Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Ekoloji problem — bəşəriyyətin yaşaması və mövcud olmasının əsas problemlərindən biridir. Bu problemin həll edilməsinin xüsusi əhəmiyyəti onunla izah olunur ki, hazırda antropogen fəaliiyət nəticəsində qlobal iqtisadi-ekoloji sistemin deqradasiyası geniş miqyas almışdır. Öz növbəsində bu proses təbiətdən səmərəsiz istifadə edilməsi (mineral ehtiyatların tükənməsi, torpaqların eroziyası, səhralaşma, meşələrin qırılması)həm də insanların istehsal və qeyri-istehsal fəaliyyətinin tullantıları ilə ətraf mühitin çirklənməsinin nəticəsində baş verir. İnsanlar dünyanı təmiz saxlamağa çalışmalıdır.
Bu məqaləni lazımdır. |
Qlobal ekoloji problem
Tropik meşələrin qırılması, səhraların genişlənməsi su və mineral xammal ehtiyatlarının azalması, havanın temperaturunun artması, ozon qatının deşilməsi, kəskin iqlim dəyişiklikləri və s. qlobal ekoloji problemlərdir. Dünyanın müxtəlif ölkələrində və regionlarında böhranlı, ağır və fəlakətli ekoloji vəziyyətə malik olan rayonlar yaranmışdır. Onlardan bir çoxunda yaşamaq mümkün deyildir, hətta yaşayış üçün çox təhlükəlidir. Belə rayonlara Çernobıl AES və Mərkəzi Asiyada Aral gölünün ətrafı aid edilə bilər. İstixana effektinin təhlükəsi artmışdır, təhlükə mövcud olan ərazilər genişlənir, təbii fəlakətlər daha tez-tez baş verir, İEOÖ-də ekoloji vəziyyət daha mürəkkəbdir və böhran həddinə çatmış, insanların normal yaşayışı üçün təhlükə mənbəyinə çevrilmişdir. Bu ölkələrdən yalnız bəzilərində ekoloji siyasət həyata keçirilir. Son dövrlərdə müstəqillik əldə etmiş ölkələdə, əsasəm də keçmiş SSRİ məkanında (o cümlədən Azərbaycan da) ekoloji vəziyyət ürəkaçan deyildir.
Şimali Amerika və Qərbi Avropa ölkələrində 20-ci əsrin 70-ci illərində gərgin ekoloji vəziyyət yaranmışdır. Sonrakı dövrlərdə həyata keçirilən ciddi tədbirlər, ekoloji siyasət və xeyli miqdarda maliyyə vəsaitinin ayrılması bu sahədə ciddi dönüş yaradılmasına imkan vermişdir. Dünyada ekoloji təhlükəsizliyin gücləndirilməsi üçün müxtəlif səviyyələrdə- lokal, ölkə, regional və qlobal səviyyədə tədbirlər görülür. Qlobal ekoloji siyasətin formalaşması üçün BMT-nin köməyi ilə Stokholmda (1972), Rio-de-Janeyroda (1992,2012), Yohannesburqda (2002), Kiotoda(1997) və Danimrkada (2009) keçirilən Ümumdünya konfranslarının xüsusi əhəmiyyəti olmuşdur.
Kioto Protokolu
Kioto Protokolunun imzalanmasında məqsəd atmosferdə zərərli qazlrının miqdarının müəyyən səviyyədən yuxa
rı qalxmasının qarşısının alınmasıdır. Bunun üçün ölkələr müəyyən öhdəliklər götürmüşdür, hət ölkədə atılan tullantıların miqdarı üzrə kvota verilmişdir. Bununla yanaşı, atmosferə karbon qazı, freonlar və başqa maddələrin atılmasının azaldılmasına, təbii fəlakətlərin qabaqcadan xəbər verilməsinə, bitki və heyvan genefondunun qorunmasına dair xüsusi görüşlər keçirilmiş, razılıqlar əldə edilmiş, müqavilələr imzalanmışdır. Bu tədbirlər müəyyən müsbət nəticələr vermişdir. Lakin qlobal ekoloji problemlərin həll edildiyini demək hələlik tezdir. Bu qrupa daxil olan ikinci problem ərzaqla təminat problemidir. Hazırda dünya əhalisinin 2/3 hissəsi daim ərzaq məhsullarının çatışmazlığı hiss edilən ölkələrdə yaşayır. Bura, ilk növbədə, aclıq və doyunca yeməmək üzrə geniş ərazilərə malik olan İEÖO daxildir.
İstinadlar
- Eminov Z.N., Səmədov Q.M. Coğrafiya Ensiklopediyası. Bakı. 2012.
Kateqoriya:Ekoloji problemlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ekoloji problem beseriyyetin yasamasi ve movcud olmasinin esas problemlerinden biridir Bu problemin hell edilmesinin xususi ehemiyyeti onunla izah olunur ki hazirda antropogen fealiiyet neticesinde qlobal iqtisadi ekoloji sistemin deqradasiyasi genis miqyas almisdir Oz novbesinde bu proses tebietden semeresiz istifade edilmesi mineral ehtiyatlarin tukenmesi torpaqlarin eroziyasi sehralasma meselerin qirilmasi hem de insanlarin istehsal ve qeyri istehsal fealiyyetinin tullantilari ile etraf muhitin cirklenmesinin neticesinde bas verir Insanlar dunyani temiz saxlamaga calismalidir CernobilBu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Qlobal ekoloji problem Tropik meselerin qirilmasi sehralarin genislenmesi su ve mineral xammal ehtiyatlarinin azalmasi havanin temperaturunun artmasi ozon qatinin desilmesi keskin iqlim deyisiklikleri ve s qlobal ekoloji problemlerdir Dunyanin muxtelif olkelerinde ve regionlarinda bohranli agir ve felaketli ekoloji veziyyete malik olan rayonlar yaranmisdir Onlardan bir coxunda yasamaq mumkun deyildir hetta yasayis ucun cox tehlukelidir Bele rayonlara Cernobil AES ve Merkezi Asiyada Aral golunun etrafi aid edile biler Istixana effektinin tehlukesi artmisdir tehluke movcud olan eraziler genislenir tebii felaketler daha tez tez bas verir IEOO de ekoloji veziyyet daha murekkebdir ve bohran heddine catmis insanlarin normal yasayisi ucun tehluke menbeyine cevrilmisdir Bu olkelerden yalniz bezilerinde ekoloji siyaset heyata kecirilir Son dovrlerde musteqillik elde etmis olkelede esasem de kecmis SSRI mekaninda o cumleden Azerbaycan da ekoloji veziyyet urekacan deyildir Simali Amerika ve Qerbi Avropa olkelerinde 20 ci esrin 70 ci illerinde gergin ekoloji veziyyet yaranmisdir Sonraki dovrlerde heyata kecirilen ciddi tedbirler ekoloji siyaset ve xeyli miqdarda maliyye vesaitinin ayrilmasi bu sahede ciddi donus yaradilmasina imkan vermisdir Dunyada ekoloji tehlukesizliyin guclendirilmesi ucun muxtelif seviyyelerde lokal olke regional ve qlobal seviyyede tedbirler gorulur Qlobal ekoloji siyasetin formalasmasi ucun BMT nin komeyi ile Stokholmda 1972 Rio de Janeyroda 1992 2012 Yohannesburqda 2002 Kiotoda 1997 ve Danimrkada 2009 kecirilen Umumdunya konfranslarinin xususi ehemiyyeti olmusdur Kioto Protokolu Kioto Protokolunun imzalanmasinda meqsed atmosferde zererli qazlrinin miqdarinin mueyyen seviyyeden yuxa Eraf muhitin cirklenmesi ri qalxmasinin qarsisinin alinmasidir Bunun ucun olkeler mueyyen ohdelikler goturmusdur het olkede atilan tullantilarin miqdari uzre kvota verilmisdir Bununla yanasi atmosfere karbon qazi freonlar ve basqa maddelerin atilmasinin azaldilmasina tebii felaketlerin qabaqcadan xeber verilmesine bitki ve heyvan genefondunun qorunmasina dair xususi gorusler kecirilmis raziliqlar elde edilmis muqavileler imzalanmisdir Bu tedbirler mueyyen musbet neticeler vermisdir Lakin qlobal ekoloji problemlerin hell edildiyini demek helelik tezdir Bu qrupa daxil olan ikinci problem erzaqla teminat problemidir Hazirda dunya ehalisinin 2 3 hissesi daim erzaq mehsullarinin catismazligi hiss edilen olkelerde yasayir Bura ilk novbede acliq ve doyunca yememek uzre genis erazilere malik olan IEOO daxildir IstinadlarEminov Z N Semedov Q M Cografiya Ensiklopediyasi Baki 2012 Kateqoriya Ekoloji problemler