fbpx
Wikipedia

Gəncə Şəhər Duması

Gəncə Şəhər Duması — 1892-ci ildə yaradılan Gəncə şəhərinin yerli idarə oqranı.

Gəncə Şəhər Duması
(Yelizavetpol Şəhər Duması)
və ya
Gəncə Şəhər Özünüidarəsi
İdarə heyəti
Duma Sədri Ağalar bəy Səfikürdski, İttihad Partiyası
15 aprel 1920 tarixindən
Duma Sədrinin Müavini Cavad bəy Rəfibəyov
15 aprel 1920 tarixindən
Quruluşu
Üzvlərin sayı 74
Seçkilər
Sonuncu seçkilər 20 fevral 1920

Haqqında

1892–1917-ci illərdə

1892-ci ildə Gəncədə yerli idarə oqranı olan Şəhər Duması yaradıldı. Gəncə qubernatorunun göstərişi ilə duma üzvlərinin siyahısı hələ 1896-cı il martın 6-da elan edilmişdi. Mart ayının 8-də Gəncə Şəhər Duması deputatlarının təntənəli surətdə 1. iclası açıldı və iclasda şəhər özünüidarəsinin ştat vahidləri təsdiq edildi, onların vəzifələri müəyyənləşdirildi.

Gəncə şəhər Duması vergi və ödənclərin toplanılması, bazarın açılması, şəhərin sanitariyasına nəzarət, yanğına qarşı mübarizə, bəzi mədəni–kütləvi tədbirlər və s. məsələlərlə məşğul olmalı idi.

Dumanın 1900-cü il 20 mart tarixli iclasının qərarı ilə Gəncə qubernatoru, Qafqaz canişininin qarşısında şəhərin baş planına əsasən bəzi küçələrin və məhəllələrin genişləndirilməsi və abadlaşdırılması məsəlsini qoydu. Qafqaz canişini Gəncə şəhər Duması deputatlarının tələbini yerinə yetirməyə məcbur oldu və işin icrasına göstəriş verdi.

Gəncə Şəhər Dumasının 60 üzvündən 7 nəfərini Rəfibəylilər təşkil edirdi.

Müxtəlif dövrlərdə Ələkbər bəy Rəfibəyli (1909–1913), Hacı Məmmədhüseyn Rəfiyev, Hacı Həsən Rəfiyev, Hadı bəy Rəfibəyli, Xəlil bəy Xasməmmədov (1913–1917), Hüseyn bəy İsrafilbəyov, Fətəli xan Xoyski, Həsən Mollazadə Gəncəvi, Süleyman ağa Bədirbəyov Dumanın üzvləri olmuşdurlar.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrü

1917–18 illərdəki hərbi əməliyyatlar, soyqırımları, hərc-mərclik və anarxiya dövründə fəaliyyətini dayandırmışdı. 1918 il iyunun 22-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti Gəncə şəhər başçısının müavininə şəhər özünüidarəsini çağırmaq və dərhal öz işinə başlamaq barədə tapşırıq verdi. Lakin son illərin hadisələri nəticəsində şəhər təsərrüfatının tənəzzülə uğraması, ölkədəki maliyyə böhranı, şəhərdə çoxsaylı qaçqınların olması və epidemiyalar şəhər idarəsinin fəaliyyətini əngəlləyirdi. Buna görə də Gəncə şəhər özünüidarəsinə kömək məqsədilə hökumət dəfələrlə xəzinədən vəsait ayırmalı olmuşdu.

Duma şəhər başçısı Ələkbər bəy Xasməmmədovun rəhbərliyi ilə əvvəlki tərkibdə, 74 deputatla işə başlamışdır.

1919 il yanvarın 25-də Azərbaycan Parlamenti səpmə yatalaq epidemiyası ilə mübarizə üçün Gəncə şəhər özünüidarəsinə 450 min manat faizsiz borc ayrılması barədə qərar qəbul etdi. Hoyabrın 1-də Gəncə sakinlərinə tibbi yardım üçün daha 50 min manat ayrıldı. Noyabrın 5-də isə səpmə yatalaq xəstəliyinə tutulmuş qaçqınlara tibbi yardımdan ötrü yenidən vəsait ayrılmışdı. Yaxın laşan aclıqla mübarizə məqsədilə 1919 il mayın 25-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti təkcə taxıl və digər zəruri ərzaq məhsulları alınmasına 1 milyon manat məbləğində faizsiz borc verilməsi barədə qərar qəbul etdi. Azərbaycan şəhərlərinin maliyyə vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün 1919 il iyulun 27-də " Gətirilən və aparılan yüklərdən şəhərlərin xeyrinə pud hesabı ilə rüsumlar toplamaq haqqında müvəqqəti qaydalar" barədə qanun qəbul olundu. Dekabrın 10-da isə hökumət Gəncə şəhər özünüidarəsinə bu qanunda nəzərdə tutulan şərtlərlə 1921 il yanvarın 1-dək, yəni 1919 il 27 iyul tarixli qanunun qüvvədə olduğu vaxtadək, şəhərin xeyrinə rüsumlar toplamağa icazə verdi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti şəhər dumasına seçkilər və deputatların saxlanılması xərcləri üçün də vəsait ayırmışdı. Hökumətin şəhərə kömək üçün xəzinədən dəfələrlə xeyli vəsait ayırmasına baxmayaraq, Gəncə şəhər özünüidarəsi o zamankı mürəkkəb tarixi şəraitdə fəal və səmərəli fəaliyyət göstərə bilmirdi. Şəhər özünüidarəsinin fəaliyyətinə Gəncə qubernatoru və daxili işlər naziri nəzarət edirdilər.

Seçkilər

Gəncə Şəhər Dumasına seçkilərin 1920-ci il 6 fevralda keçirilməsi qərara alınmışdır. Lakin fevralın 4-də Müsavat Partiyasının nümayəndələri Məşədi Əli Rəfiyəv, Teymur Qazıyev, Hidayət Niyazov, İttihad Partiyasından Ağalar bəy Səfikürdski, Səməd Əbilov, bitərəf Həbib Quliyev və başaqaları bələdiyyə idarəsinə gələrək şəhər başçısına seçki siyahılarının tərtibində səhvlərə yol verildiyini və mübahisəli ərazilərdə yaşayanlar, hətta yerli əhalinin siyahılarda tam əksini tapmadığını bildirmişdilər. Buna görədə nümayəndələr siyahılarda düzəliş və tamamlama işləri başa çatanadək seçkilərin təxirə salınmasını xahiş etdilər. Şəhər Duması fevralın 13-dəki iclasında Müsavat Partiyasıİttihad Partiyasının təkliflərini nəzərə alaraq seçki gününün vaxtını fevralın 20-nə təyin etdi.

Deputat yerləri belə bölünmüşdü: 50 yer müsəlman partiya və qruplarına (Müsavatİttihad Partiyaları, bitərəflər, tacirlər, sənətkarlar qrupları arasında hər birinə 10 yer olmaqla) , 24 yer ermənilərə. Yalnız bolşeviklər seçkiləri boykot edərək öz nümayəndə siyahısını təqdim etməmişdilər.

20 fevral 1920 tarixində Gəncə Şəhər Dumasına seçkilər keçirildi. 112 namizəd arasından 74-ü Dumaya üzv seçildi. Deputatlar 2 illik (1920–1921) müddətinə seçildilər. Seçilə bilməyən 35 nəfər isə müvafiq olaraq hər hansı partiya və ya qrupun deputat yeri boşaldığında onun yeri tutmaq hüqunu saxlayırdı.Gəncə qubernatoru 2 mart tarixli qərarı ilə seçkinin nəticəsini təsdiq elədi. Dumanın 15 aprel 1920-ci tarixli iclasında səs çoxluğu Ağalar bəy Səfikürdski Dumanın sədri, Cavad bəy Rəfibəyli isə onun müavini, Həsən bəy Fəttahov şəhər başçısı, Məşədi Musa Verdiyev və Qafar bəy Rəfibəyov isə bələdiyyə üzvləri seçildilər.

İstinadlar

  1. "Arxivlənmiş surət". 2021-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-01.
  2. İltifat Şahsevən (Əliyarlı), İltifat Musa oğlu. İstiqlal fədailəri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918–1920 Bakı – Mütərcim – 2013
  3. "Gəncə quberniyasının 1903-cü il üçün yaddaş kitabı"

Həmçinin bax

gəncə, şəhər, duması, 1892, ildə, yaradılan, gəncə, şəhərinin, yerli, idarə, oqranı, yelizavetpol, şəhər, duması, gəncə, şəhər, özünüidarəsiidarə, heyətiduma, sədri, ağalar, bəy, səfikürdski, ittihad, partiyası, aprel, 1920, tarixindənduma, sədrinin, müavini, . Gence Seher Dumasi 1892 ci ilde yaradilan Gence seherinin yerli idare oqrani Gence Seher Dumasi Yelizavetpol Seher Dumasi ve ya Gence Seher OzunuidaresiIdare heyetiDuma Sedri Agalar bey Sefikurdski Ittihad Partiyasi 15 aprel 1920 tarixindenDuma Sedrinin Muavini Cavad bey Refibeyov 15 aprel 1920 tarixindenQurulusuUzvlerin sayi 74SeckilerSonuncu seckiler 20 fevral 1920 Mundericat 1 Haqqinda 1 1 1892 1917 ci illerde 1 2 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovru 1 3 Seckiler 2 Istinadlar 3 Hemcinin baxHaqqinda Redakte1892 1917 ci illerde Redakte 1892 ci ilde Gencede yerli idare oqrani olan Seher Dumasi yaradildi Gence qubernatorunun gosterisi ile duma uzvlerinin siyahisi hele 1896 ci il martin 6 da elan edilmisdi Mart ayinin 8 de Gence Seher Dumasi deputatlarinin tenteneli suretde 1 iclasi acildi ve iclasda seher ozunuidaresinin stat vahidleri tesdiq edildi onlarin vezifeleri mueyyenlesdirildi Gence seher Dumasi vergi ve odenclerin toplanilmasi bazarin acilmasi seherin sanitariyasina nezaret yangina qarsi mubarize bezi medeni kutlevi tedbirler ve s meselelerle mesgul olmali idi Dumanin 1900 cu il 20 mart tarixli iclasinin qerari ile Gence qubernatoru Qafqaz canisininin qarsisinda seherin bas planina esasen bezi kucelerin ve mehellelerin genislendirilmesi ve abadlasdirilmasi meselsini qoydu Qafqaz canisini Gence seher Dumasi deputatlarinin telebini yerine yetirmeye mecbur oldu ve isin icrasina gosteris verdi 1 Gence Seher Dumasinin 60 uzvunden 7 neferini Refibeyliler teskil edirdi 2 Muxtelif dovrlerde Elekber bey Refibeyli 1909 1913 Haci Memmedhuseyn Refiyev Haci Hesen Refiyev Hadi bey Refibeyli Xelil bey Xasmemmedov 1913 1917 Huseyn bey Israfilbeyov Feteli xan Xoyski Hesen Mollazade Gencevi 3 Suleyman aga Bedirbeyov Dumanin uzvleri olmusdurlar Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovru Redakte 1917 18 illerdeki herbi emeliyyatlar soyqirimlari herc merclik ve anarxiya dovrunde fealiyyetini dayandirmisdi 1918 il iyunun 22 de Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumeti Gence seher bascisinin muavinine seher ozunuidaresini cagirmaq ve derhal oz isine baslamaq barede tapsiriq verdi Lakin son illerin hadiseleri neticesinde seher teserrufatinin tenezzule ugramasi olkedeki maliyye bohrani seherde coxsayli qacqinlarin olmasi ve epidemiyalar seher idaresinin fealiyyetini engelleyirdi Buna gore de Gence seher ozunuidaresine komek meqsedile hokumet defelerle xezineden vesait ayirmali olmusdu Duma seher bascisi Elekber bey Xasmemmedovun rehberliyi ile evvelki terkibde 74 deputatla ise baslamisdir 1919 il yanvarin 25 de Azerbaycan Parlamenti sepme yatalaq epidemiyasi ile mubarize ucun Gence seher ozunuidaresine 450 min manat faizsiz borc ayrilmasi barede qerar qebul etdi Hoyabrin 1 de Gence sakinlerine tibbi yardim ucun daha 50 min manat ayrildi Noyabrin 5 de ise sepme yatalaq xesteliyine tutulmus qacqinlara tibbi yardimdan otru yeniden vesait ayrilmisdi Yaxin lasan acliqla mubarize meqsedile 1919 il mayin 25 de Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamenti tekce taxil ve diger zeruri erzaq mehsullari alinmasina 1 milyon manat mebleginde faizsiz borc verilmesi barede qerar qebul etdi Azerbaycan seherlerinin maliyye veziyyetini yaxsilasdirmaq ucun 1919 il iyulun 27 de Getirilen ve aparilan yuklerden seherlerin xeyrine pud hesabi ile rusumlar toplamaq haqqinda muveqqeti qaydalar barede qanun qebul olundu Dekabrin 10 da ise hokumet Gence seher ozunuidaresine bu qanunda nezerde tutulan sertlerle 1921 il yanvarin 1 dek yeni 1919 il 27 iyul tarixli qanunun quvvede oldugu vaxtadek seherin xeyrine rusumlar toplamaga icaze verdi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumeti seher dumasina seckiler ve deputatlarin saxlanilmasi xercleri ucun de vesait ayirmisdi Hokumetin sehere komek ucun xezineden defelerle xeyli vesait ayirmasina baxmayaraq Gence seher ozunuidaresi o zamanki murekkeb tarixi seraitde feal ve semereli fealiyyet gostere bilmirdi Seher ozunuidaresinin fealiyyetine Gence qubernatoru ve daxili isler naziri nezaret edirdiler Seckiler Redakte Gence Seher Dumasina seckilerin 1920 ci il 6 fevralda kecirilmesi qerara alinmisdir Lakin fevralin 4 de Musavat Partiyasinin numayendeleri Mesedi Eli Refiyev Teymur Qaziyev Hidayet Niyazov Ittihad Partiyasindan Agalar bey Sefikurdski Semed Ebilov biteref Hebib Quliyev ve basaqalari belediyye idaresine gelerek seher bascisina secki siyahilarinin tertibinde sehvlere yol verildiyini ve mubahiseli erazilerde yasayanlar hetta yerli ehalinin siyahilarda tam eksini tapmadigini bildirmisdiler Buna gorede numayendeler siyahilarda duzelis ve tamamlama isleri basa catanadek seckilerin texire salinmasini xahis etdiler Seher Dumasi fevralin 13 deki iclasinda Musavat Partiyasi ve Ittihad Partiyasinin tekliflerini nezere alaraq secki gununun vaxtini fevralin 20 ne teyin etdi Deputat yerleri bele bolunmusdu 50 yer muselman partiya ve qruplarina Musavat ve Ittihad Partiyalari biterefler tacirler senetkarlar qruplari arasinda her birine 10 yer olmaqla 24 yer ermenilere Yalniz bolsevikler seckileri boykot ederek oz numayende siyahisini teqdim etmemisdiler 20 fevral 1920 tarixinde Gence Seher Dumasina seckiler kecirildi 112 namized arasindan 74 u Dumaya uzv secildi Deputatlar 2 illik 1920 1921 muddetine secildiler Secile bilmeyen 35 nefer ise muvafiq olaraq her hansi partiya ve ya qrupun deputat yeri bosaldiginda onun yeri tutmaq huqunu saxlayirdi Gence qubernatoru 2 mart tarixli qerari ile seckinin neticesini tesdiq eledi Dumanin 15 aprel 1920 ci tarixli iclasinda ses coxlugu Agalar bey Sefikurdski Dumanin sedri Cavad bey Refibeyli ise onun muavini Hesen bey Fettahov seher bascisi Mesedi Musa Verdiyev ve Qafar bey Refibeyov ise belediyye uzvleri secildiler Istinadlar Redakte Arxivlenmis suret 2021 08 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 04 01 Iltifat Sahseven Eliyarli Iltifat Musa oglu Istiqlal fedaileri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Daxili Isler Nazirleri ve silahdaslari 1918 1920 Baki Mutercim 2013 Gence quberniyasinin 1903 cu il ucun yaddas kitabi Hemcinin bax RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Gence Seher Dumasi amp oldid 6082854, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.