Gömrük-tarif tənzimlənməsi — gömrük sərhədindən keçirilən mallara tətbiq edilən və xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasına uyğun olaraq sistemləşdirilmiş gömrük rüsumu dərəcələrinin məcmusudur. Malların idxalı və ixracı üzrə gömrük rüsumları gömrük tarifinə əsaslanır. Malların idxalı və ixracı ilə bağlı qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər tədbirlər bu malların tarif təsnifatına uyğun olaraq tətbiq olunur.
Tarixi
Gömrük rüsum normaları müəyyən olunarkən iki yanaşma əsas götürülür – fiskal yanaşma və tənzimləyici yanaşma. XIX əsrin sonları və XX əsrin əvvəllərində gömrük rüsum normalarının müəyyən olunmasında fiskal yanaşmaya üstünlük verilirdi və rüsumlar dövlət gəlirlərinin mühüm mənbəyi kimi baxılırdı. XX əsrin ortalarından başlayaraq gömrük rüsum normalarının azalması meyli üstünlük təşkil etməyə, tənzimləyici yanaşma ön plana çıxmağa başladı. Belə şəraitdə gömrük rüsum normalarının mal qrupları və konkret məmulatlar üzrə differensasiyasına tələbat artdı.
Gömrük tarifinin təyin olunma əsasları
Gömrük tarifi aşağıdakılar əsasında müəyyən edilir:
xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturası;
tamamilə və ya qismən xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasına əsaslanan və malların ticarəti ilə bağlı tarif tədbirlərinin tətbiqi məqsədilə xüsusi sahələri tənzimləyən qanunvericilik aktları ilə müəyyən edilmiş digər nomenklatura;
xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasının əhatə etdiyi mallara tətbiq olunması nəzərdə tutulan avtonom və ya konvensiya idxal gömrük rüsumları;
müəyyən ölkələrlə, yaxud beynəlxalq təşkilatlarla bağlanılmış beynəlxalq müqavilələrdə nəzərdə tutulmuş preferensial tarif tədbirləri;
müəyyən ölkələrə, yaxud beynəlxalq təşkilatın üzv ölkələrinə münasibətdə birtərəfli qaydada qəbul edilən preferensial tarif tədbirləri;
müəyyən mallar üzrə gömrük rüsumlarının azaldılmasını, yaxud gömrük rüsumlarından azadedilməni təmin edən tədbirlər; müəyyən malların xüsusiyyətləri, yaxud son istifadəsi ilə əlaqədar olaraq, bu Məcəllə və müvafiq qanunvericiliklə müəyyən edilmiş güzəştli tarif rejimi; kənd təsərrüfatını, ticarəti və başqa sahələri tənzimləyən qanunvericiliklə müəyyən edilmiş digər tarif tədbirləri.
Malların tarif təsnifatı gömrük rüsumları, vergilər, malların idxalı və ixracı üzrə qadağalar və məhdudiyyətlər barədə məlumat toplusundan ibarətdir. Gömrük orqanları gömrük rüsumlarının və qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş vergilərin tətbiqində malların tarif təsnifatından istifadə edirlər. “Tаrif” – ərəb sözü оlub “siyаhı” dеməkdir. Dеməli, gömrük tаrifi idхаl və iхrаc rüsumlаrının siyаhısıdır. Tаrif dəyəri idхаl və iхrаc оlunаn mаllаrın qiymətinə görə tаrif şəklində müəyyənləşdirilir.
Funksiyaları
Gömrük tаrifi dаşıdığı funksiyаlаrın хаrаktеrindən аsılı оlаrаq iki yеrə аyrılır:
prоtеksiоnist funksiyа
fiskаl funksiyа
Prоtеksiоnist funksiyа
Prоtеksiоnizm (himаyədаrlıq) – dахili bаzаrın хаrici rəqаbətdən qоrunmаsı üçün dövlətin yürütdüyü iqtisаdi siyаsətdir. Dахili bаzаrı qоrumаq üçün idхаl rüsumlаrının аrtırılmаsının əsаs səbəbi yеrli mаllаrın rəqаbət qаbiliyyətinin аşаğı оlmаsındаn irəli gəlir. Bеlə ki, yеnicə müstəqilik əldə еtmiş rеspublikаmız köhnə tехnоlоgiyа ilə dünyа bаzаrı stаndаrtlаrınа cаvаb vеrən əmtəə istеhsаl еdə bilmir. Еyni zаmаndа, ölkəni хаrici mаllаrdаn аsılı vəziyyətə sаlmаq, nəinki iqtisаdi təhlükəsizliyə, həm də milli təhlükə, ciddi prоblеmlər yаrаdа bilər. Bu isə müstəqilliyini tаm möhkəmləndirməmiş bir ölkə üçün аçınаcаqlı nəticələrə gətirib çıхаrаr. Оdur ki, hər bir dövlətdə olduğu kimi Аzərbаycаn Rеspublikаsı dа öz təhlükəsizliyini təmin еtmək üçün prоtеksiоnist siyаsətdən yаrаrlаnmаğа çаlışır.
Fiskаl funksiyа
Fiskаl funksiyа - (lat.fisk “zənbil”) bu funksiyаnın mаhiyyəti dövlət хərclərinin mаliyyələşdirilməsini təmin еtmək üçün аyrı-аyrı fiziki və hüquqi şəхslərin gəlirlərinin müəyyən hissəsinin dövlət хəzinəsinə cəlb еdilməsidir. Ümumdövlət prоqrаmlаrının həyаtа kеçirilməsi üçün vəsаitlərin dövlət büdcəsinə tоplаnmаsı, məhz bu funksiyа vаsitəsilə həyаtа kеçirilir. Dünyаnın bütün ölkələrində gömrük tаrifindən istifаdə оlunur. Milli tаrif sistеmilə yаnаşı, məhəlli (rеgiоnаl) tаrifləri özündə birləşdirən vаhid tаrif sistеmi vаrdır. Tаriflərin lаzımsız аrtırılmаsının qаrşısını аlmаq və оnlаrı dаnışıqlаr yоlu ilə аşаğı sаlmаq, ticаrət mənеələrini аrаdаn qаldırmаq və s. bu tipli məsələləri 1995-ci ilə qədər Tаrif və Ticаrət üzrə Bаş Sаziş, həmin ildən sоnrа Ümumdünya Ticarət Təşkilatı аdlаnаn qurum tərəfindən tənzimlənir. Xarici ticarətin tənzimlənməsinin ən mühüm vasitəsi gömrük rüsumları olduğundan onları müəyyən edilərkən ilk növbədə bu rüsumların iqtisadi xarakteri, onların yerinə yetirməli olduğu funksiyalar və eləcə də idxal olunan malların xarakteri, texniki səviyyəsi ciddi nəzərə alınmalıdır. Xüsusilə bazar iqtisadiyyatı şəraitində XİF–in tənzimlənməsində gömrük rüsumlarının rolu əvəzedilməzdir. Onların köməyi ilə dövlət müəyyən malların idxalı və ya ixracını stimullaşdıra, məhdudlaşdıra, XİF sahəsində müəyyən iqtisadi, elmi- texniki, ekoloji, valyuta-maliyyə siyasətini həyata keçirə, XİF iştirakçılarının fəaliyyətini mühüm dövləti, milli maraqlar istiqamətində yönəldə bilir.
Xarici ticarətin tənzimlənmə metodları
Ümumilkdə, xarici ticarətin tənzimlənməsi metodları iki qrupa – iqtisadi və inzibati tənzimləmə metodlarına bölünür.
İqtisadi tənzimləmə metodları ticarət siyasətinin iqtisadi alətlərinin – gömrük tariflərinin, vergilərin tətbiqinə əsaslanır. Bu vasitələrdən istifadə etməklə dövlət xarici iqtisadi fəaliyyət subyektlərinin iqtisadi maraqlarına və müvafiq olaraq, onların davranışına təsir edir. Eyni zamanda onların tam operativ müstəqilliyi saxlanılır. Bu tədbirlər bazar münasibətlərinin təbiətinə daha çox uyğun gəlir və bu səbəbdən də bazar iqtisadiyyatı şəraitində XİF-in tənzimlənməsində əsas rol oynayır.
Tarif tənzimləmə metodunda dövlət xarici ticarət dövriyyəsinə idxal olunan malların qiyməti vasitəsi ilə təsir göstərir. Belə ki, tariflərin tətbiqi idxal mallarının qiymətini yüksəldir, amma alıcılarda bahalı xarici mal, yaxud ucuz yerli mal almaq seçimini saxlayır. Tarif tənzimləmə metodu əsas etibarı ilə daxili bazarın xarici rəqabətin zərərli təsirindən mühafizə olunmasına yönəlib. Gömrük tarifləri XİF-in ən mühüm iqtisadi tənzimləyicisi olub, onun vasitəsi ilə dövlətin xarici iqtisadi mübadilə sahəsindəki siyasəti reallaşdırılır. gömrük sərhəddindən keçirilən mallara tətbiq edilən gömrük rüsum dərəcələrinin XİF ƏN-na uyğun olaraq sistemləşdirilmiş məcmusudur.
Gömrük tarifi haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanunun
Gömrük işinin təşkili və idarə edilməsi
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ GÖMRÜK MƏCƏLLƏSİ
September 15, 2021
gömrük, tarif, tənzimlənməsi, gömrük, sərhədindən, keçirilən, mallara, tətbiq, edilən, xarici, iqtisadi, fəaliyyətin, nomenklaturasına, uyğun, olaraq, sistemləşdirilmiş, gömrük, rüsumu, dərəcələrinin, məcmusudur, malların, idxalı, ixracı, üzrə, gömrük, rüsumla. Gomruk tarif tenzimlenmesi gomruk serhedinden kecirilen mallara tetbiq edilen ve xarici iqtisadi fealiyyetin mal nomenklaturasina uygun olaraq sistemlesdirilmis gomruk rusumu derecelerinin mecmusudur Mallarin idxali ve ixraci uzre gomruk rusumlari gomruk tarifine esaslanir Mallarin idxali ve ixraci ile bagli qanunvericilikde nezerde tutulmus diger tedbirler bu mallarin tarif tesnifatina uygun olaraq tetbiq olunur Mundericat 1 Tarixi 2 Gomruk tarifinin teyin olunma esaslari 3 Funksiyalari 3 1 Proteksionist funksiya 3 2 Fiskal funksiya 4 Xarici ticaretin tenzimlenme metodlari 5 Hemcinin bax 6 IstinadlarTarixi RedakteGomruk rusum normalari mueyyen olunarken iki yanasma esas goturulur fiskal yanasma ve tenzimleyici yanasma XIX esrin sonlari ve XX esrin evvellerinde gomruk rusum normalarinin mueyyen olunmasinda fiskal yanasmaya ustunluk verilirdi ve rusumlar dovlet gelirlerinin muhum menbeyi kimi baxilirdi XX esrin ortalarindan baslayaraq gomruk rusum normalarinin azalmasi meyli ustunluk teskil etmeye tenzimleyici yanasma on plana cixmaga basladi Bele seraitde gomruk rusum normalarinin mal qruplari ve konkret memulatlar uzre differensasiyasina telebat artdi Gomruk tarifinin teyin olunma esaslari RedakteGomruk tarifi asagidakilar esasinda mueyyen edilir xarici iqtisadi fealiyyetin mal nomenklaturasi tamamile ve ya qismen xarici iqtisadi fealiyyetin mal nomenklaturasina esaslanan ve mallarin ticareti ile bagli tarif tedbirlerinin tetbiqi meqsedile xususi saheleri tenzimleyen qanunvericilik aktlari ile mueyyen edilmis diger nomenklatura xarici iqtisadi fealiyyetin mal nomenklaturasinin ehate etdiyi mallara tetbiq olunmasi nezerde tutulan avtonom ve ya konvensiya idxal gomruk rusumlari mueyyen olkelerle yaxud beynelxalq teskilatlarla baglanilmis beynelxalq muqavilelerde nezerde tutulmus preferensial tarif tedbirleri mueyyen olkelere yaxud beynelxalq teskilatin uzv olkelerine munasibetde birterefli qaydada qebul edilen preferensial tarif tedbirleri mueyyen mallar uzre gomruk rusumlarinin azaldilmasini yaxud gomruk rusumlarindan azadedilmeni temin eden tedbirler mueyyen mallarin xususiyyetleri yaxud son istifadesi ile elaqedar olaraq bu Mecelle ve muvafiq qanunvericilikle mueyyen edilmis guzestli tarif rejimi kend teserrufatini ticareti ve basqa saheleri tenzimleyen qanunvericilikle mueyyen edilmis diger tarif tedbirleri 1 Mallarin tarif tesnifati gomruk rusumlari vergiler mallarin idxali ve ixraci uzre qadagalar ve mehdudiyyetler barede melumat toplusundan ibaretdir Gomruk orqanlari gomruk rusumlarinin ve qanunvericilikde nezerde tutulmus vergilerin tetbiqinde mallarin tarif tesnifatindan istifade edirler Tarif ereb sozu olub siyahi demekdir Demeli gomruk tarifi idhal ve ihrac rusumlarinin siyahisidir Tarif deyeri idhal ve ihrac olunan mallarin qiymetine gore tarif seklinde mueyyenlesdirilir Funksiyalari RedakteGomruk tarifi dasidigi funksiyalarin harakterinden asili olaraq iki yere ayrilir proteksionist funksiya fiskal funksiyaProteksionist funksiya Redakte Proteksionizm himayedarliq dahili bazarin harici reqabetden qorunmasi ucun dovletin yurutduyu iqtisadi siyasetdir Dahili bazari qorumaq ucun idhal rusumlarinin artirilmasinin esas sebebi yerli mallarin reqabet qabiliyyetinin asagi olmasindan ireli gelir Bele ki yenice musteqilik elde etmis respublikamiz kohne tehnologiya ile dunya bazari standartlarina cavab veren emtee istehsal ede bilmir Eyni zamanda olkeni harici mallardan asili veziyyete salmaq neinki iqtisadi tehlukesizliye hem de milli tehluke ciddi problemler yarada biler Bu ise musteqilliyini tam mohkemlendirmemis bir olke ucun acinacaqli neticelere getirib ciharar Odur ki her bir dovletde oldugu kimi Azerbaycan Respublikasi da oz tehlukesizliyini temin etmek ucun proteksionist siyasetden yararlanmaga calisir Fiskal funksiya Redakte Fiskal funksiya lat fisk zenbil bu funksiyanin mahiyyeti dovlet herclerinin maliyyelesdirilmesini temin etmek ucun ayri ayri fiziki ve huquqi sehslerin gelirlerinin mueyyen hissesinin dovlet hezinesine celb edilmesidir Umumdovlet proqramlarinin heyata kecirilmesi ucun vesaitlerin dovlet budcesine toplanmasi mehz bu funksiya vasitesile heyata kecirilir Dunyanin butun olkelerinde gomruk tarifinden istifade olunur Milli tarif sistemile yanasi mehelli regional tarifleri ozunde birlesdiren vahid tarif sistemi vardir Tariflerin lazimsiz artirilmasinin qarsisini almaq ve onlari danisiqlar yolu ile asagi salmaq ticaret meneelerini aradan qaldirmaq ve s bu tipli meseleleri 1995 ci ile qeder Tarif ve Ticaret uzre Bas Sazis hemin ilden sonra Umumdunya Ticaret Teskilati adlanan qurum terefinden tenzimlenir 2 Xarici ticaretin tenzimlenmesinin en muhum vasitesi gomruk rusumlari oldugundan onlari mueyyen edilerken ilk novbede bu rusumlarin iqtisadi xarakteri onlarin yerine yetirmeli oldugu funksiyalar ve elece de idxal olunan mallarin xarakteri texniki seviyyesi ciddi nezere alinmalidir Xususile bazar iqtisadiyyati seraitinde XIF in tenzimlenmesinde gomruk rusumlarinin rolu evezedilmezdir Onlarin komeyi ile dovlet mueyyen mallarin idxali ve ya ixracini stimullasdira mehdudlasdira XIF sahesinde mueyyen iqtisadi elmi texniki ekoloji valyuta maliyye siyasetini heyata kecire XIF istirakcilarinin fealiyyetini muhum dovleti milli maraqlar istiqametinde yonelde bilir 3 Xarici ticaretin tenzimlenme metodlari RedakteUmumilkde xarici ticaretin tenzimlenmesi metodlari iki qrupa iqtisadi ve inzibati tenzimleme metodlarina bolunur Iqtisadi tenzimleme metodlari ticaret siyasetinin iqtisadi aletlerinin gomruk tariflerinin vergilerin tetbiqine esaslanir Bu vasitelerden istifade etmekle dovlet xarici iqtisadi fealiyyet subyektlerinin iqtisadi maraqlarina ve muvafiq olaraq onlarin davranisina tesir edir Eyni zamanda onlarin tam operativ musteqilliyi saxlanilir Bu tedbirler bazar munasibetlerinin tebietine daha cox uygun gelir ve bu sebebden de bazar iqtisadiyyati seraitinde XIF in tenzimlenmesinde esas rol oynayir Tarif tenzimleme metodunda dovlet xarici ticaret dovriyyesine idxal olunan mallarin qiymeti vasitesi ile tesir gosterir Bele ki tariflerin tetbiqi idxal mallarinin qiymetini yukseldir amma alicilarda bahali xarici mal yaxud ucuz yerli mal almaq secimini saxlayir Tarif tenzimleme metodu esas etibari ile daxili bazarin xarici reqabetin zererli tesirinden muhafize olunmasina yonelib Gomruk tarifleri XIF in en muhum iqtisadi tenzimleyicisi olub onun vasitesi ile dovletin xarici iqtisadi mubadile sahesindeki siyaseti reallasdirilir gomruk serheddinden kecirilen mallara tetbiq edilen gomruk rusum derecelerinin XIF EN na uygun olaraq sistemlesdirilmis mecmusudur Hemcinin bax RedakteGomruk rusumu Gomruk ittifaqiIstinadlar Redakte Gomruk tarifi haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Qanunun Gomruk isinin teskili ve idare edilmesi AZERBAYCAN RESPUBLIKASININ GOMRUK MECELLESIMenbe https az wikipedia org w index php title Gomruk tarif tenzimlenmesi amp oldid 4814146, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
