fbpx
Wikipedia

Hannibal

Hannibal (E.ə. 247E.ə. 183) — Karfagen sərkərdəsi

Hannibal Barka
Hannibal

Hannibal counting the signet rings of Roman nobles killed during the battle, statue by Sébastien Slodtz, 1704, Louvre.
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi E.ə. 247
Doğum yeri Karfogen, Tunis
Vəfat tarixi E.ə. 183/181
Vəfat yeri Vifiniya
Vəfat səbəbi zəhər içməsi
Atası Haminkar Barka
Hərbi xidmət
Rütbəsi Ali Baş Komandan
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Məlumat

Karfagen sərkərdəsi Hannibal (e.ə. 247 – e.ə.183/181)

Karfagen Aralıq dənizi sahilində qədim ticarət şəhəri idi. Burada məskən salan əhali qədimdən ticarətlə məşğul olub, Cənubi İtaliya, Siciliya və ümumiyyətlə, Aralıq dənizi sahili ölkələri ilə sıx əlaqə saxlayırdı. Əvvəllər onların rəqibləri yox idi. Lakin sonralar Apennin yarımadasında Roma — möhtəşəm bir şəhər qorxunc şəkildə yüksəldi.

Haminkar Barka İspaniya və başqa ərazilər uğrunda Roma ilə mübarizə apararkən 9 yaşlı oğlu Hannibalı məbədə aparıb orada mehrab önündə qatı düşmənləri olan Roma ilə ömrü boyu düşmən olacağına and içdirmişdi. Hannibal doğrudan da öz andına sadiq qaldı. Son nəfəsinə kimi yağı düşmənlə vuruşdu.

Atası öləndən sonra qardaşı Hasdrubal romalılarla sülh tərəfdarı kimi saziş bağlayıb İspaniyadakı Sagunt şəhərini iki dövlət arasında sərhəd kimi qəbul etdi. Lakin Hasdrubal öldürüldü. Hannibal əvvəl Sagunt şəhəri ətrafındakı qəbilə və tayfaları fəth etdi. Bu isə o qədər də asan deyildi. Rəqiblərin 100 mindən çox əsgəri vardı. Sagunt şəhəri əhalisi bunu görüb müdafiə üçün Romaya elçi göndərdilər. Lakin Roma senatı qərar çıxarana kimi Hannibal bu böyük və zəngin ispan şəhərini almaq qərarına gəldi. Döyüş zamanı ön cərgələrdə vuruşan Hannibal budundan ağır yara aldı. Bu hücumdan qəzəblənən romalılar Karfagen senatına elçi göndərib müqaviləni pozduqlarına görə Hannibalın onlara verilməsini tələb etdilər. Fəqət rədd cavabı aldılar. Hannibal bu tələbə Saguntu 8 ay mühasirədə saxlayandan sonra almaqla cavab verdi.

Bu xəbəri alan Roma bir-birinə dəydi. Güclü və döyüşkən ordunun başında dayanan gənc sərkərdənin Romanın yeni-yeni müstəmləkələrini ələ keçirəcəyinə əmin olan senat Karfagenə müharibə elan etdi. Konsul Publi Korneli Ssipiona İspaniyanı, Tiberi Semproniyə isə Afrikanı müdafiə etmək üçün hərəsinə 6 legion verildi. Elə bununla da ikinci Pun müharibəsi başlandı.

Gənc Hannibal romalıları qabaqlamaq və sarsıtmaq üçün ağlasığmaz bir yürüşə — Alp dağlarını aşıb İtaliyaya hücum etmək qərarına gəldi. O, 90 minlik piyada, 12 minlik süvari ordusu və 37 fil ilə keçilməz aşırımları aşıb 5 aylıq çətin yürüşdən sonra Şimali İtaliyada peyda oldu. Ordusunun yarısını itirsə də Qalliya köməkçiləri ilə bərabər Ssipionun legionları ilə Po çayının sol sahilində toqquşmalı oldu. Bu soyuq qış günlərində gənc sərkərdə öz cəsur süvarilərinin köməyilə Tilçino və Trebi adlanan yerdə iki dəfə romalılara qalib gələ bildi. Bu görünməmiş hadisə idi. Senat qorxuya düşüb ona qarşı Emiliya Pavel və Terrensi Varronun başçılığı ilə kömək üçün çoxlu qüvvə — 8 legion göndərdi.

Dünya hərb tarixində yeni səhifə olan Kanna vuruşması belə başlandı. Roma sərkərdələri legionlara növbə ilə, hərəsi bir gün komandanlıq edirdi. Onlar Kanna kəndini döyüş üçün münasib yer bildilər. Roma ordusunun sayı karfagenlilərdən iki dəfə çox idi. Buna görə də Varron qələbəsinə arxayın idi. O, qoşunu sıx cərgələrlə kvadrat şəklində, Hannibal isə qoşunlarını aypara şəklində düzdü. Ortada nisbətən zəif və təcrübəsiz, uclarda isə sınanmış, təcrübəli, döyüşkən süvarilərini və piyadalarını yerləşdirdi.

E.ə. 216-cı il avqustun 2-də başlanan döyüşdə əvvəlcə Hannibalın səkkiz minlik seçmə süvariləri sol cinahdan hücuma keçərək romalıların sağ cinahını əzdi və legionların arxasına keçib rəqib süvarilərini pərən-pərən salıb tədricən ayparanın o biri ucu də qovuşdu. Mərkəzdə güclü olan Roma piyadaları da sanki karfagenlilərin işini yüngülləşdirib irəli getdilər. Bayaqkı «aypara» əvvəl «nal» şəklini aldı və az sonra dairəyə döndü. Beləliklə, dünya hərb tarixində ilk dəfə olaraq mühasirə taktikası tətbiq olundu. Romalılar bir-birilərini sıxan, əzən kütləyə döndü. Beləliklə, məğlubiyyət nə olduğunu bilməyən Roma legionları aciz, köməksiz bir şəkildə qırılmağa başladı və sutka yarım ərzində 70 minə qədər döyüşçü məhv edildi. Bu, qədim dünya tarixində görünməmiş bir hadisə idi. Lakin bu parlaq qələbədən sonra Hannibal birbaşa Romaya getmək əvəzinə özünə müttəfiqlər axtarmağa başladı. Və beləliklə o, Romaya özünə gəlib yeni qüvvələr toplamağa şans verdi. Belə ki, Hannibal Kapuya şəhərinə çəkilib yeni qüvvələr gözləməyi qərara aldı. Təşəbbüs də bununla əldən getdi. Ümumiyyətlə, insan ağlından və psixologiyasından ziddiyyətli və mürəkkəb heç nə ola bilməz. Hannibalın köməyinə gələn qardaşı Hasdrubal 207-ci ildə İtaliyada Roma konsulları Livi Salinator və Klavdi Neron tərəfindən məğlub edilib həlak oldu. Hannibal kömək ala bilmədi. Əksinə, Karfagen senatı onu şəhərin müdafiəsinə çağırdı. Beləliklə, bütün qələbələri faydasız olan Hannibal Afrikaya adladı. Doğrudur, o, yeni qüvvələr toplaya bildi, amma nədənsə qəlbinə şübhə və tərəddüdlər dolmuşdu. Buna görə də Ssipiona danışıqlara başlamağı təklif etdi. Amma Ssipion ondan danışıqsız təslim olmağı tələb etdi. Əlacsız qalan sərkərdə döyüşə girməli oldu. E.ə. 202-ci il sentyabrın 19-də Zama adlanan yerdə həlledici toqquşmada ilk dəfə məğlub oldu. Bu məğlubiyyətdən sonra Karfagen aristokratiyası ona düşmən kəsildi. Əlacsız qalan Hannibal suriyalı Antioxun yanına gedib onu Roma ilə mübarizəyə çağırdı. Fəqət, Antiox da məğlub edildi. Romalılara verilmək təhlükəsini hiss edən Hannibal Krit adasına qaçdı. Orada da həmin təhlükəyə məruz qaldığını görüb e.ə. 183-cü ildə Vifiniyada zəhər içib intihar etdi.

Hannibal bir sərkərdə kimi dühasını hətta Roma tarixçiləri və dövlət xadimləri də etiraf edib onun cəsarətinə, mətanətliyinə, igidliyinə və döyüş zamanı sürət və enerjisinə yüksək qiymət veriblər. Çox haqlı olaraq o, dünyanın ən böyük sərkərdələrindən biri hesab edilir.

Həmçinin bax

Pun müharibələri

hannibal, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, karfagen, sərkərdəsi, barka, counting, signet, rings, roman, nobles, killed, during, battle, statue, sébastien, slodtz, 1704, lou. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Hannibal E e 247 E e 183 Karfagen serkerdesiHannibal BarkaHannibalHannibal counting the signet rings of Roman nobles killed during the battle statue by Sebastien Slodtz 1704 Louvre Sexsi melumatlarDogum tarixi E e 247Dogum yeri Karfogen TunisVefat tarixi E e 183 181Vefat yeri VifiniyaVefat sebebi zeher icmesiAtasi Haminkar BarkaHerbi xidmetRutbesi Ali Bas Komandan Vikianbarda elaqeli mediafayllarMelumat RedakteKarfagen serkerdesi Hannibal e e 247 e e 183 181 Karfagen Araliq denizi sahilinde qedim ticaret seheri idi Burada mesken salan ehali qedimden ticaretle mesgul olub Cenubi Italiya Siciliya ve umumiyyetle Araliq denizi sahili olkeleri ile six elaqe saxlayirdi Evveller onlarin reqibleri yox idi Lakin sonralar Apennin yarimadasinda Roma mohtesem bir seher qorxunc sekilde yukseldi Haminkar Barka Ispaniya ve basqa eraziler ugrunda Roma ile mubarize apararken 9 yasli oglu Hannibali mebede aparib orada mehrab onunde qati dusmenleri olan Roma ile omru boyu dusmen olacagina and icdirmisdi Hannibal dogrudan da oz andina sadiq qaldi Son nefesine kimi yagi dusmenle vurusdu Atasi olenden sonra qardasi Hasdrubal romalilarla sulh terefdari kimi sazis baglayib Ispaniyadaki Sagunt seherini iki dovlet arasinda serhed kimi qebul etdi Lakin Hasdrubal olduruldu Hannibal evvel Sagunt seheri etrafindaki qebile ve tayfalari feth etdi Bu ise o qeder de asan deyildi Reqiblerin 100 minden cox esgeri vardi Sagunt seheri ehalisi bunu gorub mudafie ucun Romaya elci gonderdiler Lakin Roma senati qerar cixarana kimi Hannibal bu boyuk ve zengin ispan seherini almaq qerarina geldi Doyus zamani on cergelerde vurusan Hannibal budundan agir yara aldi Bu hucumdan qezeblenen romalilar Karfagen senatina elci gonderib muqavileni pozduqlarina gore Hannibalin onlara verilmesini teleb etdiler Feqet redd cavabi aldilar Hannibal bu telebe Saguntu 8 ay muhasirede saxlayandan sonra almaqla cavab verdi Bu xeberi alan Roma bir birine deydi Guclu ve doyusken ordunun basinda dayanan genc serkerdenin Romanin yeni yeni mustemlekelerini ele kecireceyine emin olan senat Karfagene muharibe elan etdi Konsul Publi Korneli Ssipiona Ispaniyani Tiberi Semproniye ise Afrikani mudafie etmek ucun heresine 6 legion verildi Ele bununla da ikinci Pun muharibesi baslandi Genc Hannibal romalilari qabaqlamaq ve sarsitmaq ucun aglasigmaz bir yuruse Alp daglarini asib Italiyaya hucum etmek qerarina geldi O 90 minlik piyada 12 minlik suvari ordusu ve 37 fil ile kecilmez asirimlari asib 5 ayliq cetin yurusden sonra Simali Italiyada peyda oldu Ordusunun yarisini itirse de Qalliya komekcileri ile beraber Ssipionun legionlari ile Po cayinin sol sahilinde toqqusmali oldu Bu soyuq qis gunlerinde genc serkerde oz cesur suvarilerinin komeyile Tilcino ve Trebi adlanan yerde iki defe romalilara qalib gele bildi Bu gorunmemis hadise idi Senat qorxuya dusub ona qarsi Emiliya Pavel ve Terrensi Varronun basciligi ile komek ucun coxlu quvve 8 legion gonderdi Dunya herb tarixinde yeni sehife olan Kanna vurusmasi bele baslandi Roma serkerdeleri legionlara novbe ile heresi bir gun komandanliq edirdi Onlar Kanna kendini doyus ucun munasib yer bildiler Roma ordusunun sayi karfagenlilerden iki defe cox idi Buna gore de Varron qelebesine arxayin idi O qosunu six cergelerle kvadrat seklinde Hannibal ise qosunlarini aypara seklinde duzdu Ortada nisbeten zeif ve tecrubesiz uclarda ise sinanmis tecrubeli doyusken suvarilerini ve piyadalarini yerlesdirdi E e 216 ci il avqustun 2 de baslanan doyusde evvelce Hannibalin sekkiz minlik secme suvarileri sol cinahdan hucuma kecerek romalilarin sag cinahini ezdi ve legionlarin arxasina kecib reqib suvarilerini peren peren salib tedricen ayparanin o biri ucu de qovusdu Merkezde guclu olan Roma piyadalari da sanki karfagenlilerin isini yungullesdirib ireli getdiler Bayaqki aypara evvel nal seklini aldi ve az sonra daireye dondu Belelikle dunya herb tarixinde ilk defe olaraq muhasire taktikasi tetbiq olundu Romalilar bir birilerini sixan ezen kutleye dondu Belelikle meglubiyyet ne oldugunu bilmeyen Roma legionlari aciz komeksiz bir sekilde qirilmaga basladi ve sutka yarim erzinde 70 mine qeder doyuscu mehv edildi Bu qedim dunya tarixinde gorunmemis bir hadise idi Lakin bu parlaq qelebeden sonra Hannibal birbasa Romaya getmek evezine ozune muttefiqler axtarmaga basladi Ve belelikle o Romaya ozune gelib yeni quvveler toplamaga sans verdi Bele ki Hannibal Kapuya seherine cekilib yeni quvveler gozlemeyi qerara aldi Tesebbus de bununla elden getdi Umumiyyetle insan aglindan ve psixologiyasindan ziddiyyetli ve murekkeb hec ne ola bilmez Hannibalin komeyine gelen qardasi Hasdrubal 207 ci ilde Italiyada Roma konsullari Livi Salinator ve Klavdi Neron terefinden meglub edilib helak oldu Hannibal komek ala bilmedi Eksine Karfagen senati onu seherin mudafiesine cagirdi Belelikle butun qelebeleri faydasiz olan Hannibal Afrikaya adladi Dogrudur o yeni quvveler toplaya bildi amma nedense qelbine subhe ve tereddudler dolmusdu Buna gore de Ssipiona danisiqlara baslamagi teklif etdi Amma Ssipion ondan danisiqsiz teslim olmagi teleb etdi Elacsiz qalan serkerde doyuse girmeli oldu E e 202 ci il sentyabrin 19 de Zama adlanan yerde helledici toqqusmada ilk defe meglub oldu Bu meglubiyyetden sonra Karfagen aristokratiyasi ona dusmen kesildi Elacsiz qalan Hannibal suriyali Antioxun yanina gedib onu Roma ile mubarizeye cagirdi Feqet Antiox da meglub edildi Romalilara verilmek tehlukesini hiss eden Hannibal Krit adasina qacdi Orada da hemin tehlukeye meruz qaldigini gorub e e 183 cu ilde Vifiniyada zeher icib intihar etdi Hannibal bir serkerde kimi duhasini hetta Roma tarixcileri ve dovlet xadimleri de etiraf edib onun cesaretine metanetliyine igidliyine ve doyus zamani suret ve enerjisine yuksek qiymet veribler Cox haqli olaraq o dunyanin en boyuk serkerdelerinden biri hesab edilir Hemcinin bax RedaktePun muharibeleriMenbe https az wikipedia org w index php title Hannibal amp oldid 5678629, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.