususiyyeti eks olunmali idi Lakin rus memarinin hazirladigi layihede bele xususiyyetler yox idi Buna gore de binanin ilkin formasinda kicik deyisiklikler etmek qerarina geldiler 3 Indi binada gorduyumuz cixintilar denize teref olan tinlerdeki taglar mehz hemin deyisikliyin neticesidir Taglar evvelceden olmayib Layihe olkenin millilik ornamentlerinin zeruriliyi qerarina gore deyisdirilib Diqqetle fikir versek gormek olur ki 13 mertebeli binada yalniz 3 mertebeli tag var Duzdur bu o qeder de dehsetli sehv sayilmasa da memarliq baximindan savadsizliga yol verilib Taglarin etrafinda yaranan eyvanlarin hec birine binanin hec bir mertebesinden ve ya otagindan cixisin olmamasi da hemin savadsizligin neticelerinden biridir N Eliyevin sozlerine gore buradan bele bir neticeye gelmek olar ki hemin eyvanlar sadece olaraq gorkem ucun millilik xususiyyeti yaratmaq ucun insa edilib Binanin insasina 1934 cu ilde start verilse de Ikinci dunya muharibesinin baslanmasi bu sahede geden isleri yarimciq qoyur 1945 ci ilde Ikinci dunya muharibesi SSRI nin qelebesi ile basa catandan sonra yarimciq qalan binanin tikinti isleri yeniden berpa edilir N Eliyevin sozlerine gore dogrudan da binanin tikintisinde fehle kimi esir alinan alman esgerlerin gucunden istifade edilib Fasist esgerlerinin binanin tikintisinde istirak etmesi tarixin danilmaz faktidir Uzun prosesden sonra nehayet 1952 ci ilde bu binanin tikintisi basa catir Layihenin ilkin variantinda 13 mertebeden ibaret olmasi planlasdirilan binanin son 3 mertebesi texire salinir Bu 3 mertebeni tikmekden neye gore imtina olunmasi belli deyil Memar Neriman Eliyevin sozlerine gore ilkin ehtimallardan biri ondan ibaretdir ki ayrilan pul catmayib Tikilmesi nezerde tutulan binanin 3 mertebesi texire salinaraq onun vesaitile sonradan layiheye elave edilen milli taglar insa olunur Saray pesekar memarin gozuyle RedakteHazirda Azadliq meydaninda ucalan tarixi memarliq abidesi 10 mertebeden ibaretdir Binanin sahesi ise texminen iki hektara yaxindir Kulekler seheri olan Baki ozunun bu ezeli xususiyyetini Hokumet Evine tesiri ile bir daha gosterib Bele ki binanin qurtaracaginda olan cixintilar surahilerin cox hissesi kuleklere ve zamaninin tesirine tab getirmeyerek dagilib N Eliyevin sozlerine gore indi hemin surahileri de berpa etmek probleme cevrilib Hazirda memarliq abidesi sayilan Hokumet Evi insasi basa catdiqdan sonra bir nece defe temir olunub Memar Neriman Eliyevin sozlerine gore her bas tikintiye 50 il omur verilir Ve o 50 ilin icinde teyinatina gore yenidenqurma isleri aparilir Hokumet Evinde de mueyyen temir isleri aparilib xirda deyisiklikler edilib Butovlukde ise yenidenqurma isleri aparilmayib N Eliyev eyni zamanda da bildirir ki binada tikilinin zahiri gorunusunu deyisdiren temir isleri aparila bilmez Azerbaycanin tarixi memarliq abidesi olan bu tikiliye benzer ikinci bir bina dunyanin hec bir olkesinde yoxdur Binada gorduyumuz taglar sutunlar sutun tavanlarinin zirvelerinin formasi Sirvansahlar sarayindan goturulub Tebii ki burda oxsar cehetlerle yanasi ferqli xususiyyetler de var Bele ki taglarin olculeri ferqlidir Sirvansahlar sarayinda taglar sivri hokumet evinde ise qovsvaridir Ferqli ve oxsar cehetleri olmasina baxmayaraq her iki tikili Baki memarligina xasdir Bu gozel binanin eybi orasindadir ki onunla uzvi elaqeye gire bilecek bir bina tapilmadi Cunki onun fasadlari ele hell edilib ki o her terefden tamamlanib Ve ona neyise baglamaga bir yer yoxdur Bina ortada heykelsayagi bezek kimi dayanib Ona nese yapisdirmaq mumkun deyil Saray qotik memarliq uslubunda insa edilmisdir Binanin insasinda istifade edilen tikinti materiallarinin bir hissesi xaricden getirilib Sarayin layihesinde fasadin muxtelif heykellerle bezedilmesi nezerde tutulsa da insa dovrunun Boyuk Veten Muharibesi zamanina tesaduf etmesi fasadin daha sadelesdirilmesi heykellerin ve bahali das isleme numunelerinin texire salinmasi ile neticelenmisdir Hemcinin muharibe neticesinde ele kecirilen alman esirler aktiv sekilde sarayin insasina celb olunmusdur Binanin tarixi cox qedim olmasa da bir cox tarixi proseslerin sahididir 1988 ci ilde Milli Azadliq Herekati mehz bu binanin yerlesdiyi meydandan Azadliq meydanindan baslayib 1990 ci il yanvarin 19 dan 20 ne kecen gece Bakiya yeridilen sovet ordusunun vehsi mudaxilesi neticesinde helak olan sehidlerimizin yuz minlerle insanin istiraki ile neheng matem mitinqi de bu bina qarsisinda kecirilmis ve bu menzere tarixin yaddasina hekk olunmusdur 4 Binada fealiyyet gosteren qurumlar teskilatlar RedakteNazirlikler Redakte Kend Teserrufati Nazirliyi Medeniyyet Nazirliyi Komiteler Redakte Aile Qadin ve Usaq Problemleri uzre Dovlet Komitesi Agentlikler Redakte Berpa Olunna Enerji Menbeleri uzre Dovlet Agentliyi Satinalmalar uzre Dovlet Agentliyi Muellif Huquqlari Agentliyi Basqa strukturlar Redakte Insan Huquqlari uzre Muvekkil Ombudsman Qalereya Redakte SSR poct markasi 1960 Poct markasi 1993 Azerbaycanin poct markasi 2012 Istinadlar Redakte Hokumet evi xeritede Bakinin memarliq incileri Hokumet evi Hokumet Evi Baki 1974 cu il http www azadliq az index php option com content amp view article amp id 12889 almanlarn l myi olan hoekumt evi amp catid 357 kivMenbe https az wikipedia org w index php title Hokumet Evi amp oldid 6042646, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.