Ferma ədədləri - şəklində olan ədədlərə deyilir, haradaki n mənfi ədəd deyil.
Haqqında
XVII əsrin məşhur riyaziyyatçısı Pyer Ferma 22n + 1 şəklində olan ədədləri öyrənmişdi. Bu ədədləri Ferma ədələri adlandırırlar. Alim qəbul etmişdi ki bu ədədlərin hamısı sadə ədədlərdir. Onun buna əsası da vardı. Ona görə ki, n=0; 1; 2; 3; 4 qiymətləri üçün, həqiqətən Ferma ədədləri sadə ədədlərdir. Ancaq XVIII əsrdə Leonard Eyler göstərdi ki, 225 +1 = 232 + 1 = 4294967297 ədədini 641 və 6700417 sadə ədədlərinin hasili şəklində göstərmək olar. Digər tərəfdən yuxarıda göstərilən beş ədəddən başqa sadə Ferma ədələrinin olması məlum deyil. Maren Mersenə ( 1588-1648-ci illərdə yaşamış Fransız rahibi, həmçini riyaziyyatçısı, əgər 2n -1 sadə ədəddirsə onu Mersen ədədi adlandırırlar) ünvanladığı məktublarının birində Pyer Ferma belə bir təklif irəli sürür ki, n ikinin qüvvətidirsə 2n + 1 şəkilndə olan ədədlər mütləq sadədir. Ferma həmçinin bilirdi ki, n ikinin qüvvəti deyilsə, onda 2n + 1 ədədi sadə deyil. Bu vaxta kimi isə yüz ildən də çox Fermanın hipotezi yaşadı. Sonra yoxlanılan bütün Ferma ədədləri mürəkkəb oldular və ilkin fərziyyəyə tam zidd olan bir təbii fərziyyə meydana gəldi: bəlkə Ferma ədədlərinin arasında sadə ədəd olanlarının sayı sonludur? Ferma ədədlərinin kifayət qədər ümumi xassələri bəllidir. Məsələn, istənilən iki Ferma ədədi qarşılıqlı sadə ədədlərdir. Karl Qauss hələ 19 yaşının tamam olmasına 1 gün qalmış isbat etmişdir ki, düzgün n-bucaqlı, pərgar və xətkeşin köməyilə yalnız və yalnız onda qurula bilər ki ( hələ lap qədimlərdən yunan və bir sira digər yerlərdəki məşhur alimlərə məlum olan düzgün 3, 4, 5, 6, 15 bucaqlıların qurulmasından başqa), onun tərəflərinin sayı n= 22n + 1 şəklində göstərilə bilsin və bu da ki, Ferma ədədinin ümumi halıdır. Qeyd edək ki, Qauss bu kəşfilə neçə minillərdir ki alimləri narahat edən hansı düzgün bucaqlıları xətkeş və pərgarın köməyilə qurmaq olar sualına cavab tapmış oldu, həmçinin n=2 olduqda çevrəni düzgün 17 bərabər hissəyə bölməyin mümkünlüyünü isbat etmiş oldu (n=3 olduqda 257 olar). Ferma ədədlərinin sadə ədədlərin öyrənilməsində ümumnəzəri əhəmiyyəti aşağıdakı teoremlə ifadə olunur: Əgər a≥2 və an + 1 sadədirsə, onda "a" cütdür.
September 24, 2021
ferma, ədədləri, displaystyle, şəklində, olan, ədədlərə, deyilir, haradaki, mənfi, ədəd, deyil, haqqında, redaktəxvii, əsrin, məşhur, riyaziyyatçısı, pyer, ferma, şəklində, olan, ədədləri, öyrənmişdi, ədədləri, ferma, ədələri, adlandırırlar, alim, qəbul, etmiş. Ferma ededleri F n 2 2 n 1 displaystyle F n 2 2 n 1 seklinde olan ededlere deyilir haradaki n menfi eded deyil Haqqinda RedakteXVII esrin meshur riyaziyyatcisi Pyer Ferma 22n 1 seklinde olan ededleri oyrenmisdi Bu ededleri Ferma edeleri adlandirirlar Alim qebul etmisdi ki bu ededlerin hamisi sade ededlerdir Onun buna esasi da vardi Ona gore ki n 0 1 2 3 4 qiymetleri ucun heqiqeten Ferma ededleri sade ededlerdir Ancaq XVIII esrde Leonard Eyler gosterdi ki 225 1 232 1 4294967297 ededini 641 ve 6700417 sade ededlerinin hasili seklinde gostermek olar Diger terefden yuxarida gosterilen bes ededden basqa sade Ferma edelerinin olmasi melum deyil Maren Mersene 1588 1648 ci illerde yasamis Fransiz rahibi hemcini riyaziyyatcisi eger 2n 1 sade ededdirse onu Mersen ededi adlandirirlar unvanladigi mektublarinin birinde Pyer Ferma bele bir teklif ireli surur ki n ikinin quvvetidirse 2n 1 sekilnde olan ededler mutleq sadedir Ferma hemcinin bilirdi ki n ikinin quvveti deyilse onda 2n 1 ededi sade deyil Bu vaxta kimi ise yuz ilden de cox Fermanin hipotezi yasadi Sonra yoxlanilan butun Ferma ededleri murekkeb oldular ve ilkin ferziyyeye tam zidd olan bir tebii ferziyye meydana geldi belke Ferma ededlerinin arasinda sade eded olanlarinin sayi sonludur Ferma ededlerinin kifayet qeder umumi xasseleri bellidir Meselen istenilen iki Ferma ededi qarsiliqli sade ededlerdir Karl Qauss hele 19 yasinin tamam olmasina 1 gun qalmis isbat etmisdir ki duzgun n bucaqli pergar ve xetkesin komeyile yalniz ve yalniz onda qurula biler ki hele lap qedimlerden yunan ve bir sira diger yerlerdeki meshur alimlere melum olan duzgun 3 4 5 6 15 bucaqlilarin qurulmasindan basqa onun tereflerinin sayi n 22n 1 seklinde gosterile bilsin ve bu da ki Ferma ededinin umumi halidir Qeyd edek ki Qauss bu kesfile nece minillerdir ki alimleri narahat eden hansi duzgun bucaqlilari xetkes ve pergarin komeyile qurmaq olar sualina cavab tapmis oldu hemcinin n 2 olduqda cevreni duzgun 17 beraber hisseye bolmeyin mumkunluyunu isbat etmis oldu n 3 olduqda 257 olar Ferma ededlerinin sade ededlerin oyrenilmesinde umumnezeri ehemiyyeti asagidaki teoremle ifade olunur Eger a 2 ve an 1 sadedirse onda a cutdur Menbe https az wikipedia org w index php title Ferma ededleri amp oldid 4851948, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
