Əsasən cənubi, şərqi, qərbi Avropada Şimali Belqiya, Şimali Afrikada, Ön Asiyada, Mərkəzi Almaniyada geniş yayılmışdır. Qafqazda təbii və mədəni halda rast gəlinir.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 1-4 metrə çatan, çox hündür olmayan, yarpağı tökülən ağacdır. Möhkəm kök sistemlinə malikdir, 30-40 sm dərinliyə gedir, hətta qayalıqların çatlamasına səbəb olur. Çətri açıq yaşıldan tünd çəhrayıya qədər dəyişir. Yarpağı yumurtavari 8-15 mm uzunluqdadır. Çiçəkləri aprel, may aylarında yarpaqlama ilə eyni vaxtda açır. Avqust, sentyabr aylarında qara, göy rəngdə 5-15 mm diametrində olan meyvəsi yetişir.
Ekologiyası
Dəniz səviyyəsindən 2000 metr hündürlükdə, günəşli ərazilərdə bitir. Qışda 40-500C şaxtaya dözür, havanın temperaturu müsbət 5-70C-də çiçəkləyir. Torpağın turşuluğuna davamlıdır.
Azərbaycanda yayılması
Böyük, Kiçik Qafqaz və Naxçıvan MR təbi halda yayılmışdır.
İstifadəsi
XVI əsrdən bəzək bitkisi kimi parklarda, bağlarda, canlı çəpərlərin salınmasında, meyvəsinin şirin dadına görə isə kulinariyada istifadə edilir. Ondan cem, mürəbbə, kampot, çaxır hazırlanır. Tərkibində C vitamini, kumarin, zəhərli maddələr, flavanol, gümüş, qurğuşun, kobalt vardır. Meyvəsindən yarımvitaminlər hazırlanır ki bu da əsəb xəstəliklərində, yuxusuzluqda istifadə edilir. Qabığı və yarpaqları səhiyyədə istifadə edilir.
Дерувья и кустарники СССР.М.Л.: АН СССР, 1960 Т.5.543с.
"Abşeronun ağac və kolları".Bakı: "Elm və təhsil", 2010.
"Azərbaycan Dendroflorası IV cild": Bakı: "Elm"-2018.
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
Avqust 12, 2021
girdəyarpaq, irqa, amelanchier, rotundufolia, gülçiçəyikimilər, fəsiləsinin, irqa, cinsinə, bitki, növü, amelanchier, rotundufoliaelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, rozidlərsıra, gülçiçəklilərfəsilə, gülçiçəyikimi. Girdeyarpaq irqa lat Amelanchier rotundufolia 1 gulciceyikimiler fesilesinin irqa cinsine aid bitki novu 2 Girdeyarpaq irqaAmelanchier rotundufoliaElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif RozidlerSira GulciceklilerFesile GulciceyikimilerCins IrqaNov Girdeyarpaq irqaElmi adiAmelanchier rotundufolia Lam Dum SinonimlerAmelanchier ovalis Medik VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 836602NCBI 1000415EOL 633512GRIN 50040IPNI 30073474 2TPL rjp 3425 Mundericat 1 Tebii yayilmasi 2 Botaniki tesviri 3 Ekologiyasi 4 Azerbaycanda yayilmasi 5 Istifadesi 6 Melumat menbesiTebii yayilmasi RedakteEsasen cenubi serqi qerbi Avropada Simali Belqiya Simali Afrikada On Asiyada Merkezi Almaniyada genis yayilmisdir Qafqazda tebii ve medeni halda rast gelinir Botaniki tesviri RedakteHundurluyu 1 4 metre catan cox hundur olmayan yarpagi tokulen agacdir Mohkem kok sistemline malikdir 30 40 sm derinliye gedir hetta qayaliqlarin catlamasina sebeb olur Cetri aciq yasildan tund cehrayiya qeder deyisir Yarpagi yumurtavari 8 15 mm uzunluqdadir Cicekleri aprel may aylarinda yarpaqlama ile eyni vaxtda acir Avqust sentyabr aylarinda qara goy rengde 5 15 mm diametrinde olan meyvesi yetisir Ekologiyasi RedakteDeniz seviyyesinden 2000 metr hundurlukde gunesli erazilerde bitir Qisda 40 500C saxtaya dozur havanin temperaturu musbet 5 70C de cicekleyir Torpagin tursuluguna davamlidir Azerbaycanda yayilmasi RedakteBoyuk Kicik Qafqaz ve Naxcivan MR tebi halda yayilmisdir Istifadesi RedakteXVI esrden bezek bitkisi kimi parklarda baglarda canli ceperlerin salinmasinda meyvesinin sirin dadina gore ise kulinariyada istifade edilir Ondan cem murebbe kampot caxir hazirlanir Terkibinde C vitamini kumarin zeherli maddeler flavanol gumus qurgusun kobalt vardir Meyvesinden yarimvitaminler hazirlanir ki bu da eseb xesteliklerinde yuxusuzluqda istifade edilir Qabigi ve yarpaqlari sehiyyede istifade edilir Melumat menbesi RedakteTofiq Memmedov botanik Azerbaycan Dendroflorasi IV cild Baki Elm 2018 http dendrologiya az page id 112 Arxivlesdirilib 2019 11 17 at the Wayback Machine Azerbaycanin agac ve kollari Baki Azerb SSR EA nin nesriyyati 1964 220 s Esgerov A M Azerbaycanin ali bitkileri Azerbaycanin florasinin konspekti II cild Baki Elm 2006 283 s Talibov T H Ibrahimov E S Naxcivan Muxtar Respublikasi florasinin taksonomik spektri Naxcivan Ecemi 2008 350s Grossgejm A A Flora Kavkaza Baku Az FAN 1939 t 1 401s Grossgejm A A Flora Kavkaza Baku Az FAN 1962 t 6 378s Deruvya i kustarniki SSSR M L AN SSSR 1960 T 5 543s Abseronun agac ve kollari Baki Elm ve tehsil 2010 Azerbaycan Dendroflorasi IV cild Baki Elm 2018 Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Menbe https az wikipedia org w index php title Girdeyarpaq irqa amp oldid 6021309, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
