Eynşteyn tapmacası

Eynşteyn tapmacası – çox adam tərəfindən bilinən məşhur bir məntiqi tapmacadır. Əfsanəyə görə həmin tapmaca Albert Eynşteyn tərəfindən uşaqkən yaradılmışdır. Lakin başqa fərziyyəyə görə, tapmaca məşhur riyaziyyat müəllimi və ədəbiyyatçı Luis Kerroll tərəfindən hazırlanmışdır. Amma onu da demək lazımdır ki, tapmacada danışılan siqaret, məsələn, "Kools" adlı siqaret nə Luis Kerrollun vaxtında, nə də Albert Eynşteynin uşaqlığında yaranmamışdır. Ona görə də, bunun kim tərəfindən hazırlanması haqqında tapılan dəqiq dəlil yoxdur.

Tapmaca çox vaxt "Eynşteyn tapmacası" və ya "Zebra tapmacası" olaraq adlandırılır. İlk dəfə olaraq tapmaca 25 mart 1963-cü ildə "Life International" jurnalında dərc olunmuşdur. Bu jurnalın səhifələrində dünyanın fərqli yerlərindən tapmaca həll edən yüzlərlə adamın adları və tapmaca həllini ehtiva edən sayı nümayiş olunmuşdur.

Bir çoxları deyir ki, bu tapmacanı həll etmək çox çətin işdir. Dünyada yaşayan insanların 2/100 faizi tapmacanı həll edə bilər. Yəni, faizə daxil olan insanlar tapmacanı beyinlərində həll edərək tapa bilərlər. Məhz həmin insanlar 2/100 faizə daxildirlər. Ancaq bu fərziyyənin Albert Eynşteynin söyləməsi haqqında sübut edən heç bir dəlil yoxdur.

Tapmaca heç bir dəftər istifadə etmədən açmasını tələb edir. Bu da tapmacanın həll edilməsi qaydasını çox çətinləşdirir. Bir çox insanlar bu tapmacanı həll edən zaman müxtəlif dəftərlərdən istifadə edirlər.

Tapmaca

1. Küçədə beş ev vardır.
2. İngilis qırmızı evdə yaşayır.
3. İspanda it var.
4. Yaşıl evdə qəhvə içirlər.
5. Ukraynalı çay içir.
6. Yaşıl ev sağ tərəfdən Ağ evin yanındadır.
7. Kim ki, "Old Gold" siqareti çəkir, ilbiz sahibidir.
8. Sarı evdə "Kool" siqareti çəkirlər.
9. Mərkəzi evdə süd içirlər.
10. Norveçli birinci evdə yaşayır.
11. Kim ki, "Chesterfield" siqaretini çəkir, qonşusu tülkü saxlayır.
12. Kim ki, at saxlayır, evin qonşusunda "Kool" siqaretini çəkirlər.
13. Kim ki, "Lucky Strike" siqaretini çəkir, portağal şirəsini içir.
14. Yapon "Parliament" siqareti çəkir.
15. Norveçli Göy evin yanında yaşayır.

Kim suyu içir? Kim Zebr saxlayır?

Aydınlıq maraqlarına görə, beş evdən hər biri fərqli bir rəngə boyanmışdır və onların sakinləri fərqli milli ekstraktı və müxtəlif içkiləri içirlər, müxtəlif heyvanlar saxlayırlar və Amerika siqarlarının fərqli markalarını çəkirlər. Əlavə bir qeyd: 6-cı bənddə, "sağ tərəfdə" dedikdə, oxucuya görə sağ tərəf nəzərdə tutulur.

Orijinal mətn  (ing.)  

1. There are five houses.
2. The Englishman lives in the red house.
3. The Spaniard owns the dog.
4. Coffee is drunk in the green house.
5. The Ukrainian drinks tea.
6. The green house is immediately to the right of the ivory house.
7. The Old Gold smoker owns snails.
8. Kools are smoked in the yellow house.
9. Milk is drunk in the middle house.
10. The Norwegian lives in the first house.
11. The man who smokes Chesterfields lives in the house next to the man with the fox.
12. Kools are smoked in the house next to the house where the horse is kept.
13. The Lucky Strike smoker drinks orange juice.
14. The Japanese smokes Parliaments.
15. The Norwegian lives next to the blue house.

Now, who drinks water? Who owns the zebra?

In the interest of clarity, it must be added that each of the five houses is painted a different color, and their inhabitants are of different national extractions, own different pets, drink different beverages and smoke different brands of American cigarets. One other thing: in statement 6, right means your right.

Həlli

Evlər	1	2	3	4	5
Rənglər	Sarı	Göy	Qırmızı	Ağ ev	Yaşıl
Milliyyət	Norveçli	Ukraynalı	İngilis	İspan	Yapon
İçkilər	Su	Çay	Süd	Portağal şirəsi	Qəhvə
Siqaretlər	Kools	Chesterfield	Old Gold	Lucky Strike	Parliament
Heyvanlar	Tülkü	At	İlbiz	İt	Zebr

Sualların cavabı: Yapon Zebr saxlayır; Norveçli Su içir.

İstinadlar

1. История загадки в Сети.
2. James Little, Cormac Gebruers, Derek Bridge, & Eugene Freuder."Capturing Constraint Programming Experience: A Case-Based Approach"(PDF). Cork Constraint Computation Centre, University College, Cork, Ireland. Retrieved 2009-09-05
3. Stangroom, Jeremy (2009). Einstein's Riddle: Riddles, Paradoxes, and Conundrums to Stretch Your Mind. Bloomsbury USA. pp. 10-11. ISBN 978-1-59691-665-4
4. bilinen ilk yayımı
5. Life International Magazin vom 17. Dezember 1962. Der letzte Hinweis ist wörtlich übersetzt und soll heißen, dass vom Betrachter aus gesehen das grüne Haus rechts vom weißen Haus steht.

Xarici keçidlər

• Generator of logic puzzles similar to the Zebra Puzzle^{[ölü keçid]}
• Formulation and solution in ALCOIF Description Logic
• Oz/Mozart Solution 2010-11-22 at the Wayback Machine
• Common Lisp and C/C++ solutions 2010-07-01 at the Wayback Machine
• English solution (PDF)
• A GNU MathProg model for solving the problem, included with the GNU Linear Programming Kit 2011-03-09 at the Wayback Machine
• Solution to Einstein's puzzle using the method of elimination 2010-08-23 at the Wayback Machine
• Formulation and solution in python using python-constraint
• Solution of Who Owns Fish version on chessandpoker.com
• Some samples of logic grid puzzles in the Zebra Puzzle genre 2012-04-28 at the Wayback Machine
• Bulmacanın takibi kolay, adım adım çözümü 2016-03-07 at the Wayback Machine
• История публикации загадки в Интернете и её распространения
• От Эйнштейна к Шерлоку Холмсу (дедуктивный метод поиска в базе данных) 2012-01-18 at the Wayback Machine
• Online-Lösungsformular