Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Eşik iyəsi — türk xalq inancında eşiyin qoruyucu ruhu. Eşgik iyəsi və ya Esik iyəsi olaraq da deyilər. Astana iyəsi və ya Bosaqa (Busağa, Busava, Bosaha, Bosaka) iyəsi ifadələri də istifadə olunur. Monqollar Bohogo Ezen deyərlər.
Xüsusiyyətləri
| ]Hər eşiyin qoruyucu bir ruhu vardır. Bu ruh eşikdə yatar. İnəklərin çaşmadan evlərini tapmalarını təmin edər. Heyvanları qoruyar. Eşikdə oturmaq, eşikdə danışmaq yaxşı sayılmaz, bunun səbəbi ruhun orada olmasıdır. Eşiyin bəxtlə də əlaqəsi vardır. Çünki eşik iki fərqli aləmi işarələyən əsrarəngiz bir sərhəd kimidir. İndiki vaxtda müasir bəşəri elmlərdə istifadə edilən Şüur eşiyi, Duyğu eşiyi kimi anlayışlar da bu sərhəd anlayışını ortaya qoyur. Bəzən "Qara Çuha" adı da verilir. Astana Qazaxıstanın paytaxtıdır və bu söz də eyni zamanda paytaxt deməkdir.
Zengi Ata
| ]Qərb Sibir inanclarında "Sengi Baba" (Zengi Ata) bir "Eşik iyəsi" dir. Eşikte yaşayır və evin önündəki heyvanları qoruyar. Tatarlar arasında da "Zengi Babay" inancı məşhurdur. "Zengi Ata" nın ruhuna tapınmaq üçün xüsusi mərasimlər keçirilir, bu mərasimlərin xüsusi yeməyi olan "avuz" (ağız) südü hazırlanır. Mərasimlərə bir molla və ya xoca (qoca) dəvət edilir. Bu adam yeni doğulmuş körpələrin xeyirli olması üçün "Zengi Ata"ya dua edər. Orta asiyadaki türk dərvişləri haqqındakı köhnə qeydlərdə; "Zengi Ata" dan, türklər arasında şöhrət qazanmış türkistan şeyxlərindən biri olaraq bəhs edilir.
Qara Çuha
| ]Azərbaycan ənənəvi inanclarına görə bir övliya olan "Qara Çuha", evin astanasında durur amma gözə görünməz. Evin eşiyinə çatıldığında, "Qara Çuha"ya salam vermək lazımdır. Bir başqa inanışa görə də eşiğin öz sahibi vardır. Bu varlığın adı, "Astana Cini" dir.
Etimologiya
| ](Əş/Eş/Es) kökündən törəmişdir. Qapı pilləsi. Bir şeyin başlanğıc yeri. Bir şeyin sərhədi.
Mənbə
| ]- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
- Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (türk.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Esik iyesi turk xalq inancinda esiyin qoruyucu ruhu Esgik iyesi ve ya Esik iyesi olaraq da deyiler Astana iyesi ve ya Bosaqa Busaga Busava Bosaha Bosaka iyesi ifadeleri de istifade olunur Monqollar Bohogo Ezen deyerler Xususiyyetleri span Her esiyin qoruyucu bir ruhu vardir Bu ruh esikde yatar Ineklerin casmadan evlerini tapmalarini temin eder Heyvanlari qoruyar Esikde oturmaq esikde danismaq yaxsi sayilmaz bunun sebebi ruhun orada olmasidir Esiyin bextle de elaqesi vardir Cunki esik iki ferqli alemi isareleyen esrarengiz bir serhed kimidir Indiki vaxtda muasir beseri elmlerde istifade edilen Suur esiyi Duygu esiyi kimi anlayislar da bu serhed anlayisini ortaya qoyur Bezen Qara Cuha adi da verilir Astana Qazaxistanin paytaxtidir ve bu soz de eyni zamanda paytaxt demekdir Zengi Ata span Qerb Sibir inanclarinda Sengi Baba Zengi Ata bir Esik iyesi dir Esikte yasayir ve evin onundeki heyvanlari qoruyar Tatarlar arasinda da Zengi Babay inanci meshurdur Zengi Ata nin ruhuna tapinmaq ucun xususi merasimler kecirilir bu merasimlerin xususi yemeyi olan avuz agiz sudu hazirlanir Merasimlere bir molla ve ya xoca qoca devet edilir Bu adam yeni dogulmus korpelerin xeyirli olmasi ucun Zengi Ata ya dua eder Orta asiyadaki turk dervisleri haqqindaki kohne qeydlerde Zengi Ata dan turkler arasinda sohret qazanmis turkistan seyxlerinden biri olaraq behs edilir Qara Cuha span Azerbaycan enenevi inanclarina gore bir ovliya olan Qara Cuha evin astanasinda durur amma goze gorunmez Evin esiyine catildiginda Qara Cuha ya salam vermek lazimdir Bir basqa inanisa gore de esigin oz sahibi vardir Bu varligin adi Astana Cini dir Etimologiya span Es Es Es kokunden toremisdir Qapi pillesi Bir seyin baslangic yeri Bir seyin serhedi Menbe span Turk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi turk Kateqoriyalar Turk mifologiyasiMifik canlilar