fbpx
Wikipedia

Erkin Vahidov

Avqust 12, 2021

Erkin Vahidov(özb. Erkin Vohidov, Эркин Воҳидов; 28 dekabr, 1936 - 30 may, 2016) — Özbək şairi, tərcüməçisi.

Erkin Vahidov
özb. Erkin Vohidov, Эркин Воҳидов
Doğum tarixi
Doğum yeri Fərqanə vilayəti, Özbəkistan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi (79 yaşında)
Vəfat yeri Daşkənd, Özbəkistan
Vətəndaşlığı SSRİ
Təhsili
  • Özbəkistan Milli Universiteti[d]
Fəaliyyəti Şair, dramaturq
Əsərlərinin dili Özbək,
İstiqamət Sosialist realizmi
Janr Şeir, poema, pyes
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Erkin Vahidov 1936-cı ildə Fərqanə vilayətinin Altıarıq nahiyəsində anadan olmuşdur. Sonralar ailələri Daşkəndə köçdüyündən taleyi bu şəhərlə bağlanmışdır. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra Daşkənd Pedaqoji institutuna daxil olmuşdur. E.Vahidov 1960-cı ildə institutun filologiya fakültəsini bitirmişdir. İnstitutu bitirərək o, Q. Qulam adına Ədəbiyyat və sənət nəşriyyatında məsul vəzifələrdə çalışmışdır. Sonra “Gənclik” Jurnalının baş redaktoru olmuşdur.

1983-cü ildə “Şərq üfüqləri” toplusuna görə Özbəkistan Dövlət mükafatına layiq gö rülmüşdür. E.Vahidov ədəbiyyata 60-cı illərin başlanğıcında gəlmişdir. Özbəkistanın xalq şairi və xalq deputatıdır.

E.Vahidov tərcüməçilik fəaliyyətində də seçilən sənətkardır. O, İbn Sinadan, Hafizdən, Şillerdən, Getedən, Puşkindən, Yesenindən, Blokdan, R.Həmzətovdan bir çox tərcümələr etmişdir. Xüsusilə Getenin “Faust” və Yeseninin “İran nəğmələri” əsərlərinin mahiranə tərcüməsi E.Vahidova böyük şöhrət gətirmişdir.

Erkin Vahidov hazırda Özbəkistanın ədəbi və ictimai həyatında fəaliyyətinə görə seçilən və tanınan simalardandır. Onun əsərlərindən ibarət 2 cildliyi 1986-cı ildə Daşkənd şəhərində çapdan çıxmışdır.

Erkin Vahidov 30 may 2016-cı ildə vəfat edib.

Yaradıcılığı

Erkin Vahidovun ədəbiyyata gəlişi XX əsrin 60-cı illərinə təsadüf edir. Artıq bu illərdən başlayaraq müasir özbək poeziyasında özünü göstərən vətənpərvərlik motivi bir çox şairlər kimi E.Vahidovun da yaradıcılığında möhkəmlənməyə başlandı. “Gözəllik”, “Gənclik divanı”, “Şirin”, “Gəncliyim, gəl” və digər şeirləri yeni mövzu və ideya sahəsində şairin uğurlu axtarışlarının məhsuluna çevrilmişdir.

Erkin Vahidov klassik ədəbiyyata yaxşı bələd olduğu üçün yaradıcılığında həmin ədəbiyyatın təsiri yüksək planda hiss olunur. O, daha çox Nəvai və Füzuli poeziyasından bəhrələnmiş və onların sənətində olduğu kimi, sözün ifadə və işlənmə imkanlarının müxtəlifliyini yaradıcılıüında təmin edə bilmişdir. Bu səbəbdəndir ki, E.Vahidov poeziyasında fəlsəfilik, sadəlik və musiqilik nəzərə çarpan cəhətlərdən biridir.

XX əsrin 70-80-cı illərində Erkin Vahidovun yaradıcılıüının ictimai mahiyyəti güclənməyə başlamışdır. Şairin “Nida” (1965), “Indiki gənclər” (1974), “Məhəbbətnamə” (1986), “Sədaqətnamə” (1986) kimi kitablarında toplanan bir çox şeirlərində özbək xalqının əsasən zəhmətsevərliyi, insanpərvərliyi və s. təsvir olunmuşdur. Onun “Qətrələr”, “Ürək və ağıl”, “Şahmat və şeir” adlı parçaları, “Nida” poeması özbək gəncliyinin çaüdaş düşüncə tərzini əks etdirir” (X.R.Ulutürk). Demək olar ki, Vahidovun şeirlərində xalq arzularının tərənnümü ön plana keçir. Məs., “Indiki gənclər” şeirində müdrik bir qocanın keçdiyi ömür yoluna baxış fonunda bu günkü həyatın reallıqlarına münasibət əks etdirilir. Bu baxışda arxayınçılıq və qürur duyulmaqla yanaşı, həm də bir narahatçılıq özünü göstərir.

Şeirdə şairi ölkənin, xalqın şərəfli gələcəyi düşündürür. Ona görə də müəllif müdrik, dünyagörmüş qocanın fikirlərində indiki gəncliyi gələcək tarixin qoruyucuları və layiqli övladları şəklində təqdim edir. Lakin qoca narahatdır ki, indiki gənclik belə tarixi missiyanın həyata keçirilməsinə hazır deyildir:

Cavanlar gözümə dəyir bir təhər.
Biz də gənc olmuşuq,
Bilmirəm nədən
Axı belə oldu indiki gənclik.

Şeir bu günkü gənclərə öyüd-nəsihət vermək baxımından olduqca qiymətlidir. Əsərdə gənclərə vətəni sevmək, elm, mərifət öyrənmək, xalqa bağlı olmaq və s. cəhətlər aşılanır. Asan yolla elm, mənsəb və vəzifə qazanmaq istəyənlərə tənqidi münasibət bildirilir:

Ancaq narazıdır o, nəvəsindən,
Qocanın könlünü dərd-qəm alıbdır:
“Uşaq imtahandan kəsilib nədən?
Niyə yaxşı-yaxşı hazırlaşmır o?
Belə imkan yoxdu biz oxuyanda.
Niyə çətinliyə heç qatlaşmır o?
Görən, qeyrət hissi yoxdumu onda?”

Müdrik qoca mənsub olduğu nəslin uşaqlıq, gənclik, kamillik dövrünün zəhmətə və xalqa bağlılığını indiki gənclərə örnək kimi nümunə gətirir. Lakin əsərdə müasir gəncliyin həyat baxışları və əməlləri tənqid olunsa da, burada düzgün yola, əməyə bağlılığa, gələcəyə layiqli övlad olmağa çağırış olduqca güclüdür. Ona görə də “Özbəyim” şerində zəhmətkeş xalqın obrazını yaratmaqla şair həyatın daha lazımlı örnək ola biləcək xüsusiyyətlərindən danışmışdır. Bir sənətkar kimi Erkin Vahidovun poeziyasında səmimi hiss və duyğuların yüksələn xətt boyu inkişafı müşahidə olunur. Belə halda mənəviyyat məsələləri, fəlsəfilik sadə poetik tərz deyimindədir. “İş gürürük biz” şerində şair zəhmətin, əməyin istər cəmiyyətdə, istərsə də insan həyatında oynadığı rolun əhəmiyyətindən sühbət azır. Şerdə obyektivlik, hər şeyin düzgün, yerli-yerində dərk və qiymətləndirilməsi ən vacib tələb kimi ortaya atılır. Ona gürə də zəhmət adamının əməyini qiymətləndirərkən müxbirin mü sahibəsində işlənən bəlağətli ifadələr zəhmətkeş kəndlinin əməyinin həyati yox, nəzəri aspektdən təhlili kimi səciyyələndirilərək tənqid olunur:

Bizi vəsf edirsən: “Köhlən çaparlar!”
“Zəfər mərəsinə gedib çatanlar!”
Vallah, bu mədhiyyən yaraşmır bizə,
Bizim cadar-cadar əllərimizə.

Şeirdə ağır iş şəraitindən, çətin əməklərindən həm zövq alan, həm də inciyən sadə özbək xalqının arzu və istəyi də məcburiyyət şəklində süni deyilmişlərin poetik ifadəsi deyil, ümrünü torpağa bağlamış insanların, çox işləyib az qazanan adamların mənən zənginliklərinin və yüksək təmənnada olmamalarının əksidir.

Qonaq-qara gülsə gülər üzümüz,
Bir toğlu kəsməyə zatar gücümüz,
Bircə əhdimiz var: dava olmasın,
Azad nəfəs alsın bu tarla, bu düz.

“Bir damcı göy yaşı” şeiri isə sırf səmimi duyğuların, insani hisslərin yüksək fəlsəfi tərzdə ifadəsini əks etdirir. Həyatda insanın yerini, müvqeyini, adamların bir-birinə münasibətlərini müəyyənləşdirir:

Qayadan bir kiçik daş yumalansa,
Dağlara iz salar - demə neyləyər.
Güzündən bir damcı yaş yumalansa,
Künlünü dağlayar, viran eyləyər.

Küksümə düşərsə, inanın ki, mən
Qadirəm qaldıram dağlar daşını.
Qaldıra bilmərəm kirpiklərimdən
Üzülən bir damcı qayğı yaşını.

“Şeir və şahmat” və “Alimlər - şairlər” şeirləri Erkin Vahidovun bilavasitə elm-sənət görüşlərinin tərənnümünə daha zox yaxınlaşır. Bu vəziyyətdə şair həm də şeirin məqsəd və vəzifələri, həyat problemləri barədə təsirli fikirlərini oxucu ilə bülüşmək imkanı əldə edir:

Sənət, mübarizə, güzəllik, cürət,
Şeirdə, şahmatda daim yanaşı.
Min ildən bəridir: küksündə qüdrət
Onlar zarpışırlar şahlara qarşı.
Süzün meydanında süz gərək olsun,
Şahmat taxtasında zəka şüləsi.
Burda sərrast gərək, düz gərək olsun,
Hər fiqur addımı hər süz zərbəsi.

“Şeir və şahmat” şeirində irəli atılan ideyalardan biri də budur ki, əsərlərinin gələcəkdə yaşamaq ehtimalı zox olan sənətkarlar xoşbəxtdirlər:

Bircə əsərimi, bircə şeirimi
Sabaha üzüağ zıxara bilsəm.
Şahmatı yaratmış o hindli kimi,
Mən xoşbəxt sayardım üzümü əslən.

Erkin Vahidov bir zox poemalar müəllifidir. Onun “Arzu zeşməsi”, “Nida”, “Palatkada yazılan dastan”, “Nəğmə diyarı”, “Zıraqban”, “Ruhlar üsyanı” və s. kimi zoxsaylı poemaları istər müvzu, istərsə də ideya baxımından diqqətəlayiqdir.

“Nida” poeması Büyük Vətən müharibəsində həlak olan adamların qəhrəmanlıqlarından, vətənsevərliklərindən bəhs azır. Onların yollarının övladları tərəfindən davamı büyük fərəh və ümid hissi ilə qeyd olunur.

“Ruhlar üsyanı” poemasının müvzusunu Hindistanın inqilabzı şairi Narzul İslamın həyat və fədakarlığının tərənnümü təşkil edir. Əsərin ideyası isə azadlıq, ədalət və həqiqət prinsiplərinə əsaslanır.

Erkin Vahidovun dramaturji fəaliyyəti də təqdirəlayiqdir. Onun “Qızıl divar” (1970) komediyası və “İstanbul faciəsi” (1985) mənzum dram yaradıcılığında ən uğur qazanmış əsərlərindəndir.

İstinadlar

  1. ↑ . Ziyonet (Russian). 11 December 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 February 2012.
  2. . Literature.uz (Russian). 14 February 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 February 2012.
  3. Quliyev Elman Hilal oğlu. Türk xalqları ədəbiyyatı: dərslik /E. Quliyev; elmi red. H. Qasımov ; rəyçilər B. Nəbiyev. Bakı : Conatant Empary , 2011, 567 s. səh.245.

Həmçinin bax

Avqust 12, 2021
erkin, vahidov, özb, erkin, vohidov, Эркин, Воҳидов, dekabr, 1936, 2016, özbək, şairi, tərcüməçisi, özb, erkin, vohidov, Эркин, Воҳидовdoğum, tarixi, dekabr, 1936doğum, yeri, fərqanə, vilayəti, özbəkistan, ssrivəfat, tarixi, 2016, yaşında, vəfat, yeri, daşkənd. Erkin Vahidov ozb Erkin Vohidov Erkin Voҳidov 28 dekabr 1936 30 may 2016 Ozbek sairi tercumecisi 1 Erkin Vahidovozb Erkin Vohidov Erkin VoҳidovDogum tarixi 28 dekabr 1936Dogum yeri Ferqane vilayeti Ozbekistan SSR SSRIVefat tarixi 30 may 2016 79 yasinda Vefat yeri Daskend OzbekistanVetendasligi SSRITehsili Ozbekistan Milli Universiteti d Fealiyyeti Sair dramaturqEserlerinin dili Ozbek Istiqamet Sosialist realizmiJanr Seir poema pyes Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Yaradiciligi 3 Istinadlar 4 Hemcinin baxHeyati RedakteErkin Vahidov 1936 ci ilde Ferqane vilayetinin Altiariq nahiyesinde anadan olmusdur Sonralar aileleri Daskende kocduyunden taleyi bu seherle baglanmisdir Orta tehsilini basa vurduqdan sonra Daskend Pedaqoji institutuna daxil olmusdur E Vahidov 1960 ci ilde institutun filologiya fakultesini bitirmisdir Institutu bitirerek o Q Qulam adina Edebiyyat ve senet nesriyyatinda mesul vezifelerde calismisdir Sonra Genclik Jurnalinin bas redaktoru olmusdur 1983 cu ilde Serq ufuqleri toplusuna gore Ozbekistan Dovlet mukafatina layiq go rulmusdur E Vahidov edebiyyata 60 ci illerin baslangicinda gelmisdir Ozbekistanin xalq sairi ve xalq deputatidir 1 E Vahidov tercumecilik fealiyyetinde de secilen senetkardir O Ibn Sinadan Hafizden Sillerden Geteden Puskinden Yeseninden Blokdan R Hemzetovdan bir cox tercumeler etmisdir Xususile Getenin Faust ve Yeseninin Iran negmeleri eserlerinin mahirane tercumesi E Vahidova boyuk sohret getirmisdir 2 Erkin Vahidov hazirda Ozbekistanin edebi ve ictimai heyatinda fealiyyetine gore secilen ve taninan simalardandir Onun eserlerinden ibaret 2 cildliyi 1986 ci ilde Daskend seherinde capdan cixmisdir 3 Erkin Vahidov 30 may 2016 ci ilde vefat edib Yaradiciligi RedakteErkin Vahidovun edebiyyata gelisi XX esrin 60 ci illerine tesaduf edir Artiq bu illerden baslayaraq muasir ozbek poeziyasinda ozunu gosteren vetenperverlik motivi bir cox sairler kimi E Vahidovun da yaradiciliginda mohkemlenmeye baslandi Gozellik Genclik divani Sirin Gencliyim gel ve diger seirleri yeni movzu ve ideya sahesinde sairin ugurlu axtarislarinin mehsuluna cevrilmisdir Erkin Vahidov klassik edebiyyata yaxsi beled oldugu ucun yaradiciliginda hemin edebiyyatin tesiri yuksek planda hiss olunur O daha cox Nevai ve Fuzuli poeziyasindan behrelenmis ve onlarin senetinde oldugu kimi sozun ifade ve islenme imkanlarinin muxtelifliyini yaradiciliuinda temin ede bilmisdir Bu sebebdendir ki E Vahidov poeziyasinda felsefilik sadelik ve musiqilik nezere carpan cehetlerden biridir XX esrin 70 80 ci illerinde Erkin Vahidovun yaradiciliuinin ictimai mahiyyeti guclenmeye baslamisdir Sairin Nida 1965 Indiki gencler 1974 Mehebbetname 1986 Sedaqetname 1986 kimi kitablarinda toplanan bir cox seirlerinde ozbek xalqinin esasen zehmetseverliyi insanperverliyi ve s tesvir olunmusdur Onun Qetreler Urek ve agil Sahmat ve seir adli parcalari Nida poemasi ozbek gencliyinin caudas dusunce terzini eks etdirir X R Uluturk Demek olar ki Vahidovun seirlerinde xalq arzularinin terennumu on plana kecir Mes Indiki gencler seirinde mudrik bir qocanin kecdiyi omur yoluna baxis fonunda bu gunku heyatin realliqlarina munasibet eks etdirilir Bu baxisda arxayinciliq ve qurur duyulmaqla yanasi hem de bir narahatciliq ozunu gosterir Seirde sairi olkenin xalqin serefli geleceyi dusundurur Ona gore de muellif mudrik dunyagormus qocanin fikirlerinde indiki gencliyi gelecek tarixin qoruyuculari ve layiqli ovladlari seklinde teqdim edir Lakin qoca narahatdir ki indiki genclik bele tarixi missiyanin heyata kecirilmesine hazir deyildir Cavanlar gozume deyir bir teher Biz de genc olmusuq Bilmirem neden Axi bele oldu indiki genclik Seir bu gunku genclere oyud nesihet vermek baximindan olduqca qiymetlidir Eserde genclere veteni sevmek elm merifet oyrenmek xalqa bagli olmaq ve s cehetler asilanir Asan yolla elm menseb ve vezife qazanmaq isteyenlere tenqidi munasibet bildirilir Ancaq narazidir o nevesinden Qocanin konlunu derd qem alibdir Usaq imtahandan kesilib neden Niye yaxsi yaxsi hazirlasmir o Bele imkan yoxdu biz oxuyanda Niye cetinliye hec qatlasmir o Goren qeyret hissi yoxdumu onda Mudrik qoca mensub oldugu neslin usaqliq genclik kamillik dovrunun zehmete ve xalqa bagliligini indiki genclere ornek kimi numune getirir Lakin eserde muasir gencliyin heyat baxislari ve emelleri tenqid olunsa da burada duzgun yola emeye bagliliga geleceye layiqli ovlad olmaga cagiris olduqca gucludur Ona gore de Ozbeyim serinde zehmetkes xalqin obrazini yaratmaqla sair heyatin daha lazimli ornek ola bilecek xususiyyetlerinden danismisdir Bir senetkar kimi Erkin Vahidovun poeziyasinda semimi hiss ve duygularin yukselen xett boyu inkisafi musahide olunur Bele halda meneviyyat meseleleri felsefilik sade poetik terz deyimindedir Is gururuk biz serinde sair zehmetin emeyin ister cemiyyetde isterse de insan heyatinda oynadigi rolun ehemiyyetinden suhbet azir Serde obyektivlik her seyin duzgun yerli yerinde derk ve qiymetlendirilmesi en vacib teleb kimi ortaya atilir Ona gure de zehmet adaminin emeyini qiymetlendirerken muxbirin mu sahibesinde islenen belagetli ifadeler zehmetkes kendlinin emeyinin heyati yox nezeri aspektden tehlili kimi seciyyelendirilerek tenqid olunur Bizi vesf edirsen Kohlen caparlar Zefer meresine gedib catanlar Vallah bu medhiyyen yarasmir bize Bizim cadar cadar ellerimize Seirde agir is seraitinden cetin emeklerinden hem zovq alan hem de inciyen sade ozbek xalqinin arzu ve isteyi de mecburiyyet seklinde suni deyilmislerin poetik ifadesi deyil umrunu torpaga baglamis insanlarin cox isleyib az qazanan adamlarin menen zenginliklerinin ve yuksek temennada olmamalarinin eksidir Qonaq qara gulse guler uzumuz Bir toglu kesmeye zatar gucumuz Birce ehdimiz var dava olmasin Azad nefes alsin bu tarla bu duz Bir damci goy yasi seiri ise sirf semimi duygularin insani hisslerin yuksek felsefi terzde ifadesini eks etdirir Heyatda insanin yerini muvqeyini adamlarin bir birine munasibetlerini mueyyenlesdirir Qayadan bir kicik das yumalansa Daglara iz salar deme neyleyer Guzunden bir damci yas yumalansa Kunlunu daglayar viran eyleyer Kuksume duserse inanin ki men Qadirem qaldiram daglar dasini Qaldira bilmerem kirpiklerimden Uzulen bir damci qaygi yasini Seir ve sahmat ve Alimler sairler seirleri Erkin Vahidovun bilavasite elm senet goruslerinin terennumune daha zox yaxinlasir Bu veziyyetde sair hem de seirin meqsed ve vezifeleri heyat problemleri barede tesirli fikirlerini oxucu ile bulusmek imkani elde edir Senet mubarize guzellik curet Seirde sahmatda daim yanasi Min ilden beridir kuksunde qudret Onlar zarpisirlar sahlara qarsi Suzun meydaninda suz gerek olsun Sahmat taxtasinda zeka sulesi Burda serrast gerek duz gerek olsun Her fiqur addimi her suz zerbesi Seir ve sahmat seirinde ireli atilan ideyalardan biri de budur ki eserlerinin gelecekde yasamaq ehtimali zox olan senetkarlar xosbextdirler Birce eserimi birce seirimi Sabaha uzuag zixara bilsem Sahmati yaratmis o hindli kimi Men xosbext sayardim uzumu eslen Erkin Vahidov bir zox poemalar muellifidir Onun Arzu zesmesi Nida Palatkada yazilan dastan Negme diyari Ziraqban Ruhlar usyani ve s kimi zoxsayli poemalari ister muvzu isterse de ideya baximindan diqqetelayiqdir Nida poemasi Buyuk Veten muharibesinde helak olan adamlarin qehremanliqlarindan vetenseverliklerinden behs azir Onlarin yollarinin ovladlari terefinden davami buyuk fereh ve umid hissi ile qeyd olunur Ruhlar usyani poemasinin muvzusunu Hindistanin inqilabzi sairi Narzul Islamin heyat ve fedakarliginin terennumu teskil edir Eserin ideyasi ise azadliq edalet ve heqiqet prinsiplerine esaslanir Erkin Vahidovun dramaturji fealiyyeti de teqdirelayiqdir Onun Qizil divar 1970 komediyasi ve Istanbul faciesi 1985 menzum dram yaradiciliginda en ugur qazanmis eserlerindendir Istinadlar Redakte 1 2 Erkin Vohidov s Biography Ziyonet Russian 11 December 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 11 February 2012 Erkin Vohidov s Biography Literature uz Russian 14 February 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 11 February 2012 Quliyev Elman Hilal oglu Turk xalqlari edebiyyati derslik E Quliyev elmi red H Qasimov reyciler B Nebiyev Baki Conatant Empary 2011 567 s seh 245 Hemcinin bax RedakteOzbek edebiyyatiMenbe https az wikipedia org w index php title Erkin Vahidov amp oldid 6013509, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.