Hisəqarşı aşqarlar avtomobillərdə katalitik neytrallaşdırıcıların qarşısında və ya bilavasitə çıxış traktında yerləşdirilmiş his filtrlərinin tutulması sürətini azaltmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Ümumi məlumat
| ]İstənilən his filtri 200–500 km-dən sonra keçiricilik qabiliyyətini itirir və regenerasiya olunmasını tələb edir. Regenerasiya üçün filtri hisin yanmağa başlaması üçün lazım olan 550–600°С temperaturadək qızdıran xüsusi qızdırıcı elementlər işlənilmişdir. Lakin regenerasiya prosesi zamanı temperatur 1400°С-dək çatır və filtrin məsamələri bir-birinə birləşir. Bu da effektliliyə mənfi təsir göstərir. Aşqarın olması hisin yavaş-yavaş yanmasını təmin edir, bununla da dövri regenerasiyalar zamanı həddən artıq qızma təhlükəsinin qarşısını alır. Bəzən metaldan aşqar kimi istifadə etməyərək onu filtrin səthinə yerləşdirirlər. Mühərrik normal işlədikdə bu üsul aşqarın yanacağa əlavə edilməsi effektini verir.
Lakin, katalitik örtük yanacaqda olan kükürdlə yavaş-yavaş zəhərlənir. Bundan əlavə, əgər mühərrik uzun müddət boş-boşuna və az güclə işləyirsə, katalitik örtük toplanmış hisin yanmasını təmin etmir. Mühərrik daha böyük güclə işləməyə başladıqda filtr üçün təhlükəli temperaturun artması ilə his daha intensiv yanmağa başlayır. Aşqara gəldikdə isə boş-boşuna işləmə rejimində lazımi effetlilik əldə etmək üçün sadəcə artırmaq lazımdır. Hisəqarşı aşqarların məsləhət görülən qatılığı 0.01–0.02% təşkil edir.
Təsir prinsipi
| ]Hisəqarşı aşqarların təsir prinsipi bir o qədər yaxşı öyrənilməyib. İlk yanaşmada bu prinsip hisin mis, dəmir və digər metalların hesabına 250–300 °С-dək endirilməsindən ibarətdir.
Metallar oksid əmələ gətirənədək yanır, onlar da filtrin səthində his vasitəsilə asanlıqla reduksiya olunur (Lakin bu kifayət deyil. Bəzi məlumatlara görə müşahidə olunan prosesinin mexanizmi daha mürəkkəbdir. Müəyyən edilib ki, dəmir oksidlərinin hisə əlavə edilməsi onun alovlanma temperaturuna təsir etmir. Bu da onu fərz etməyə imkan verir ki, aşqar parçalanarkən metalın xüsusi katalitik fəal formaları əmələ gəlir və eyni zamanda buna müəyyən müddət tələb olunur. Lakin, 20–30 saatdan sonra əks təzyiq düşməyə və bütün aşqar qatılıqları üçün eyni olan müəyyən səviyyədə sabitləşməyə başlayır (0,02–0,26%). Güman olunur ki, bu müddət ərzində filtrin səthində kifayət qədər fəal katalitik mərkəzlər əmələ gəlir.
Effektlilik göstəriciləri
| ]Effektlilik göstəricisi kimi filtrin əks təzyiqi (hidravlik müqavimət) qəbul olunmuşdur. Hislə tutulmuş filtrin əks təzyiqi onlarla kilopaskal təşkil edir. Regenerasiya zamanı əks təzyiq aşağı düşür. Aşqar effektiv olduqca bu proses bir o qədər tez gedir. Bu göstərici həmçinin filtr məsamələrinin topalanması sürətini xarakterizə edir.
Çeşid
| ]Rusiyada hələ xüsusi hisəqarşı aşqar yoxdur. Xaricdə istehlakçıya yanacaqda həll olan dəmir və mis birləşmələri əsasında aşqarlar təklif olunur. Aşqarın tərkibinə çox vaxt səthi-aktiv maddələr daxil olur. His filtrlərini eksperimental qaydada tədqiq edərkən Ferrosen aşqarından istifadə olunur.
Məhdudiyyətlər və nöqsanlar
| ]Xarici mənbələrə əsasın hisəqarşı aşqarlardan istifadə iki məsələ ilə bağlı olaraq təhlükə yarada bilər: mis- və dəmir-saxlayan aşqarların əlavə edilməsi ilə yanacağın oksidləşmə sabitliyinin çox azalması; onların yanma məhsullarının toksikliyi. Ona görə də həmin aşqarları bilavasitə istifadə olunan yerdə yanacağa əlavə edirlər. Tərkibində aşqar olan yanacağın isə uzun müddət saxlanılması məsləhət görülmür
Hisəqarşı aşqarlar yanacaqlarda atom-adsorbsion spektroskopiya üsulu ilə təyin edilir. Bu aşqarların iqtisadi səmərəsi bahalı his filtrinin istehlak müddətinin artırılması və regenerasiyaya sərf olunan enerjinin miqdarının və iş vaxtını azaldılmasından ibarətdir.
Mənbə
| ]А. М. Данилов. Применение присадок в топливах. Санкт-Петербург: Химиздат, 2010
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Hiseqarsi asqarlar avtomobillerde katalitik neytrallasdiricilarin qarsisinda ve ya bilavasite cixis traktinda yerlesdirilmis his filtrlerinin tutulmasi suretini azaltmaq ucun nezerde tutulmusdur Umumi melumat span Istenilen his filtri 200 500 km den sonra keciricilik qabiliyyetini itirir ve regenerasiya olunmasini teleb edir Regenerasiya ucun filtri hisin yanmaga baslamasi ucun lazim olan 550 600 S temperaturadek qizdiran xususi qizdirici elementler islenilmisdir Lakin regenerasiya prosesi zamani temperatur 1400 S dek catir ve filtrin mesameleri bir birine birlesir Bu da effektliliye menfi tesir gosterir Asqarin olmasi hisin yavas yavas yanmasini temin edir bununla da dovri regenerasiyalar zamani hedden artiq qizma tehlukesinin qarsisini alir Bezen metaldan asqar kimi istifade etmeyerek onu filtrin sethine yerlesdirirler Muherrik normal isledikde bu usul asqarin yanacaga elave edilmesi effektini verir Lakin katalitik ortuk yanacaqda olan kukurdle yavas yavas zeherlenir Bundan elave eger muherrik uzun muddet bos bosuna ve az gucle isleyirse katalitik ortuk toplanmis hisin yanmasini temin etmir Muherrik daha boyuk gucle islemeye basladiqda filtr ucun tehlukeli temperaturun artmasi ile his daha intensiv yanmaga baslayir Asqara geldikde ise bos bosuna isleme rejiminde lazimi effetlilik elde etmek ucun sadece artirmaq lazimdir Hiseqarsi asqarlarin meslehet gorulen qatiligi 0 01 0 02 teskil edir Tesir prinsipi span Hiseqarsi asqarlarin tesir prinsipi bir o qeder yaxsi oyrenilmeyib Ilk yanasmada bu prinsip hisin mis demir ve diger metallarin hesabina 250 300 S dek endirilmesinden ibaretdir Metallar oksid emele getirenedek yanir onlar da filtrin sethinde his vasitesile asanliqla reduksiya olunur Lakin bu kifayet deyil Bezi melumatlara gore musahide olunan prosesinin mexanizmi daha murekkebdir Mueyyen edilib ki demir oksidlerinin hise elave edilmesi onun alovlanma temperaturuna tesir etmir Bu da onu ferz etmeye imkan verir ki asqar parcalanarken metalin xususi katalitik feal formalari emele gelir ve eyni zamanda buna mueyyen muddet teleb olunur Lakin 20 30 saatdan sonra eks tezyiq dusmeye ve butun asqar qatiliqlari ucun eyni olan mueyyen seviyyede sabitlesmeye baslayir 0 02 0 26 Guman olunur ki bu muddet erzinde filtrin sethinde kifayet qeder feal katalitik merkezler emele gelir Effektlilik gostericileri span Effektlilik gostericisi kimi filtrin eks tezyiqi hidravlik muqavimet qebul olunmusdur Hisle tutulmus filtrin eks tezyiqi onlarla kilopaskal teskil edir Regenerasiya zamani eks tezyiq asagi dusur Asqar effektiv olduqca bu proses bir o qeder tez gedir Bu gosterici hemcinin filtr mesamelerinin topalanmasi suretini xarakterize edir Cesid span Rusiyada hele xususi hiseqarsi asqar yoxdur Xaricde istehlakciya yanacaqda hell olan demir ve mis birlesmeleri esasinda asqarlar teklif olunur Asqarin terkibine cox vaxt sethi aktiv maddeler daxil olur His filtrlerini eksperimental qaydada tedqiq ederken Ferrosen asqarindan istifade olunur Mehdudiyyetler ve noqsanlar span Xarici menbelere esasin hiseqarsi asqarlardan istifade iki mesele ile bagli olaraq tehluke yarada biler mis ve demir saxlayan asqarlarin elave edilmesi ile yanacagin oksidlesme sabitliyinin cox azalmasi onlarin yanma mehsullarinin toksikliyi Ona gore de hemin asqarlari bilavasite istifade olunan yerde yanacaga elave edirler Terkibinde asqar olan yanacagin ise uzun muddet saxlanilmasi meslehet gorulmur Hiseqarsi asqarlar yanacaqlarda atom adsorbsion spektroskopiya usulu ile teyin edilir Bu asqarlarin iqtisadi semeresi bahali his filtrinin istehlak muddetinin artirilmasi ve regenerasiyaya serf olunan enerjinin miqdarinin ve is vaxtini azaldilmasindan ibaretdir Menbe span A M Danilov Primenenie prisadok v toplivah Sankt Peterburg Himizdat 2010 Kateqoriyalar KimyaUzvi kimya
