fbpx
Wikipedia

Fluvial relyef formaları

Avqust 08, 2021

Fluvial — (lat. fluvius-çay) axar suyun (su-eroziya və su-akkumulativ) yaratdlğı morfoskluptur mezorelyef formasıdır. Qütb buz zonlarında axan buzlaqlar formasında, qalan quruda çay qolları və çaylar şəklində formalaşır. Axar su hər yerdə iş görür və onun yaratdığı relyef formaları universaldır. Hətta tropik səhralarda da meydana gəlir. Flüvial geomorfoloji komplekslər bütün quru sahəsinin yarısından çoxunu (59 %) tutur.

Ümumi məlumat

V.V.Dokuçayev hələ 1878-ci ildə göstərmişdir ki, eroziya formaları təkamül sırları təşkil edir. Səthi yuyulma xətti yuyulmaya keçdikdə eroziya parçalanmasının başlanğıc formalarını eroziya şırnağı və şırım yaradır. Eroziyanın qarşısı vaxtında alınmayanda eroziya şırnağı genişlənərək yarğanlara, yarğanlar da müəyyən vaxtdan sonra qobuya və ya quru dərələrə çevrilir. Su axını sabit olduqda çay dərələri inkişaf edir.

Məhəllin erozion parçalanma intensivliyi axar suların işinin enerji səviyyəsi ilə müəyyənləşir. Ümumiyyətlə, axın nə qədər böyük olsa energetik səviyyə də bir o qədər yüksək olur. Lakin maksimal eroziya parçalanması zolağının oxu semiarid (yarımarid) iqlimə doğru dəyişir. Çayların normal düşmə profilini səciyyələndirdikdə biz demişdik ki, ərazinin erozion parçalanma dərinliyi, həmçinin, onun yüksəkliyindən, eroziya bazisinin vəziyyətindən asılıdır. Bu qanunauyğunluğa əsas dəyişikliyi süxurların litolgiyası verir. Qranit və diabaz süxurlıar çətin eroziyaya uğradığı halda, çöl zolağının lyoslarını hər leysan yağışı intensiv yuyur.

Hər hansı proses kimi, eroziyanın da nəticələri onun təsir vaxtı ilə mütənasibdir. 10-13 min il bundaq qabaq buzdan azad olmuş ərazilərdə eroziya formaları qədim relyefli yerlərdəkinə nisbətən müqayisəolunmaz dərəcədə zəif təzahür edir.

Bilavasitə eroziya ilə əlaqəli şəraitdə akkumulyativ relyef formaları yaranır. Çayların çıxardığı və çökdürdüyü materialın həcmi, əlbəttə, eynidir, lakin onun bir hissəsi qurudan kənarda - dənizlərdə şelfdə və ya geosinklinallarda çökür, nəticə etibarilə materiklər üçün eroziya-akkumlyativ balans mənfi olur. Əvəzində isə dağ əmələgəlmə epoxaları nəinki materiklərin itirdiyini qaytarır, həm də onların sahəsini xeyli genişləndirir.

Relyef formaları

Flüvial relyefin bir neçə geomorfoloji kompleksi ayrıd edilir:

Yarğan relyefi

  Əsas məqalə: Yarğan
 
Əkin sahəsində yarğan
 
Ümumi Sırt yüksəkliyi

Yarğan - leysan yağışı və qar sularının yuma fəaliyyəti nəticəsində əmələ gəlmiş böyük ölçüdə dikdivarlı çəkəyə deyilir. Baş yarğandan yan qollar ayrılır. Böyük və kiçik yarğanların və eroziya çuxurlarının mürəkkəb sistemi belə yaranır.

Yarğanların əmələgəlməsinə və inkişafına hündür relyef, leysan yağış tipi, qarın sürətlə əriməsi və məhəllin yumşaq çəküntüləri səbəb olur. Yarğanların artmasına antropogen amillər də (meşələrin qırılması, yamacların şumlanması) təsir edir.

Yarğanların ölçüsü çox müxtəlif olub məhəllin hündürlüyündən və süxurların xarakterindən asılıdır. Adətən, onların dərinliyi 10 - 12 metr, bəzən 80 metr olur. Uzunluğu bir neçə kilometrə çata bilir. Zaman keçdikcə yarğanların dibi normal düşmə əyrisinə yaxın profil alır, dərinləşmə prosesi yavaşıyır. Yan eroziya və denudasiya prosesləri üstünlük təşkil etməyə başlayır və nəticədə yamacların dikliyi azalır. Yarğan qobuya və ya quru dəryə çevrilir.

Tək-tək yarğanlara hər yerdə təsadüf olunur, yarğan-qobu relyef kompleksləri isə yalnız çöl və meşə-çöl zonalarına, xüsusən Valın-Podol, Orta Rus, Stavrapol, Volqaboyu yüksəkliklərinə, yüksək Preduralyeyə, Novosibrsk vilayətində və Altay ölkəsində Altay dağətəklərinə, ABŞ-ın orta qərbinə və Kanadaya xasdır. Bu zonalarda yarğanlar ərazinin bəzən 30 %-ə qədərini tutur.

Sırt relyefi

Eroziya presesləri gildən təşkil olunmuş yerlərdə baş verirsə, orada yarğan relyefi deyil, sırt relyefi əmələ gəlir. Türk dillərində sırt - yüksəklik deməkdir. Belə relyef dəyirmi zirvələri və az meyilli yamacları olan təpələrin, yamacların və dibləri çimlənmiş geniş dərələrin növbələşməsi ilə səciyyələnir. Sırt relyefin xüsusiyyətləri güclü rütubət şəraitində gilin dik yamacları saxlaya bilməməsilə əlaqədardı. Tipik sırt relyefi Zavoljyedə Samara çayından Ümumi Sırt yüksəkliyinədək yayılmışdır.

Quru yataqlar

Yağıntı təsadüfü düşən və sabit axım olmayan səhralar üçün quru yataqlar səciyyəvidir. Onlar müvəqqəti axınların yataqlarıdır. Afrikada və Ərəbistanda onlara vadi, Avstraliyada krik deyilir. Onlar, adətən, yüksəkliklərdən və dağlıq ərazilərdən başlanır, quru axarsız çökəkliklərdə qurtarır. Onlardan bəziləri keçmiş humid iqlim çaylarının yataqları olmuşdur.

Orta Asiyada sıhralardakı quru yataqlara uzboy deyirlər. Uzboy Sarıqamış çıkəkliyi ilə Xəzər dənizi arasında qədim çay yatağının adıdır.

Çay dərələri

  Əsas məqalə: Çay dərələri

Xətti uzanan, talveq üzrə birtərəfli düşən və ağızdan açıq olan oyuq relyef formasında dərə deyilir. Dərələr, əsasən, eroziya mənşəlidir, lakin çox halda onların meydana gəlməsində və inkişafında digər geoloji amillər də rol oynayır. (tektonik, buzlaşma və s.). Dərələr heç vaxt kəsişmir. Onlar rastlaşdıqda birləşib, mürəkkəb sistem əmələ gətirir. Düzənlik çay dərəsinin yetkin yaşında, adətən, aşağıdakı morfoloji elementlər olur: əsas sahillər (sağ və sol), yamaclar, terraslar, subasar və yataq.

Allüvial düzənliklər

 
Yeni Zellandiyada allüvial düzənlik
 
Alp dağlarında sürüşmə
  Əsas məqalə: Allüvial düzənlik

Relyefin inkişafı əslində Yer qabığı maddələrinin yerdəyişməsidir. Eroziya ilə eyni zamanda akkumulyasiya da baş verir. Akkumulyasiya agentlərinə müvafiq olaraq morfoskulptur formalar - allüvial, allüvial - göl və allüvial - prolüvial ( prolüvium - leysan yağışı və qar sularından əmələ gələn müvəqqəti axın çıküntüsü ) olur. Allüvial - prolüvial düzənliklər Yerin arid sahələrinin - Orta və Mərkəzi Asiya, Şimali Amerika, Şimali Afrika və Avstraliyanın dağlarını dövrələyir. Ən böyük allüvial və göl - allüvial düzənliklərə Böyük Çin ovalığı, Qərbi Sibirin mərkəzi hissəsi, Orta Asiya ovalıqları (Qaraqum və Qızılqum), Macarıstan, Podan, Mesopotamiya, Hind -Qanq, Ussuri, Vilyuy ovalıqları aid edilir.

Sürüşmələr və suffozion relyef formaları

  Əsas məqalə: Sürüşmə

Səth suları ilə yanaşı, yeraltı sular da, birinci növbədə qrunt suları da morfogenetik amildir. Onların fəaliyyəti relyefdə sürüşmələrdə təzahür edir. Sürşmə çayların, göllərin, dənizlərin, yarğanların, süni sututarların, karxanaların və kanalların sahillərində, həmçinin təpəli düzənliklərin, yüksəkliklərin və dağ ətəklərinin yamaclarında ağırlıq qüvvəsinin təsiri altında süxurların aşağı sürüşməsinə deyilir. Sürüşmə ən çox sukeçirməyən gil ilə qum-çınqıl laylarının növbələşdiyi yerlərdə baş verir. Sürüşmələrin baş vermə imkanı layların düşmə bucağı yamacın meylinə uyğun gəldikdə artır. Yamacın ətəyinin altını çay və ya dəniz yuyan zaman süxurların tarazlığı pozulur və qrunt sürüşür.

Suffoziyanın relyef əmələgətirmə təsiri vardır. Suffoziya yumşaq süxurlardan süzülən suyun xırda mineral hissəciklərin aparması deməkdir. Bu, tavanın çökməsi ilə nəticələnir. Suffoziya mənşəli dayaz qapalı alçaqlıqlar - çöl nəlbəkiləri və ya çuxurlar - arid iqlimi olan düzənliklər üçün ( xüsusi çöl zonaları üçün) səciyyəvidir. Onların diametri 10-dan 50 m-dək, dərinliyi -1-2 metrdir. Bəzi çöl suffoziya çuxurlarında yastı dibli kiçik göllər yerləşir.

Karst relyefi

 
Karst mağarası. Xorvatiya.
  Əsas məqalə: Karst

Həll olunan süxurlardan - əhəngdaşlardan və dolomitlərdən, bəzən də gillərdən və duzlardan təşkil olunmuş ərazilərdə özünəməxsus relyef əmələ gəlir. Axar suların hər yerdə adi eroziya fəaliyyəti burada onların həlledici təsirilə birləşir. Həll olunmuş süxurların aparılması nəticəsində relyefdə boşluqlar yaranır. Relyeflə birlikdə məhəllin hidroloji rejimi də dəyişir. Belə relyef və onunla əlaqədar olan hidrocoğrafi şəbəkə karst relyefi və ya sadəcə karst adlanır. Bu ad Balkan yarımadasındakı məşhur Karst platosunun adındandır.

Əgər həll olunan süxur layları üzdə yatırsa, karst açıq karst, səthi karst və ya Aralıq dənizi karstı adlanır; müəyyən dərinlikdə olan və həll olunmayan qumdaşı-gil çöküntü qatı ilə örtülən karsta örtülü və ya Orta Avropa karstı deyilir. Örtülü karst açıq karsta nisbətən daha geniş yayılmışdır.

Çatlarda sirkulyasiya edən su şaquli boşluq açır və o, qıf şəklində səthə çıxır. Açıq karstda səthi yuyulma qıfları adı haldır. Qalın əhəngdaşı laylarında onlar düzgün qıf, boşqab və qazana oxşar formada olur. Onların dibində dərin dəlik olur. Belə qıflar böyük deyil, az halda diametri 100 m-ə çatır. Uçqun qıflar böyük ölçüdə olur. Onlardan birini Balkan yarımadasının cənubunda Oxrid gölü tutur. Gölün uzunluğu 30, eni 15 km, dərinliyi 695 metrdir.

Karst hadisəsi gedən əhəngdaşları, dolomitlər və ya gips qatlarında karstın açıq və ya örtülü olmamasından asılı olmayaraq mağaralar əmələ gəlir.Karst mağaraları uzun qalereya şəklində olur, bəzi yerlərində genişlənərək böyük zallara çevrilir. Adətən, onların Yer səthinə kiçik bir çıxışı olur.

Ədəbiyyat

  • L.P.Şubayev. Ümumi Yerşünaslıq. Bakı. "Maarif", 1986, 452 s. səh: 369-381

Xarici keçidlər

İstinadlar

  1. Wilson, W.E. & Moore, J.E. 2003. Glossary of Hydrology, American Geological Institute, Springer, 248pp.
  2. Докучаев, Василий Васильевич Овраги и их значение // Сочинения, т. 1. — М.-Л., 1949. (Первая публикация — 1876).
  3. Востряков А.В. Миоценовые пестроцветные отложения южной части Общего Сырта // Учёные записки Саратовского государственного университета. — 1959. — Т. 65, вып. Геология.
  4. Гладышев А.И. Путешествие по уснувшей реке // Природа. — 2002. — № 9. — С. 42-50
  5.  Azərbaycan Respublikasının Coğrafiyası. I cild. "Regional Coğrafiya". Bakı, 2015, səh.43. Əlizadə E.K., Tarixazər S.Ə.
  6. http://www.nrcs.usda.gov/wps/PA_NRCSConsumption/download?cid=nrcs142p2_053182&ext=pdf . Glossary of Landform and Geologic Terms. National Cooperative Soil Survey. National Soil Survey Handbook—Part 629
  7. Оползни. Исследование и укрепление. М., 1981
  8. Максимович Г. А. Основы карстоведения: Том I. Вопросы морфологии карста, спелеологии и гидрогеологии карста Пермское книжное издательство. 1963. 446
  9. Гвоздецкий Н. А. Карстовые ландшафты: Учебное пособие. — М.: Изд-во МГУ, 1988. — 112 с

Avqust 08, 2021
fluvial, relyef, formaları, fluvial, fluvius, çay, axar, suyun, eroziya, akkumulativ, yaratdlğı, morfoskluptur, mezorelyef, formasıdır, qütb, zonlarında, axan, buzlaqlar, formasında, qalan, quruda, çay, qolları, çaylar, şəklində, formalaşır, axar, hər, yerdə, . Fluvial lat fluvius cay axar suyun su eroziya ve su akkumulativ yaratdlgi morfoskluptur mezorelyef formasidir Qutb buz zonlarinda axan buzlaqlar formasinda qalan quruda cay qollari ve caylar seklinde formalasir Axar su her yerde is gorur ve onun yaratdigi relyef formalari universaldir Hetta tropik sehralarda da meydana gelir Fluvial geomorfoloji kompleksler butun quru sahesinin yarisindan coxunu 59 tutur 1 Mundericat 1 Umumi melumat 2 Relyef formalari 2 1 Yargan relyefi 2 2 Sirt relyefi 2 3 Quru yataqlar 2 4 Cay dereleri 2 5 Alluvial duzenlikler 2 6 Surusmeler ve suffozion relyef formalari 2 7 Karst relyefi 3 Edebiyyat 4 Xarici kecidler 5 IstinadlarUmumi melumat RedakteV V Dokucayev hele 1878 ci ilde gostermisdir ki eroziya formalari tekamul sirlari teskil edir Sethi yuyulma xetti yuyulmaya kecdikde eroziya parcalanmasinin baslangic formalarini eroziya sirnagi ve sirim yaradir Eroziyanin qarsisi vaxtinda alinmayanda eroziya sirnagi genislenerek yarganlara yarganlar da mueyyen vaxtdan sonra qobuya ve ya quru derelere cevrilir Su axini sabit olduqda cay dereleri inkisaf edir Mehellin erozion parcalanma intensivliyi axar sularin isinin enerji seviyyesi ile mueyyenlesir Umumiyyetle axin ne qeder boyuk olsa energetik seviyye de bir o qeder yuksek olur Lakin maksimal eroziya parcalanmasi zolaginin oxu semiarid yarimarid iqlime dogru deyisir Caylarin normal dusme profilini seciyyelendirdikde biz demisdik ki erazinin erozion parcalanma derinliyi hemcinin onun yuksekliyinden eroziya bazisinin veziyyetinden asilidir Bu qanunauygunluga esas deyisikliyi suxurlarin litolgiyasi verir Qranit ve diabaz suxurliar cetin eroziyaya ugradigi halda col zolaginin lyoslarini her leysan yagisi intensiv yuyur Her hansi proses kimi eroziyanin da neticeleri onun tesir vaxti ile mutenasibdir 10 13 min il bundaq qabaq buzdan azad olmus erazilerde eroziya formalari qedim relyefli yerlerdekine nisbeten muqayiseolunmaz derecede zeif tezahur edir Bilavasite eroziya ile elaqeli seraitde akkumulyativ relyef formalari yaranir Caylarin cixardigi ve cokdurduyu materialin hecmi elbette eynidir lakin onun bir hissesi qurudan kenarda denizlerde selfde ve ya geosinklinallarda cokur netice etibarile materikler ucun eroziya akkumlyativ balans menfi olur Evezinde ise dag emelegelme epoxalari neinki materiklerin itirdiyini qaytarir hem de onlarin sahesini xeyli genislendirir Relyef formalari RedakteFluvial relyefin bir nece geomorfoloji kompleksi ayrid edilir Yargan qobu ve sirt Quru yataqlar vadiler ve uzboylar Cay dereleri ve duzenliklerin erozion parcalanmasi Sursmeler ve suffoziya cuxurlari Karst relyefi Yargan relyefi Redakte Esas meqale Yargan Ekin sahesinde yargan Umumi Sirt yuksekliyi Yargan leysan yagisi ve qar sularinin yuma fealiyyeti neticesinde emele gelmis boyuk olcude dikdivarli cekeye deyilir Bas yargandan yan qollar ayrilir Boyuk ve kicik yarganlarin ve eroziya cuxurlarinin murekkeb sistemi bele yaranir Yarganlarin emelegelmesine ve inkisafina hundur relyef leysan yagis tipi qarin suretle erimesi ve mehellin yumsaq cekuntuleri sebeb olur Yarganlarin artmasina antropogen amiller de meselerin qirilmasi yamaclarin sumlanmasi tesir edir Yarganlarin olcusu cox muxtelif olub mehellin hundurluyunden ve suxurlarin xarakterinden asilidir Adeten onlarin derinliyi 10 12 metr bezen 80 metr olur Uzunlugu bir nece kilometre cata bilir Zaman kecdikce yarganlarin dibi normal dusme eyrisine yaxin profil alir derinlesme prosesi yavasiyir Yan eroziya ve denudasiya prosesleri ustunluk teskil etmeye baslayir ve neticede yamaclarin dikliyi azalir Yargan qobuya ve ya quru derye cevrilir 2 Tek tek yarganlara her yerde tesaduf olunur yargan qobu relyef kompleksleri ise yalniz col ve mese col zonalarina xususen Valin Podol Orta Rus Stavrapol Volqaboyu yuksekliklerine yuksek Preduralyeye Novosibrsk vilayetinde ve Altay olkesinde Altay dageteklerine ABS in orta qerbine ve Kanadaya xasdir Bu zonalarda yarganlar erazinin bezen 30 e qederini tutur Sirt relyefi Redakte Eroziya presesleri gilden teskil olunmus yerlerde bas verirse orada yargan relyefi deyil sirt relyefi emele gelir Turk dillerinde sirt yukseklik demekdir Bele relyef deyirmi zirveleri ve az meyilli yamaclari olan tepelerin yamaclarin ve dibleri cimlenmis genis derelerin novbelesmesi ile seciyyelenir Sirt relyefin xususiyyetleri guclu rutubet seraitinde gilin dik yamaclari saxlaya bilmemesile elaqedardi Tipik sirt relyefi Zavoljyede Samara cayindan Umumi Sirt yuksekliyinedek yayilmisdir 3 Quru yataqlar Redakte Yaginti tesadufu dusen ve sabit axim olmayan sehralar ucun quru yataqlar seciyyevidir Onlar muveqqeti axinlarin yataqlaridir Afrikada ve Erebistanda onlara vadi Avstraliyada krik deyilir Onlar adeten yuksekliklerden ve dagliq erazilerden baslanir quru axarsiz cokekliklerde qurtarir Onlardan bezileri kecmis humid iqlim caylarinin yataqlari olmusdur Orta Asiyada sihralardaki quru yataqlara uzboy deyirler Uzboy Sariqamis cikekliyi ile Xezer denizi arasinda qedim cay yataginin adidir 4 Cay dereleri Redakte Esas meqale Cay dereleriXetti uzanan talveq uzre birterefli dusen ve agizdan aciq olan oyuq relyef formasinda dere deyilir Dereler esasen eroziya menselidir lakin cox halda onlarin meydana gelmesinde ve inkisafinda diger geoloji amiller de rol oynayir tektonik buzlasma ve s Dereler hec vaxt kesismir Onlar rastlasdiqda birlesib murekkeb sistem emele getirir Duzenlik cay deresinin yetkin yasinda adeten asagidaki morfoloji elementler olur esas sahiller sag ve sol yamaclar terraslar subasar ve yataq 5 Alluvial duzenlikler Redakte Yeni Zellandiyada alluvial duzenlik Alp daglarinda surusme Esas meqale Alluvial duzenlikRelyefin inkisafi eslinde Yer qabigi maddelerinin yerdeyismesidir Eroziya ile eyni zamanda akkumulyasiya da bas verir Akkumulyasiya agentlerine muvafiq olaraq morfoskulptur formalar alluvial alluvial gol ve alluvial proluvial proluvium leysan yagisi ve qar sularindan emele gelen muveqqeti axin cikuntusu olur Alluvial proluvial duzenlikler Yerin arid sahelerinin Orta ve Merkezi Asiya Simali Amerika Simali Afrika ve Avstraliyanin daglarini dovreleyir En boyuk alluvial ve gol alluvial duzenliklere Boyuk Cin ovaligi Qerbi Sibirin merkezi hissesi Orta Asiya ovaliqlari Qaraqum ve Qizilqum Macaristan Podan Mesopotamiya Hind Qanq Ussuri Vilyuy ovaliqlari aid edilir 6 Surusmeler ve suffozion relyef formalari Redakte Esas meqale SurusmeSeth sulari ile yanasi yeralti sular da birinci novbede qrunt sulari da morfogenetik amildir Onlarin fealiyyeti relyefde surusmelerde tezahur edir Sursme caylarin gollerin denizlerin yarganlarin suni sututarlarin karxanalarin ve kanallarin sahillerinde hemcinin tepeli duzenliklerin yuksekliklerin ve dag eteklerinin yamaclarinda agirliq quvvesinin tesiri altinda suxurlarin asagi surusmesine deyilir Surusme en cox sukecirmeyen gil ile qum cinqil laylarinin novbelesdiyi yerlerde bas verir Surusmelerin bas verme imkani laylarin dusme bucagi yamacin meyline uygun geldikde artir Yamacin eteyinin altini cay ve ya deniz yuyan zaman suxurlarin tarazligi pozulur ve qrunt surusur 7 Suffoziyanin relyef emelegetirme tesiri vardir Suffoziya yumsaq suxurlardan suzulen suyun xirda mineral hisseciklerin aparmasi demekdir Bu tavanin cokmesi ile neticelenir Suffoziya menseli dayaz qapali alcaqliqlar col nelbekileri ve ya cuxurlar arid iqlimi olan duzenlikler ucun xususi col zonalari ucun seciyyevidir Onlarin diametri 10 dan 50 m dek derinliyi 1 2 metrdir Bezi col suffoziya cuxurlarinda yasti dibli kicik goller yerlesir 8 Karst relyefi Redakte Karst magarasi Xorvatiya Esas meqale KarstHell olunan suxurlardan ehengdaslardan ve dolomitlerden bezen de gillerden ve duzlardan teskil olunmus erazilerde ozunemexsus relyef emele gelir Axar sularin her yerde adi eroziya fealiyyeti burada onlarin helledici tesirile birlesir Hell olunmus suxurlarin aparilmasi neticesinde relyefde bosluqlar yaranir Relyefle birlikde mehellin hidroloji rejimi de deyisir Bele relyef ve onunla elaqedar olan hidrocografi sebeke karst relyefi ve ya sadece karst adlanir Bu ad Balkan yarimadasindaki meshur Karst platosunun adindandir Eger hell olunan suxur laylari uzde yatirsa karst aciq karst sethi karst ve ya Araliq denizi karsti adlanir mueyyen derinlikde olan ve hell olunmayan qumdasi gil cokuntu qati ile ortulen karsta ortulu ve ya Orta Avropa karsti deyilir Ortulu karst aciq karsta nisbeten daha genis yayilmisdir 9 Catlarda sirkulyasiya eden su saquli bosluq acir ve o qif seklinde sethe cixir Aciq karstda sethi yuyulma qiflari adi haldir Qalin ehengdasi laylarinda onlar duzgun qif bosqab ve qazana oxsar formada olur Onlarin dibinde derin delik olur Bele qiflar boyuk deyil az halda diametri 100 m e catir Ucqun qiflar boyuk olcude olur Onlardan birini Balkan yarimadasinin cenubunda Oxrid golu tutur Golun uzunlugu 30 eni 15 km derinliyi 695 metrdir Karst hadisesi geden ehengdaslari dolomitler ve ya gips qatlarinda karstin aciq ve ya ortulu olmamasindan asili olmayaraq magaralar emele gelir Karst magaralari uzun qalereya seklinde olur bezi yerlerinde genislenerek boyuk zallara cevrilir Adeten onlarin Yer sethine kicik bir cixisi olur Edebiyyat RedakteL P Subayev Umumi Yersunasliq Baki Maarif 1986 452 s seh 369 381Xarici kecidler RedakteGeomorfologiya HidrologiyaIstinadlar Redakte Wilson W E amp Moore J E 2003 Glossary of Hydrology American Geological Institute Springer 248pp Dokuchaev Vasilij Vasilevich Ovragi i ih znachenie Sochineniya t 1 M L 1949 Pervaya publikaciya 1876 Vostryakov A V Miocenovye pestrocvetnye otlozheniya yuzhnoj chasti Obshego Syrta Uchyonye zapiski Saratovskogo gosudarstvennogo universiteta 1959 T 65 vyp Geologiya Gladyshev A I Puteshestvie po usnuvshej reke Priroda 2002 9 S 42 50 Azerbaycan Respublikasinin Cografiyasi I cild Regional Cografiya Baki 2015 seh 43 Elizade E K Tarixazer S E http www nrcs usda gov wps PA NRCSConsumption download cid nrcs142p2 053182 amp ext pdf Glossary of Landform and Geologic Terms National Cooperative Soil Survey National Soil Survey Handbook Part 629 Opolzni Issledovanie i ukreplenie M 1981 Maksimovich G A Osnovy karstovedeniya Tom I Voprosy morfologii karsta speleologii i gidrogeologii karsta Permskoe knizhnoe izdatelstvo 1963 446 Gvozdeckij N A Karstovye landshafty Uchebnoe posobie M Izd vo MGU 1988 112 sMenbe https az wikipedia org w index php title Fluvial relyef formalari amp oldid 4490641, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.