Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Firuz Mirzə Qacar və ya Firuz Mirzə Nüsrətəddövlə Fərmanfərma (d. 1817, Təbriz - ö. 1886) — Qacar sülaləsinin məşhur şahzadələrindən olan Abbas Mirzənin 16 oğlundan biri, hərbi komandan və XIX əsr Qacar dövlətinin inzibati rəhbərlərindən biri.
| Firuz Mirzə Qacar | |
|---|---|
| Firuz Mirzə Nüsrətəddövlə Fərmanfərma | |
 | |
| Digər adı | Firuz Mirzə Nüsrətəddövlə Fərmanfərma Qovanlı Qacar |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Təbriz |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | Qacar imperiyası |
| Uşaqları | |
| Atası | Abbas mirzə |
| Dini | Şiə islam |
| İxtisası | Hərbçi və dövlət xadimi |
| Fəaliyyəti | Fars, Kerman və Bəlucistan hakimliyi, Azərbaycan vilayəti vəzirliyi və ordu komandanlığı |
Firuz Mirzə Qacar məşhur Qacar dövrü siyastçisi Əbdülhüseyn Mirzə Fərmanfərmanın atası, XX əsrin ən məşhur siyasətçilərindən olan Məhəmməd Müsəddiqin ana tərəfdən babasıdır.
Həyatı
Qardaşı Məhəmməd şahın hakimiyyəti dövründə (1834–1848) Firuz Mirzə hərbi və siyasi sahədə ən mühüm şəxslərdən biri olmuşdur. Onun bu fəaliyyəti qardaşı oğlu Nəsrəddin şah Qacarın hakimiyyəti dövründə də davam etmişdir. O, bu müddət ərzində bir çox vilayətin hakimi kimi mühüm rəhbər vəzifələrə təyinat ala bilmişdir. Siyasi fəaliyyətdən başqa elmi və incəsənət fəaliyyəti ilə də məşğul olmuşdur. O, kamança mütəxəsisi hesab edilirdi.
Siyasi fəaliyyəti
Məhəmməd şahın taxta çıxmasından sonra yeni şahın əmisi və Fars hakimi Hüseynəli Mirzə Fərmanfərma taxta iddiası olduğunu elan etdi və qardaşı Həsənəli Mirzə Şüça-əl-Səltənə tərəfindən onun bu iddiası dəstəkləndi. Məhəmməd şah tərəfindən Tehrandan Mənüçöhr xan Motamed-əl-Dövlənin və iki ingilis zabitinin rəhbərliyi altında onlara qarşı ordu göndərildi. Ordu da gənc Firuz Mirzə də var idi. Üsyançılar məğlub eidldikdən sonra Firuz Mirzə Fars vilayətinin hakimi təyin edilməli idi. Üsyançıların ordusu İsfahan yaxınlığındakı Qomsa döyüşündə məğlub edildilər və həbs edilərək Tehrana göndərildilər. Firuz Mirzə isə Fars vilayətinin hakimi, Mənüçöhr xan isə onun köməkçisi təyin edildi. Daha sonra Firuz Mirzə Fars vilayətinin hakimi vəzifəsindən azad edildi və Kermana Ağa xan Mahallatini əvəz etmək üçün oraya yollandı. Bu təyinatdan və Tehrana çağırılmasından imtina edən Ağa xan Bam qalasına sığındı, lakin 14 aylıq mühasirədən sona təslim olmağa məcbur oldu. Bundan sonra Firuz Mirzə 1849-1850-ci illərdə ikinci dəfə Fars hakimi, 1857-ci ildə Ərak hakimi vəzifələrini icra etdi. Firuz Mirzə həmçinin, şahın 3 aylıq ölkəni gəzməsi zamanı hökumətin başçısı təyin edildi, 1868-1871-ci illərdə və 1873-1874-cü illərdə hərb naziri, 1863-cü ildə Azərbaycanın vəziri, 1875-ci ildə Ərakın hakimi, 1878-cu ildə Kerman və bəlucistanın hakimi vəzifələrinə də sahib olmuşdur.
Firuz Mirzə Nəsrəddin şahın hakimiyyəti dövründə bir çox hərbi yürüşlərə komandanlıq etmiş, bunun nəticəsində də 1876-cı ildə Fərmanfərma titulunu şahdan almışdır. O, həm də ədəbiyyat adamı və kamança ustası idi. 1879-cu illərdə Kerman və Bəlucistana səfəri haqqında xatirələrində o, getdiyi hər bir yerin coğrafi və sosial şəraitini ətraflı təsvir edir, fauna və flora haqqında böyük biliklərə malik olduğunu göstərir. O, həmçinin bölgənin hökm sürən yoxsulluğunu təsvir edərkən həqiqi, mərhəmətli bir sıxıntı nümayiş etdirir.
Ailəsi
Firuz Mirzənin iki qardaşı və bir bacısı olmuşdur. Anası Hacı Mirzə Sadiq Kələntəri Bağmişəlinin qızı İzzət Xanım idi. Firuz Mirzə gənc ikən Mirzə Həsən Mustofi-ül-Məmalek Aştianinin qızı ilə evlənmişdir. Ondan sonra isə Azərbaycan valisi Bəhmən Mirzənin qızı Hümayun Sultan (və ya Hüma Sultan) ilə evlənmişdir. Hümayun Xanım onunla evlənməzdən əvvəl Abbas Mirzənin bir digər oğlu Qəhrəman Mirzənin arvadı idi və bu evlilikdən Kəyumərs Mirzə Ümid-əd-Dövlə adlı oğlu var idi. Bu evliliklərdən Fəruz Mirzənin 6 övladı dünyaya gəlmişdi:
- - anası nin qızı olmuşdur. General kimi fəaliyyət göstərmiş, Azərbaycan vilayəti ordusunun komandanı, Kerman və Bəlucistan vilayətlərinin hakimi vəzifəsini icra etmişdir. Atasının ölümündən sonra Fərmanfərma titulu ona verilmişdir.
- Monerəlsəltənə - anası Həsən Aştianinin qızı olmuşdur. Mirzə Tağı xan Əmir Kəbirin oğlu Səid Əlmülkün arvadı olmuşdur.
- - anası Hüma Xanım olmuşdur. İranda ilk modern xəstəxana olan nın qurucusu və Məhəmməd Müsəddiqin anası.
- Əşrəfülmülk Xanım Sərorəlsəltənə - anası Hüma Xanım olmuşdur. Əşrəfülmülk Müzəffərəddin şah Qacarın arvadı idi.
- Mahesan Xanım Əsmətəlsəltənə - anası Hüma Xanım olmuşdur. Kiçik yaşlarda vəfat etmişdir.
- Əbdülhüseyn Mirzə Fərmanfərma - Qacar imperiyasında və Qacar sülaləsinin ən təsirli siyasətçilərindən biri.
Hal-hazırda Qacar ailəsinin qollarından hesab edilən Firuz və Fərmanfərmanian ailələri Firuz Mirzə ilə Hüma Xanımın övladlarından və nəvələrindən törəmişdir. Hüma Xanım özü də Fətəli şah Qacarın (1797–1834) nəvəsi, Qacar sülaləsi üzvü idi. Bu ikilinin evliliklərindən son Qacar dövrünün ən məşhur siyasətçilərindən olan Əbdülhüseyn mirzə Fərmanfərma dünyaya gəlmişdir.
Ailə üzvlərinin şəkilləri
-
![image]()
Əbdülhəmid Mirzə Nüsrətəddövlə -
![image]()
Əbdülhüseyn Mirzə Fərmanfərma və bacısı Mülktaç Xanım Nəcməlsəltənə -
![image]()
Titulları
Şahzadə Firuz Mirzənin ən əvvəllərdə titulu Salar Ləşkər, bir qədər sonra isə Nüsrətəddövlə idi. Həyatınnı sonlarına yaxın o, Nsrəddin şahdan Fərmanfərma titulunu da aldı. Daha sonra Fərmanfərma titulu Firuz Mirzənin oğlu Əbdülhüseyn Mirzə Fərmanfərmaya, Nüsrətəddövlə və Salar Ləşkər titulları isə müvafq olaraq onun iki böyük oğlu Firuz Mirzə və Abbas Mirzəyə verildi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Shahzdeh’s Tree, A family Genealogy of Abdol Hossein Mirza Farman Farma.Mitra Farman Farmaian Jordan, 1997, Universal Printing, Seattle. Page 42..
- Shahzdeh’s Tree, A family Genealogy of Abdol Hossein Mirza Farman Farma.Mitra Farman Farmaian Jordan, 1997, Universal Printing, Seattle. Page 32..
- Shahzdeh’s Tree, A family Genealogy of Abdol Hossein Mirza Farman Farma.Mitra Farman Farmaian Jordan, 1997, Universal Printing, Seattle. Page 30..
- Mahdavi, 1999
- Nader Mirzə, 1390. səh. 40
- Fərmanfərmaian, 1382. səh. 35
- Ethadiye, 1388. səh. 25-26
- "خدمت مادر مصدق به نظام درمان ایران". اکوایران (fars). 2023-09-08. İstifadə tarixi: 2023-09-08.
- Farman Farmaian, 1997. səh. 42-58; 66-67
- Mir, 1999
Mənbə
- Mahdavi, Shireen. Farmānfarmā, Fīrūz Mīrzā. In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Online Edition. Encyclopædia Iranica Foundation. 1999.
- Mir, Cyrus. Farmānfarmā, ʿAbd-al-Ḥosayn Mīrzā. In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Online Edition. Encyclopædia Iranica Foundation. 1999.
- Mənsurə Ethadiye. زنانی که زیر مقنعه کلاهداری کردند، زندگانی ملک تاج خانم نجمالسلطنه [Maska altında papaq taxan xanım - Mülktaç Xanım Nəməssəltənənin Həyatı]. Tehran: Nəşr Tarix-e İran. 1388.
- Nader Mirzə. تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز [Təbriz Darülsəltənəsinin Tarixi və Coğrafiyası]. 1390.
- Mehrmah Fərmanfərmaian. Əbdülhəsən Mirzə Fərmanfərmanın Tərcümeyi-halı [زندکی نامه عبدالحسین میرزا فرمانفرما. تهران]. Tehran: Tos. 1382.
- Manucher Mirza Farman Farmaian. Blood and Oil: Memoirs of a Persian Prince. New York: Random House. 1997.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Firuz Mirze Qacar ve ya Firuz Mirze Nusreteddovle Fermanferma d 1817 Tebriz o 1886 Qacar sulalesinin meshur sahzadelerinden olan Abbas Mirzenin 16 oglundan biri herbi komandan ve XIX esr Qacar dovletinin inzibati rehberlerinden biri Firuz Mirze QacarFiruz Mirze Nusreteddovle FermanfermaDiger adi Firuz Mirze Nusreteddovle Fermanferma Qovanli QacarDogum tarixi 1817Dogum yeri TebrizVefat tarixi 1866Vefat yeri Tehran Tehran sehristani Tehran ostani IranVetendasligi Qacar imperiyasiUsaqlari Ebdulhuseyn mirze FermanfermaAtasi Abbas mirzeDini Sie islamIxtisasi Herbci ve dovlet xadimiFealiyyeti Fars Kerman ve Belucistan hakimliyi Azerbaycan vilayeti vezirliyi ve ordu komandanligi Firuz Mirze Qacar meshur Qacar dovru siyastcisi Ebdulhuseyn Mirze Fermanfermanin atasi XX esrin en meshur siyasetcilerinden olan Mehemmed Museddiqin ana terefden babasidir HeyatiQardasi Mehemmed sahin hakimiyyeti dovrunde 1834 1848 Firuz Mirze herbi ve siyasi sahede en muhum sexslerden biri olmusdur Onun bu fealiyyeti qardasi oglu Nesreddin sah Qacarin hakimiyyeti dovrunde de davam etmisdir O bu muddet erzinde bir cox vilayetin hakimi kimi muhum rehber vezifelere teyinat ala bilmisdir Siyasi fealiyyetden basqa elmi ve incesenet fealiyyeti ile de mesgul olmusdur O kamanca mutexesisi hesab edilirdi Siyasi fealiyyeti Mehemmed sahin taxta cixmasindan sonra yeni sahin emisi ve Fars hakimi Huseyneli Mirze Fermanferma taxta iddiasi oldugunu elan etdi ve qardasi Heseneli Mirze Suca el Seltene terefinden onun bu iddiasi desteklendi Mehemmed sah terefinden Tehrandan Menucohr xan Motamed el Dovlenin ve iki ingilis zabitinin rehberliyi altinda onlara qarsi ordu gonderildi Ordu da genc Firuz Mirze de var idi Usyancilar meglub eidldikden sonra Firuz Mirze Fars vilayetinin hakimi teyin edilmeli idi Usyancilarin ordusu Isfahan yaxinligindaki Qomsa doyusunde meglub edildiler ve hebs edilerek Tehrana gonderildiler Firuz Mirze ise Fars vilayetinin hakimi Menucohr xan ise onun komekcisi teyin edildi Daha sonra Firuz Mirze Fars vilayetinin hakimi vezifesinden azad edildi ve Kermana Aga xan Mahallatini evez etmek ucun oraya yollandi Bu teyinatdan ve Tehrana cagirilmasindan imtina eden Aga xan Bam qalasina sigindi lakin 14 ayliq muhasireden sona teslim olmaga mecbur oldu Bundan sonra Firuz Mirze 1849 1850 ci illerde ikinci defe Fars hakimi 1857 ci ilde Erak hakimi vezifelerini icra etdi Firuz Mirze hemcinin sahin 3 ayliq olkeni gezmesi zamani hokumetin bascisi teyin edildi 1868 1871 ci illerde ve 1873 1874 cu illerde herb naziri 1863 cu ilde Azerbaycanin veziri 1875 ci ilde Erakin hakimi 1878 cu ilde Kerman ve belucistanin hakimi vezifelerine de sahib olmusdur Firuz Mirze Nesreddin sahin hakimiyyeti dovrunde bir cox herbi yuruslere komandanliq etmis bunun neticesinde de 1876 ci ilde Fermanferma titulunu sahdan almisdir O hem de edebiyyat adami ve kamanca ustasi idi 1879 cu illerde Kerman ve Belucistana seferi haqqinda xatirelerinde o getdiyi her bir yerin cografi ve sosial seraitini etrafli tesvir edir fauna ve flora haqqinda boyuk biliklere malik oldugunu gosterir O hemcinin bolgenin hokm suren yoxsullugunu tesvir ederken heqiqi merhemetli bir sixinti numayis etdirir Ailesi Firuz Mirzenin iki qardasi ve bir bacisi olmusdur Anasi Haci Mirze Sadiq Kelenteri Bagmiselinin qizi Izzet Xanim idi Firuz Mirze genc iken Mirze Hesen Mustofi ul Memalek Astianinin qizi ile evlenmisdir Ondan sonra ise Azerbaycan valisi Behmen Mirzenin qizi Humayun Sultan ve ya Huma Sultan ile evlenmisdir Humayun Xanim onunla evlenmezden evvel Abbas Mirzenin bir diger oglu Qehreman Mirzenin arvadi idi ve bu evlilikden Keyumers Mirze Umid ed Dovle adli oglu var idi Bu evliliklerden Feruz Mirzenin 6 ovladi dunyaya gelmisdi anasi nin qizi olmusdur General kimi fealiyyet gostermis Azerbaycan vilayeti ordusunun komandani Kerman ve Belucistan vilayetlerinin hakimi vezifesini icra etmisdir Atasinin olumunden sonra Fermanferma titulu ona verilmisdir Monerelseltene anasi Hesen Astianinin qizi olmusdur Mirze Tagi xan Emir Kebirin oglu Seid Elmulkun arvadi olmusdur anasi Huma Xanim olmusdur Iranda ilk modern xestexana olan nin qurucusu ve Mehemmed Museddiqin anasi Esrefulmulk Xanim Serorelseltene anasi Huma Xanim olmusdur Esrefulmulk Muzeffereddin sah Qacarin arvadi idi Mahesan Xanim Esmetelseltene anasi Huma Xanim olmusdur Kicik yaslarda vefat etmisdir Ebdulhuseyn Mirze Fermanferma Qacar imperiyasinda ve Qacar sulalesinin en tesirli siyasetcilerinden biri Hal hazirda Qacar ailesinin qollarindan hesab edilen Firuz ve Fermanfermanian aileleri Firuz Mirze ile Huma Xanimin ovladlarindan ve nevelerinden toremisdir Huma Xanim ozu de Feteli sah Qacarin 1797 1834 nevesi Qacar sulalesi uzvu idi Bu ikilinin evliliklerinden son Qacar dovrunun en meshur siyasetcilerinden olan Ebdulhuseyn mirze Fermanferma dunyaya gelmisdir Aile uzvlerinin sekilleri Ebdulhemid Mirze Nusreteddovle Ebdulhuseyn Mirze Fermanferma ve bacisi Mulktac Xanim Necmelseltene Ebdulhuseyn Mirze FermanfermaTitullari Sahzade Firuz Mirzenin en evvellerde titulu Salar Lesker bir qeder sonra ise Nusreteddovle idi Heyatinni sonlarina yaxin o Nsreddin sahdan Fermanferma titulunu da aldi Daha sonra Fermanferma titulu Firuz Mirzenin oglu Ebdulhuseyn Mirze Fermanfermaya Nusreteddovle ve Salar Lesker titullari ise muvafq olaraq onun iki boyuk oglu Firuz Mirze ve Abbas Mirzeye verildi Hemcinin baxEbdulhuseyn mirze FermanfermaIstinadlarShahzdeh s Tree A family Genealogy of Abdol Hossein Mirza Farman Farma Mitra Farman Farmaian Jordan 1997 Universal Printing Seattle Page 42 Shahzdeh s Tree A family Genealogy of Abdol Hossein Mirza Farman Farma Mitra Farman Farmaian Jordan 1997 Universal Printing Seattle Page 32 Shahzdeh s Tree A family Genealogy of Abdol Hossein Mirza Farman Farma Mitra Farman Farmaian Jordan 1997 Universal Printing Seattle Page 30 Mahdavi 1999 Nader Mirze 1390 seh 40 Fermanfermaian 1382 seh 35 Ethadiye 1388 seh 25 26 خدمت مادر مصدق به نظام درمان ایران اکوایران fars 2023 09 08 Istifade tarixi 2023 09 08 Farman Farmaian 1997 seh 42 58 66 67 Mir 1999MenbeMahdavi Shireen Farmanfarma Firuz Mirza In Yarshater Ehsan ed Encyclopaedia Iranica Online Edition Encyclopaedia Iranica Foundation 1999 Mir Cyrus Farmanfarma ʿAbd al Ḥosayn Mirza In Yarshater Ehsan ed Encyclopaedia Iranica Online Edition Encyclopaedia Iranica Foundation 1999 Mensure Ethadiye زنانی که زیر مقنعه کلاه داری کردند زندگانی ملک تاج خانم نجم السلطنه Maska altinda papaq taxan xanim Mulktac Xanim Nemesseltenenin Heyati Tehran Nesr Tarix e Iran 1388 Nader Mirze تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز Tebriz Darulseltenesinin Tarixi ve Cografiyasi 1390 Mehrmah Fermanfermaian Ebdulhesen Mirze Fermanfermanin Tercumeyi hali زندکی نامه عبدالحسین میرزا فرمانفرما تهران Tehran Tos 1382 Manucher Mirza Farman Farmaian Blood and Oil Memoirs of a Persian Prince New York Random House 1997