Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Edsger Deykstra (11 may 1930[…], Rotterdam, Niderland – 6 avqust 2002[…]) — hollandiyalı riyaziyyatçı alim, proqramçı və fizik. İnformasiya Texnologiyaları sahəsində çalışan hər bir şəxsin tanımalı olduğu bir şəxsdir, Dijkstra (Daykstra, Deykstra). Çoxları onu məşhur — qrafda təpələr arasında ən qısa yolun tapılması üçün tətbiq olunan " -nə görə tanıyır.
| Edsger Deykstra | |
|---|---|
| nid. Edsger Wybe Dijkstra | |
 | |
| Doğum adı | Edsger Wybe Dijkstra |
| Doğum tarixi | 11 may 1930[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 6 avqust 2002[…](72 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | kolorektal xərçəng |
| İş yerləri |
|
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Riyaziyyat və fizika sahəsində olan bilikləri əsasındə riyazi məntiqin bir sıra qayda və metodologiyalarını proqramlaşdırma elminə tətbiq etmişdir. 70 −80-ci illərdə ən populyar və ən çox istifadə olunan proqramlaşdırma metodologiyası olan "" metodologiyası məhz ilk olaraq Dijsktra tərəfindən irəli sürülmüşdür. Məhz onun struktur proqramlaşdırma ideyası bu gün istifadə etdiyimiz proqram mühəndisliyi (software engineering) metodologiyalarının əsaslarının qoyulmasına imkan yaratmişdir, hansı ki, bugünkü gün proqramçılara getdikçə mürəkkəbləşən proqram təminatlarının təşkili və idarə edilməsinə imkan yaradır.
Bugünkü gün də kompüter elmləri sahəsində ən aktual məsələrdən olan konkurent hesablama (concurrent computing) və konkurent proqramlaşdırma (concurrent programming) sahəsinin elmi araşdırılması 60-cı illərdə Dijkstra- nın 1965-ci ildə yazdığı ilk məqalə ilə başlanılmışdır. Həmin məqalədə Dijkstra "mutual exclusion" problemini təyin etmiş və həll etmişdir. Dijkstra, həmçinin, paylanmış hesabalama (distributed computing) prinsiplərinin əsasəni qoyan ilk tədqiqatçılardan biri olmuşdur. Paylanmış hesablamanın ən əsas anlayışları olan konkurentlilik (concurrency), "mutual exclusion" (mutex), "semaphores", "deadlock" , qrafda ən qısa yolun tapılması məsələsi, "fault tolerance", "self stabilization" kimi anlayışların fundamental əsaslərını məhz Dijkstra qoymuşdur.
1994-cü ildə aparılmış sorğuya əsasən Komptür elmləri sahəsində həmin dövrə qədər yazılmış mindən çox elmi məqalə arasında 38 ən yaxşı məqalə seçilmişdir. Onlardan 5 dənəsinin müəllifi Dijsktra olmuşdur.
Mükafatları
-cu ildə anadan olmuş və ideyaları ilə kompüter sənayesinin inkişafına əhəmiyyətli töhfələr bəxş etmiş hollandiyalı alim, proqramçı, bir neçə klassik alqoritmin müəllifi Edsger Vibe Deykstra (Edsger Wybe Dijkstra) struktur proqramlaşdırma konsepsiyasının müəlliflərindən biri olmuşdur. Deykstra kompüter proqramlarının emalında riyazi məntiqin tətbiqi sahəsindəki işləri ilə şöhrət qazanmışdır. Yuxarı səviyyəli proqramlaşdırma dilinin yaradılmasında fəal iştirakına görə o, 1972-ci ildə Türinq mükafatına layiq görülmüşdür.
Mənbə
- Əliquliyev R. M., Salmanova P. M. İnformasiya cəmiyyəti: maraqlı xronoloji faktlar. Bakı: "İnformasiya Texnologiyaları" nəşriyyatı, 2013, 169 səh.
İstinadlar
- http://amturing.acm.org/award_winners/dijkstra_1053701.cfm.
- Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- https://www.tue.nl/universiteit/alumni/emeriti/album-academicum/.
- https://awards.acm.org/fellows/award-recipients.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Edsger Deykstra 11 may 1930 Rotterdam Niderland 6 avqust 2002 hollandiyali riyaziyyatci alim proqramci ve fizik Informasiya Texnologiyalari sahesinde calisan her bir sexsin tanimali oldugu bir sexsdir Dijkstra Daykstra Deykstra Coxlari onu meshur qrafda tepeler arasinda en qisa yolun tapilmasi ucun tetbiq olunan ne gore taniyir Edsger Deykstranid Edsger Wybe DijkstraDogum adi Edsger Wybe DijkstraDogum tarixi 11 may 1930 1930 05 11 Dogum yeri Rotterdam NiderlandVefat tarixi 6 avqust 2002 2002 08 06 72 yasinda Vefat sebebi kolorektal xercengIs yerleri Ostin Texas Universiteti 1984 1999 Eyndhoven Texnologiya Universiteti 1962 1984 Centrum Wiskunde amp Informatica 1952 1962 Tehsili Leyden Universiteti 1948 1956 Amsterdam Universiteti 1956 1959 Kembric Universiteti 1951 1951 Uzvluyu Niderland Kral Incesenet ve Elmler Akademiyasi d Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Hesablama Texnikasi Assosiasiyasi 1994 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Komputer elmlerinin bir elm kimi formalasmasinda bu sexsin cox boyuk rolu olmusdur Mehz Dijsktra komputer elmlerinin en vacib sahelerinin kompilyatorlarin hazirlanmasi emeliyyat sistemleri ardicil sequential ve proqramlasdirma metodologiyasi proqram dizayni proqram teminati muhendisliyi software engineering prinsipleri qraf alqoritmleri ve komputer elmlerinin ve proqramlasdirmanin felsefi esasini yaradan bir sexsdir Onun yazdigi elmi meqalelerin bir coxu yeni tedqiqat sahelerinin menbesi olmusdur Komputer elmlerinde bu gun standart kimi qebul olunmus bir cox konsepsiyalari ve problemler ilk olaraq mehz Dijkstra terefinden qoyulmusdur Komputer proqramlasdirmasi 1950 1960 ci illerde bir elm kimi qebul olunmurdu o dovrlerde fizika elminde oldugu kimi bu sahede nezeri konsepsiya ve kodlasdirma sistemi yox idi Mehz Dijkstra proqramlasdirmanin bir elm kim qebul olunmasinda rol oynayan esas sexslerden biri olmusdur Heyati Riyaziyyat ve fizika sahesinde olan bilikleri esasinde riyazi mentiqin bir sira qayda ve metodologiyalarini proqramlasdirma elmine tetbiq etmisdir 70 80 ci illerde en populyar ve en cox istifade olunan proqramlasdirma metodologiyasi olan metodologiyasi mehz ilk olaraq Dijsktra terefinden ireli surulmusdur Mehz onun struktur proqramlasdirma ideyasi bu gun istifade etdiyimiz proqram muhendisliyi software engineering metodologiyalarinin esaslarinin qoyulmasina imkan yaratmisdir hansi ki bugunku gun proqramcilara getdikce murekkeblesen proqram teminatlarinin teskili ve idare edilmesine imkan yaradir Bugunku gun de komputer elmleri sahesinde en aktual meselerden olan konkurent hesablama concurrent computing ve konkurent proqramlasdirma concurrent programming sahesinin elmi arasdirilmasi 60 ci illerde Dijkstra nin 1965 ci ilde yazdigi ilk meqale ile baslanilmisdir Hemin meqalede Dijkstra mutual exclusion problemini teyin etmis ve hell etmisdir Dijkstra hemcinin paylanmis hesabalama distributed computing prinsiplerinin esaseni qoyan ilk tedqiqatcilardan biri olmusdur Paylanmis hesablamanin en esas anlayislari olan konkurentlilik concurrency mutual exclusion mutex semaphores deadlock qrafda en qisa yolun tapilmasi meselesi fault tolerance self stabilization kimi anlayislarin fundamental esaslerini mehz Dijkstra qoymusdur 1994 cu ilde aparilmis sorguya esasen Komptur elmleri sahesinde hemin dovre qeder yazilmis minden cox elmi meqale arasinda 38 en yaxsi meqale secilmisdir Onlardan 5 denesinin muellifi Dijsktra olmusdur Mukafatlari cu ilde anadan olmus ve ideyalari ile komputer senayesinin inkisafina ehemiyyetli tohfeler bexs etmis hollandiyali alim proqramci bir nece klassik alqoritmin muellifi Edsger Vibe Deykstra Edsger Wybe Dijkstra struktur proqramlasdirma konsepsiyasinin muelliflerinden biri olmusdur Deykstra komputer proqramlarinin emalinda riyazi mentiqin tetbiqi sahesindeki isleri ile sohret qazanmisdir Yuxari seviyyeli proqramlasdirma dilinin yaradilmasinda feal istirakina gore o 1972 ci ilde Turinq mukafatina layiq gorulmusdur MenbeEliquliyev R M Salmanova P M Informasiya cemiyyeti maraqli xronoloji faktlar Baki Informasiya Texnologiyalari nesriyyati 2013 169 seh Istinadlarhttp amturing acm org award winners dijkstra 1053701 cfm Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi 1994 https www tue nl universiteit alumni emeriti album academicum https awards acm org fellows award recipients