Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Dəşti-Lüt və ya Dəşt-i Lüt (fars. lüt çöl, çılpaq çöl) — İranda ölçülərinə görə Dəşti-Kəvirdən sonra ikinci böyük səhra.
| Dəşti-Lüt | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 52 000 km² |
| Uzunluğu |
|
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  İran |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Dəşti-Lüt səhrası İranın cənub-şərq hissəsində yerləşir və şimaldan cənuba 1100 km. məsafəyə uzanır. Dəniz səviyyəsinə görə o Dəşti-Kəvirdən bir neçə yüz metr alçaqda yerləşir. Orta hündürlüyü 600 metrdir.
Dəşti-Lüt səhrası təbiət baxımından çox rəngarəngdir. Onun landşaftları nəinki ancaq qumluqlardan, həm də şoranlıqlardan, xırda daşlıq və dağlıq qayalıqlardan ibarətdir. Günəşin və küləyin fəaliyyəti nəticəsində burada müxtəlif aşınma formalarını və eol qumlarının toplanmasını sezmək olar.
Səhranın ərazisində tez-tez qədim çayların qurumuş hövzələrinə rast gəlmək olar. Bu dördüncü dövrdə səhranın böyük sellərə məruz qaldığına dəlalət edir. Bununla belə tamamilə susuz daşlı səhralara rast gəlmək olar. Onları karvanla keçmək çətin olsa da, avtomobillərlə keçmək mümkündür. Axar suların fəaliyyəti indi çox zəif hiss olunur, bu səhranı əhatə edən alçaq dağlardan axan çayların suyunun azlığındandır. Çayların az sulu olması yağıntıların azlığı (100 mm qədər) və yüksək buxarlanması ilə izah olunur. Yayda çayların çoxu quruyur və öz aşağı axarlarında kor deltalara keçirlər.
Dəşti-Lüt səhrasında küləyin və duzlaşmanın fəallığı çox yüksəkdir. Səhranın ortasında və kənarlarındakı dağlar küləyin və suyun təsiri ilə sürətlə öz formalarını dəyişirlər. Əsas relyefyaradan küləklər şimal və şimal-qərb küləkləridir. Cənub küləkləri o qədər fəal deyil. Bununla əlaqədar olaraq qumluqların əsas kütləsi səhranın cənub hissəsində cəmləşir. Dəşti-Lüt səhrasında qumluqlar çox hərəkətlidir. Bəzən yaşayış məntəqələri qumluqların altında qalır, əhali isə köçməli olur. Quyular, kəhrizlər qumla dolur və istifadəyə yararsız olur.
Xarici keçidlər
- NASA image and info 2006-10-01 at the Wayback Machine
- NASA survey on temperatures around the globe 2007-08-02 at the Wayback Machine
- Куһистан // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VI ҹилд: Куба—Мисир. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1982. С. 33.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Desti Lut ve ya Dest i Lut fars lut col cilpaq col Iranda olculerine gore Desti Kevirden sonra ikinci boyuk sehra Desti LutUmumi melumatlarSahesi 52 000 km Uzunlugu 480 kmYerlesmesi30 36 18 sm e 59 05 04 s u Olke IranDesti Lut Vikianbarda elaqeli mediafayllar Desti Lut sehrasi Iranin cenub serq hissesinde yerlesir ve simaldan cenuba 1100 km mesafeye uzanir Deniz seviyyesine gore o Desti Kevirden bir nece yuz metr alcaqda yerlesir Orta hundurluyu 600 metrdir Desti Lut sehrasi tebiet baximindan cox rengarengdir Onun landsaftlari neinki ancaq qumluqlardan hem de soranliqlardan xirda dasliq ve dagliq qayaliqlardan ibaretdir Gunesin ve kuleyin fealiyyeti neticesinde burada muxtelif asinma formalarini ve eol qumlarinin toplanmasini sezmek olar Sehranin erazisinde tez tez qedim caylarin qurumus hovzelerine rast gelmek olar Bu dorduncu dovrde sehranin boyuk sellere meruz qaldigina delalet edir Bununla bele tamamile susuz dasli sehralara rast gelmek olar Onlari karvanla kecmek cetin olsa da avtomobillerle kecmek mumkundur Axar sularin fealiyyeti indi cox zeif hiss olunur bu sehrani ehate eden alcaq daglardan axan caylarin suyunun azligindandir Caylarin az sulu olmasi yagintilarin azligi 100 mm qeder ve yuksek buxarlanmasi ile izah olunur Yayda caylarin coxu quruyur ve oz asagi axarlarinda kor deltalara kecirler Desti Lut sehrasinda kuleyin ve duzlasmanin fealligi cox yuksekdir Sehranin ortasinda ve kenarlarindaki daglar kuleyin ve suyun tesiri ile suretle oz formalarini deyisirler Esas relyefyaradan kulekler simal ve simal qerb kulekleridir Cenub kulekleri o qeder feal deyil Bununla elaqedar olaraq qumluqlarin esas kutlesi sehranin cenub hissesinde cemlesir Desti Lut sehrasinda qumluqlar cox hereketlidir Bezen yasayis menteqeleri qumluqlarin altinda qalir ehali ise kocmeli olur Quyular kehrizler qumla dolur ve istifadeye yararsiz olur Xarici kecidlerNASA image and info 2006 10 01 at the Wayback Machine NASA survey on temperatures around the globe 2007 08 02 at the Wayback MachineKuһistan Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә VI ҹild Kuba Misir Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1982 S 33