Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Durğu işarələri — dilin ümumi qrafik sistemində xüsusi yer tutan işarələr sistemidir ki, bunlar hərflər və digər yazı vasitələri ilə (rəqəmlər, bərabərlik işarəsi, bənzərlik işarəsi və s.) ifadə etmək mümkün olmayan cəhətləri bildirmək üçün işlədilir. Durğu işarələrinin vəzifəsi danışıq aktının məna daşıyan parçalara üzvlənməsini (mənalı hissələrini) göstərməkdən və onların tanınmasını təmin etməkdən, habelə danışıqda reallaşan sintaktik strukturun ritmik-melodik xüsusiyyətlərini əks etdirməkdən ibarətdir. Nöqtə, sual işarəsi, nida işarəsi, vergül, nöqtəli vergül, iki nöqtə, tire, çox nöqtə və s. durğu işarəsi adlanır.
, | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Durğu işarələri | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Durğu işarələri iki funksiya yerinə yetirir. Buna görə də iki qrupa ayrılır:
- ;
- .
Ayırıcı durğu işarələrinin əsas funksiyası cümlələri, cümlənin həmcins üzvlərini, mürəkkəb cümlənin komponentlərini və sairi ayırmaqdır. Bu qrupa nöqtə, sual və nida işarələri, qoşa nöqtə, nöqtəli vergül, çox nöqtə daxildir. Fərqləndirici durğu işarələri cütüzvlüdür, vasitəsiz nitqi, sitatları, ara cümlə və əlavə konstruksiyaları fərqləndirmək üçün işlədilən iki vergül, iki tire, mötərizələr və dırnaqlardan ibarətdir.
Durğu işarələrinin yazıda işlənməsi
Durğu işarələri yazılı nitqin formalaşmasında mühüm bir vasitədir və kommunikativ funksiyaya malikdir. Həmçinin yazılı dilin məzmun dolğunluğunun yaranmasında, fikrin dəqiq və emosional təsir gücünün üzə çıxmasında və aydın, ifadəli tələffüzündə durğu işarələrinin rolu böyükdür. Durğu işarələri yazılı nitqi mənalı hissələrə bölür. Məsələn, nöqtə işarəsi cümlədə fikrin bitdiyini bildirir, həmcins üzvlər arasında vergül qoyulması bu üzvlərin cümlədə bərabərhüquqlu olduğunu göstərir.
Yazılı nitqdə sözlər, yaxud söz qrupları arasında qoyulan işarələr durğu işarələri, durğu işarələrinin qoyulması haqqında qaydalar isə punktuasiya adlanır. Durğu işarələrinin yazıda səhv işlədilməsi, ya da qoyulmaması orfoqrafik normanın pozulması hesab olunur.
Cümlədə fonetik ritmik qrupun yaranmasında pauza - durğu xüsusi rol oynayır. Pauza şifahi nitqdə xüsusi rol oynayır. Fasilə etmədən normal kommunikativ münasibət yarada bilməzlər. Şifahi nitqdəki fasiləni, həyəcanı, emosiyanı, sualı yazıda durğu işarələri əvəz edir. Durğu işarələri müxtəlif dillərdə eyni cür olsa da, vəzifələri və işlənmə yerləri müxtəlifdir. Müasir Azərbaycan dilində nöqtə (.), vergül (,), nöqtəli vergül (;), iki nöqtə (:), sual (?), nida (!), tire (-), üç nöqtə (...), mötərizə [ ( )], dırnaqlar ( "") ən çox işlənən durğu işarələridir.
İstinadlar
- . 2013-03-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-04-19.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Durgu isareleri dilin umumi qrafik sisteminde xususi yer tutan isareler sistemidir ki bunlar herfler ve diger yazi vasiteleri ile reqemler beraberlik isaresi benzerlik isaresi ve s ifade etmek mumkun olmayan cehetleri bildirmek ucun isledilir Durgu isarelerinin vezifesi danisiq aktinin mena dasiyan parcalara uzvlenmesini menali hisselerini gostermekden ve onlarin taninmasini temin etmekden habele danisiqda reallasan sintaktik strukturun ritmik melodik xususiyyetlerini eks etdirmekden ibaretdir Noqte sual isaresi nida isaresi vergul noqteli vergul iki noqte tire cox noqte ve s durgu isaresi adlanir Durgu isareleriPunktuasiyaapostrof moterize iki noqte vergul tire noqteler nida isaresi noqte gt defis defis minus sual isaresi dirnaq isaresi noqteli vergul eyri xett sles drob moterize Esas amp ticari at cevrilmis nida isaresi cevrilmis sual isaresi º ª tilda c fonoqram ucun elaqeli huquqlarin qorunmasi isaresi emtee nisani Valyuta isareleri valyuta isareleri konkret ℳ Mustesna DigerDiger yazilardaBu sablon baxredakte Durgu isareleri iki funksiya yerine yetirir Buna gore de iki qrupa ayrilir Ayirici durgu isarelerinin esas funksiyasi cumleleri cumlenin hemcins uzvlerini murekkeb cumlenin komponentlerini ve sairi ayirmaqdir Bu qrupa noqte sual ve nida isareleri qosa noqte noqteli vergul cox noqte daxildir Ferqlendirici durgu isareleri cutuzvludur vasitesiz nitqi sitatlari ara cumle ve elave konstruksiyalari ferqlendirmek ucun isledilen iki vergul iki tire moterizeler ve dirnaqlardan ibaretdir Durgu isarelerinin yazida islenmesiDurgu isareleri yazili nitqin formalasmasinda muhum bir vasitedir ve kommunikativ funksiyaya malikdir Hemcinin yazili dilin mezmun dolgunlugunun yaranmasinda fikrin deqiq ve emosional tesir gucunun uze cixmasinda ve aydin ifadeli teleffuzunde durgu isarelerinin rolu boyukdur Durgu isareleri yazili nitqi menali hisselere bolur Meselen noqte isaresi cumlede fikrin bitdiyini bildirir hemcins uzvler arasinda vergul qoyulmasi bu uzvlerin cumlede beraberhuquqlu oldugunu gosterir Yazili nitqde sozler yaxud soz qruplari arasinda qoyulan isareler durgu isareleri durgu isarelerinin qoyulmasi haqqinda qaydalar ise punktuasiya adlanir Durgu isarelerinin yazida sehv isledilmesi ya da qoyulmamasi orfoqrafik normanin pozulmasi hesab olunur Cumlede fonetik ritmik qrupun yaranmasinda pauza durgu xususi rol oynayir Pauza sifahi nitqde xususi rol oynayir Fasile etmeden normal kommunikativ munasibet yarada bilmezler Sifahi nitqdeki fasileni heyecani emosiyani suali yazida durgu isareleri evez edir Durgu isareleri muxtelif dillerde eyni cur olsa da vezifeleri ve islenme yerleri muxtelifdir Muasir Azerbaycan dilinde noqte vergul noqteli vergul iki noqte sual nida tire uc noqte moterize dirnaqlar en cox islenen durgu isareleridir Istinadlar 2013 03 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 04 19