fbpx
Wikipedia

Hipparx

Hipparx (yun. Ίππαρχος; e.ə. 190, İznik və ya Nikeya[d]e.ə. 120, Rodos və ya Roma respublikası) — qədim yunan astronomu.

Hipparx
yun. Ίππαρχος
Doğum tarixi
Doğum yeri
Vəfat tarixi
Vəfat yeri
Milliyyəti yunan
Elm sahəsi astronom
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

E.ə. 190-cı ildə Anadoluda Vifiniya vilayətinin Nikeya(hazırda İznik, Türkiyə) şəhərində doğulan Hipparx ömrünün çoxunu Rodosda keçirib. E.ə. 120-ci ildə Rodosda öldüyü güman olunur.

İşləri

Fəaliyyətinin çox az hissəsi bizə məlum olsa da antik dövrün ən görkəmli astronomlarımdan sayılır. Dövrümüzə gəlib çıxan yeganə elmi işi Solili Aratın (Aratus of Soli) didaktik "Fenomen" şeirinə yazdığı təfsirdir. İtib batmış əsərlərinə astronomiya təqvimi, optika və arifmetikaya dair kitablar, "Kütləsi tərəfindən aşağı dartılan cisimlərə dair" adlı traktatı, coğrafiya və astronomiya barədə yazıları və öz əsərlərinin siyahısı daxildir. Apardığı hesablamalar sayəsində ilk ulduz qlobusunu hazırlamışdır.

Eramızın II əsrində yaşamış Ptolomeyin "Almagest" əsəri onun haqqında ən geniş mənbədir. Ptolomey özü onun ən mühüm xələfi sayılır. Öz astronomiya ilə bağlı çalışmalarında Hipparxın əsərlərindən geniş şəkildə yararlanıb. Ptolomey Hipparxı "zəhmətkeş", "həqiqət aşiqi" kimi təqdim edib.

Hipparxın çoxlu mühüm və uzunmüddətli töhfələrinə praktiki və nəzəri yeniliklər daxildir. O astronomiya üçün həndəsi modellər tətbiq edib, o cümlədən 'çevrə üzərində çevrə' və əvvəldən Apolloninin də istifadə etdiyi essentrik (orbiti mərkəzdən keçməyən) modeli.

Triqonometriyanın əsasını qoyduğu güman edilir. Müşahidələrlə xeyli maraqlanıb. E.ə 147-127-ci illər arasında müşahidələrini qeyd edib. Ptolomeyin dioptriya kimi təsvir etdiyi optik cihaz istifadə edib, həmçinin planisferik üsturlabı (astrolab) kəşf etmiş ola bilər. Hipparx ulduzların mövqeləri haqqında əhatəli müşahidələr aparıb və hesab edilir ki ilk ulduz kataloqunu tərtib etmişdir. O irimiqyaslı astronomik problemlərə nəzər yetirib, o cümlədən ilin uzunluğu, ayla məsafəmiz, ay və günəş tutulmasının hesablanması.

Hipparcos süni peyki və Aydakı kraterlərdən biri onun şərəfinə adlandırılmışdır.

İstinadlar

hipparx, Ίππαρχος, iznik, nikeya, rodos, roma, respublikası, qədim, yunan, astronomu, Ίππαρχοςdoğum, tarixi, 190doğum, yeri, iznik, yanikeya, vəfat, tarixi, 120vəfat, yeri, rodos, yunanıstan, yaroma, respublikasımilliyyəti, yunanelm, sahəsi, astronom, vikianba. Hipparx yun Ipparxos e e 190 Iznik ve ya Nikeya d e e 120 Rodos ve ya Roma respublikasi qedim yunan astronomu Hipparxyun IpparxosDogum tarixi e e 190Dogum yeri Iznik ve yaNikeya d Vefat tarixi e e 120Vefat yeri Rodos Yunanistan ve yaRoma respublikasiMilliyyeti yunanElm sahesi astronom Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati RedakteE e 190 ci ilde Anadoluda Vifiniya vilayetinin Nikeya hazirda Iznik Turkiye seherinde dogulan Hipparx omrunun coxunu Rodosda kecirib E e 120 ci ilde Rodosda olduyu guman olunur Isleri RedakteFealiyyetinin cox az hissesi bize melum olsa da antik dovrun en gorkemli astronomlarimdan sayilir Dovrumuze gelib cixan yegane elmi isi Solili Aratin Aratus of Soli didaktik Fenomen seirine yazdigi tefsirdir Itib batmis eserlerine astronomiya teqvimi optika ve arifmetikaya dair kitablar Kutlesi terefinden asagi dartilan cisimlere dair adli traktati cografiya ve astronomiya barede yazilari ve oz eserlerinin siyahisi daxildir Apardigi hesablamalar sayesinde ilk ulduz qlobusunu hazirlamisdir Eramizin II esrinde yasamis Ptolomeyin Almagest eseri onun haqqinda en genis menbedir Ptolomey ozu onun en muhum xelefi sayilir Oz astronomiya ile bagli calismalarinda Hipparxin eserlerinden genis sekilde yararlanib Ptolomey Hipparxi zehmetkes heqiqet asiqi kimi teqdim edib Hipparxin coxlu muhum ve uzunmuddetli tohfelerine praktiki ve nezeri yenilikler daxildir O astronomiya ucun hendesi modeller tetbiq edib o cumleden cevre uzerinde cevre ve evvelden Apolloninin de istifade etdiyi essentrik orbiti merkezden kecmeyen modeli Triqonometriyanin esasini qoydugu guman edilir Musahidelerle xeyli maraqlanib E e 147 127 ci iller arasinda musahidelerini qeyd edib Ptolomeyin dioptriya kimi tesvir etdiyi optik cihaz istifade edib hemcinin planisferik usturlabi astrolab kesf etmis ola biler Hipparx ulduzlarin movqeleri haqqinda ehateli musahideler aparib ve hesab edilir ki ilk ulduz kataloqunu tertib etmisdir O irimiqyasli astronomik problemlere nezer yetirib o cumleden ilin uzunlugu ayla mesafemiz ay ve gunes tutulmasinin hesablanmasi Hipparcos suni peyki ve Aydaki kraterlerden biri onun serefine adlandirilmisdir Istinadlar RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Hipparx amp oldid 5586734, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.