Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
Harun Buğra xan(X əsr – 992) — Qaraxanlı hökmdarı.
| Harun Buğra xan Qaraxani | |
|---|---|
 | |
| 970 – 993 | |
| Əvvəlki | Musa Baytaş Buğra xan |
| Sonrakı | Nəsr bin Əli xan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | X əsr |
| Vəfat tarixi | 992 |
| Dəfn yeri | |
| Atası | |
| Uşaqları | II Əhməd xan və Yusif Qadir xan |
| Ailəsi | Qaraxanilər sülaləsi |
| Dini | İslam |
Həyatı
Əbdülkərim Satuk Buğra xanın nəvəsi, Xanzadə Süleyman xanın oğlu olub şahzadəliyində qardaşı Əbül-Həsən Əli Arslan xan tərəfindən dövlətin qərb qismlərini idarə etməklə vəzifələndirildi. O, Mavəraünnəhri ilk fəth edən Qaraxanlı hökmdarı olaraq şöhrət qazanmışdır. Samanilərin içində olduğu qarışıqlıqlar dolayısıyla bir qism müxalif Samani komandanlarının da dəstəyini qazanara1 990-cı ildə İsficabı zəbt etdi. İki il sonra Samanilərin paytaxtı Buxaraya girdi (May 992). Samani əmiri şəhəri tərk etmək məcburiyyətində qaldı. Bu hərəkəti, samanilərin Xorasan valisi Əbu Əli Simcuri tərəfindən dəstəklənmişdi. Hətta onunla daha İsficabın zəbti sırasında, Ceyhun çayı sərhəd-sınır olmaq üzrə Samani dövlətini təqsim etmə xüsusunda gizli bir andlaşma da aparmışdı. Beləcə Xorasan Əbu Əlinin, Maveraünnəhr də Harun Buğra xanın idarəsinə keçəcəkdi. Ancaq Harun Buxaraya girdikdən sonra Əbu Əlini bir ordu komandanı kimi gördü və daha öncəki anlaşmaya yanaşmadı. Fəqət çox keçmədən Buxarada ağır bir xəstəliyə yaxalandı və yerinə Samani şahzadələrindən Əbdüləziz Nuh ibn Nəsri buraxaraq buradan ayrılmak məcburiyyətində qaldı. Qaşqara dönerken Koçkarbaşı mövqeyində vəfat etdi.
Harun Buğra xan, Şihabüddövlə və Zahirəddövlə kimi İslami ləqəblər daşımaqdaysa da bu ləqəblər ehtimalen xəlifə tərəfindən verilmiş olmayıb özü ünvanlarına əlavə etmişdir. Zira o sırada qaraxanlılar ilə sünni İslam mühiti arasında hələ rəsmi bir münasibət qurulmamışdı. Bilinən ən əski Qaraxanlı pulları ona aid olub 992-ci ildə Ilaqda zərb olunan sikkələr Abbasi xəlifəliyiylə hər hansı bir münasibətinin olmadığını göstərir.
Ədəbiyyat
- Бартольд В.В. Туркестан в эпоху монгольского нашествия // Сочинения. Т. I. М. 1963.
- Кочнев Б.Д., Нумизматическая история Караханидского каганата (991 – 1209 гг.). Москва «София», 2006
- Barthold, “Buğra-Han”, İA, II, 760-761;
- Omelyan Pritsak, “Kara-Hanlılar”, İA, VI, 254;
- C. E. Bosworth, “Ilekkhāns or Ķarakhānids”, EI² (İng.), III, 1113;
- C. E. Bosworth, “Boğhrā Khan”, EIr., IV, 318-319.
| SƏLƏF Musa Baytaş Buğra xan |  | Harun Buğra xan 970-993 | | XƏLƏF Nəsr bin Əli xan |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Harun Bugra xan X esr 992 Qaraxanli hokmdari Harun Bugra xan QaraxaniQaraxaniler dovletinin VI xaqani970 993EvvelkiMusa Baytas Bugra xanSonrakiNesr bin Eli xanSexsi melumatlarDogum tarixi X esrVefat tarixi 992Defn yeri QasqarAtasiUsaqlari II Ehmed xan ve Yusif Qadir xanAilesi Qaraxaniler sulalesiDini IslamHeyatiEbdulkerim Satuk Bugra xanin nevesi Xanzade Suleyman xanin oglu olub sahzadeliyinde qardasi Ebul Hesen Eli Arslan xan terefinden dovletin qerb qismlerini idare etmekle vezifelendirildi O Maveraunnehri ilk feth eden Qaraxanli hokmdari olaraq sohret qazanmisdir Samanilerin icinde oldugu qarisiqliqlar dolayisiyla bir qism muxalif Samani komandanlarinin da desteyini qazanara1 990 ci ilde Isficabi zebt etdi Iki il sonra Samanilerin paytaxti Buxaraya girdi May 992 Samani emiri seheri terk etmek mecburiyyetinde qaldi Bu hereketi samanilerin Xorasan valisi Ebu Eli Simcuri terefinden desteklenmisdi Hetta onunla daha Isficabin zebti sirasinda Ceyhun cayi serhed sinir olmaq uzre Samani dovletini teqsim etme xususunda gizli bir andlasma da aparmisdi Belece Xorasan Ebu Elinin Maveraunnehr de Harun Bugra xanin idaresine kececekdi Ancaq Harun Buxaraya girdikden sonra Ebu Elini bir ordu komandani kimi gordu ve daha onceki anlasmaya yanasmadi Feqet cox kecmeden Buxarada agir bir xesteliye yaxalandi ve yerine Samani sahzadelerinden Ebduleziz Nuh ibn Nesri buraxaraq buradan ayrilmak mecburiyyetinde qaldi Qasqara donerken Kockarbasi movqeyinde vefat etdi Harun Bugra xan Sihabuddovle ve Zahireddovle kimi Islami leqebler dasimaqdaysa da bu leqebler ehtimalen xelife terefinden verilmis olmayib ozu unvanlarina elave etmisdir Zira o sirada qaraxanlilar ile sunni Islam muhiti arasinda hele resmi bir munasibet qurulmamisdi Bilinen en eski Qaraxanli pullari ona aid olub 992 ci ilde Ilaqda zerb olunan sikkeler Abbasi xelifeliyiyle her hansi bir munasibetinin olmadigini gosterir EdebiyyatBartold V V Turkestan v epohu mongolskogo nashestviya Sochineniya T I M 1963 Kochnev B D Numizmaticheskaya istoriya Karahanidskogo kaganata 991 1209 gg Moskva Sofiya 2006 Barthold Bugra Han IA II 760 761 Omelyan Pritsak Kara Hanlilar IA VI 254 C E Bosworth Ilekkhans or karakhanids EI Ing III 1113 C E Bosworth Boghra Khan EIr IV 318 319 SELEF Musa Baytas Bugra xan Harun Bugra xan 970 993 XELEF Nesr bin Eli xan