fbpx
Wikipedia

Florens Naytingel

Florens Naytingel (ing. Florence Nightingale; 12 may 1820(1820-05-12)[…], Florensiya, Böyük Toskana hersoqluğu13 avqust 1910(1910-08-13)[…], London, İngiltərə, Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığı[d]) — Xeyirxah tibb bacısı.

Florens Naytinqel
ing. Florence Nightingale
Doğum tarixi
Doğum yeri Florensiya , İtaliya
Vəfat tarixi (90 yaşında)
Vəfat yeri London, Böyük Britaniya Park Leyn Sauz küçəsi
Vətəndaşlığı
  •  Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığı[d]
Milliyyəti ingilis
Fəaliyyəti tibb bacısı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Florens Naytingel tibb bacıları ixtisası və hospitalların islahatının təşəbüsçüsü kimi məşhurdu. O, öz missiyasını insanlara xidmət və insanları xəstəliklərdən, ölümdən azad etməkdə görürdü. Buna o bütün həyatını həsr etmişdi.Naytingeyl (ing.nightingale)-bülbül mənasına gəlir.

Florens Naytingelın əsas xidməti Britaniya ordusun tibbi xidmətini islahati və tibb bacılarının işini ciddi xidmıtə çevirilməsi idi. Tibbi xidmətlərin əsası Florens Naytingelın XIX əsirdə müharibələrdə iştirakı götürülüb.

Florens Naytingel 12 may 1820-ci ildə İtaliyanın Florensiya şəhərində zəngin ingilis sahibkarının ailəsinin Avropada uzun çəkən səyahəti zamanı anadan olub. Ailəsi Britaniyanın ali cəmiyyətinə aid idi.

20 yaşında Florens öz ailəsinə tibb bacisi olmaq arzusunu ifadə etdi. 7 il Florens xəstələrə qulluq usullarının hazırlanmasina həsr edir. Londonda bu barədə öyrəndilər və ona paytaxda fəaliyyət göstərən Tibb müəssəsində nəzarətçi yerini təklif etdilər. Florens Naytingel vətənə qayıtmag arzusunda idi və bu təklifi qəbul etdi. 1854-gi ildə Krım müharibəsi zamanı Florens Britaniyanın hərbi nazirindən məktub alır. Məktubda britaniya ordusunun hospitalların acınacaglı vəziyyətindən yazılmışdı. Florens bu məktuba cavab olaraq tibb bacılarını toplayıb Türkiyəyə yola düşürlər. Yaralı əsgərlər arasında Florens Naytingelın adı "Əlində çiraq olan xanım" olur.

 
Florens Naytingelin 1854-cü ildə çalışmağa başladığı Səlimiyə qışlasındaki müvəqqəti xəstəxana. (Daşbasma, 1856)

Müharibədən sonra 1856-ci Florens daimi yorgunuqdan sonra ağır insulta tutulur və o həmişəlik əlil arabasına bağlanır.

1859-ci ildə Florens Naytinqel Hospitallar haqqında qeydlər adında kitab yazır. Bir ildən sonra 1860-ildə Hospital xidmətlərindən məktublar ikinci kitabı işıq üzü görür.

60-ci illərin əvvəlində Florens Naytinqel Hindistana səfərə gedir və İnsanlar Hindistanda necə saq qalırlar adında kitab yazır.

1872-ci ildə Britaniyanın hərbi hospitallarının baş eksperti olur.

1907-ci ildə Florens Britaniyanın ilk qadını olur, hansı ki Britaniya kralı V Qeorg tərəfindən Vətənə uqrunda xidmət ordeninə təltif olunur.

Florens Naytinqel 13 avgust 1910-ci ildə Londonda vəfat edib.

Krım savaşı dönəmi

Florens Naytinqelin tibb bacılığı dövrünün yüksəlişi və bütün diqqətlərin onun üzərində toplanmağının səbəbi Krım savaşı olmuşdu.1854-cü ilin mart ayında İngiltərə və Fransa birləşərək,Rusiyaya qarşı müharibə elan etmişdi.Sentyabr ayında müttəfiqlər Krıma çatmışdı.Tayms qazeti cəbhədəki ingilis əsgərləri haqqında dəhşət verici xəbərlər yayımlayırdı.Savaş naziri Sidney Herbert,bu vəziyyətdə "nəyə görə şəfqətli tibb bacılarımız yoxdu?" deyə isyan etmişdi.Və ardından Florens Naytinqelə məktub yazaraq bu iş üçün ən uyğun şəxsin onun olduğunu bildirmişdi.1854-ün oktyabr ayında özü və 38 tələbəsi ilə birlikdə İstanbuldakı ingilis düşərgəsinə göndərildi.Göndərildiyi xəstaxana vəziyyət çox pisi ama o,nə etmək lazım olduğunu bilirdi.İlk öncə xəstəxananın başdan-başa təmizlənməsini istədi.Üsküdarda olduğu ilk qış müddətində 4077 əsgər öz yarasından ziyadə tifo, tifüs, kolera ve dizanteriya kimi xəstəliklər səbəbilə dünyasını dəyişdi.Və maraqlıdır ki,qərb cəbhəsindəki ən çox ölüm Florensin olduğu xəstəxanada idi.Bu qədər çox ölümün səbəbini Florens qida və dərman ehtiyatının azlığında görürdü.

Çiraqlı qadın əfsanəsi

Krım savaşı müddətində gecə-gündüz demədən əsgərlərə baxdığı üçün əsgərlər Florens Naytinqelə "Çiraqlı qadın" adını vermişdilər.The Times qazetində ona "baxıcı mələk" adı verilmiş və bütün xəstəxananın divarlarında onun silüetinin olduğu yazılmışdı.Bütün işçi heyəti axşam evə getdiyində o,əlində ki çiraqla xəstəxanada gəzirdi.Rafael Samuelin də dediyi kimi ölkənin qəhrəmanlarından biri olacaqdı.

Evə dönüş

BBC-nin verdiyi məlumata görə 1857-də ölkəsinə bir qəhrəman olaaraq dönmüşdü.Hətta həmin dönəm Kraliça Viktoriyadan daha məşhur olduğu deyilirdi.Lakin ölkəyə döndükdən sonra brusella xəstəlyinə yaxalanmışdı və artıq baxılması lazım olan o idi.

Xatirəsi

1912 Beynəlxalq Qızıl Xaç və Qızıl Aypara Liqası Florens Naytinqel medalını təsis edmişdir.

85-illik şanlı fəaliyyətə məxsus olan Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyəti də Beynəlxalq Qızıl Xaç və Qızıl Aypara Hərəkatının ən ali mükafatı olan Florens Naytingel medalını qazanmışdır.

Hələ SSRİ Qızıl Xaç və Qızıl Aypara Liqası zamanı,1978-ci ildə Qızıl Aypara Cəmiyyətin tibb bacısı olan Səriyyə Talişxanova və 1983 cü ildə Rəşidə Qasımzadə Florens Naytingel medalına layiq görülmüşlər.

2005-ci ildə Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyətinin tibb bacıları Qızbəs Əsədova, Dürrə Məmmədova, Firuzə Əliyeva və 2007-ci ildə isə Zəhra Məmmədova, Səadət Məmmədova və Lamara Axundova bu yuksək mükafatala təsis olunmuşdurlar.

İstinadlar

  1. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
  2. MacTutor History of Mathematics archive
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1563"></a>
  3. Encyclopædia Britannica
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1417"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2450"></a>
  4. Найтингейл Флоренс // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

florens, naytingel, florence, nightingale, 1820, 1820, florensiya, böyük, toskana, hersoqluğu, avqust, 1910, 1910, london, ingiltərə, böyük, britaniya, irlandiya, birləşmiş, krallığı, xeyirxah, tibb, bacısı, florens, naytinqeling, florence, nightingaledoğum, t. Florens Naytingel ing Florence Nightingale 12 may 1820 1820 05 12 1 2 3 Florensiya Boyuk Toskana hersoqlugu 4 13 avqust 1910 1910 08 13 1 2 3 London Ingiltere Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis Kralligi d 4 Xeyirxah tibb bacisi Florens Naytinqeling Florence NightingaleDogum tarixi 12 may 1820Dogum yeri Florensiya ItaliyaVefat tarixi 13 avqust 1910 90 yasinda Vefat yeri London Boyuk Britaniya Park Leyn Sauz kucesiVetendasligi Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis Kralligi d Milliyyeti ingilisFealiyyeti tibb bacisi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Krim savasi donemi 3 Ciraqli qadin efsanesi 4 Eve donus 5 Xatiresi 6 IstinadlarHeyati RedakteFlorens Naytingel tibb bacilari ixtisasi ve hospitallarin islahatinin tesebuscusu kimi meshurdu O oz missiyasini insanlara xidmet ve insanlari xesteliklerden olumden azad etmekde gorurdu Buna o butun heyatini hesr etmisdi Naytingeyl ing nightingale bulbul menasina gelir Florens Naytingelin esas xidmeti Britaniya ordusun tibbi xidmetini islahati ve tibb bacilarinin isini ciddi xidmite cevirilmesi idi Tibbi xidmetlerin esasi Florens Naytingelin XIX esirde muharibelerde istiraki goturulub Florens Naytingel 12 may 1820 ci ilde Italiyanin Florensiya seherinde zengin ingilis sahibkarinin ailesinin Avropada uzun ceken seyaheti zamani anadan olub Ailesi Britaniyanin ali cemiyyetine aid idi 20 yasinda Florens oz ailesine tibb bacisi olmaq arzusunu ifade etdi 7 il Florens xestelere qulluq usullarinin hazirlanmasina hesr edir Londonda bu barede oyrendiler ve ona paytaxda fealiyyet gosteren Tibb muessesinde nezaretci yerini teklif etdiler Florens Naytingel vetene qayitmag arzusunda idi ve bu teklifi qebul etdi 1854 gi ilde Krim muharibesi zamani Florens Britaniyanin herbi nazirinden mektub alir Mektubda britaniya ordusunun hospitallarin acinacagli veziyyetinden yazilmisdi Florens bu mektuba cavab olaraq tibb bacilarini toplayib Turkiyeye yola dusurler Yarali esgerler arasinda Florens Naytingelin adi Elinde ciraq olan xanim olur Florens Naytingelin 1854 cu ilde calismaga basladigi Selimiye qislasindaki muveqqeti xestexana Dasbasma 1856 Muharibeden sonra 1856 ci Florens daimi yorgunuqdan sonra agir insulta tutulur ve o hemiselik elil arabasina baglanir 1859 ci ilde Florens Naytinqel Hospitallar haqqinda qeydler adinda kitab yazir Bir ilden sonra 1860 ilde Hospital xidmetlerinden mektublar ikinci kitabi isiq uzu gorur 60 ci illerin evvelinde Florens Naytinqel Hindistana sefere gedir ve Insanlar Hindistanda nece saq qalirlar adinda kitab yazir 1872 ci ilde Britaniyanin herbi hospitallarinin bas eksperti olur 1907 ci ilde Florens Britaniyanin ilk qadini olur hansi ki Britaniya krali V Qeorg terefinden Vetene uqrunda xidmet ordenine teltif olunur Florens Naytinqel 13 avgust 1910 ci ilde Londonda vefat edib Krim savasi donemi RedakteFlorens Naytinqelin tibb baciligi dovrunun yukselisi ve butun diqqetlerin onun uzerinde toplanmaginin sebebi Krim savasi olmusdu 1854 cu ilin mart ayinda Ingiltere ve Fransa birleserek Rusiyaya qarsi muharibe elan etmisdi Sentyabr ayinda muttefiqler Krima catmisdi Tayms qazeti cebhedeki ingilis esgerleri haqqinda dehset verici xeberler yayimlayirdi Savas naziri Sidney Herbert bu veziyyetde neye gore sefqetli tibb bacilarimiz yoxdu deye isyan etmisdi Ve ardindan Florens Naytinqele mektub yazaraq bu is ucun en uygun sexsin onun oldugunu bildirmisdi 1854 un oktyabr ayinda ozu ve 38 telebesi ile birlikde Istanbuldaki ingilis dusergesine gonderildi Gonderildiyi xestaxana veziyyet cox pisi ama o ne etmek lazim oldugunu bilirdi Ilk once xestexananin basdan basa temizlenmesini istedi Uskudarda oldugu ilk qis muddetinde 4077 esger oz yarasindan ziyade tifo tifus kolera ve dizanteriya kimi xestelikler sebebile dunyasini deyisdi Ve maraqlidir ki qerb cebhesindeki en cox olum Florensin oldugu xestexanada idi Bu qeder cox olumun sebebini Florens qida ve derman ehtiyatinin azliginda gorurdu Ciraqli qadin efsanesi RedakteKrim savasi muddetinde gece gunduz demeden esgerlere baxdigi ucun esgerler Florens Naytinqele Ciraqli qadin adini vermisdiler The Times qazetinde ona baxici melek adi verilmis ve butun xestexananin divarlarinda onun siluetinin oldugu yazilmisdi Butun isci heyeti axsam eve getdiyinde o elinde ki ciraqla xestexanada gezirdi Rafael Samuelin de dediyi kimi olkenin qehremanlarindan biri olacaqdi Eve donus RedakteBBC nin verdiyi melumata gore 1857 de olkesine bir qehreman olaaraq donmusdu Hetta hemin donem Kralica Viktoriyadan daha meshur oldugu deyilirdi Lakin olkeye dondukden sonra brusella xestelyine yaxalanmisdi ve artiq baxilmasi lazim olan o idi Xatiresi Redakte1912 Beynelxalq Qizil Xac ve Qizil Aypara Liqasi Florens Naytinqel medalini tesis edmisdir 85 illik sanli fealiyyete mexsus olan Azerbaycan Qizil Aypara Cemiyyeti de Beynelxalq Qizil Xac ve Qizil Aypara Herekatinin en ali mukafati olan Florens Naytingel medalini qazanmisdir Hele SSRI Qizil Xac ve Qizil Aypara Liqasi zamani 1978 ci ilde Qizil Aypara Cemiyyetin tibb bacisi olan Seriyye Talisxanova ve 1983 cu ilde Reside Qasimzade Florens Naytingel medalina layiq gorulmusler 2005 ci ilde Azerbaycan Qizil Aypara Cemiyyetinin tibb bacilari Qizbes Esedova Durre Memmedova Firuze Eliyeva ve 2007 ci ilde ise Zehra Memmedova Seadet Memmedova ve Lamara Axundova bu yuksek mukafatala tesis olunmusdurlar Istinadlar Redakte 1 2 3 4 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt 1 2 3 4 MacTutor History of Mathematics archive lt a href https wikidata org wiki Track Q547473 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1563 gt lt a gt 1 2 3 4 Encyclopaedia Britannica lt a href https wikidata org wiki Track Q5375741 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1417 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2450 gt lt a gt 1 2 Najtingejl Florens Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 lt a href https wikidata org wiki Track Q17378135 gt lt a gt Vikisitatda Florens Naytingel ile elaqedar sitatlar var Menbe https az wikipedia org w index php title Florens Naytingel amp oldid 6028447, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.