fbpx
Wikipedia

Emba çayı

Emba çayı (qaz. Жем, Ембі) — Qazaxıstanın Aktobe və Atyrau vilayətlərindən axır. çay həmdə iki qitə, AvropaAsiya arasında sərhəd rolunu oynayır. Uzunluğu 712 km (seldə), hövzəsinin sahəsi 40.400 km²-dir. Başlanğıcını Muqojar dağının qərb yamaclarından götürür. Podural yaylası və Xəzər ovalığı boyunca axır. Duzlu sahil bataqlıqları arasında itir, tam axan illərdə Xəzər dənizinə çatır. Qidalanmasının əsasını qar suları təşkil edir. Əsas axını aprel-may aylarında baş verir. İlin qalan ərzində tez-tez quruyur. Su yüksək dərəcədə minerallaşmışdır: yazda yuxarı axarda 150-200 mq/l-dən 800 mq/l-ə qədər; aşağı axarılarda yazda 1500-2000 mq/l, yayda 3000-5000 mq/l olur. Mövsümi olan əsas qolları: Temir (sağ) və Atsaksı (sol). Embanın orta və aşağı axınlarında neft və qaz hasil olunur (Şimali Emba neft və qaz bölgəsi, Cənubi Emba neft və qaz bölgəsi, Şərqi Emba neft və qaz bölgəsi).

Emba çayı
qaz. Жем
Ölkə Qazaxıstan Qazaxıstan
Mənsəbi Xəzər dənizi
 • Yüksəkliyi -28 m
Uzunluğu 712 km
Su sərfi 17,5 ± 0,001 m³/s
Hövzəsinin sahəsi 40400 km²

Avropa ilə Asiya arasındakı şərti sərhədi çay boyunca keçirdiyinə inanılır.

Embanın hövzəsi çöl və yarımsəhra ərazilərində yerləşir. Üst hissəsində eroziya ilə parçalanan yayladan axır. Dənizdən təxminən 20 km məsafədə çay üç əsas qolu olan bir delta meydana gətirir: Qara-Uzyak, Kiyan və Kulok. Emba su baxımından olduqca kasıbdır. Onun qidalanmasının əsasını qarı əriməsi təşkil verir. Yazda su ilə doludur və yayda isə durğun axan bir sıra əlaqəli uzanan yerlərlə təmsil olunur. Emba sularında baharda çox miqdarda çöküntü müşahidə edilir. Yağışlardan sonra çay palçıqlı, çirkli rəng alır. Noyabr ayından mart ayına qədər donur.

Adının mənası

Qazax dilində Emba adının iki variantı var: qaz. Ембіqaz. Жем. Çayın rəsmi adı Embi olsada xalq arasında az istifadə olunur. jem adı isə rəsmi olaraq qəbul olunmasada xalq arasında istifadə edilir. Embi türkmənlərin dilindən keçmədir “Yem boyı” sözündən törəmişdir. Mənması qidalanma vadisi olaraq tərcümə olunur. Qazax dilində bu söz saitlərin azalması ilə meydana gəlmişdir.

Alqemba

1920-ci ilin yanvar ayında Alqemba dəmir yolu və neft boru kəmərinin tikintiosi planlaşdırlır. Bunun məqsədi Emba çayının ağzında yerləşən Şimal Emba neft və qaz bölgəsi ilə Aleksandrov Qayını birləşdirməsi olur. Yolun və boru kəmərinin tikintisi işləri 1921-ci ilin avqustunda dayandırıldı. Bəzi məlumatlara görə, yolun inşasında çox sayda insan aclıq, susuzluq və epidemiyadan öldü.

İstinadlar

  1. Zonn,, Igor S. (et al.). The Caspian Sea Encyclopedia. Springer. İstifadə tarixi: 26 July 2013.
  2. "Загадка Алгембы". (#parameter_ignored_suggest)[ölü keçid]

emba, çayı, Жем, Ембі, qazaxıstanın, aktobe, atyrau, vilayətlərindən, axır, çay, həmdə, qitə, avropa, asiya, arasında, sərhəd, rolunu, oynayır, uzunluğu, seldə, hövzəsinin, sahəsi, başlanğıcını, muqojar, dağının, qərb, yamaclarından, götürür, podural, yaylası,. Emba cayi qaz Zhem Embi Qazaxistanin Aktobe ve Atyrau vilayetlerinden axir cay hemde iki qite Avropa ve Asiya arasinda serhed rolunu oynayir Uzunlugu 712 km selde hovzesinin sahesi 40 400 km dir Baslangicini Muqojar daginin qerb yamaclarindan goturur Podural yaylasi ve Xezer ovaligi boyunca axir Duzlu sahil bataqliqlari arasinda itir tam axan illerde Xezer denizine catir Qidalanmasinin esasini qar sulari teskil edir Esas axini aprel may aylarinda bas verir Ilin qalan erzinde tez tez quruyur Su yuksek derecede minerallasmisdir yazda yuxari axarda 150 200 mq l den 800 mq l e qeder asagi axarilarda yazda 1500 2000 mq l yayda 3000 5000 mq l olur Movsumi olan esas qollari Temir sag ve Atsaksi sol Embanin orta ve asagi axinlarinda neft ve qaz hasil olunur Simali Emba neft ve qaz bolgesi Cenubi Emba neft ve qaz bolgesi Serqi Emba neft ve qaz bolgesi Emba cayiqaz ZhemOlke Qazaxistan QazaxistanMensebi Xezer denizi Yuksekliyi 28 mUzunlugu 712 kmSu serfi 17 5 0 001 m sHovzesinin sahesi 40400 km menbeyi mensebiEmba cayi Qazaxistannin fiziki xeritesinde 49 10 00 sm e 58 45 00 s u 46 45 00 sm e 53 10 00 s u Avropa ile Asiya arasindaki serti serhedi cay boyunca kecirdiyine inanilir Embanin hovzesi col ve yarimsehra erazilerinde yerlesir Ust hissesinde eroziya ile parcalanan yayladan axir Denizden texminen 20 km mesafede cay uc esas qolu olan bir delta meydana getirir Qara Uzyak Kiyan ve Kulok Emba su baximindan olduqca kasibdir Onun qidalanmasinin esasini qari erimesi teskil verir Yazda su ile doludur ve yayda ise durgun axan bir sira elaqeli uzanan yerlerle temsil olunur Emba sularinda baharda cox miqdarda cokuntu musahide edilir Yagislardan sonra cay palciqli cirkli reng alir Noyabr ayindan mart ayina qeder donur 1 Adinin menasi RedakteQazax dilinde Emba adinin iki varianti var qaz Embi ve qaz Zhem Cayin resmi adi Embi olsada xalq arasinda az istifade olunur jem adi ise resmi olaraq qebul olunmasada xalq arasinda istifade edilir Embi turkmenlerin dilinden kecmedir Yem boyi sozunden toremisdir Menmasi qidalanma vadisi olaraq tercume olunur Qazax dilinde bu soz saitlerin azalmasi ile meydana gelmisdir Alqemba Redakte1920 ci ilin yanvar ayinda Alqemba demir yolu ve neft boru kemerinin tikintiosi planlasdirlir Bunun meqsedi Emba cayinin agzinda yerlesen Simal Emba neft ve qaz bolgesi ile Aleksandrov Qayini birlesdirmesi olur Yolun ve boru kemerinin tikintisi isleri 1921 ci ilin avqustunda dayandirildi Bezi melumatlara gore yolun insasinda cox sayda insan acliq susuzluq ve epidemiyadan oldu 2 Istinadlar Redakte Zonn Igor S et al The Caspian Sea Encyclopedia Springer Istifade tarixi 26 July 2013 Zagadka Algemby parameter ignored suggest olu kecid Menbe https az wikipedia org w index php title Emba cayi amp oldid 5925297, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.