Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Fərxundə Məlikzadə - 27 yaşlı əfqan qadın Fərxundənin Əfqanıstanın paytaxtı Kabul şəhərində linç edilərək öldürülməsi ilə nəticələnmiş cinayət hadisəsi. Hadisə 2015-ci ilin 19 mart tarixində baş vermişdir. 27 yaşlı qadın İslamın müqəddəs kitabı olan Quranı yandırmaqda və təhqir etməkdə günahlandırılır. Polis tərəfindən aparılan ilkin araşdırmalardan sonra qadın tərəfindən heç bir kitabın yandırılmadığı müəyyənləşmişdir.Fərxundə Məlikzadə cinayətinə görə Kabul şəhərində 49 nəfər məsuliyyətə cəlb olunub. Baş verən cinayət hadisəsi Əfqanıstanda qadın hüquqları məsələsini yenidən gündəmə gətirmiş və ölkə miqyasında Fərxundə Məlikzadə üçün mitinqlər təşkil edilmişdir. 2015-ci ilin may ayında Əfqanıstanda keçirilən məhkəmə prosesi nəticəsində Fərxundənin cinayətində günahlandırılan 4 nəfərə edam hökmü kəsilmiş, 8 nəfər isə həbsxanaya göndərilmişdir. Cəzalandırılan şəxslərin hamısı kişidir. Lakin appelyasiya məhkəməsi 4 nəfərin edam hökmünü ləğv etmişdir.
| Fərxundə Məlikzadənin qətli | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| HGYO | |
| Yeri | Kabil Əfqanıstan |
| Hücumun hədəfi | Fərxundə Məlikzadə |
| Tarix | |
| Hücum metodu | linç |
| Ölü sayı | 1 |
| Qatil sayı | kütlə |
| Motiv | Quranın yandırılması böhtanı |
| Nəticə | Fərxundənin ölümü |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Arxa plan
İlk öncə, Fərxundə dini müəllim işlədiyi Şahdu-Şəmşəyra məscidinin qarşısında zinət əşyaları və digər mallar satan bir molla ilə mübahisə etmiş, mübahisəyə səbəb satılan mallar arasında guya dərdlərə çarə olan, hətta hamilə qalmaq üçün müxtəlif sehrli amuletlərin olması idi və Fərxundə buna görə mollanı şarlatan adlandırmışdı. Mübahisə zəminində molla Fərxundəni "Qurani-Kərim" i yandırmaqda ittiham edərək izdihamı ətrafına toplamışdır. Gənc qadın mollanın yalan danışdığını sübut etmək üçün tez-tələsik Qurandan ayələr gətirərək müsəlman olduğunu sübuta yetirməyə çalışsa da, qaragüruh vəhşicəsinə onu damdan aşağı atmış, maşınla vurmuş, dəyənəklərlə döymüş və az deyilmiş kimi, məscid ətrafındakı daşlarla daş-qalaq etmişdir. Bununla hirsini soyutmayan kütlə gənc qadının cəsədinə od vuraraq polisin gözü qarşısında onu Kabul çayına atmışdır. Əfqanıstan prezidenti Əşrəf Qani qətlin araşdırılmasına göstəriş vermişdir. Mobil telefonlarla çəkilmiş bu hadisənin videosu sosial şəbəkədə geniş yayılmışdır. Qadın öldürüldükdən sonra yandırılarkən, məlumatlara görə, polis bir kənarda səssiz dayanıbmış. Fərxundənin ailəsinin sözlərinə görə, qızlarının ölüm səbəbi mübahisə etdiyi mollanın qəsdən öz işini və həyatını qurtarmaq üçün Fərxundəni "Qurani-Kərim"i yandırmaqda ittiham etməsi olmuşdur. Şahidlərin sözlərinə görə, Fərxundəni döyən qaragüruh tez-tez anti-demokratik şüarlar səsləndirirdi.
Fərxundənin xatirəsinə ucaldılan abidə
Cinayəti törədənlərə qarşı ölüm hökmünün ləğvi Əfqanistanda həm ictimaiyyətin, həm də Fərxundənin ailə üzvlərinin narazıçılığına gətirib çıxartdı. Qadın hüquqlarının müdafiəçisi Uazma Frog BBC-yə deyib ki, "Fərxundə qadın olduğu üçün öldürülüb. Əfqanıstanda qadınları sıxışdıran təkcə Taliban deyil, bütün dövlət sistemidir".
Fərxunda Məlikzadənin qardaşı Nəcibullah BBC Farscaya baş tutmuş məhkəmənin şou olduğunu və bu qərarı heç vaxt qəbul etməyəcəklərini bildirib. Bu hadisə dünyanın diqqətini Əfqanistandakı qanunvericiliyin mükəmməl olmamasına, fanatizmin qadın hüquqlarını pozmasına, hətta hüquq-mühafizə orqanlarının laqeydliyinin bu cür dəhşətli nəticələrə gətirib çıxara biləcəyinə çəkdi. Lakin Fərxundənin öldürülməsindən bir il sonra 2016-cı il martın 23-də Novruz bayramı ərəfəsində Kabil şəhərində Fərxundənın xatirəsinə ucaldılmış abidənin açılışı oldu. Abidənin adı onun üzərində "Şəhid Fərxundə Abidəsi" olaraq qeyd edilmişdir. Eyni zamanda abidənin üzərində qeyd olunan cümlələrdə bəyan edilmişdir:
"Bu yerdə, 19 mart 2015-ci ildə 27 yaşlı Fərxundənın əzilmiş və parçalanmış cəsədi mənasız işgəncələrə məruz qaldıqdan sonra vəhşi cahillər tərəfindən amansızlıqla yandırıldı.
Bu abidə cəhalətin, təəssübkeşliyin, qadın düşkünlüyünün və qaranlığın rüsvayçılığına qarşı amansızcasına işıqlanmağa, torpağımızı vəhşilikdən, xəyanətdən, haqsızlıqdan azad etməyə and içmiş insanların əhdinə bir şəhadət olaraq onun xatirəsinə ucaldılıb".
İstinadlar
- "Family of Afghan woman lynched by mob demands justice". AlJazeera. 2 Apr 2015. 7 April 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 May 2015.
- "Trial begins in case of Kabul lynching of Farkhunda". BBC News. 2 May 2015. 1 July 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 May 2015.
- Rasmussen, Sune Engel. "Farkhunda's family take comfort from tide of outrage in wake of her death". The Guardian. 23 March 2015. 15 August 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 March 2015.
- Variyar, Mugdha. "Farkhunda Lynching: Four Sentenced to Death for Killing Afghan Woman, 3 Key Suspects Still at Large". International Business Times. 6 May 2015. 18 July 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 May 2015.
- "Афганистан: убийцам Фархунды отменили смертные приговоры". BBC News (ingilis). 2015-07-02. İstifadə tarixi: 2025-06-29.
- "Яндекс". sso.passport.yandex.ru (rus). İstifadə tarixi: 2025-06-29.
- "Дело Фархунды Маликзады закрыто – смертных казней не будет". Islam.kz (rus). İstifadə tarixi: 2025-06-29.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ferxunde Melikzade 27 yasli efqan qadin Ferxundenin Efqanistanin paytaxti Kabul seherinde linc edilerek oldurulmesi ile neticelenmis cinayet hadisesi Hadise 2015 ci ilin 19 mart tarixinde bas vermisdir 27 yasli qadin Islamin muqeddes kitabi olan Qurani yandirmaqda ve tehqir etmekde gunahlandirilir Polis terefinden aparilan ilkin arasdirmalardan sonra qadin terefinden hec bir kitabin yandirilmadigi mueyyenlesmisdir Ferxunde Melikzade cinayetine gore Kabul seherinde 49 nefer mesuliyyete celb olunub Bas veren cinayet hadisesi Efqanistanda qadin huquqlari meselesini yeniden gundeme getirmis ve olke miqyasinda Ferxunde Melikzade ucun mitinqler teskil edilmisdir 2015 ci ilin may ayinda Efqanistanda kecirilen mehkeme prosesi neticesinde Ferxundenin cinayetinde gunahlandirilan 4 nefere edam hokmu kesilmis 8 nefer ise hebsxanaya gonderilmisdir Cezalandirilan sexslerin hamisi kisidir Lakin appelyasiya mehkemesi 4 neferin edam hokmunu legv etmisdir Ferxunde Melikzadenin qetliUmumi melumatlar34 31 31 sm e 69 10 42 s u H G Y OYeri Kabil EfqanistanHucumun hedefi Ferxunde MelikzadeTarix 19 mart 2015Hucum metodu lincOlu sayi 1Qatil sayi kutleMotiv Quranin yandirilmasi bohtaniNetice Ferxundenin olumu Vikianbarda elaqeli mediafayllarArxa planIlk once Ferxunde dini muellim islediyi Sahdu Semseyra mescidinin qarsisinda zinet esyalari ve diger mallar satan bir molla ile mubahise etmis mubahiseye sebeb satilan mallar arasinda guya derdlere care olan hetta hamile qalmaq ucun muxtelif sehrli amuletlerin olmasi idi ve Ferxunde buna gore mollani sarlatan adlandirmisdi Mubahise zemininde molla Ferxundeni Qurani Kerim i yandirmaqda ittiham ederek izdihami etrafina toplamisdir Genc qadin mollanin yalan danisdigini subut etmek ucun tez telesik Qurandan ayeler getirerek muselman oldugunu subuta yetirmeye calissa da qaraguruh vehsicesine onu damdan asagi atmis masinla vurmus deyeneklerle doymus ve az deyilmis kimi mescid etrafindaki daslarla das qalaq etmisdir Bununla hirsini soyutmayan kutle genc qadinin cesedine od vuraraq polisin gozu qarsisinda onu Kabul cayina atmisdir Efqanistan prezidenti Esref Qani qetlin arasdirilmasina gosteris vermisdir Mobil telefonlarla cekilmis bu hadisenin videosu sosial sebekede genis yayilmisdir Qadin olduruldukden sonra yandirilarken melumatlara gore polis bir kenarda sessiz dayanibmis Ferxundenin ailesinin sozlerine gore qizlarinin olum sebebi mubahise etdiyi mollanin qesden oz isini ve heyatini qurtarmaq ucun Ferxundeni Qurani Kerim i yandirmaqda ittiham etmesi olmusdur Sahidlerin sozlerine gore Ferxundeni doyen qaraguruh tez tez anti demokratik suarlar seslendirirdi Ferxundenin xatiresine ucaldilan abideCinayeti toredenlere qarsi olum hokmunun legvi Efqanistanda hem ictimaiyyetin hem de Ferxundenin aile uzvlerinin naraziciligina getirib cixartdi Qadin huquqlarinin mudafiecisi Uazma Frog BBC ye deyib ki Ferxunde qadin oldugu ucun oldurulub Efqanistanda qadinlari sixisdiran tekce Taliban deyil butun dovlet sistemidir Ferxunda Melikzadenin qardasi Necibullah BBC Farscaya bas tutmus mehkemenin sou oldugunu ve bu qerari hec vaxt qebul etmeyeceklerini bildirib Bu hadise dunyanin diqqetini Efqanistandaki qanunvericiliyin mukemmel olmamasina fanatizmin qadin huquqlarini pozmasina hetta huquq muhafize orqanlarinin laqeydliyinin bu cur dehsetli neticelere getirib cixara bileceyine cekdi Lakin Ferxundenin oldurulmesinden bir il sonra 2016 ci il martin 23 de Novruz bayrami erefesinde Kabil seherinde Ferxundenin xatiresine ucaldilmis abidenin acilisi oldu Abidenin adi onun uzerinde Sehid Ferxunde Abidesi olaraq qeyd edilmisdir Eyni zamanda abidenin uzerinde qeyd olunan cumlelerde beyan edilmisdir Sehid Ferxunde Abidesi Bu yerde 19 mart 2015 ci ilde 27 yasli Ferxundenin ezilmis ve parcalanmis cesedi menasiz isgencelere meruz qaldiqdan sonra vehsi cahiller terefinden amansizliqla yandirildi Bu abide cehaletin teessubkesliyin qadin duskunluyunun ve qaranligin rusvayciligina qarsi amansizcasina isiqlanmaga torpagimizi vehsilikden xeyanetden haqsizliqdan azad etmeye and icmis insanlarin ehdine bir sehadet olaraq onun xatiresine ucaldilib Istinadlar Family of Afghan woman lynched by mob demands justice AlJazeera 2 Apr 2015 7 April 2015 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 May 2015 Trial begins in case of Kabul lynching of Farkhunda BBC News 2 May 2015 1 July 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 May 2015 Rasmussen Sune Engel Farkhunda s family take comfort from tide of outrage in wake of her death The Guardian 23 March 2015 15 August 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 March 2015 Variyar Mugdha Farkhunda Lynching Four Sentenced to Death for Killing Afghan Woman 3 Key Suspects Still at Large International Business Times 6 May 2015 18 July 2015 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 May 2015 Afganistan ubijcam Farhundy otmenili smertnye prigovory BBC News ingilis 2015 07 02 Istifade tarixi 2025 06 29 Yandeks sso passport yandex ru rus Istifade tarixi 2025 06 29 Delo Farhundy Malikzady zakryto smertnyh kaznej ne budet Islam kz rus Istifade tarixi 2025 06 29